Kofeina – wpływ na mózg i funkcje poznawcze

Kawa jest jednym z najbardziej popularnych napojów, większość z nas wypija ją codziennie i nie wyobraża sobie by zastąpić ją innym napojem. Możliwość jej wariantów i kombinacji również przekłada się na liczbę jej odbiorców. Eksport roczny wynosi 11 milionów 60-kilogramowych worków (dane z marca 2020), są to ogromne ilości. Konsumpcja kawy (tym samym kofeiny) może mieć zatem znaczący wpływ na zdrowie konsumentów. Na jakie zatem korzyści wpływa kofeina zawarta w kawie? 

 

 

Kawa jest napojem powstałym na bazie ziaren kawowca. Na ostateczny skład kawy wpływa rodzaj ziaren, poziom wypalenia oraz metoda parzenia i mielenia.  Kawa jest bogata  w liczne związki chemiczne. Wśród nich aktywność biologiczną wykazują kofeina, kwasy chlorogenowe, diterpeny, trygonelina, alkaloidy tryptofanowe. Charakteryzują się one m.in. właściwościami przeciwzapalnymi, antyoksydacyjnymi, przeciwbakteryjnymi oraz przeciwnowotworowymi.  Biodostępność tych składników zależy od indywidualnego metabolizmu każdego człowieka.
Umiarkowane spożycie kawy np. dwóch do czterech filiżanek w ciągu dnia (co stanowi 200-400 mg) daje największe korzyści.

 

Kofeina jest związkiem organicznym obecnym w ziarnach kakaowca oraz w innych surowcach roślinnych, wykazującą działanie stymulujące i pobudzające, powodujące wzrost metabolizmu, diurezy, czy też ciśnienia tętniczego. Kawa – napój przyrządzany z ziaren kakaowca, w zależności od sposobu przyrządzania charakteryzuje się różną zawartością kofeiny.

 

 

Tabela: Zawartość kofeiny w napojach

 

 

Właściwości neuroprotekcyjne kofeiny

Na przestrzeni lat przeprowadzono wiele badań naukowych i zauważono, że kofeina, sztandarowa substancja pochodząca z kawy, wykazuje szereg właściwości na mózg oraz jego funkcje. Zauważono działanie neuroprotekcyjne, które znacznie obniżają ryzyko pogorszenia się zdolności poznawczych, czy chorób związanych z procesami neurodegeneracyjnymi i patologicznymi zachodzącymi w mózgu.
Dowiedziono, że kawa zmniejsza ryzyko rozwoju demencji, udaru oraz choroby Alzheimera. Obserwuje się także jej pozytywny wpływ na przebieg choroby Parkinsona oraz depresji.

 

Doładowanie przed treningiem dzięki No.1 V2 – KUP TUTAJ

 

Zazwyczaj  pogarszanie się funkcji poznawczych jest skorelowane z wiekiem i stanowi ogromny problem u starszych osób. Starzenie się jest naturalnym procesem fizjologicznym. Progresja dążąca do otępienia jest procesem ciągłym i nieodwracalnym. Leczenie jest bardzo ograniczone i zazwyczaj polega na łagodzeniu objawów. Kofeina wykazuje bogate spektrum działania na ośrodkowy układ nerwowy, czego wynikiem są korzyści w funkcjach poznawczych. Badania wykazują, że związek między spożyciem kawy a odpowiedzią jaką jest poprawa funkcji poznawczych, jest zależna od dawki. Im większa liczba filiżanek wypitej kawy,  tym mniejsze ryzyko wystąpienia zaburzeń poznawczych, demencji, czy choroby Alzheimera.

 

Kofeina a pamięć

Liczne badania pokazują, że kofeina poprawia również pamięć i tak m.in. przeprowadzono badanie mające na celu ocenienie efektu kofeiny na funkcje poznawcze u dzieci w wieku przedpokwitaniowym i pokwitaniowym. Podawano 0 (placebo), 1 mg kofeiny na kg.m.c. lub 2 mg kofeiny na kg.m.c. Badacze testowali reakcje poznawcze na poziomie wyjściowym i ponownie po godzinie. Kofeina jest substancją, która może być stosowana u 8- i 9-letnich dzieci, jak również u 15- i 16-letnich. Zarówno dawka 1 mg kofeiny na kg.m.c., jak i dawka 2 mg na kg.m.c. kofeiny wyraźnie poprawiły liczbę poprawnych odpowiedzi, czas reakcji i oraz ich liczbę podczas jednej minuty.

 

Naturalna kofeina z Guarany – KUP TERAZ

Jaki jest potencjalny pozytywny mechanizm oddziaływania kofeiny na mózg?

Potencjalne oddziaływanie neuroprotekcyjne na mózg może wynikać z blokowania pod jej wpływem receptora adenozyny, czego wynikiem jest wzrost stężenia neuroprzekaźników w ośrodkowym układzie nerwowym – serotoniny i acetylocholiny, a także z poprawy szczelności bariery krew-mózg. Wspierana jest ogólna homeostaza centralnego układu nerwowego.

 

Kofeina a choroba Alzheimera

Receptory adenozynowe odgrywają istotną rolę w zapobieganiu odkładania się toksycznych złogów peptydu β-amyloidowego w mózgu. Ten neuroprotekcyjny mechanizm  kofeiny wynika z jej działania na receptory adenozynowe. Odpowiednia aktywacja adenozynoergiczna jest konieczna do prawidłowej funkcji pamięci, a nadmierna, czy też niedostateczna aktywacja może prowadzić do zaburzeń związanych z pamięcią, czy też jej upośledzenia. Receptory adenozyny A1 zwiększają uwalnianie neuroprzekaźników, natomiast receptory A2A odpowiadają za poprawę funkcji neuropoznawczych i neuroplastyczności; stąd też doniesienia, że bardzo wysokie stężenia kofeiny mogą redukować poprawę pożądanego działania funkcji poznawczych.

 

Kofeina a depresja

Kofeina  odgrywa też ważną rolę w depresji, poprawiając nastrój oraz  zmniejszając jej objawy.  Receptor A2A ma swój udział w regulacji uwalniania glutaminianu i dopaminy w mózgu. Ten właśnie mechanizm decyduje o potencjalnym terapeutycznym działaniu w leczeniu bezsenności, depresji, czy choroby Parkinsona.

 

Kawa spożywana w zdrowych ilościach może zmniejszać ogólne ryzyko pogorszenia funkcji neurokognitywnych oraz wykazywać korzystny efekt w postaci poprawy pamięci, czy w kuracjach schorzeń otępiennych. Istnieją liczne doniesienia, że kofeina także łagodzi objawy depresji. Codzienne jej spożywanie doda nam energii, pobudzi nas, a także poprawi funkcje pracy mózgu!

 

 

Bibliografia:

1.  Cappelletti, S., Piacentino, D., Sani, G., & Aromatario, M. 2015. Caffeine: cognitive and physical performance enhancer or psychoactive drug?. Current neuropharmacology, 13(1), 71–88.
2. Hu GL, Wang X, Zhang L, Qiu MH. 2019. The sources and mechanisms of bioactive ingredients in coffee. Hu GL, Wang X, Zhang L, Qiu MH. Food Funct; 10:3113–3126
3. Jeszka-Skowron M, Zgoła-Grześkowiak A, Grześkowiak T. 2015. Analytical methods applied for the characterization and the determination of bioactive compounds in coffee. Eur Food Res Technol. 240:19–31
4. Kim JW, Byun MS, Yi D, et al. 2019.  Coffee intake and decreased amyloid pathology in human brain. Transl Psychiatry; 9:270
5. Nehlig A. Effects of coffee/caffeine on brain health and disease: What should I tell my patients?  Pract Neurol. 2016;16:89–95
6. Nieber K. 2017. The impact of coffee on health. Planta Med.;83:1256–1263