Biegunka
Definicja biegunki mówi, że jest to stan, w którym pacjent oddaje stolce płynne lub półpłynne częściej niż 3 razy na dobę. Praktycznie biegunkę dzielimy na ostrą i przewlekłą. Biegunka ostra to taka, która trwa <14 dni. O biegunce przewlekłej możemy mówić, gdy czas trwania to powyżej 4 tygodni.
Biegunka ostra
Przyczyn biegunki ostrej jest wiele.
Do przykładowych zaliczamy:
1. Zakażenie przewodu pokarmowego – najczęstsza przyczyna,
2. Nietolerancje pokarmowe (np. laktozy),
3. Działanie niepożądane leków.
Biegunka przewlekła
Przyczyny biegunki przewlekłej są odmienne od tych, które związane są z krótkotrwałą biegunką ostrą. Zaliczamy do nich:
1. Nieswoiste choroby zapalnej jelit,
2. Zespół jelita drażliwego,
3. Raka jelita grubego.
Są to najczęstsze przyczyny biegunki przewlekłej. Inne i rzadsze to na przykład: rak rdzeniasty tarczycy, SIBO, gastrinoma, VIPoma, zaburzenia wchłaniania (np. celiakia), nadczynność tarczycy.
Kiedy wprowadzić diagnostykę biegunki?
Jeśli biegunka utrzymuje się powyżej 10-14 dni lub biegunka nawraca to powinno nas to skłonić do odwiedzenia lekarza.
Omega-3 zamknięte w kapsułce
Czy biegunka jest niebezpieczna?
Sama biegunka może być objawem innej niebezpiecznej choroby, natomiast zagrożenia wynikające z luźnych stolców związane są z odwodnieniem. Jest to główne powikłanie, które może towarzyszyć zarówno krótkotrwałej biegunce ostrej, jak i kilkutygodniowej biegunce przewlekłej. Postępowanie zależy od tego jak mocno odwodniony jest pacjent.
Poziom odwodnienia możemy oszacować na podstawie objawów klinicznych. O łagodnym odwodnieniu mówimy, gdy pacjent skarży się na wzmożone pragnienie oraz wysychanie jamy ustnej. Umiarkowane odwodnienie charakteryzuje się takimi objawami jak: podkrążone oczy, oddawanie małych ilości moczu, spadek ciśnienia tętniczego krwi oraz wydłużenie powrotu włośniczkowego. Aby ocenić powrót włośniczkowy należy ucisnąć na paznokieć. W prawidłowym przypadku kolor różowy powinien po ucisku pojawić się w krótszym czasie niż 1.5 sekundy. O odwodnieniu ciężkim mówimy, gdy do powyżej wymienionych objawów dołączają się zaburzenia świadomości, tachykardia oraz silny spadek ciśnienia.
Podział Amerykańskiego Towarzystwa Gastroenterologicznego opiera się o wpływ biegunki na aktywność człowieka. Łagodna biegunka nie ma wpływu na zwykłą, codzienną aktywność, umiarkowana – zmusza do ograniczenia aktywności, natomiast ciężka doprowadza do całkowitej niesprawności.
Jak leczyć biegunkę?
Podstawową metodą postępowania jest nawadnianie, które ma zapobiec odwodnieniu. Gdy objawy wskazują na niewielki oraz umiarkowany stopień odwodnienia wystarczy doustne podawanie takich napojów jak: woda, sok, zupa oraz soli kuchennej np. spożycie solonych paluszków, krakersów, czy też dodanie soli do wody. Można również użyć specjalnych płynów nawadniających pod postacią preparatów, które w swoim składzie zawierają glukozę oraz elektrolity. Takie preparaty można bez recepty dostać w aptece. Płyny z glukozą i elektrolitami nie zmniejszają nasilenia biegunki i nie skracają czasu trwania choroby. Podajemy je, aby zapobiec odwodnieniu. U pacjentów z cechami ciężkiego odwodnienia należy włączyć nawadnianie dożylne, które przeprowadzane jest w szpitalu.
Przy ostrej biegunce można rozważyć wdrożenie probiotyku. Probiotyki mogą skrócić czas trwania biegunki. Efekt jest zależny od szczepu- dobrze udokumentowany w odniesieniu do L. rhamnosus GG oraz S. boulardii. Najlepszy efekt uzyskujemy, gdy probiotyk włączymy we wczesnym okresie biegunki. Warto dodać, że nie ma jasnych wytycznych, które zalecają włączenie probiotyków oraz prebiotyków w leczeniu ostrej biegunki u dorosłych z wyjątkiem biegunki, która wystąpiła po antybiotykoterapii [7]. W przypadku wytycznych dla dzieci probiotyki mają potwierdzoną skuteczność. [8]
Badanie mikrobiologiczne kału zwykle nie są konieczne. Wykonujemy je w konkretnych przypadkach po skierowaniu wydanym przez lekarza.
Można rozważyć włączenie leków przeciwbiegunkowych np. loperamid. Leki można podać pacjentowi z wodnistą biegunką bez gorączki/ z niewielką gorączką. Przeciwskazaniem jest biegunka z krwią w kale oraz wysoka gorączka.
5 MLD jednostek S. boulardii
Biegunka podróżnych
Biegunka podróżnych jest najczęstszym problem medycznym osób wyjeżdżających do innych krajów, zwłaszcza o niskim poziomie higieny. Największe ryzyko zachorowania dotyczy regionów takich jak: Afryka, Ameryka Łacińska, Azja Południowa oraz krajów Bliskiego Wschodu. Biegunka podróżnych w 80% przypadków ma etiologię bakteryjną. W przypadku biegunki podróżnej postępowanie nie różni się od tego, które zostało powyżej przedstawione
Objawy pojawiają się nagle, zwykle po 2–3 dniach po przybyciu do celu podróży. Zaliczamy do nich: wzdęcia, osłabienie, kurczowe bóle brzucha, nudności, gorączkę, utratę apetytu.
W przypadku biegunki podróżnych u pacjentów u których biegunka ma przebieg umiarkowany oraz ciężki można włączyć leczenie antybiotykiem. Przed wyjazdem w egzotyczne regiony świata warto poprosić lekarza o wypisanie recepty na antybiotykoterapię, którą będzie można zastosować w przypadku zachorowania.
Warto, aby zapobiegać zachorowaniu poprzez stosowanie podstawowych zasad. Należy dokładnie myć ręce przed przygotowywaniem posiłków oraz przed ich spożywaniem oraz pić wodę wyłącznie butelkowaną. Powinno się myć i obierać owoce ze skórki, unikać spożywania surowych warzyw i sałatek oraz napojów z lodem.
Dieta przy ostrej biegunce
Na początku należy wstrzymać żywienie pacjenta i zadbać o prawidłowe nawodnienie. Po około 4-5 godzinach można zacząć spożywać pokarmy. Warto zacząć od potraw takich jak: kleik ryżowy z marchewką, biały rozgotowany ryż, pieczone jabłko. Gdy stan pacjenta poprawia się można stopniowo rozszerzać dietę o np. chude mięso, czy gotowaną rybę.
Pokarmy zalecane przy biegunce ostrej:
1. Pieczywo pszenne (białe bułki kajzerki, chleb pszenny)
2. Kasze oraz ryż biały ugotowane na miękko
3. Płatki ryżowe, kukurydziane
4. Chudy nabiał
5. Kefir, jogurt, maślanka
6. Gotowane warzywa: ziemniaki, marchew, cukinia
7. Owoce bez skórki, takie jak: jabłko, banan, morele, pomarańcze, mandarynki
8. Przetarte owoce jagodowe
9. Chude mięso i ryby
10. Jajka na miękko oraz na twardo
Preferowanym sposobem przygotowywania potraw jest gotowanie na wodzie/na parze oraz pieczenie w piekarniku. Unikaj smażenia oraz grillowania. Unikaj produktów zbożowych z pełnego przemiału (chleba razowego, graham, ryżu brązowego), tłustego nabiału i mięsa. Nie sięgaj po takie przyprawy jak: pieprz, chilli, curry, papryka ostra oraz sosy (keczup, majonez).
merry
28 lutego 2020 o 22:13U mnie biegunka pojawiała się po określonych produktach, szczególnie po tych, zawierających laktozę. Zmieniłam więc dietę i jest lepiej, ale by pozbyć się bólu brzucha i wzdęć musiałam się wspomóc debutirem z maślanem sodu. Odżywia on i regeneruje nabłonek jelit, a także poprawia ich pracę.