Celiakia - diagnoza, leczenie, jak z nią żyć?

W dzisiejszych czasach, coraz więcej osób, chętnie przechodzi na diety bezglutenowe. Często osoby, które stosują się do założeń tej diety, robią to bez jakichkolwiek podstaw do tego, aby podejrzewać u siebie celiakię. By zapobiec takiemu stanu rzeczy warto dowiedzieć się czegoś więcej na temat tej przypadłości.

CO TO CELIAKIA?

Jest to zaburzenie związane z trawieniem glutenu, które objawia się uszkodzeniami jelita cienkiego. Gluten, to nic innego jak białko, które znajduje się w produktach codziennego użytku pochodzenia pszennego czy też żytniego, takich jak: chleby, makarony, ciasta, itp. W wielu pakowanych, gotowych produktach, również można znaleźć, ów białko. Będą to również środki służące do dbania o higienę, takie jak balsamy do ust czy pasta do zębów, niektóre suplementy diety, witaminy, czy nawet leki.

CZĘSTY BŁĄD

Przy wielu jednostkach chorobowych istnieje prawdopodobieństwo występowania bardzo podobnych objawów nietolerancji glutenu, dlatego, często można pomylić celiakię, chociażby z Zespołem jelita drażliwego, tzw. IBS czy z nietolerancją laktozy. Jednak bliżej spokrewnione jednostki chorobowe, to nieceliakalna nadwrażliwość na gluten czy nietolerancja pszenicy. Jak to często bywa, ludzie, lubią wrzucać do jednego wora i wyciągać wnioski na podstawie własnych obserwacji, zamiast po prostu udać się do lekarza, który zdiagnozuje prawdziwą przyczynę problemów.

W każdej z przypadłości, towarzyszyć mogą takie objawy jak: ból brzucha, zmęczenie, to co odróżnia celiakię od dwóch pozostałych to fakt, iż w przypadku celiakii występują uszkodzenia jelita cienkiego, a w przypadku dwóch pozostałych nie ma tego problemu. Śmiało można powiedzieć, iż celiakia jest chorobą dużo poważniejszą od nietolerancji pszenicy czy nadwrażliwości na gluten.

W przypadku alergii, mogą wystąpić jeszcze takie symptomy jak: łzawiące oczy czy duszności. W obydwu przypadkach atakowany jest system immunologiczny, ale w przypadku alergii nie jest to aż tak niszczące, ze względu na nijaki wpływ tej choroby na jelita.

CZĘSTOTLIWOŚĆ ZACHOROWAŃ

W przypadku Europy, częstotliwość zachorowań na celiakię wynosi 1%, czyli jest ona dosyć niewielka, dlatego większość Europejczyków ze spokojem może zajadać białe pieczywo. Jeżeli spojrzeć dalej na zachód, to w Ameryce, na celiakię, cierpi 1 na 141 osób, czyli częstotliwość jest jeszcze mniejsza, jednak jak się okazuje, tylko niewielka część chorych, jest świadoma tego, iż ma celiakię.

Celiakia, jest najbardziej popularna wśród osób rasy kaukaskiej, jak się okazuje bardziej narażone są na nią kobiety, a dodatkowo osoby z zespołem Downa, Turnera czy cukrzycą typu 1. (1)

CZYM TO GROZI?

Długoterminowe komplikacje związane z tą jednostką chorobową, są dosyć poważne, jest to między innymi gorsze wykorzystanie makroskładników czy pogorszona wchłanialność witamin i składników mineralnych z przewodu pokarmowego. wynika to właśnie z uszkodzeń jelita cienkiego. Może mieć to negatywny wpływ na zdrowie, a z tego wynikać mogą pewne niedobory, nawet w momencie dobrze zbilansowanej diety, dlatego że danych składników, przewód pokarmowy, po prostu nie wykorzysta w odpowiedni sposób.

Kolejny problem, to częstsze występowanie osteoporozy czy łamliwości kości, wiąże się to również z poprzednim przykładem i gorszym wchłanianiem składników mineralnych przez barierę jelitową.

Rzadsze, ale bardziej poważne konsekwencje, to rak jelita, problemy z wątrobą czy chłoniak. (1)

OBJAWY

Negatywne następstwa choroby objawiają się bardzo często, więc pomaga to w zdiagnozowaniu tej przypadłości. Jednak, są również takie przypadki, które przechodzą tę chorobę bezobjawowo, wynika to między innymi z różnic objawów tej jednostki u dzieci, jak i dorosłych oraz indywidualnych odczuć jednostki chorobowej.
Do najbardziej powszechnych objawów celiakii należą: bóle brzucha, anemia, gładki, czerwony język czy biegunki lub wrzody. Celiakia, może również wywoływać reakcję obroną organizmu, w której ten zaczyna atakować zdrowe komórki w swoim ciele, może to dotyczyć stawów, kości, skóry czy układu nerwowego. (2)

DIAGNOZA

Tak jak już wiadomo, sama diagnoza tej przypadłości nie należy do łatwych ze względu na zbieżność symptomów dla różnych jednostek chorobowych. Tak jak we wszystkich przypadkach diagnozę stawia tylko i wyłącznie lekarz, nie należy diagnozować się samemu, gdyż może nieść to spore konsekwencje. Lekarz przy diagnozie może wykonać różne testy, sprawdzić historię chorób danej rodziny, wykonać testy krwi czy genetyczne. Jednak najbardziej sprawdzoną metodą diagnozy jest biopsja jelita cienkiego, w której pobierany jest wycinek materiału biologicznego z jelita cienkiego i na podstawie analizy wyciągana jest diagnoza. (3)

LECZENIE

Sam proces leczenia nie jest bardzo skomplikowany i polega na wprowadzeniu w życie diety bezglutenowej, w celu regeneracji uszkodzonego jelita cienkiego. Cały proces regeneracji, u dzieci, trwa przeważnie od 3 do 6 miesięcy, jednak u dorosłych, potrafi ciągnąć się latami.
Przy kupowaniu produktów bez glutenu, które wywołują nadal objawy związane z celiakią należy zwracać uwagę na zawartość: zmodyfikowanej skrobi spożywczej, aromatu skrobiowego, konserwantów czy stabilizatorów, jeżeli to nadal nie pomoże, to istnieje duże prawdopodobieństwo błędnie postawionej diagnozy. (4)

CO JEŚĆ?

Wiele osób, mogłoby się załamać w momencie przymusowego porzucenia glutenu, gdyż takie produkty są po prostu smaczne. Jednak istnieje długa lista produktów, które tego białka nie zawierają, a mimo to są nadal atrakcyjne organoleptycznie. Eo tego typu produktów można zaliczyć: mięsa, ryby, jaja, owoce, warzywa, ryż, kasze (gryczana, jaglana, amarantus, quinoa) czy ziemniaki. Jak widać lista ta jest długa, a dzięki temu łatwo zadbać o to, aby dieta była smaczna oraz odpowiednio zbilansowana.

W dzisiejszych czasach, produkty oraz dania bez glutenu są tak powszechne, że nawet idąc do restauracji, nie trzeba martwić się o to czy znajdzie się coś dla osoby z tą przypadłością. (5)

PODSUMOWANIE

Sam temat celiakii oraz innych podobnych przypadłości, jest bardzo nagłośniony, jednak osoby bardzo często zamiast iść do specjalistów, same się diagnozują i niepotrzebnie eliminują produkty zawierające to białko. Często, tego typu pochopne działania, mogą prowadzić do zubożenia dostępności witamin i składników mineralnych, z tego względu, że produkty zawierające gluten, są również tymi pełnowartościowymi, które należą do grupy gęsto odżywczych. Dlatego, zanim ktoś wpadnie na pomysł diagnozy za pomocą wujka „google”, to niech przemyśli wszystko dwukrotnie i uda się do specjalisty w tej tematyce…