Otyłość to problem, który od wielu lat nabiera na znaczeniu zarówno w Polsce, jak i na świecie. Według danych z najnowszych badań epidemiologicznych, niemal 60% dorosłych Polaków ma nadwagę lub otyłość, a liczba dzieci zmagających się z tym problemem również niepokojąco wzrasta. Raport Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) wskazał, że nadwagę i otyłość odnotowano u 32% polskich dzieci w wieku 7-9 lat. Jest to 8 miejsce wśród badanych krajów w Europie [1]. Co sprawia, że w Polsce problem ten przybiera tak dramatyczne rozmiary? W artykule przeanalizuje główne przyczyny otyłości w naszym kraju, jej skutki oraz możliwe sposoby walki z tym zjawiskiem.

Zmiana stylu życia Polaków

Jednym z najważniejszych czynników wpływających na wzrost otyłości w Polsce jest zmiana stylu życia. W ostatnich dekadach obserwujemy odejście od tradycyjnego, bardziej aktywnego trybu życia na rzecz bardziej siedzącego i mniej wymagającego fizycznie. Praca biurowa, czas spędzany przed ekranami komputerów, telewizorów czy smartfonów oraz brak aktywności fizycznej stają się codziennością wielu Polaków.

Obecnie przeciętny Polak spędza średnio ponad 6 godzin dziennie w pozycji siedzącej, co znacząco ogranicza ilość spalanych kalorii i negatywnie wpływa na zdrowie. W dodatku zmiana charakteru pracy, z bardziej fizycznej na umysłową, przyczynia się do zmniejszenia codziennego ruchu. Coraz rzadziej wybiera się piesze spacery czy rower jako środek transportu, a korzystanie z samochodu i komunikacji publicznej stało się powszechne.

Z kolei wolny czas Polacy często spędzają w sposób bierny, oglądając telewizję lub korzystając z urządzeń elektronicznych. Zmniejszenie zaangażowania w aktywności sportowe wynika zarówno z braku motywacji, jak i ograniczonej dostępności infrastruktury sportowej, szczególnie w mniejszych miejscowościach. Dodatkowo pandemia COVID-19 jeszcze bardziej pogłębiła ten trend, przyczyniając się do dalszego ograniczenia aktywności fizycznej w codziennym życiu.

Co więcej, coraz większa liczba ludzi wybiera wygodne, ale mało zdrowe rozwiązania – samochód zamiast roweru, windę zamiast schodów czy jedzenie na wynos zamiast domowych posiłków. Takie zmiany nie tylko zwiększają ryzyko otyłości, ale także przyczyniają się do ogólnego pogorszenia kondycji zdrowotnej społeczeństwa.

 

ZINC+- ZADBAJ O KONDYCJĘ WŁOSÓW, SKÓRY I PAZNOKCI – KUP TUTAJ

 

Złe nawyki żywieniowe

Dieta Polaków wciąż pozostawia wiele do życzenia. Współczesny styl życia powoduje, że coraz częściej sięgamy po wysoko przetworzoną żywność, bogatą w tłuszcze trans, cukier i sól. Spożywanie fast foodów, słodkich napojów i przekąsek stało się codziennością, szczególnie wśród młodszych pokoleń.

Według badań Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego, aż 70% Polaków przyznaje, że spożywa za mało warzyw i owoców. Brak świadomości na temat zasad zdrowego odżywiania oraz sięganie po gotowe produkty prowadzi do nadmiernego spożycia kalorii i niedoboru ważnych składników odżywczych.

Dodatkowym problemem jest nadmiar spożywanej soli i cukru w diecie. Wiele produktów, nawet tych uznawanych za zdrowe, zawiera ukryte ilości tych składników, co utrudnia kontrolowanie kalorii i wpływa na rozwój chorób takich jak nadciśnienie czy cukrzyca. Konsumpcja dużych porcji jedzenia oraz brak regularności w spożywaniu posiłków dodatkowo przyczyniają się do wzrostu masy ciała.

 

Społeczno-kulturowe uwarunkowania

Polska kuchnia, choć smaczna, jest często bardzo kaloryczna. Tradycyjne potrawy takie jak pierogi, bigos, schabowy czy placki ziemniaczane są bogate w tłuszcze i węglowodany. Co więcej, społeczna presja do spożywania dużych porcji oraz celebracja ważnych okazji za pomocą obfitych uczt mogą dodatkowo przyczyniać się do problemów z wagą.

Znaczenie ma także rola alkoholu – Polska jest krajem o wysokiej konsumpcji alkoholu [2], który nie tylko dostarcza pustych kalorii, ale również wpływa na metabolizm i zachowania żywieniowe. Podczas uroczystości rodzinnych, spotkań towarzyskich czy świąt spożywanie alkoholu jest często normą, co w połączeniu z tłustymi przekąskami tworzy kaloryczną bombę.

Kultura jedzenia w Polsce promuje również przekonanie, że „zdrowe jedzenie jest drogie”. W rezultacie wiele osób rezygnuje z zakupów świeżych produktów na rzecz tańszych, przetworzonych alternatyw, co jeszcze bardziej utrwala niezdrowe nawyki.

 

Niedostateczna edukacja zdrowotna

Jednym z kluczowych problemów w Polsce jest brak wystarczającej edukacji zdrowotnej. Wiedza o tym, jak prowadzić zdrowy styl życia, wciąż jest na niskim poziomie. W szkołach brakuje odpowiednich programów edukacyjnych dotyczących zdrowego odżywiania i aktywności fizycznej, co skutkuje brakiem świadomości wśród młodzieży.

Również dostęp do dietetyków i specjalistów zdrowia publicznego jest ograniczony, szczególnie w mniejszych miejscowościach. Polacy często nie mają świadomości, jakie kroki powinni podjąć, aby poprawić swoje zdrowie. Kampanie społeczne, choć coraz bardziej widoczne, wciąż nie docierają do szerokiego grona odbiorców lub nie są wystarczająco skuteczne w zmienianiu postaw i zachowań.

WYSOCE BIODOSTĘPNE DAWKI MAGNEZU I WITAMINY B6 – KUP TUTAJ

 

Skutki otyłości

Otyłość prowadzi do wielu poważnych konsekwencji zdrowotnych, w tym chorób układu krążenia, cukrzycy typu 2, nowotworów, problemów stawowych czy zaburzeń psychicznych. Szacuje się, że co roku tysiące Polaków umiera z powodu powikłań związanych z otyłością.

Ponadto otyłość generuje ogromne koszty dla systemu ochrony zdrowia, związane z leczeniem chorób współistniejących i zwolnieniami lekarskimi. Według raportów Narodowego Funduszu Zdrowia, wydatki na leczenie chorób związanych z nadwagą i otyłością rosną z każdym rokiem, obciążając zarówno budżet państwa, jak i indywidualnych pacjentów [3].

 

Jak walczyć z otyłością w Polsce?

1. Edukacja zdrowotna – Wprowadzenie kompleksowych programów edukacyjnych w szkołach oraz kampanii społecznych promujących zdrowy styl życia.
2. Promowanie aktywności fizycznej – Budowa infrastruktury sportowej, organizacja wydarzeń promujących ruch i sport, a także wprowadzenie ulg podatkowych dla firm wspierających aktywny tryb życia swoich pracowników.
3. Zmiana polityki żywieniowej – Ograniczenie dostępności wysoko przetworzonych produktów, wprowadzenie podatków na słodzone napoje oraz zachęty do spożywania zdrowych produktów poprzez subsydia na warzywa i owoce.
4. Wsparcie specjalistyczne – Zwiększenie dostępności do dietetyków, lekarzy i trenerów personalnych, a także wprowadzenie programów wsparcia dla osób zmagających się z otyłością.
5. Zmiana mentalności – Budowanie świadomości, że zdrowy styl życia to inwestycja w długie i jakościowe życie. Konieczne jest również promowanie pozytywnych wzorców poprzez media i influencerów, aby zdrowe nawyki stały się modne.

 

Podsumowanie

Otyłość w Polsce to złożony problem, który wynika z wielu nakładających się na siebie czynników, takich jak zmiana stylu życia, złe nawyki żywieniowe, społeczno-kulturowe uwarunkowania czy brak edukacji zdrowotnej. Konsekwencje tego zjawiska są poważne, zarówno dla zdrowia indywidualnych osób, jak i dla całego społeczeństwa.

Aby skutecznie przeciwdziałać otyłości, konieczne jest podjęcie kompleksowych działań, które obejmują edukację, promocję aktywności fizycznej, poprawę jakości diety oraz zwiększenie dostępu do specjalistycznej pomocy. Równocześnie ważne jest budowanie świadomości społecznej i zmiana podejścia do zdrowego stylu życia. Tylko dzięki wspólnym wysiłkom możemy zmniejszyć skalę tego problemu i poprawić jakość życia Polaków.

 

Bibliografia

[1] Report on the fifth round of data collection, 2018–2020: WHO Childhood Obesity Surveillance Initiative (COSI), 2018-2020 [Internet]. Copenhagen: World Health Organization Regional Office for Europe; 2022 [Dostęp: 10.11.2022 ]. Dostępny w: (https://apps.who.int/iris/handle/10665/363950)

[2] https://stopuzaleznieniom.pl/statystyki-spozycia-alkoholu/

[3] https://ezdrowie.gov.pl/portal/home/badania-i-dane/zdrowe-dane/raporty/otylosc

źródło obrazka: pexels-karolina-grabowska