CZYM JEST ANOREKSJA?
Jadłowstręt Psychiczny (Anorexia Nervosa/Anoreksja) jest jednym z Zaburzeń Odżywiania charakteryzującym się przewlekłą, oraz świadomą restrykcją energii, która z czasem może doprowadzić do osiągnięcia ekstremalnie niskiej masy ciała. Powyższy stan rzeczy nie tylko tożsamy jest z pogorszonym zdrowiem fizycznym organizmu, ale i również psychika osoby chorej ulega poważnemu zniekształceniu.
W odniesieniu do najbardziej aktualnego wydania Kryteriów Diagnostycznych dla Zaburzeń Psychicznych (DSM-5), osoba z AN charakteryzuje się[1]:
- Ograniczonym poborem energii w stosunku do wymaganego spożycia, prowadzącym do osiągnięcia znacząco niskiej masy ciała w kontekście wieku, płci, trajektorii rozwojowej oraz zdrowia fizycznego. Znacząco niska masa ciała jest definiowana jako waga, która jest mniejsza niż minimalnie normalna, a w przypadku dzieci i młodzieży, mniejsza niż minimalnie przewidywana.
- Silnym strachem przed przybraniem na wadze lub staniem się otyłym, tudzież przewlekłym podejmowaniem działań, które uniemożliwiają przybraniu na wadze, nawet w przypadku znacząco niskiej masy ciała.
- Zniekształconym obrazem postrzegania własnej masy ciała lub sylwetki, nadmiernym wpływem masy ciała/sylwetki na poczucie własnej wartości lub trwałym brakiem świadomości w kontekście skali skrajnie niskiej masy ciała.
Dotkliwość choroby, w przypadku osób dorosłych określana jest na podstawie wskaźnika BMI. W przypadku nieletnich, oceny dokonuje się na podstawie siatek centylowych[2].
Popraw umiejętność radzenia sobie ze stresem dzięki Rhodioli – KUP TUTAJ
ANOREKSJA NIEJEDNO MA IMIĘ:
Choć wiele osób zdaje się o tym nie wiedzieć, mówiąc o Jadłowstręcie istotne jest, aby zdiagnozować „charakter” choroby[3]. Dwa główne podtypy jakie możemy wyróżnić to:
ANOREKSJA O PODTYPIE RESTRYKCYJNYM – Najbardziej powszechny podtyp AN. Osoba chora chronicznie ogranicza podaż jedzenia, m.in. za pośrednictwem kontrolowania liczby spożytych kalorii, głodówek oraz „okien żywieniowych”, bądź też; unikaniem poszczególnych (grup) produktów.
ANOREKSJA O PODTYPIE ŻARŁOCZNO-KOMPENSACYJNYM – Osoba pomimo nakładania na siebie wszelkiego rodzaju restrykcji żywieniowych, czynnie angażuje się w epizody Kompulsywnego Objadania się (BED), a niekiedy stosuje również rozmaite praktyki kompensacyjne ilość spożytego pokarmu (wywoływanie wymiotów, niepoprawne stosowanie środków diuretycznych/przeczyszczających, nadmiar wysiłku fizycznego).
Prawidłowa diagnoza choroby pozwala m.in. na dobranie odpowiednich praktyk leczniczych, które mogą przyśpieszyć proces powrotu do zdrowia.
ANOREKSJA „PROBLEMEM SAMYCH KOBIET” ?
Początkowe doniesienia sugerowały, że z AN boryka się ~10x więcej Kobiet, aniżeli Mężczyzn[4]. Uwagę jednak powinien przykuć fakt, że Mężczyźni początkowo nie otrzymali należytego wsparcia (od różnych organizacji/grup, pomagających w leczeniu Zaburzeń Odżywiania) tudzież atencji w kontekście literatury naukowej[5] (w większości w tej tematyce grupę badawczą stanowią Kobiety).
Obecne „standardy męskości” wyznaczone przez społeczeństwo mogą niezaprzeczalnie predysponować wielu Mężczyzn do rozwoju Zaburzeń Odżywiania, w tym Jadłowstrętu Psychicznego tudzież Dysmorfii Mięśniowej (Bigoreksji).
Wartym nakreślenia jest to, że mężczyźni przeważnie nie są świadomi swojego zaburzonego stosunku z jedzeniem (wręcz niekiedy postrzega to jako „normę”), bądź też obawia się rozmowy o swoich problemach; bojąc się stygmatyzacji oraz braku akceptacji ze strony środowiska.
Z racji tego, w pewnym stopniu niemożliwym jest, aby określić rzeczywisty „stosunek zachorowalności” wśród obu płci. Niemniej, trend ten zdaje się zmierzać w kierunku bardziej równoważnym, co ostatecznie przedstawia Anoreksję jako zarówno problem Kobiet, jak i Mężczyzn[6].
OKOLICZNOŚCI SPRZYJAJĄCE POWSTAWANIU CHOROBY:
Trudno jest określić dokładne przyczyny powstawania Jadłowstrętu. Niemniej, mimo kompleksowości tego schorzenia możemy wymienić kilka czynników, których wspólna interakcja może przyczynić się do jego zapoczątkowania.
Predyspozycje Genetyczne – Wpływ genetyki w kontekście Zaburzeń Odżywiania na chwilę obecną wydaje się być kwestią niezaprzeczalną. Udokumentowano, że osoby blisko spokrewnione z osobami dotkniętymi AN, mają w przybliżeniu 12-krotnie większe ryzyko wystąpienia tego schorzenia na przestrzeni całego swojego życia[7]. Za potencjalne czynniki predysponujące do rozwoju AN wskazuje się m.in. nieprawidłowości w obrębie genów powiązanych z układem serotoninergicznym, dopaminergicznym oraz ośrodkiem nagrody[8][9][10].
Czynniki Społeczne – Nie da się ukryć, że współczesne media (w tym; gazety, telewizja, Internet) przedstawiając w większości wyszczuplone, tudzież ekstremalnie umięśnione ciała; poniekąd przyczyniły się do zdefiniowania sylwetki „idealnej” tudzież pożądanej dla wielu Kobiet i Mężczyzn. Nadmierna ekspozycja na tego typu środki masowego przekazu może predysponować obie płci do pojawienia się niezadowolenia z racji własnego wyglądu, a w następstwie – m.in. podejmowania restrykcyjnych praktyk odchudzających[11][12].
Ponadto, osoby których profesja nakłada szczególny nacisk na szczupły wygląd sylwetki (Modeling, Taniec, Kulturystyka); szczególnie objęte są presją społeczną, która może predysponować do częstszego rozwoju Anoreksji. Powyższe zjawisko można również zaobserwować wśród sportowców dyscyplin, w których to niższa masa ciała może przynieść korzyści w postaci lepszych wyników sportowych (kolarstwo, biegi na dystans), bądź też tych, którzy często podejmują się redukcji masy ciała w celu „zmieszczenia się” w ustalonej kategorii wagowej (sporty walki)[13][14].
Czynniki Psychologiczne – Wiele czynników mających miejsce w przeszłości może w ujęciu długoterminowym stanowić swoisty „zapalnik”, skutkujący rozwojem Jadłowstrętu Psychicznego. Szczególnie narażone są osoby, które posiadają liczne cechy szczególne dla charakteru obsesyjno-kompulsywnego (perfekcjonizm, sztywność poznawcza, potrzeba ciągłego porządku w swoim otoczeniu). Poza tym, bardzo istotne jest to, jak wyglądało nasze dzieciństwo. Nieprzychylne komentarze ze strony rodziny i rówieśników, brak akceptacji, a niekiedy również przemoc i nadużycie seksualne – mogą zaowocować potrzebą ukojenia swoich problemów jedzeniem, jak i podejmowaniem się prób redukcji nadmiernej masy ciała[15].
Na sam koniec warto dodać, że Zaburzenia Odżywiania często współistnieją z innymi schorzeniami psychicznymi. Z racji tego, obecność takich chorób jak; depresja, schizofrenia, dwubiegunowość i liczne fobie/zaburzenia – mogą również predysponować do rozwoju ED[16].
Kanna – roślina o działaniu mimikujacym SSRI – KUP TUTAJ
OBJAWY I KOMPLIKACJE ZDROWOTNE:
Przewlekłe niedożywienie organizmu, jak to ma miejsce w AN, może nie tylko odcisnąć piętno na zdrowiu fizycznym, ale i również psychicznym osoby chorej. Choć niektóre z objawów można dostrzec gołym okiem (m.in. niska masa ciała; słaby stan skóry, włosów i paznokci; przewlekłe zmęczenie i złe samopoczucie), to jednak część z nich możliwa jest do zdiagnozowania wyłącznie przez lekarza specjalistę[17][18].
Do fizjologicznych następstw choroby należy:
- Brak cyklu menstruacyjnego
- Brak pociągu seksualnego/problemy z potencją
- Niedociśnienie tętnicze
- Bradykardia (Zbyt niska częstość akcji serca)
- Częste wzdęcia i zaparcia
- Bóle mięśni i stawów
- Bezpłodność
- Przewlekłe zmęczenie
- Zanik i niedoczynność narządów wewnętrznych (Ryzyko nagłej śmierci)
Do psychospołecznych następstw choroby należy:
- Odczuwanie niepokoju/stany lękowe
- Samotność (spowodowana izolacją od społeczeństwa)
- Problemy emocjonalne (liczne huśtawki nastroju)
- Obsesyjne zachowanie i stosowanie „rytuałów” związanych z jedzeniem
- Skłonność do sięgania po substancje silnie uzależniające
- Samookaleczanie
CZY MOŻNA SIĘ „WYLECZYĆ” Z POWYŻSZEGO SCHORZENIA?
Oczywiście, że tak. Niemniej, długość oraz sukcesywność leczenia jest uwarunkowana m.in. dotkliwością choroby – dlatego tak ważne jest, aby jak najszybciej sięgnąć po pomoc specjalisty[19].
Celem nadrzędnym kuracji jest przywrócenie osoby do odpowiedniej (dla danej grupy społecznej) masy ciała (niekiedy wymagana jest w tym celu hospitalizacja), co często stanowi ogromne wyzwanie. Z racji tego, istotnym elementem leczenia jest zarówno podjęcie terapii, adresującej zachowania/myśli/czynniki, które początkowo doprowadziły do zapoczątkowania choroby. Następnym krokiem jest ich ograniczenie, a niekiedy całkowita eliminacja.
Obecnie dostępnych jest kilka metod leczenia Anoreksji. Co ciekawe, w kontekście osób dorosłych; nie posiadamy na ten moment dowodów naukowych, które wskazywałyby na wyższość jednej z metod względem pozostałych[20]. Odmiennie ta kwestia zdaje się wyglądać u nieletnich, wśród których terapia angażująca pozostałych członków rodziny z reguły przynosi korzystniejsze rezultaty[21].
Popraw jakość swojego snu dzięki Take It Smart – KUP TUTAJ
PODSUMOWUJĄC:
Jadłowstręt Psychiczny jest jednym z najbardziej powszechnie występujących Zaburzeń Odżywiania wśród ogółu populacji. Wbrew obiegowym opiniom, problematyka powyższego schorzenia dotyczy zarówno Kobiet jak i Mężczyzn, w szczególności tych w wieku nastoletnim. Co więcej, przewlekłe niedożywienie organizmu wywołuję wiele komplikacji w obrębie zdrowia fizycznego, jak i psychicznego osoby chorej. Z racji tego bardzo istotne jest, aby sięgnąć po pomoc specjalisty, tak szybko jak jest to możliwe.
BIBLIOGRAFIA:
[1] , [2] – https://www.opalfoodandbody.com/wp-content/uploads/2016/01/summary-of-dsm-5.pdf
[3] – https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2844095/
[4] – https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/9672050/
[5] – https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3479631/
[6] – https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6091251/
[7] – https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2828778/#R6
[8] – https://www.thelancet.com/journals/lancet/article/PIIS0140-6736(05)64135-9/fulltext
[9] – https://www.nature.com/articles/1300719
[10] – https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/19833790/
[11] – https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2533817/
[12] – https://www.frontiersin.org/articles/10.3389/fpsyg.2017.01351/full
[13] – https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3289170/
[14] – https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/24277724/
[15] – https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2669537/
[16] – https://jamanetwork.com/journals/jamapsychiatry/fullarticle/204016
[17] – https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4381361/
[18] – Jane Morris, ABC Of Eating Disorders, Chapter 5
[19] – https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2907776/
[20] – https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2907776/
[21] – https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/3318754/
