Korelacja między zdrowiem jelit, a zaburzeniami psychicznymi. Oś jelito-mózg, a depresja

źródło: https://newatlas.com/gut-bacteria-depression-microbiome-mental-health/58323/

 

Coraz częściej mówi się o koneksji na osi jelito-mózg oraz wpływie mikrobioty na samopoczucie. Liczne badanie potwierdzają, że występowanie depresji jest m.in. skorelowane ze zmianami mikrobioty jelitowej. Występuje dwukierunkowa komunikacja między centralnym układem nerwowym, a przewodem pokarmowym oraz mikrobiotą jelitową. Mikrobiota u osób jest zauważalnie inna niż u osób z rozpoznaną depresją. To wszystko pokazuje jak niesamowite są jelita i jaki ogromny wpływ możemy mieć, my sami na wsparcie naszego zdrowia psychicznego!

 

 

Mikrobiota jelitowa

Mikrobiom to pojęcie, które odnosi się do wszystkich organizmów oraz ich materiału genetycznego obecnego w ludzkim ciele. Często mylonym terminem z mikrobiomem jest ,,mikrobiota”. Mikrobiota oznacza populacje organizmów, które są obecne w różnych ekosystemach ciała. Przykładem mikrobioty jest np. mikrobiota jelitowa.
W ludzkich jelitach znajduje się 10-krotnie więcej mikroorganizmów, niż jest obecnych komórek organizmu człowieka. Genom mikrobioty jelitowej liczy około 3,3 milionów genów, co około 150-krotnie przewyższa liczbę genów genomu ludzkiego.
W dwunastnicy i jelicie czczym bytuje ok. 103–104 odmian mikroorganizmów, w dolnym jelicie cienkim  – około 108 mikroorganizmów, zaś w okrężnicy 1011. Ilości te są niewyobrażalne, a co ciekawe występuje tam ponad tysiąc różnych gatunków i ok. siedem tysięcy podgatunków mikroorganizmów. Stąd też dbanie o odpowiednią florę bakteryjną jelit jest niezwykle ważnym czynnikiem w prewencji chorób na tle psychicznym.

 

 

Oś jelita-mózg

Oś jelitowo-mózgowa łączy przewód pokarmowy z ośrodkowym układem nerwowym, umożliwiając dwukierunkową komunikację. Komórki glejowe wraz z neuronami jelitowymi to niezwykle rozległa sieć komunikacyjna z mikroflorą jelitową. Stąd też każda zmiana mikrobiomu determinuje liczne zaburzenia przewodu pokarmowego, a dane te trafiają do mózgu. Przewód pokarmowy charakteryzuje się największym skupiskiem komórek układu odpornościowego. Występuje tam również, niemalże 500 milionów zakończeń nerwowych. Neurony wchodzące w skład jelitowego układu nerwowego tzw. neurony aferentne, bezpośrednio przekazują informację o zmianach zachodzących wewnątrz układu pokarmowego. Informacje te trafiają do mózgu, w nich m.in. są przekazywane dane o zmianach w składzie mikrobioty jelitowej, a także zmianach hormonalnych, czy neuronalnych, które zachodzą w przewodzie pokarmowym i mają wpływ na zmiany w zachowaniu. Dwukierunkowa komunikacja bakterii jelitowych z ośrodkowym układem nerwowym odbywa się poprzez liczne mechanizmy. Mikrobiota jelitowa wpływa na centralny układ nerwowy poprzez zdolność do syntezy oraz imitowania szerokiej gamy neuroaktywnych molekuł, takich jak acetylocholina, katecholaminy, kwas gamma-aminomasłowy, histamina, melatonina i serotonina. Produktami fermentacji wodorowęglanów są krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe, one również mogą wpływać na funkcje ośrodkowego układu nerwowego, poprzez swą zdolność przenikania do krążenia systemowego. Ponadto mikrobiota jelitowa ma zdolność wydzielania neurotrofiny i białka, np. neurotroficznego czynnika pochodzenia mózgowego (BDNF), synaptofizynę, oraz postsynaptyczne białko gęstości 95 (PSD-95).

 

 

20 MLD szczepów Bifidobacterium

 

 

Mikrobiota a depresja

Depresja jest powszechnie występującym zaburzeniem psychicznym, która według Światowej Organizacji Zdrowia jest częstą przyczyną niepełnosprawności i główną przyczyną samobójczej śmierci. W ostatniej dekadzie potwierdzono, że jednym ze sposobów, za pomocą których mikrobiota jelitowa może wpływać na rozwój depresji, jest reakcja układu immunologicznego na lipopolisacharyd bakteryjny, prowadząca do stymulacji cytokin prozapalnych. Z tego powodu stan depresji często jest diagnozowany u chorych z ostrym lub przewlekłym stanem zapalnym.

Różnorodność mikrobiomu jelitowego jest silnie skorelowana z zachowaniami związanymi z nastrojem, w tym zaburzeniami depresyjnymi. Związek ten wynika z wcześniej wymienionego dwukierunkowego systemu komunikacji między jelitami, a ośrodkowym układem nerwowym. Pośredniczą tam drogi neuroimmunologiczne, neuroendokrynne i neuronalne sensoryczne.
Zmiany w populacjach mikrobioty jelitowej określonych gatunków mogą przyczyniać się do depresji, a także stany depresyjne mogą wywoływać modyfikacje określonych gatunków mikrobioty jelitowej i ostatecznie przyczyniać się do jeszcze cięższej depresji. Zatem można tutaj mówić o reakcji łańcuchowej i wzajemnej zależności. Ze względu na tak silną zależność, nietrudno się domyślać, że np. stosowanie antybiotykoterapii, może wpływać na zubożenie mikroflory jelitowej, a tym samym mieć wpływ na zaburzenie nastroju. Warto rozważyć wprowadzenie do diety dość młodą grupę probiotyków o nazwie “psychobiotyki”.

 

Stan zapalny a depresja

Do ośrodkowego układu nerwowego dostarczane są informacje o homeostazie mikrobioty jelitowej oraz jej zaburzeniach. Nieprawidłowa dieta, stres, czy używki wraz z niestabilnością i niedojrzałością mikrobioty jelitowej sprawiają, że wzrasta podatność na rozwój zaburzeń i różnych chorób. Niewielki stan zapalny może odgrywać znaczącą rolę w patofizjologii depresji, a zaburzenia homeostazy mikrobioty jelitowej mogą być jednym z  czynników zapalenia. Występują trzy związki  wskazujące na koneksje pomiędzy stanem zapalnym a depresją. Pierwszy pokazuje, że osoby z chorobami o podłożu zapalnym częściej są narażone na występowanie depresji. Drugim jest obecność wyższego stężenia biomarkerów zapalnych u osób cierpiących na depresję. Natomiast trzeci mówi o tym, że pacjenci, którzy leczeni są cytokinami są w grupie zwiększonego ryzyka zachorowania na depresję. Pacjenci z przewlekłymi chorobami, ze względu na obecny stan zapalny w organizmie są częściej narażeni na występowanie depresji.

 

Silne wsparcie antyoksydacyjne – kurkumina z dodatkiem piperyny

 

Psychobiotyki

Bakterie probiotyczne, które są spożywane w odpowiednich dawkach, wykazują działanie na oś jelitowo-mózgową oraz wykazują korzystny wpływ na zdrowie psychiczne pacjentów cierpiących na choroby psychiczne. Probiotyki łagodzą objawy depresji, zespołu jelita drażliwego oraz występującego chronicznego zmęczenia.

Niedawno na rynku pojawiła się nowa klasa probiotyków – psychobiotyki.
Są to żywe organizmy, które przyswojone w odpowiednich ilościach mogą pozytywnie wpływać na osoby cierpiące na różne zaburzenia psychicze. Bakterie zawarte w psychobiotykach mają zdolność wytwarzania neuroaktywnych substancji, m.in. serotoniny, czy kwasu γ- aminomasłowego (GABA). Związki te oddziałują na oś mózgowo-jelitową.

 

Sanprobi ze szczepami psychobiotycznymi

 

Zmiana modelu żywienia, a depresja. Terapia cud?

 

Badania wykazały, że dieta niezdrowa, bogata w węglowodany oraz dieta wysokotłuszczowa, a także „dieta zachodnia” (uboga w nieulegające strawieniu polisacharydy), może korelować z obecnością depresji oraz być czynnikiem ryzyka jej wystąpienia. Zwiększona konsumpcja cukru oraz niezdrowego jedzenia, bogatego w tłuszcze, łączy się ze zwiększonym ryzykiem wystąpienia zaburzeń psychicznych u dzieci i nastolatków. Zaobserwowano, że poprawienie jakościowe diety, np. przez wprowadzenie diety śródziemnomorskiej, która stanowi złoty standard modelu zdrowego żywienia, spożywanie produktów sfermentowanych, dieta bogata w błonnik, dieta oparta głównie na produktach roślinnych, konsumpcja prebiotyków – oligosacharydów, fruktanów może redukować ryzyko wystąpienia depresji.
Obecnie nauka umożliwia lepsze zrozumienie znaczenia odpowiedniej diety w kontekście składu mikrobioty jelitowej oraz potencjalnych korzyści płynących z suplementacji pre- i probiotyków, psychobiotyków,  a także  sfermentowanych produktów. Zdrowa dieta może wpływać na utrzymanie zdrowia psychicznego, a także stanowić strategię łagodzenia objawów, a nawet prewencji depresji.

 

Omega-3 – także odgrywają kluczową rolę w pracy organizmu (wysoka dawka DHA + EPA)

 

Nasze jelito, nasz pan

Niezwykle ciekawym jest, że mikrobiota ma zdolność wpływania na wybór konkretnych produktów żywnościowych przez swojego gospodarza. Jak to się dzieje? Odbywa się na dwa sposoby. Jednym z nich jest generowanie zapotrzebowania na jedzenie, które sprzyja ich rozwojowi lub powoduje ograniczenie rozwoju mikrobioty współzawodniczącej, natomiast drugi działa poprzez wywoływanie dysforii u swojego gospodarza. Manipulowanie to trwa do momentu spożycia pożądanego przez mikrobiote pokarmu. Mikrobiota może wpływać na zachowania żywieniowe poprzez różnorodne mechanizmy, m.in. może wywierać wpływ na ośrodek sytości lub ośrodek nagrody, ma zdolność produkcji toksyn wpływających na nastrój oraz apetyt, wpływa na receptory, takie jak receptory smaku, tym samym oddziałuje na zachowania żywieniowe, a także receptory kannabinoidowe oraz opioidowe w jelitach. Mikrobiota także może przejmować kontrolę nad nerwem błędnym, częścią osi jelito-mózg (poprzez blokowanie nerwu błędnego, redukuje uczucie pożądania pokarmów), a także może doprowadzać do utraty masy ciała. Dzisiejsza wiedza pozwala nam dostrzec te niesamowite mechanizmy.

Mikrobiota jelitowa stanowi niezwykle ważny czynnik warunkujący zdrowie fizyczne, jak i psychiczne. Wśród populacji wielu ludzi nie ma pojęcia w jak niesamowity sposób działają jelita. Obecna wiedza przybliża nam istotę niezastąpionej komunikacji na osi jelito-mózg. Zmiana sposobu żywienia i wdrożenie zdrowej diety może mieć korzystnie oddziaływać na poprawę naszej mikroflory w jelitach, a tym samym poprzez połączenie z ośrodkowym układem nerwowym, może wpływać pozytywnie i złagodzić przebieg choroby jaką jest depresja. Warto byłoby propagować tę wiedzę, a także uświadamiać istotę mikrobiomu w naszym organizmie.

 

 

 

 

 

Bibliografia:

1. Pennisi E. 2019. Gut bacteria linked to mental well-being and depression.Science. Vol. 363, Issue 6427, pp. 569
2. Dash S., Clarke G., Berk M. i wsp. 2015. The gut microbiome and diet in psychiatry. Current Opinion in Psychiatry, 28(1), 1–6.
3. Rudzki M., Frank M., Szulc A. 2012. From gut to depression – The role of intestinal barrier dysfunction and activation of the immune system in the inflammatory hypothesis of depression. Neuropsychiatria i Neuropsychologia. 7(2) 76-84.
4. Dash S., Clarke G., Berk M. i wsp. 2015. The gut microbiome and diet in psychiatry focus on depression. Current Opinion in Psychiatry. Volume 28 – Issue 1 – p 1-6