Czy napoje energetyczne są zdrowe ?

Obawy dotyczące negatywnego wpływu napojów energetycznych pojawiły się w ostatnich latach zarówno w środowisku naukowym, jak i wśród społeczeństwa. Najczęściej podanym zagrożeniem dla zdrowia wynikającego z konsumpcji napojów energetycznych są związane przede wszystkim z ich wysoką zawartością kofeiny. Napoje energetyczne okazały się szczególnie popularne wśród nastolatków i młodych dorosłych, a agresywny marketing doprowadził do gwałtownego wzrostu sprzedaży. W tym artykule przyjrzę się bliżej napojom energetycznym i ich potencjalnie szkodliwym skutkom.

 

Co to są napoje energetyczne?

Nie ma standardowej definicji napojów energetycznych. Charakteryzują się one jednak tym, że zawierają dużą ilość cukru oraz kofeinę. Napoje te nie tylko dobrze smakują, ale są znane z tego, że zwiększają poziom energii i wydajność. Oprócz kofeiny, napoje te zazwyczaj zawierają składniki jak taurynę, guaranę, żeń-szeń, L-karnitynę czy też witamin z grupy B, niacyny, ryboflawiny oraz regulatorów kwasowości w tym najczęściej występującego kwasu cytrynowego. Napoje te mają za zadanie stymulować nas do większego wysiłku. Zwykle w takiej puszce znajduje się około 30-40mg/100ml kofeiny oraz tauryny w ilości 350-400mg/100ml. Napoje te często mają od 50 do 70kcal na 100ml, dzięki dużej zawartości cukru. Napoje light, pozbawione tego cukru wahają się od 0-1 kcal. Nie posiadają one żadnego tłuszczu oraz białka. Przede wszystkim poza główną trójcą w tych napojach, czyli cukru, kofeiny oraz tauryny pozostałe składniki nie wpływają znacząco na organizm człowieka – jest ich mało lub wcale.

 

Dlaczego wybieramy energetyki?

Ludzie sięgają energetyki, aby wydłużyć czas swojej pracy, przyjąć na siebie większy wysiłek fizyczny lub dla poprawy koncentracji. Jest to znacznie prostszy sposób w stosunku do parzenia kawy. Jest to szybszy i coraz częstszy wybór w ciągłym braku czasu w naszym świecie. Cena również odgrywa ważną rolę. Idąc na miasto i nie posiadając swojego ekspresu lub czajnika jesteśmy niejako zmuszeni na wybór mniej lub bardziej popularnych restauracji, w których kawa potrafi kosztować 5-15 zł, gdzie sam energetyk ma przedział 3-6 zł za puszkę.

Mind Map – popraw skupienie i odśwież układ nerwowy

 

W jaki sposób działa kofeina?

Kofeina ma za główne zadanie blokować receptory adenozynowe, które odpowiadają za przyłączanie się do receptorów i dzięki temu odczuwamy zmęczenie, senność czy brak chęci. Kofeina natomiast blokuje to przyłączenie i tym samym zmniejsza odczuwanie zmęczenia i zwiększa nasze możliwości koncentracji czy skupienia.

 

Czy zbyt duża ilość kofeiny nam zagraża?

W 2015 roku Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) stwierdził, że w przypadku zdrowych osób dorosłych i osób starszych pojedyncze dawki kofeiny do 200 mg (około 2 espresso lub 4 filiżanki herbaty) nie budzą żadnych obaw dotyczących bezpieczeństwa. W przypadku regularnego spożycia EFSA stwierdził, że spożycie kofeiny w dawce do 400 mg w ciągu 24 godzin nie powinno być szkodliwe dla dorosłych konsumentów.

W przypadku kobiet w ciąży i karmiących piersią, regularne dzienne spożycie kofeiny do 200 mg dziennie jest bezpieczne dla nienarodzonego dziecka lub niemowlęcia karmionego piersią. Odpowiada to nieco ponad 2 filiżankom kawy lub 4 filiżankom herbaty.

Ważne! Faktyczny próg zależny jest od nas samych tzn. genetyki, stanu fizjologicznego oraz naszego stanu zdrowia.

 

L-teanina – synergistyczne działanie z kofeiną zwiększając skupienie i niwelując rozdrażnienie

Nadmierne spożycie kofeiny, a nasze zdrowie

Nadmierne spożycie kofeiny może prowadzić do problemów związanych z układem nerwowym, gorszą jakością snu, lęków problemów z sercem czy samopoczuciem.

Po spożyciu kofeina trafia do krwi i jest wchłaniana przez tkanki organizmu. Wchłanianie jest praktycznie zakończone po 45 minutach od spożycia. Maksymalne stężenie kofeiny w jest osiągane po 15–100 minut od jej przyjęcia. Okres półtrwania kofeiny wynosi ok. 4-5 godzin, jednakże czas ten może ulec skróceniu lub wydłużeniu u poszczególnych osób lub grup, takich jak kobiety ciężarne, osoby palące i z upośledzoną czynnością wątroby.

Efekty działania kofeiny mogą się utrzymywać w organizmie do kilku godzin, w zależności od tego, w jakim tempie jest metabolizowana. Wchłanianie kofeiny z pokarmów i napoi wydaje się niezwiązane z wiekiem, płcią, uwarunkowaniami genetycznymi, występującymi chorobami i przyjmowanymi lekami oraz używaniem alkoholu i nikotyny. Absorpcja kofeiny z herbaty i kawy jest podobna. Sam okres półtrwania jak w.w 4-5h. To znaczy, że samą konsumpcję powinniśmy zakończyć około godziny 16-17 w celu jak najmniejszego efektu na nasz sen. Ważne! Nie zapominajmy, że liczy się całościowe dobowe spożycie. Produktami, które najczęściej zawierają kofeinę są kawa,herbata, napoje słodzone typu cola czy czekolada.

 

Cukier w napojach energetycznych

Napoje te zawierają duże ilości cukru około 10g/100ml. Cukier gwałtownie podnosi poziom glukozy we krwi, a co za tym idzie podnosi on insulinę. Wysoki poziom glukozy może przerodzić się w długofalowym przyjmowaniu energetyków w dużych ilościach w hipoglikemię, która wpływa źle na nasze samopoczucie i jest niebezpieczne dla naszego zdrowia. Zalecenia WHO (Światowa Organizacja Zdrowia) rekomenduje, aby dodany cukier w diecie stanowił około 10% całkowitego dziennego spożycia kalorii, czyli przy około 3000 kcal 10% z 3000 daje 300kcal, 300kcal podzielić przez 4kcal (bo tyle ma 1g cukru) daje nam około 75g cukru, czyli w jednej puszce znajduje się nasze prawie całkowite spożycie cukru w ciągu dnia.

 

Witaminy w napojach energetycznych

Główne witaminy są z grupy B, takie jak B3, B6, B12.

• B3 odpowiada za zwiększenie cholesterolu HDL, może zmniejszyć trądzik, może zmniejszyć cholesterol LDL, zmniejsza poziom trójglicerydów.
•  B6 poprawia samopoczucie, może poprawić funkcjonalność naszego mózgu i pozytywnie wpływa na alzheimera, jest stosowana dla osób z anemią.
• B12 metabolizuje proteiny czy tłuszcze, odpowiada za reprodukcję DNA oraz jest potrzebna do prawidłowego funkcjonowania nerwowego.

Samych porcji witamin w energetykach jest mało i nie wpłyną one negatywnie na nasz ogólny “intake” danej witaminy.

 

Kompleks witamin z grupy B – odpowiednie dawki oraz metylowane i aktywne formy składników

Podsumowanie

Czy energetyki w ogólnym rozrachunku są złe? Nie. Ale jak Paracelsus w XVI wieku zwykł mówić “Wszystko jest trucizną i nic nie jest trucizną. Tylko dawka czyni, że dana substancja nie jest trucizną”. W skrócie przy większej ilości energetyki mogą negatywnie wpływać na ogólny stan naszego zdrowia. Energetyk jest na pewno prostszym sposobem, aby pobudzić się do działania szczególnie w trakcie trwania sesji, treningu czy po prostu cięższym dniu, w szkole, pracy. Czy jest on lekarstwem na wszystko? Nie, ale jak najbardziej można z niego bezpiecznie korzystać w ciągu dnia w zależności od tego ile kofeiny już przyjęliśmy. Pamiętaj, że kofeina ma okres półtrwania około 5-6h, dlatego warto zakończyć jej konsumpcję około godziny 16-17, aby nie wpłynęła negatywnie na nasz sen.

 

Źródła:

https://www.efsa.europa.eu/fr/efsajournal/pub/4102

http://www.phie.pl/pdf/phe-2012/phe-2012-1-008.pdf

https://pl.wikipedia.org/wiki/Witamina_B3

https://pl.wikipedia.org/wiki/Witamina_B6

https://pl.wikipedia.org/wiki/Witamina_B12

https://www.who.int/publications/i/item/9789241549028

https://pl.wikipedia.org/wiki/Paracelsus