Jakie są główne przyczyny zaników pamięci? Jak sobie pomóc przy zaniku pamięci?

Zapominanie może być normalną częścią procesu starzenia się. Z wiekiem zmiany zachodzą we wszystkich częściach ciała, w tym w mózgu. W rezultacie niektórzy ludzie mogą zauważyć, że nauka nowych rzeczy zajmuje im więcej czasu, nie pamiętają informacji tak dobrze, jak wcześniej, lub gubią takie rzeczy, jak okulary. Są to zazwyczaj objawy łagodnego zapominania, a nie poważnych problemów z pamięcią, takich jak choroba Alzheimera.

Każdy z nas czasem o czymś zapomina. Ile razy zdarzyło Ci się zgubić kluczyki od samochodu lub zapomnieć imię osoby, którą właśnie poznałeś?

Pewien stopień problemów z pamięcią, jak również umiarkowane pogorszenie innych zdolności myślenia, jest dość powszechnym elementem procesu starzenia się. Istnieje jednak różnica między normalnymi zmianami w pamięci a utratą pamięci związaną z chorobą Alzheimera i pokrewnymi zaburzeniami. Niektóre problemy z pamięcią są skutkiem schorzeń, które można leczyć.

Utrata pamięci, a starzenie się

Zwykłe zaniki pamięci związane z wiekiem nie uniemożliwiają prowadzenia pełnego, produktywnego życia. Na przykład, można czasem zapomnieć imię osoby, ale później je sobie przypomnieć. Może się zdarzyć, że czasem zgubisz okulary. A może trzeba częściej niż kiedyś sporządzać listy, aby pamiętać o terminach i zadaniach. Takie zmiany w pamięci są na ogół możliwe do opanowania i nie zaburzają zdolności do pracy, samodzielnego życia czy prowadzenia życia towarzyskiego.

Utrata pamięci i demencja

Słowo „demencja” jest terminem zbiorczym, używanym do opisania zespołu objawów, w tym upośledzenia pamięci, rozumowania, osądu, języka i innych zdolności myślenia. Demencja zwykle zaczyna się stopniowo, pogarsza się z czasem i upośledza zdolności danej osoby do pracy, interakcji społecznych i relacji z innymi ludźmi.

Guarana – naturalne źródło kofeiny o wykazanej standaryzacji

Objawy demencji

Często jednym z pierwszych lub bardziej rozpoznawalnych objawów demencji jest utrata pamięci, która zakłóca życie. Inne wczesne oznaki mogą obejmować:

Powtarzające się zadawanie tych samych pytań
Zapominanie typowych słów podczas mówienia
Zamienianie słów – na przykład mówienie „łóżko” zamiast „stół”.
Dłuższe wykonywanie znanych zadań, takich jak wykonanie przepisu kulinarnego
Umieszczanie przedmiotów w nieodpowiednich miejscach, np. wkładanie portfela do szuflady w kuchni
Zgubienie się podczas spaceru lub jazdy samochodem w znanej okolicy
Zmiany nastroju lub zachowania bez wyraźnej przyczyny

Do chorób, które powodują postępujące uszkodzenie mózgu – a w konsekwencji demencję – należą:

Choroba Alzheimera, która jest najczęstszą przyczyną demencji
Otępienie naczyniowe
Otępienie czołowo-skroniowe
Otępienie z ciałami Lewy’ego

Proces chorobowy (patologia) w każdym z tych schorzeń przebiega nieco inaczej. Zaburzenia pamięci nie zawsze są pierwszym objawem, a rodzaj problemów z pamięcią jest różny. Możliwe jest także występowanie więcej niż jednego rodzaju demencji, co określa się mianem demencji mieszanej.

Łagodne zaburzenia poznawcze

Wiąże się to z zauważalnym pogorszeniem przynajmniej jednego obszaru zdolności myślenia, np. pamięci, które jest większe niż zmiany związane ze starzeniem się, ale mniejsze niż zmiany związane z demencją. Łagodne zaburzenia poznawcze nie uniemożliwiają wykonywania codziennych zadań ani zaangażowania społecznego.

Naukowcy i lekarze wciąż zdobywają wiedzę na temat łagodnych zaburzeń poznawczych. U wielu osób stan ten w końcu przechodzi w demencję spowodowaną chorobą Alzheimera lub innym zaburzeniem powodującym demencję. U innych osób utrata pamięci nie postępuje zbytnio i nie rozwija się u nich spektrum objawów związanych z demencją.

Odwracalne przyczyny utraty pamięci

Wiele problemów medycznych może powodować utratę pamięci lub inne objawy podobne do demencji. Większość z tych schorzeń można leczyć. Lekarz może zbadać pacjenta pod kątem schorzeń powodujących odwracalne zaburzenia pamięci.

Obniża odczuwanie stresu i zmniejsza ryzyko zaburzeń organizmu nim wywołanych

Główne przyczyny zaników pamięci:

Leki

Wiele leków dostępnych na receptę i bez recepty może zakłócać lub powodować utratę pamięci. Możliwymi winowajcami są: leki przeciwdepresyjne, przeciwhistaminowe, przeciwlękowe, rozluźniające mięśnie, uspokajające, nasenne i przeciwbólowe podawane po operacji.

Używanie alkoholu, tytoniu lub narkotyków. Nadmierne spożywanie alkoholu jest od dawna uznawane za przyczynę utraty pamięci.

Palenie

Palenie szkodzi pamięci, ponieważ zmniejsza ilość tlenu docierającego do mózgu. Badania wykazały, że osoby palące mają większe trudności z kojarzeniem twarzy z imionami niż osoby niepalące. Nielegalne narkotyki mogą zmieniać substancje chemiczne w mózgu, co może utrudniać przywoływanie wspomnień.

Niedobór snu

Zarówno ilość, jak i jakość snu są ważne dla pamięci. Zbyt mała ilość snu lub częste budzenie się w nocy może prowadzić do zmęczenia, które zaburza zdolność do konsolidacji i odtwarzania informacji.

5-HTP – wsparcie zasypiania, jakości oraz długości snu

Depresja i stres

Depresja może utrudniać skupienie uwagi i koncentrację, co może mieć wpływ na pamięć. Stres i niepokój również mogą przeszkadzać w koncentracji. Gdy jesteśmy spięci, a nasz umysł jest nadmiernie pobudzony lub rozproszony, może ucierpieć nasza zdolność zapamiętywania. Stres spowodowany urazem emocjonalnym również może prowadzić do utraty pamięci.

Niedobory żywieniowe

Dobre odżywianie – w tym wysokiej jakości białka i tłuszcze – jest ważne dla prawidłowego funkcjonowania mózgu. Szczególnie niedobory witamin B1 i B12 mogą wpływać na pamięć.

Kompleks metylowanych form witamin z grupy B o największej biodostępności

Uraz głowy

Silne uderzenie w głowę – na przykład w wyniku upadku lub wypadku samochodowego – może uszkodzić mózg i spowodować utratę pamięci krótko- i długotrwałej. Pamięć może z czasem ulegać stopniowej poprawie.

Udar mózgu

Apopleksja występuje, gdy dopływ krwi do mózgu zostaje zatrzymany z powodu zablokowania naczynia krwionośnego doprowadzającego krew do mózgu lub przecieku z naczynia do mózgu. Udar często powoduje utratę pamięci krótkotrwałej. Osoba, która przeszła udar, może mieć żywe wspomnienia wydarzeń z dzieciństwa, ale nie może sobie przypomnieć, co jadła na obiad.

NALT – booster dopaminy, a więc wzrost motywacji, koncentracji

Pamięć długotrwała oraz krótkotrwała

Utrata pamięci krótkotrwałej

Pamięć krótkotrwała przechowuje informacje przez maksymalnie 30 sekund. W przypadku utraty pamięci krótkotrwałej zapomina się o rzeczach, które robiło się niedawno.

Objawy utraty pamięci krótkotrwałej obejmują zapominanie:

Niedawnych wydarzeń
Gdzie coś położyłeś
Czegoś, co się ostatnio widziało lub czytało
Że już zadałeś jakieś pytanie

Utrata pamięci długotrwałej

Pamięć długotrwała pozwala śledzić informacje w czasie. Umożliwia nieograniczone przechowywanie wydarzeń, faktów i rozumienie, w jaki sposób należy wykonywać zadania.

Pamięć długotrwała może słabnąć wraz z wiekiem, co jest normalne. Typowe starzenie się mózgu może powodować zmniejszenie szybkości przetwarzania informacji, co może utrudniać pracę wielozadaniową. Jednak pamięć, umiejętności i wiedza zazwyczaj pozostają na stałym poziomie. Normalne, związane z wiekiem zmiany dotyczące pamięci to m.in:

Problemy z odnalezieniem właściwego słowa
Gubienie rzeczy od czasu do czasu
Sporadyczne zapominanie nazwisk lub terminów spotkań, ale przypominanie ich sobie później

Leczenie zaników pamięci

Leczenie utraty pamięci zależy od jej przyczyny. W wielu przypadkach może być ona odwracalna dzięki leczeniu. Na przykład, utrata pamięci spowodowana przyjmowaniem leków może ustąpić po zmianie leku. Suplementy diety mogą być pomocne w zapobieganiu utracie pamięci spowodowanej niedoborem składników odżywczych. Leczenie depresji może być pomocne w utracie pamięci, jeśli depresja jest jej czynnikiem. W niektórych przypadkach – np. po udarze – terapia może pomóc w przypomnieniu sobie, jak wykonywać pewne czynności, takie jak chodzenie czy wiązanie butów. W innych przypadkach pamięć może się z czasem poprawić.

Leczenie może być także specyficzne dla schorzeń związanych z utratą pamięci. Na przykład, dostępne są leki na problemy z pamięcią związane z chorobą Alzheimera, a leki obniżające ciśnienie krwi mogą pomóc w zmniejszeniu ryzyka większego uszkodzenia mózgu w wyniku demencji związanej z wysokim ciśnieniem krwi.

Jak leczyć zaniki pamięci “naturalnie”

Włącz aktywność fizyczną do swojej codziennej rutyny

Aktywność fizyczna zwiększa przepływ krwi do całego ciała, w tym do mózgu. Może to pomóc w utrzymaniu dobrej pamięci.

Zaleca dla większości zdrowych dorosłych co najmniej 150 minut tygodniowo umiarkowanej aktywności aerobowej, takiej jak szybki spacer, lub 75 minut tygodniowo energicznej aktywności aerobowej, takiej jak jogging – najlepiej rozłożonej w ciągu tygodnia. Jeśli nie masz czasu na pełny trening, zorganizuj kilka 10-minutowych spacerów w ciągu dnia.

Bądź aktywny umysłowo

Tak jak aktywność fizyczna pomaga utrzymać ciało w dobrej kondycji, tak stymulujące umysł zajęcia pomagają utrzymać mózg w dobrej kondycji – i mogą zapobiegać utracie pamięci. Rozwiąż krzyżówkę. Graj w brydża. Wybieraj alternatywne trasy podczas jazdy samochodem. Naucz się grać na instrumencie muzycznym. Pracuj jako wolontariusz w lokalnej szkole lub organizacji społecznej.

Regularne kontakty towarzyskie

Kontakty społeczne pomagają uniknąć depresji i stresu, które mogą przyczynić się do utraty pamięci. Należy szukać okazji do spotkań z bliskimi, przyjaciółmi i innymi osobami – zwłaszcza jeśli mieszka się samemu.

Zorganizuj się

Jeśli w domu panuje bałagan, a notatki są w nieładzie, istnieje większe prawdopodobieństwo, że o czymś zapomnisz. Zapisuj zadania, spotkania i inne wydarzenia w specjalnym notatniku, kalendarzu lub elektronicznym planerze.

Możesz nawet powtarzać każdy wpis na głos w trakcie jego zapisywania, aby utrwalić go w pamięci. Aktualizuj listy rzeczy do zrobienia i sprawdzaj, czy zostały wykonane. Wyznacz miejsce na portfel, klucze, okulary i inne niezbędne rzeczy.

Ogranicz rozpraszanie uwagi i nie rób zbyt wielu rzeczy naraz. Jeśli skupisz się na informacji, którą chcesz zapamiętać, łatwiej będzie Ci ją później przywołać. Pomocne może być również powiązanie tego, co starasz się zapamiętać, z ulubioną piosenką lub innym znanym pomysłem.

Spokojny sen

Sen odgrywa ważną rolę w utrwalaniu wspomnień, dzięki czemu można je później przywołać. Zadbanie o odpowiednią ilość snu powinno stać się priorytetem. Większość dorosłych potrzebuje od siedmiu do dziewięciu godzin snu na dobę.

Stosuj zdrową dietę

Zdrowa dieta może być równie dobra dla Twojego mózgu, jak dla serca. Jedz owoce, warzywa i produkty pełnoziarniste. Wybieraj niskotłuszczowe źródła białka, takie jak ryby, fasola i drób bez skóry. Liczy się także to, co pijesz. Zbyt duża ilość alkoholu może prowadzić do dezorientacji i utraty pamięci. Podobnie jak zażywanie narkotyków.

Radzenie sobie z chorobami przewlekłymi

Stosuj się do zaleceń lekarza dotyczących leczenia takich chorób, jak depresja, wysokie ciśnienie krwi, wysoki poziom cholesterolu, cukrzyca, otyłość i utrata słuchu. Im lepiej dbasz o siebie, tym lepsza będzie Twoja pamięć.

Adaptogen poprawiający skupienie, motywację oraz poziomy energetyczne organizmu

Podsumowanie, kiedy warto udać się do lekarza?

Jeśli nie jesteś pewien, czy utrata pamięci uzasadnia wizytę u lekarza, zastanów się:

Czy utrata pamięci zakłóca wykonywanie codziennych czynności?
Jak często zdarzają się zaniki pamięci?
Co jest zapominane – szczegóły rozmowy czy cała rozmowa?
Czy występują oznaki dezorientacji (np. włożenie kluczyków do samochodu do lodówki)?
Czy utrata pamięci się pogłębia?

Zadaj sobie te pytania, jeśli odpowiedź na większość z nich jest pozytywna warto udać się do lekarza oraz sprawdzić czy nie postępuje nam choroba, o której nie mamy pojęcia.

Źródła:

https://www.pennmedicine.org/for-patients-and-visitors/patient-information/conditions-treated-a-to-z/memory-loss

https://medlineplus.gov/ency/article/003257.htm

https://www.msdmanuals.com/professional/neurologic-disorders/symptoms-of-neurologic-disorders/memory-loss

https://www.healthline.com/health/memory-loss