Image by Wokandapix from Pixabay
Stres w sensie psychologicznym to fizyczna i psychiczna reakcja człowieka na sytuację, którą postrzega jako niemożliwą do opanowania. Ta reakcja stresowa może być wywołana różnymi czynnikami, takimi jak presja czasu, konflikty społeczne, zła atmosfera pracy, nieodpowiednie zachowanie ze strony przełożonych, ale także problemy osobiste lub rodzinne. Istnieją różne teorie i modele rozwoju stresu. Przyczyny związane ze stresem zależą również od wieku w którym jesteśmy, ale także od hierarchii wartości.
Zależność
Ludzie bardzo różnie reagują na stresory. To, co stresuje jedną osobę, pozostawia drugą niewzruszoną. Wynika to z różnej oceny bodźca. Ktoś, kto reaguje wrażliwie na pewne bodźce zewnętrzne, ocenia je jako bardziej istotne i w związku z tym jest bardziej zestresowany. Na przykład osoby, dla której bardzo ważna jest punktualność, może czuć się bardzo zestresowana, jeśli autobus nie przyjeżdża. Dla innych punktualność nie jest tak ważna i pozostają w całkowicie spokojni. Jednak bodźce nie mogą być oceniane wyłącznie negatywnie. Stres pozytywny również istnieje i jest postrzegany jako przyjemny.
Jak strach, który może być wywołany stresem wpływa na sportowca?
Krótko mówiąc, lęk związany ze sportem może negatywnie wpływać na wyniki sportowe podczas treningów i zawodów
prowadzić do zwiększonego ryzyka urazu, opóźniać i utrudniać rehabilitację i powrót do sportu czy zwiększać późniejsze ryzyko ponownej kontuzji.
Długotrwałe wysokie stężenie hormonów stresu, takich jak kortyzol, w przewlekłym stresie ma między innymi negatywny wpływ na tarczycę, układ odpornościowy, układ pokarmowy i narządy płciowe.
Przewlekły stres hamuje funkcjonowanie wymienionych narządów i układów organizmu na dłużej niż jest to zdrowe dla organizmu. Osłabia to na przykład układ odpornościowy do tego stopnia, że zwiększa się podatność organizmu na infekcje czy stany zapalne. Jeśli organizm nie może złagodzić przewlekłego stresu, najpierw reaguje napięciem mięśni, co może prowadzić do bólu. Trawienie także jest zaburzone, czego efektem są bóle brzucha, zgaga, biegunka stresowa, zaparcia czy wzdęcia. Zauważalna jest drażliwość, nerwowość, zaburzenia poznawcze oraz zaburzenia pamięci.
Czy zawodowi sportowcy się denerwują?
Bez względu na to, jak sportowcy daleko zaszli w swojej karierze, większość z nich przyznaje, że wciąż denerwuje się przed ważnym meczem czy zawodami. Stres jest naturalną reakcją fizjologiczną i może wpływać również pozytywnie.
Jak powstrzymać negatywne myśli podczas stresujących sytuacji?
Krok 1: Zidentyfikuj negatywną myśl.
Krok 2: Spróbuj sobie ją wytłumaczyć racjonalnie.
Krok 3: Oddychaj.
Krok 4: Zastąp negatywną myśl pozytywną.
Krok 5: Ćwicz.
Świetnymi pomysłami są również medytacja czy afirmacja. Istnieją również psychologowie sportowi, którzy spotykają się co jakiś czas z zawodnikiem, omawiają problem i próbują go przepracować. Taki psycholog zajmuje się zazwyczaj tylko zawodnikami i posiada bardzo dużą wiedzę w zakresie psychologii sportu i wszystkich mechanizmów i procesów zachodzących podczas aktywności fizycznej.
Ruch powinien sprawiać przyjemność
Jeśli nie mówimy o zawodnikach – znajdź sport, który Ci odpowiada i sprawia Ci przyjemność. Może to być również spacer lub trening na siłowni. Dostosuj trening do swojego indywidualnego poziomu wydolności. Ćwiczenia redukujące stres zawsze muszą być przyjemne. Wzajemne oddziaływanie skurczu i rozluźnienia mięśni przywraca organizmowi zauważalnie zdrowszą równowagę. Sport jest szczególnie skuteczny jako bufor stresu. Podczas ćwiczeń uwalniane są hormony stresu, takie jak adrenalina, noradrenalina i kortyzol.
Zmniejszona reakcja na stres dotyczy wszystkich dziedzin życia. Twoje ciało mniej wrażliwie reaguje na bodźce stresowe w codziennych sytuacjach, takich jak praca.
Badania
Zarządzanie stresem składa się z technik leczenia, które mają zdolność zmniejszania stresorów, modyfikowania ocen poznawczych, redukowania stanów afektu, zwiększania pozytywnych stanów afektu i ułatwiania skutecznych zachowań radzenia sobie ze stresem. Według przeglądu z 2014 r. 96% interwencji pozytywnie wpłynęło na odczuwanie stresu przez sportowców, a 54% wykazało pozytywny wpływ na wydajność. Strategie te były najbardziej skuteczne w przypadku sportowców akademickich. Co więcej, łącząc zabiegi w ramach tej samej interwencji, odkryto więcej pozytywnych wyników. Są to tak zwane interwencje multimodalne. W sumie 77% przeanalizowanych interwencji multimodalnych wykazało pozytywny wpływ na wydajność. Istniały trzy główne techniki leczenia, które gwarantowały najbardziej zachęcające wyniki: rozmowa wewnętrzna, techniki relaksacyjne i wyobrażenia.
Źródło:
https://www.linkedin.com/pulse/3-stress-management-techniques-enhance-sport-stephanie-garrett
Podsumowanie
Jak widać, to co nas stresuje i jak to wpływa na nas i nasze zdrowie jest sprawą bardzo indywidualną. Umiarkowany stres jest nawet korzystny i może pomóc nam osiągać najlepsze wyniki. Jeśli jednak stres trwa dłużej, może być niebezpieczny dla naszego zdrowia. Dlatego bardzo ważny jest odpoczynek, podczas którego poziom stresu spada. Ważne jest, abyśmy robili coś, co jest dla nas dobre i odciąga myśli od stresora. Nie zawsze potrzebujemy na to dużo czasu, bo nawet krótkie przerwy mogą przynieść wiele pozytywnych efektów. Nawet jeśli zmiany, które wprowadzamy wydają się nam niewielkie to mogą przynieść duże efekty.
Źródła:
https://www.linkedin.com/pulse/3-stress-management-techniques-enhance-sport-stephanie-garrett
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/30159718/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/24030837/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29138604/
https://pixabay.com/photos/mental-health-wooden-tiles-2019924/
