Selen i jego zastosowania - Testosterone Wiedza

W świecie dietetyki niejednokrotnie słyszy się o wyjątkowych właściwościach poszczególnych pierwiastków. Niewątpliwie część tablicy Mendelejewa obfituje w tego typu „rarytasy”, jednym z nich jest dobrze znany w świecie fit Selen. Warto przyjrzeć się właściwościom, jakie niesie ze sobą odpowiednie bilansowanie selenu z diety, czy też jego ewentualna suplementacja.

Zanim przejdziemy do kluczowych zastosowań tego pierwiastka, warto nadmienić, iż jego dzienne zapotrzebowanie w normach IŻŻ (Instytutu Żywności i Żywienia) wynosi 55ug (mikrogramów) dla kobiet oraz dla mężczyzn.

Najbogatszymi źródłami selenu są produkty takie jak:

Orzechy brazylijskie,
Pestki słonecznika,
Fasola Pinto,
Halibut,
Sardynki,,
Wołowina (grass-fed),
Łosoś,
Jajka,
Kasza gryczana.

Niewątpliwie najbardziej rozpoznawalnym produktem bogatym w selen są orzechy brazylijskie. Już 5 gramów wystarczy do pokrycia ponad 100% dziennego zapotrzebowania! Inaczej ma się sprawa z pozostałymi źródłami, które można powiedzieć dzieli przepaść
w kwestii zawartości tego pierwiastka, dla przykładu pestki słonecznika, aby zrealizować dzienne zapotrzebowanie należałoby spożyć około 185 g. Ciężkie zadanie do zrealizowania.

Ale do rzeczy

EFSA, czyli Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności na podstawie zebranych danych wydało oświadczenie o roli selenu
w kwestii działania antyoksydacyjnego, wspierania prawidłowego funkcjonowania tarczycy, spermatogenezy, układu immunologicznego oraz wspierania właściwej kondycji włosów/paznokci. Dodatkowo pojawiły się kolejne oświadczenia od tej samej organizacji o wpływie selenu na ochronę struktury DNA białek oraz lipidów przed uszkodzeniami spowodowanymi nadmierną aktywnością wolnych rodników. Wszystkie te funkcje są realizowane przez odpowiednie selenobiałko, którego kofaktorem jest bohater dzisiejszego artykułu. Jeśli chodzi o biologiczne funkcje wspomnianych białek, aktualnie znanych jest ok. 35, natomiast około 11 z nich ma przypisane funkcje. Przykładem jednego z najbardziej rozpoznawalnych selenobiałek jest peroksydaza glutationowa(GPx), która wobec odpowiedniego uzupełniania selenu lub suplementacji, będzie niejednokrotnie jednym z ważniejszych czynników regulujących homeostazę.

Poniższe aspekty, na które wpływa selen należy przypisać objawom niedoboru

Selen w efektywnie wchłanialnej formie od NOW FOODS

Najważniejsze właściwości selenu

Wykazuje silne właściwości antyoksydacyjne (w całym organizmie),
Wpływa na obniżenie ryzyka pewnych nowotworów,
Obniża ryzyka chorób serca,
Poprawia cyrkulację krwi,
Wspiera prawidłowe funkcjonowanie tarczycy,
Wpływa na tzw. długowieczność,
Obniża objawy astmy,
Zwiększa płodność,
Wspiera układ odpornościowy,
Zapobiega utracie pamięci.

Właściwości antyoksydacyjne

Alkohol, używki, przewlekły stres itp. wymienione tu rzeczowniki, mają wspólny mianownik-stres oksydacyjny. Charakteryzuje go wysoki udział wolnych rodników, a więc związków z niesparowanym elektronem, które wędrując po organizmie wywołują stan zapalny o lekkim nasileniu, atakując zdrowe komórki. Stres oksydacyjny jest powiązany ze znaczną większością chorób cywilizacyjnych[1]. Selen, jako silny antyoksydant, wiąże się z niesparowanych elektronem takiego związku, stabilizując go, przez co staje się on niegroźny dla organizmu. Pierwiastek ten działa synergistycznie z witaminą E, innym silnym antyutleniaczem o wielu zastosowaniach. I teraz przychodzi czas na selenobiałka. Selen jako kofaktor peroksydazy glutationowej, silnie przyczynia się do ochrony lipidów będących elementem błon komórkowych i zapobiega mutacjom oraz uszkodzeniom DNA.

Synergistycznie działające wobec selenu składniki antyoksydacyjne
od JARROW FORMULAS

Obniża ryzyko pewnych rodzajów nowotworów[2]

Z uwagi na wspomnianą wyżej funkcję ochronną wobec DNA, selen wykazuje pewne działanie antyrakowe. Zbiór badań, których całość obejmuje około 350 tysięcy osób wykazują, że osoby z wysokim i właściwym poziomem selenu w surowicy, są „chronione” przed rozwojem pewnych nowotworów jak: rak piersi, rak płuc, rak wątroby, nowotwór jelita grubego i prostaty[3]. Warto zaznaczyć, że efekt ten został osiągnięty poprzez bilansowanie selenu z żywności, BEZ UŻYCIA SUPLEMENTU. Co więcej przypuszcza się, że suplementacja selenem może obniżać skutki uboczne stosowania radioterapii.

TUTAJ przeczytacie więcej informacji na temat raka piersi, a TUTAJ na temat minimalizowania ryzyka wystąpienia raka.

Mutacje DNA powstają w wyniku niepoprawnie utworzonych/sfałdowanych białek. Jedną z przyczyn tego zjawiska jest zanik środowiska redukcyjnego w obrębie komórek. Gwarantem wspomnianego środowiska redukcyjnego jest glutation, czyli jeden
z najsilniejszych ludzkich antyoksydantów. Zwiększenie jego ilości przez podaż selenu oraz synergistyczny efekt selenobiałek
z glutationem (GSH), wpływa na zachowania prawidłowo utworzonej struktury DNA o raz zapobiega jej dalszemu wyniszczaniu.

Jako ciekawostkę warto dodać, że nie w każdym przypadku selen okaże się czynnikiem antynowotworowym. Jego nadmiar może przyczynić się do procesów pronowotworowych, dlatego głównie warto zadbać o jego właściwą podaż z diety. Jeśli jest to jednak niemożliwe, bezpieczną dawką selenu w formie selenomietioniny jest 100 mcg (mikrogramów).

Niedawne obserwacje mutacji słynnego genu BRCA1, odpowiedzialnego za zwiększenie ryzyka rozwoju nowotworu piersi/jajników wykazują podwyższony poziom selenu we krwi takich osób, co może wykluczać suplementację tym pierwiastkiem.

Wzmocnienie układu odpornościowego[4]

Prawidłowo funkcjonujący układ odpornościowy to taki, który potrafi rozpoznać obcą komórkę i odpowiednio zareagować na niechcianego gościa. Natomiast złe funkcjonowanie tego układu zawdzięcza się nadmiernemu stresowi oksydacyjnemu oraz aktywności wolnorodnikowej. Okazuje się, że suplementacja selenem korzystnie wpływa na odpowiedź immunologiczną ze strony Th2 (ramię limfocytów), wpływając na indukcję antyzapalnych cytokin takich jak Il-10, Il-4, TGF-beta itp. Na dowód tego, jak istotną rolę w regulacji układu odpornościowego gra selen, warto wspomnieć o nasileniu objawów HIV u osób cierpiących na to schorzenie, mających niskie stężenie selenu we krwi[5]. Oprócz tego, selen korzystnie wpływa na zwiększenie funkcje immunologicznych w przypadku grypy, gruźlicy i wirusa zapalenia wątroby typu C[6].

Witamina D, która wspiera działanie układu odpornościowego

Zapobieganie chorobom serca

W analizie obejmującej 25 badań, zaobserwowano, iż zwiększenie poziomu selenu we krwi o 50%, skorelowane jest z 24% mniejszym ryzykiem zapadalności na choroby układu sercowo-naczyniowego[7]. Na domiar DOBREGO, zauważono, że podaż selenu silnie obniża marker stanu zapalnego u osób z chorobami serca. Mowa tu o CRP. Większość tych efektów zawdzięcza wspomnianemu na samym początku selenobiałku peroksydazy glutationowej, istotnie zmniejszającej oksydację lipidów[8]. Selen dodatkowo poprawia krążenie wieńcowe, co wpływa na odpowiednie dotlenie serca.

Zadbaj o zdrowie układu sercowo-naczyniowego z koenzymem Q10!

Wspieranie prawidłowego funkcjonowania tarczycy

Jak się okazuje, tkanka tarczycy, poszczycić się może największą koncentracją selenu w swojej strukturze, w porównaniu z innymi narządami. W tyreocytach, czyli komórkach tarczycy, znajdują się aż trzy formy peroksydazy glutationowej. Są to GPx1, GPx2, GPx3 oraz enzym reduktaza tioredoksynowa (TrxR1). Grupa tych białek enzymatycznych ma istotny związek z zachowaniem równowagi redoks wewnątrz komórki (w końcu to w komórce zachodzą procesy syntezy nowych białek). Następne selenobiałko ma ogromny udział w konwersji T4 (tyroksyny) do aktywnej metabolicznie formy T3 (trójjodotyroniny). Tym selenobiałkiem jest 5’monodejodynaza jodotyroniny typu I i II(DIO1/DIO2). Odpowiada ona za katalizę (ułatwienie rekacji), czy też 5’monodejodynację T4 do T3. Efekt jest ważny dla osób mających niedoczynność tarczycy lub autoimmunologiczne zapalenie tarczycy Hashimoto[9].

Mówi się również o wpływie selenu na redukcję przeciwciał przeciwtarczycowcyh, czyli anty-TPO (przeciwciała przeciwko peroksydazie tarczycowej) oraz anty-TG (przeciwciała przeciw tyreoglubulinie)[10]. Otóż liczne badania zauważają zależność pomiędzy podażą selenu lub jego odpowiednim poziomem, a niskimi markerami limfocytarnego zapalenia tarczycy Hashimoto.

Długowieczność

Czy też z ang. Anti-aging, to sformułowanie odnoszące się do zahamowania procesów destrukcji różnych tkanek, w wyniku czego są one sprawne przez dłuższy czas co sprzyja funkcjonowaniu organizmu. Efekt ten w przypadku selenu przypisuje się wysokiej aktywności antyoksydacyjnej, potencjale do zwiększania przeciwutleniających enzymów peroksydazy glutationowej, reduktazy glutationowej, synergistycznego działania z glutationem i witaminami antyoksydacyjnymi. Można uprościć to stwierdzenie. Im mniej stresu oksydacyjnego, tym mniej stanów zapalnych w tkankach, tym mniej są one degenerowane i funkcjonują dłużej.

Pomoc w obniżaniu objawów astmy[11]

Astma oskrzelowa jest przewlekłą chorobą zapalną nazywaną inaczej dychawicą. Spowodowana jest infekcjami wirusowymi oraz bakteryjnymi, niekiedy nawet stresem. Dolegliwość ta powoduje u pacjentów znacznie ograniczoną wydolność dróg oddechowych. Typowymi objawami astmy są duszności, kaszel, świszczący oddech, ściskanie w klatce piersiowej. Jak się okazuje, niski poziom selenu oraz znaczna obecność aktywności wolnorodnikowej, sprzyjają powstawaniu astmy. Okazuje się, że stosowanie suplementacji
w postaci 200 mcg selenu, przyczynia się do obniżenia objawów tej choroby, a jako pozytywny skutek uboczny obserwuje się obniżenie stosowanej dawki kortykosteroidów[12]. Aktualnie nie są do końca znane mechanizmy ograniczania objawów astmy przez selen. Prowadzone są badania nad wpływem selenu na układ oddechowy.

Zwiększenie płodności

Selen, jako pierwiastek, jest wbudowany w mitochondria komórki plemnikowej, przez co prawdopodobnie wpływa na zachowanie
i funkcje plemników podczas ich wędrówki przez kanał pochwowy. Zarówno niskie jak i wysokie stężenie selenu negatywnie wpływają na ruchliwość i liczbę plemników, dlatego istotnym działaniem jest dążenie do wyrównania jego niedoborów lub nadmiaru.

Zapobiega utracie pamięci

Adaptogen zapobiegający neurodegeneracji!

Choroby neurodegeneracyjne charakteryzują się stopniowym zanikiem neuronów odpowiedzialnych za konkretne funkcje. Jedną
z najbardziej znanych jednostek chorobowych jest choroba Alzheimera charakteryzująca się obecnością złogów beta-amyloidu oraz białka tau. Proces neurodegeneracyjny powiązany jest z wspomnianym dzisiaj fałdowaniem białek. Dlatego też, selen, jako czynnik podwyższający stężenie glutationu oraz enzymów antyoksydacyjnych, przyczynia się do poprawy funkcji kognitywnych[13,14].

Jako ciekawostkę warto wspomnieć o potencjalnym wpływie selenu na stabilizację poziomu glukozy oraz insuliny we krwi.
O selenie mówi się jako o substancji o działaniu insulinomimetycznym, czyli naśladującym działanie tego hormonu, w wyniku czego następuje jego mniejsze uwalnianie.

Należy jednak pamiętać, że nadmiar selenu niesie za sobą pewne konsekwencje

Są nimi:

Wypadanie włosów,
Zawroty głowy,
Nudności,
Wymioty,
Zaczerwienienie twarzy,
Drżenie,
Ból mięśni.

W skrajnych przypadkach może dojść do silnych objawów ze strony jelit, neurotoksyczności, ataku serca, niewydolności nerek. Dawką toksyczną uznaje się 400 mcg selenu suplementowaną dziennie, dlatego pamiętać należy o podstawie, czyli o diecie, a jeśli towarzyszą nam pewne stany zapalne, istnieje wskazanie do stosowania suplementacji w dawce 100 do 200 mcg dziennie maksymalnie.