Czym jest zgaga ?
Zgaga, to objaw polegający na odczuwaniu charakterystycznego pieczenia zlokalizowanego zamostkowo. Przyczyną zgagi jest niewydolność LES- czyli dolnego zwieracza przełyku, która doprowadza do zarzucania kwaśnej treści z żołądka do przełyku.
Patofizjologia
Nasz układ pokarmowy można podzielić na odcinki- najpierw jedzenie trafia do jamy ustnej, w której dochodzi do wstępnego trawienia węglowodanów oraz obróbki mechanicznej za pomocą zębów. Następnie poprzez przełyk trafia do żołądka, w której panują dość specyficzne warunki- mamy tutaj niskie pH ( o wartości <1). Żołądek jednak jest przystosowany do takiego kwaśnego środowiska- na powierzchni błony śluzowej znajduje się bariera śluzowo-alkaiczna i śluzówkowa, utworzona ze ściśle przylegających do siebie komórek nabłonka powierzchniowego [1]. Sama zgaga (czyli refluks żołądkowo-przełykowy) polega na zarzucaniu kwaśnej treści z żołądka do przełyku, którego błona śluzowa nie jest przystosowana do treści o tak niskim pH.
Etiologia jest wieloczynnikowa- wzrost ryzyka występowania refluksu występuje u pacjentek ciężarnych (ze względu na działanie progesteronu na LES), pacjentów otyłych oraz pacjentów z zaburzeniami opróżniania żołądka, czy zaburzeniami czynności motorycznej LES. [2]
Maślan Sodu od AH – wsparcie kondycji przewodu pokarmowego – KUP TUTAJ
Objawy [2] , [4]
Wyróżniamy dwie grupy objawów- objawy przełykowe, oraz objawy pozaprzełykowe.
Do objawów przełykowych zaliczamy:
1. Zgagę – czyli charakterystyczne uczucie pieczenia zlokalizowane za mostkiem
2. Cofanie się treści z żołądka do przełyku,
3. Bóle w nadbrzuszu
4. Odbijanie
Objawy pozaprzełykowe to:
1. Ból w klatce piersiowej
2. Objawy astmatyczne- suchy kaszel (tzn. zespół kaszlu refluksowego), świszczący oddech
3. Chrypka- zwykle poranna (kwaśna treść z żołądka doprowadza do podrażnienia strun głosowych)
4. Zespół refluksowych nadżerek szkliwa zębów
W medycynie istnieje pojęcie „objawów alarmowych”. Występowanie któregokolwiek z tych objawów stanowi pilne wskazanie do wykonania badania endoskopowego górnego odcinka przewodu pokarmowego (gastroskopii). Jeśli którykolwiek z objawów występuje u Ciebie- jak najszybciej zgłoś się do lekarza. [4]
Do objawów alarmowych zaliczamy: [2]
1. Krwawienie z górnego odcinka przewodu pokarmowego
2. Znaczny spadek masy ciała
3. Zaburzenia połykania, bolesne połykanie
Jak zmniejszyć objawy?
1. Czas posiłków
W refluksie żołądkowo-przełykowym niezwykle istotna jest pora ostatniego posiłku. Powinien być on spożyty najpóźniej na 2-3 godziny przed zaśnięciem.
2. Unieś głowę.
Niekorzystne dla refluksu będzie spanie „na płasko”. Uniesienie wezgłowia łóżka może przynieść Ci ulgę.
3. Utrzymaj prawidłową masę ciała
Jeśli jesteś otyły to przejdź na dietę redukcyjną oraz zadbaj o aktywność fizyczną. Połączenie zbilansowanej diety o odpowiedniej kaloryczności oraz ćwiczeń przyniesie najlepsze rezultaty w kontekście utraty tkanki tłuszczowej.
4. Ogranicz używki
Zaprzestań palenia papierosów oraz ogranicz spożycie alkoholu.
5. Unikaj leków mogących zmniejszać ciśnienie w obrębie dolnego zwieracza przełyku [2]
Do takich leków zaliczamy: azotany, blokery kanału wapniowego, beta2 mimetyki, leki przeciwcholinergiczne oraz metyloksantyny.
6. Aktywność fizyczna [5]
Unikaj aktywności fizycznej bezpośrednio po jedzeniu.
7. Zalecenia dietetyczne [5]
- Ogranicz spożycie kawy oraz potraw tłustych (np. smażonych w głębokim tłuszczu, fast-foodów, czekolady). Tłuszcze i kofeina nasilają relaksację dolnego zwieracza przełyku,
- Wyeliminuj z diety produkty drażniące ścianę przełyku, które mogą doprowadzać do zwiększenia produkcji kwasu solnego w żołądku (musztarda, sos vinegrett, mięta, ketchup, ocet, potrawy kwaśne i ostre) ,
- spożywaj posiłki regularnie, ale w mniejszych ilościach (małe porcje),
- zadbaj o odpowiednią temperaturę żywności – posiłki zbyt gorące mogą podrażniać przełyk,
- nie popijaj posiłków nadmierną ilością płynów- zwiększy to ilość treści w żołądku, co może wpłynąć na jej cofanie się,
- unikaj napojów gazowanych (gaz uwalniany to treści żołądkowej dodatkowo zwiększa jej objętość) ,
Skoncentrowane źródło EPA i DHA – KUP TUTAJ
Co jeść ?
1. Dieta (jak wyżej wspomniałam) powinna opierać się na regularnych posiłkach (np. 4-5). Ich ilość dopasuj do własnych preferencji, ale pamiętaj aby ostatni z nich zjeść najpóźniej 2-3 h przed snem.
2. Dieta może zawierać zarówno owoce jak i warzywa. Problemem mogą być cytrusy. Samodzielnie sprawdź, które owoce, czy warzywa dobrze tolerujesz.
3. Jeśli w twojej diecie znajduje się mięso, czy też nabiał to zwróć uwagę na zawartość tłuszczu. Wyeliminuj tłuste mięsa (np. karkówkę, kaczkę, gęś, kiełbasy) na rzecz chudego drobiu, a nabiał pełnotłusty zastąp przez ten o obniżonej zawartości tłuszczu.
4. Unikaj ostrych przypraw.
Wsparcie kondycji wątroby oraz mocne działanie przeciwzapalne dzięki NAC – KUP TUTAJ
A co jeśli nic nie pomaga?
Jeśli zmiana stylu życia nie przynosi poprawy musisz obligatoryjnie odwiedzić lekarza. Być może niezbędne będzie włączenie leczenia farmakologicznego, czy też leczenia operacyjnego.
Pamiętaj, że choroba refluksowa przełyku stanowi czynnik ryzyka rozwoju przełyku Baretta i raka gruczołowego przełyku!
[1] Fizjologia Człowieka Stanisław Konturek wydanie II
[2] Interna Szczeklika 2018
[3] CHOROBA REFLUKSOWA PRZEŁYKU: NAJNOWSZE BADANIA I POSTĘPOWANIE Medycyna po Dyplomie VOL 19/NR 10/PAŹDZIERNIK 2010
[4] Choroba refuksowa przełyku (GERD) — problem wciąż aktualny Maria Korzonek, Agnieszka Dziergas, Magdalena Kuczyńsk
[5] Dietoterapia PZWL
