W naszym organizmie cały czas się coś dzieje. Nieustannie zachodzą jakieś procesy. Nawet podczas snu zachodzi wiele reakcji. Cały czas działają nasze hormony, które warunkują na przykład nasze zachowanie. Na pewno każdy słyszał o hormonie jakim jest dopamina.
Czym jest dopamina?
Dopamina odgrywa ważną rolę w naszym życiu. Odpowiada za odczuwanie przyjemności. To duża część naszej wyjątkowej ludzkiej zdolności myślenia i planowania. Pomaga nam dążyć, koncentrować się i znajdować rzeczy interesujące. Odpowiednia jej ilość pomaga nam w realizacji planów.
Dopamina jest neuroprzekaźnikiem wytwarzanym w mózgu. Zasadniczo działa jako przekaźnik chemiczny między neuronami. Dopamina jest uwalniana, gdy twój mózg oczekuje nagrody. Kiedy kojarzymy określoną aktywność z przyjemnością, samo oczekiwanie może wystarczyć do podniesienia poziomu dopaminy. Może to być określone jedzenie, seks, zakupy lub cokolwiek innego, coś co lubimy.
Jest wytwarzana w mózgu w dwuetapowym procesie.Najpierw zmienia się w aminokwas tyrozyny w substancję zwaną dopa, a następnie w dopaminę. Pamiętaj, że dopamina nie działa sama.Działa z innymi neuroprzekaźnikami i hormonami, takimi jak serotonina i adrenalina.
Podczas gdy dwa neuroprzekaźniki (dopamina i adrenalina) mają pewne podobieństwa w tym, że oba są przekaźnikami chemicznymi dla mózgu i oba mają pozytywne skojarzenia w odniesieniu do nastroju, ich podstawowe funkcje są zupełnie różne. Dopamina wywołuje pozytywne uczucia w oparciu o określone działanie. Z kolei serotonina działa bardziej jako stabilizator nastroju. Jednak niedobór serotoniny lub dopaminy może negatywnie wpływać na ogólny nastrój i szczęście.
Twoje ciało rozprzestrzenia je wzdłuż czterech głównych ścieżek w mózgu. Jak większość innych systemów w ciele, nie zauważasz tego (a może nawet o nim wiesz), dopóki nie pojawiają się symptomy. Za duża lub za mała ilość tego hormonu może prowadzić do wielu problemów zdrowotnych.Niektóre są poważne, na przykład choroba Parkinsona. Inne zaś są znacznie mniej odczuwalne.
Na co wpływa dopamina?
– uczenie się,
– sen,
– motywację,
– tętno,
– nastrój,
– skupienie,
– ruch.
– reakcja na stres,
– trawienie.
https://pixabay.com/pl/illustrations/dopamina-the-feel-dobry-3304357/
Co może oznaczać zmniejszony poziom dopaminy?
Niska dopamina jest jednym z powodów, dla których możemy być w gorszy nastroju.
Objawia się to:
- zmniejszoną czujnością,
- problemami z koncentracją,
- zmniejszeniem motywacji i entuzjazmu,
- słabą koordynacja,
- trudnościami ruchowymi.
L-dopa bezpośredni prekursor dopaminy
Choroby
Trudno wskazać jedną przyczynę większości zaburzeń związanych ze zdrowiem psychicznym. Często są związane z zbyt dużą lub zbyt małą ilością dopaminy w różnych częściach mózgu.
Przykłady obejmują:
Schizofrenia- kilkadziesiąt lat temu naukowcy uważali, że objawy wynikają z nadaktywnego układu dopaminowego. Teraz wiemy, że niektóre z nich są spowodowane zbyt dużą ilością tej substancji chemicznej w niektórych częściach mózgu. Obejmuje to na przykład halucynacje i urojenia. Brak tego hormonu w innych częściach mózgu może powodować różne objawy, takie jak brak motywacji i pożądania.
ADHD – jeszcze do końca nie wiadomo co powoduje zespół nadpobudliwości z deficytem uwagi. Niektóre badania pokazują, że może to być spowodowane niedoborem dopaminy.Ten problem może wynikać również z genów. Metylofenidat ADHD działa poprzez zwiększenie dopaminy.
Nadużywanie i uzależnienie od narkotyków – narkotyki, takie jak na przykład kokaina mogą powodować duży, szybki wzrost dopaminy w mózgu. To w dużym stopniu zaspokaja naturalny system nagród. Jednak wielokrotne używanie narkotyków podnosi również próg tego rodzaju przyjemności. Oznacza to, że musisz wziąć więcej, aby osiągnąć ten sam poziom.Tymczasem leki zmniejszają naturalną zdolność produkcji dopaminy. Prowadzi to do emocjonalnych upadków, gdy jesteś “trzeźwy”.
Choroba Parkinsona – dopamina umożliwia neuronom w mózgu komunikację i kontrolę ruchu. W chorobie Parkinsona jeden typ neuronu ulega degeneracji. Nie ma już sygnału do wysłania, więc ciało wytwarza mniej dopaminy. Brak równowagi chemicznej powoduje szereg objawów, takich jak: drżenie, sztywność, spowolnienie spontanicznego ruchu, słaba równowaga i słaba koordynacja. Specjaliści leczą te objawy lekami, które podnoszą poziom tej substancji chemicznej.
Otyłość – jasne jest to, że jeżeli spożyjesz więcej kalorii niż potrzebujesz- przytyjesz. Dlaczego więc otyli ludzie nie mogą po prostu jeść mniej i zrzucić zbędne kilogramy? Odpowiedź nie jest taka prosta. Mogą napotykać przeszkody, których inni nie mają. Mogą mieć problemy ze swoimi naturalnymi systemami nagród. Może to wpłynąć na ilość spożywanego jedzenia, zanim poczuje się usatysfakcjonowany. Badania sugerują, że u osób z tą chorobą ciało może nie uwalniać wystarczającej ilości dopaminy i innego hormonu dobrego samopoczucia- serotoniny. Nie należy się jednak tym usprawiedliwiać, tylko ćwiczyć silną wolę i czerpać te hormony z innych źródeł, a nie z jedzenia.
Dopamina a ruch
Dopamina wytwarzana jest w istocie czarnej i pomaga kontrolować ruch. Zwoje znajdujące się w mózgu kontrolują wiele aspektów ruchów ciała i polegają na wydzielaniu dopaminy z neuronów zawierających dopaminę do prawidłowego funkcjonowania. Zatem dopamina jest niezbędna, aby kontrolowany ruch zachodził w normalny sposób.
Czasami jednak jest to zakłócane i niedostateczna ilość dopaminy dociera do istoty czarnej. Kiedy tak się dzieje, ruch i kontrola ruchów i funkcji motorycznych są znacznie zmniejszone. Jednym z głównych objawów choroby Parkinsona są opóźnione lub niekontrolowane ruchy, które, jak odkryli naukowcy, są spowodowane brakiem dopaminy w istocie czarnej.
I odwrotnie- podczas gdy brak dopaminy ogranicza ruch, zbyt dużo dopaminy może powodować, że ciało wykonuje zbyt wiele ruchów. Te niekontrolowane, niepotrzebne ruchy są wspólną cechą zespołu Tourette’a.
https://pixabay.com/pl/illustrations/pigu%C5%82ki-medycyna-medycznych-zdrowia-3673645/
System nagród
Dopamina jest głównym neuroprzekaźnikiem zaangażowanym w mózgowy system nagradzania i uczucie przyjemności. Kiedy ktoś angażuje się w jakieś zachowanie- mózg postrzega jako przyjemne, takie jak jedzenie, dopamina jest uwalniana, a zachowanie jest sygnalizowane jako zasługujące na nagrodę.To motywuje osobę do ponownego zachowania w przyszłości. Innym częstym wyzwalaczem dopaminy jest seks. Współżycie seksualne wyzwala uwalnianie dopaminy wraz z hormonem i neuroprzekaźnikiem oksytocyną. Te dwie rzeczy powodują euforyczne uczucia związane z seksem i przyczyniają się do ludzkiego pragnienia uczestniczenia w stosunkach seksualnych.
Aż 750 mg EPA i DHA łącznie dla kondycji mózgu
Uzależnienia
Chociaż system nagród ma na celu motywowanie nas do zachowań, które są korzystne dla naszego zdrowia, może również motywować pewne szkodliwe zachowania, gdy dopamina jest sztucznie stymulowana. Jednym z przykładów jest kokaina. Ten narkotyk blokuje wychwyt zwrotny dopaminy, co oznacza, że synapsy mózgu są “zalane” niezwykle wysoką ilością tego neuroprzekaźnika. Ten nadmiar dopaminy prowadzi do euforii, którą można odczuć po zażyciu. Zakłóca to także naturalny układ dopaminy w mózgu i jego normalne cykle.
Pomimo tego, że zaraz po zażyciu kokainy odczuwa się niezwykłą euforię, na dłuższą metę powoduje, że ktoś czuje się gorzej, ponieważ układ dopaminy nie działa tak, jak powinien. Mózg reaguje na ekstremalnie wysoki poziom dopaminy uwalnianej z powodu narkotyków, naturalnie sam wytwarzając mniej dopaminy.
Nie tylko ktoś uzależnia się, ale także chce stosować większe ilości tego narkotyku. Mózg buduje tolerancję na ten związek i produkuje mniej dopaminy, gdy dana osoba go używa, więc będą musieli stosować coraz więcej substancji, aby poczuć ten sam przypływ dopaminy, jak przy pierwszym użyciu. Należy pamiętać, że tego typu specyfiki mogą powodować uwalnianie dopaminy od dwóch do dziesięciu razy więcej niż naturalne czynniki wyzwalające, takie jak jedzenie lub seks.
Cykl dopaminowy jest tylko jednym z powodów, dla których przełamanie uzależnienia jest niezwykle trudne. Większość ludzi nie jest w stanie samodzielnie pokonać uzależnienia. Warto udać się do specjalisty, jeżeli ktoś zmaga się z uzależnieniem.
Dopamina, a hojność – badanie
Hojność to ludzkie zachowanie powszechne w relacjach między ludźmi. Jednak poziom hojności nie jest jednakowy dla każdego. hojność maleje w funkcji dystansu społecznego, efektu zwanego dyskontowaniem społecznym. Badania pokazują, że taki efekt dyskontowania społecznego zależy od różnych czynników, w tym cech osobowości, kultur, stresu lub poziomu naszych hormonów. Ostatnio podkreślono znaczenie neuroprzekaźnika – dopaminy w regulacji interakcji społecznych. Jednak pozostaje niejasne, w jaki sposób podawanie dopaminy moduluje hojne zachowanie jako funkcję dyskontowania społecznego. Po dostarczeniu tego hormonu (przy utrzymaniu stałej płci) okazało się, że kobiety stały się ogólnie mniej hojne, szczególnie wobec bliskich innych. Wyniki te pokazały, że poprzez zwiększenie dopaminy zmniejsza się hojne zachowanie u kobiet.
Podsumowanie
Dopamina wpływa na nasz nastrój i odczuwanie przyjemności, a także wpływa na układ motywacji-nagrody-wzmocnienia. Wiemy, że dopamina pełni wiele ważnych funkcji neurologicznych i poznawczych.Pomimo wielu badań wciąż wiele można się dowiedzieć o interakcjach dopaminy z innymi neuroprzekaźnikami i hormonami.
Warto skonsultować się z lekarzem, jeśli mamy zaburzenia ruchowe, objawy zaburzenia nastroju lub inne. Jeżeli zauważamy, że doświadczamy uzależnienia warto udać się do specjalisty jak najszybciej.
Źródła:
https://www.webmd.com/mental-health/what-is-dopamine#1
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/31891605
