Arginina – aminokwas o szerokim działaniu

Aminokwasy to najbardziej zhydrolizowane formy białek. Są to organiczne związki chemiczne zawierające w swojej strukturze zarówno grupę kwasową –COOH oraz aminową -NH2. Ich budowa determinuje różne funkcje w organizmie. Dzisiejszym bohaterem aminokwasowym jest arginina, która znajduje zastosowanie zarówno w sferze sportowej jak i klinicznej.

Arginina jest aminokwasem częściowo egzogennym, czyli organizm jest w stanie częściowo wyprodukować ten aminokwas, aczkolwiek istnieją pewne stany, które wymagają jego większej ilości. Takim stanem jest np. ciąża, poparzenia, urazy itp.[1]

Arginina działa także jako prekursor do działania innych aminokwasów, przykładem jest np. glutaminian, będący przekaźnikiem w układzie nerwowym. Peptydem, który wymaga obecności argininy jest np. kreatyna, znana znacznej większości miłośników aktywności fizycznej.

Aminokwas, o którym dzisiaj mowa, pełni także rolę modulatora odporności poprzez stymulację odpowiedzi komórkowej ze strony limfocytów T, pełniących istotną funkcję w odpowiedzi immunologicznej indukowanej różnymi patogenami.

Natomiast jedną z najważniejszych ról argininy jest zdolność do wytwarzania tlenku azotu i silnego wpływu na przepływ krwi w śródbłonku naczyń krwionośnych, jest to istotna funkcja z punktu widzenia sportowego oraz klinicznego. Ze sportowego punktu widzenia większa ilość tlenku azotu NO sprawia, że światło/przekrój naczynia krwionośnego ulega powiększeniu, a dodatkowo zastymulowane krążenie krwi(poprzez wysiłek), sprawia że większa ilość tlenu oraz związków odżywczych jest dostarczana do tkanek obwodowych, w wyniku czego sportowiec odnosi szereg korzyści wpływających na jego performance w trakcie treningów, czy też zawodów. Z punktu widzenia klinicznego, arginina niesie ze sobą potencjał w regulacji ciśnienia krwi, ponieważ aminokwas ten poprzez stymulację produkcji tlenku azotu i rozszerzenie naczyń krwionośnych sprawia, że krew przepływa przez nie wolniej. Przegląd badań z roku 2016 wykazał, że suplementacja argininą, zarówno doustna jak i dożylna przyczyniła się do obniżenia parametrów ciśnienia skurczowego i rozkurczowego krwi o kolejno 5,4mm Hg oraz 3,1mm Hg. Główną rolę w tym przypadku przypisuje się enzymowi – syntazie tlenku azotu (NOS), której działania przyczynia się do zwiększenia stężenia tlenku azotu, mającego właściwości rozluźniające wobec mięśni gładkich. Znaczenie ciśnienia krwi jest nieobojętne wobec większości chorób układu sercowo-naczyniowego, stąd też arginina powinna być rozpatrywana jako jeden ze środków o wysokim potencjale terapeutycznym[1].

Wracając do tematu sportowego, badanie Pahlavaniego i wsp. z 2017 roku z udziałem 56 irańskich piłkarzy w wieku 16-35 lat dowiodło, że 45 dni codziennej suplementacji 2 gramami argininy przyczynia się do zwiększenia pojemności tlenowej (VO2max), poprawiając tym samym wydolność tlenową sportowców. Badanie było przeprowadzone również z grupą placebo, względem której porównywano osiągnięte wyniki[2].

Na logikę warto rozważyć także informację o tym, że arginina może być wykorzystana w ramach lepszej regeneracji dzięki możliwości dostarczenia większej ilości składników odżywczych w okresie około treningowym, aczkolwiek kwestia ta wymaga dalszych prac w tym zakresie, wydaje się że ta informacja może mieć swoje uzasadnienie aczkolwiek w temacie sportowym istnieje szansa na lepsze wykorzystanie cytruliny niż argininy, a więc prekursora argininy w sportach stricte powiązanych z kreowaniem sylwetki oraz powiązanych istotnie z treningiem siłowym.

Cytrulina ze smacznymi dodatkami!

W ramach nawiązania do odporności organizmu nie sposób nie wspomnieć o wspomagającej roli argininy względem naszej odpowiedzi immunologicznej. Limfocyty T CD4+, bo o nich mowa, są stymulowane suplementację argininą. Limfocyty te pełnią zarówno funkcje regulatorowe(obecność Treg) wobec nadmiernej odpowiedzi zapalnej oraz skutecznie prezentują antygen, po to aby później limfocyty B i przeciwciała oraz makrofagi skutecznie usunęły niechcianego gościa z organizmu[3].

W ramach dalszych informacji na temat argininy warto poruszyć kwestie specyficznych stanów zapalnych, związanych np. z niedokrwieniem jelit. Tutaj warto przytoczyć przykład podawania niemowlakom argininy przy wystąpieniu martwiczego zapalenia jelit[4], przy przypadkach posocznicy, czy też w przypadku oparzeń oraz różnego rodzaju ran, a to z tego powodu, gdyż w tych przypadkach występuje zwiększona utylizacja białek, a co za tym idzie drogocennych aminokwasów budujących strukturę chociażby tkanki łącznej[5]. Podaż jednego z głównych aminokwasów, jakim niewątpliwie jest arginina przyczynia się do zwiększenia tempa odbudowy zruszonych struktur, zwiększenia tempa MPS – Muscle Protein Synthesis i wyrównania progu azotowego, kluczowego w przypadkach ran i oparzeń. Podobną rolę odgrywa arginina również w przypadku stanów pooperacyjnych i przedoperacyjnych.

L-arginina może również okazać się przydatna w przypadku regulacji niektórych zaburzeń hormonalnych, głównie tych powiązanych z zaburzeniami gospodarki węglowodanowej. Arginina w świetle niektórych badań wykazuje właściwości regulujące na szlaku Arg-NO, wpływając tym samym z lepszą reakcję ze strony tkanek obwodowych, do których jest transportowana glukoza z pożywienia poprzez krew. Ze względu na towarzyszące zaburzenia w profilu lipidowym, arginina wykazuje także właściwości promujące lipolizę, a więc proces rozkładu tłuszczów do związków używanych jako źródło energii. W dużym skrócie, arginina może wykazywać zastosowanie w przypadku metabolizmu glukozy[6].

Aminokwas ten może służyć także jako środek zapobiegawczy wobec cukrzycy, może zmniejszać ryzyko zachorowania na tą chorobę cywilizacyjną na zasadzie wymienionego wyżej szlaku i właściwości. Codzienna suplementacja około 6,5g argininy przyczyniała się do znacznego zmniejszenia ryzyka cukrzycy przez okres około 90 miesięcy. Okres suplementacji na 144 uczestnikach trwał 18 miesięcy[7].

Arginina w świetle klinicznych zastosowań, szczególnie w przypadku chorób układu sercowo-naczyniowego wymaga dalszych prac i badań w tym zakresie, na ten moment możemy przypuszczać, że pewna jej suplementacja może przynieść pewne benefity, aczkolwiek warto na początku skupić się głównie na zbilansowanym żywieniu i zapewnianiu odpowiedniej ilości tego aminokwasu właśnie z pożywienia.

Skuteczna dawka argininy w przystępnej cenie!

Inne potencjalne zastosowania argininy zahaczają o jej wpływ na wsparcie przy zaburzeniach erekcji, gdzie przegląd 10 badań z roku 2019 wykazał, że dzienna suplementacja tym aminokwasem w ilości od 1,5-5g dziennie poprawił przepływ krwi w stanie podniecenia przez prącie, co wykazywało podobne efekty jak środki dla mężczyzn w przypadku różnych zaburzeń erekcji. Badania wykonywano z grupą placebo lub brakiem takowych grup[8].

Kolejne potencjalne zastosowanie argininy sięga ogólnego efektu regulacji parametrów ciśnienia krwi w różnych populacjach, aczkolwiek przytoczone dane są mocno ograniczone i sprzeczne, przez wymagane jest opracowanie większej liczby badań w tym zakresie[9,10,11].

Potencjalne korzyści zanotowano także w przypadku stanów przedrzucawkowych, gdzie zastosowanie argininy może mieć znaczenie w kwestii wyrównania bilansu azotowego i regulacji ciśnienia krwi, co przy stanie przedrzucawkowym ma istotne znaczenie[12].

Ewentualne skutki uboczne[1,13]

Pomimo dobrej tolerancji argininy w świetle dowodów naukowych – nawet dawki krótkoterminowe do 30g/dziennie nie wykazywały negatywnych efektów na organizm człowieka – arginia może powodować skutki uboczne w postaci:

Wzdęć
Biegunek
Bólów brzucha
Nudności

Objawy te były zaobserwowane przy dawkach wyższych niż 9g/dzień stosowanych przez długi okres czasu.

Przeciwwskazaniem do stosowania argininy są osoby z:

Astmą
Marskością wątroby
Defektami genetycznymi wpływającymi na metabolizm argininy (niedobór metytransferazy guanidynooctanu)
Chorobami nerek
Niskim ciśnieniem krwi

Zalecana dawka

Zalecane dzienne dawkowanie argininy mieści się w przedziale 1-2g dziennie, standardowa suplementacja w dzień treningowy to 2x500mg 2x dziennie przed treningiem(dzień treningowy) i przed snem- tutaj jeśli ktoś wykazuje uczucie parestezji, czyli efekt „mrowienia” – polecamy po treningu. W dzień nie treningowy ta sama porcja przed śniadaniem i przed obiadem. Suplementacja argininą jak w przypadku większości aminokwasów, jest wskazana między posiłkami/przed nimi dla lepszego efektu wchłaniania.