https://pixabay.com/photos/human-snow-trekking-poles-mountains-5815851/
Alpinizm wymaga nie tylko doskonałej sprawności czy wydolności. Często siła fizyczna schodzi tutaj na drugi plan. Najważniejszym aspektem jest odporność psychiczna. Operacje, które są przeprowadzane w ekstremalnych warunkach niosą ze sobą szereg wyzwań. Mogą one wpływać na zdolności poznawcze, emocjonalne i decyzyjne alpinistów. Kluczem do sukcesu jest ich poprawa, aby zapewnić maksymalną efektywność, ale też bezpieczeństwo.
Zagrożenia psychologiczne
Główną przyczyną zaburzeń adaptacyjnych lub psychicznych jest niezdolność do szybkiego dostosowania się i radzenia sobie ze stresem. Różne przeżycia mogą zmieniać perspektywę w pozytywny sposób, dając możliwość poradzenia sobie z różnymi sytuacjami. Mogą one również wpłynąć negatywnie, co może wyzwalać agresję czy paranoję.
Są oni narażeni na lęk wysokości, PTSD, izolację, samotność czy wypalenie.
PTSD, czyli zespół stresu pourazowego może rozwijać się po przeżyciu traumatycznych wydarzeń. Mogą to być na przykład bliskie spotkania ze śmiercią. Objawia się to nawracającymi wspomnieniami tych wydarzeń, koszmary, problemy z koncentracją, a nawet ze snem, co może powodować obniżenie czujności.
Mogą oni doświadczyć lęków i fobii, takich jak lęk wysokości, czy lęk przed upadkiem, ale także fobii społecznych. Zauważa się również odczuwanie intensywnego strachu, uczucie duszności czy przyspieszone bicie serca.
Długotrwałe przebywanie w izolacji, podczas samotnych wypraw górskich, może prowadzić do samotności. Brak rodziny, przyjaciół negatywnie wpływa na jednostkę. Długotrwałe przebywanie bez bliskich może nawet skutkować depresją.
Ciągłe działanie pod presją może prowadzić do wyczerpania emocjonalnego, a następnie do wypalenia zawodowego. Chroniczne zmęczenie, brak motywacji, obniżenie efektywności to objawy, które często towarzyszą temu schorzeniu.
Przeciwwskazania
Oprócz różnych chorób, takich jak problemy z sercem, epilepsja, które nie pomagają alpinistom, są również choroby psychiczne, które są przeciwwskazaniem. Schizofrenia, choroba dwubiegunowa, poważne zaburzenia lękowe i depresja mogą ograniczać zdolność do radzenia sobie z presją, ale także uzależnienia od narkotyków, alkoholu lub innych substancji.
Mechanizmy radzenia sobie ze stresem
Wizualizacja – wyobrażanie sobie różnych scenariuszy i przygotowanie się na nie. Alpiniści na przykład wizualizują swoje trasy.
Techniki oddechowe – polegają na kontroli oddechu w celu redukcji stresu i zwiększenia koncentracji. Istnieje metoda polegająca na wdychaniu, zatrzymaniu oddechu, wydechu i ponownym zatrzymaniu oddechu, każda faza trwająca cztery sekundy. Stosowana jest często, aby zachować spokój w stresujących sytuacjach.
Mindfulness – techniki uważności pomagające w zarządzaniu emocjami. Pomagają one skupić się na teraźniejszości, redukując stres związany z myśleniem o przeszłości lub przyszłości. Regularna praktyka może poprawić zdolność radzenia sobie z trudnościami. Codzienna medytacja pomaga w redukcji poziomu kortyzolu, czyli hormonu stresu, ale także może poprawić ogólne samopoczucie.
Wsparcie – efektywne przywództwo i zgrany zespół ma ogromny wpływ na psychologiczną gotowość alpinistów. Liderzy, którzy potrafią motywować i wspierać przyczyniają się do zwiększenia odporności psychicznej.
Zdrowe odżywianie – dostarcza niezbędnych składników odżywczych, które wspierają funkcje poznawcze i samopoczucie. Nie należy również zapominać o nawodnieniu.
https://pixabay.com/vectors/mountaineering-rock-climbing-99093/
Testy
Często wykonuje się test MMPI (Minnesota Multiphasic Personality Inventory), czyli badanie wielowymiarowe osobowości. Składa się on z ponad pięciuset pytań i jest bardo dokładny. Równie pomocny może okazać się kwestionariusz NEO-PI-R, który ocenia pięć głównych wymiarów osobowości: neurotyczność, ekstrawersję, otwartość na doświadczenia, ugodowość i sumienność.
Stosuje się także testy logiczne i abstrakcyjne do oceny zdolności myślenia analitycznego oraz logicznego rozwiązywania problemów. Można również przeprowadzić wywiad psychologiczny, czyli klasyczną rozmowę z psychologiem, mająca na celu ocenę stabilności emocjonalnej oraz zdolności radzenia sobie ze stresem.
Podsumowanie
Dbanie o kompleksowe przygotowanie i świadome podejście do wymagań może znacząco zwiększyć szanse na sukces w tej dziedzinie. Każdy problem psychologiczny wymaga indywidualnego podejścia. Zawiera się w tym: odpowiednie wsparcie psychologiczne, terapia oraz dodanie różnych strategii radzenia sobie ze stresem. Testy, które są przeprowadzane przed podjęciem różnych przedsięwzięć pomagają w identyfikacji mocnych stron oraz obszarów, które wymagają dalszego wsparcia. Zrozumienie mechanizmów, adaptacji oraz roli liderów jest niezbędne do dalszej pracy. Muszą być oni przygotowani na wyzwania, które mogą pojawić się podczas ich działań.
Źródła
https://yadda.icm.edu.pl/baztech/element/bwmeta1.element.baztech-13673ef6-a71d-4494-82e5-7779e1314659
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/33109732/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/22707023/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/16737345/
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC9367706/
http://revistamedicinamilitara.ro/wp-content/uploads/2022/10/2022_10_31_Climbing_between_athletic.pdf