Jod jest mikroelementem o kluczowym znaczeniu dla wszystkich ludzi. Wpływa on na nasze zdrowie i dobre samopoczucie. Jod wpływa głównie na pracę tarczycy. Jest on niezbędny do prawidłowego jej funkcjonowania. Zdrowy dorosły organizm zawiera 15-20 mg jodu, z czego 70-80% jest magazynowane w tarczycy.
Jak dostarczyć jod?
Najłatwiejszym sposobem przeciwdziałania niedoborowi jodu jest odpowiednia dieta. Wodorosty spożywcze są jednym z najlepszych źródeł jodu w pożywieniu. Najważniejszymi źródłami jodu są również ryby morskie i zwierzęta morskie. Powinny gościć one w naszym menu co najmniej dwa razy w tygodniu. Szczególnie bogate w jod są takie ryby jak mintaj czy dorsz. Stosowanie jodowanej soli kuchennej może również pomóc zrekompensować niedobory. Znaczne ilości jodu można znaleźć również w mleku i jajach. Przemysł spożywczy coraz częściej używa jodowanej soli kuchennej. To samo dotyczy stołówek, restauracji czy piekarni. Zwiększenie spożycia jodu znacznie się poprawiło dzięki rosnącej gamie produktów spożywczych i potraw przyrządzanych z soli jodowanej. Jednak dodatkowe spożycie jodu może być również szkodliwe dla pacjentów z niektórymi chorobami tarczycy, takimi jak nadczynność tarczycy lub Hashimoto.
Omega-3 – niezbędne do prawidłowej pracy organizmu – KUP TUTAJ
Zapotrzebowanie
U nastolatków i dorosłych w wieku od 13 do 50 lat spożycie jodu powinno wynosić około 200 mikrogramów dziennie . Zalecane jest dzienne spożycie 180 mikrogramów dla osób w wieku powyżej 51 lat. W czasie ciąży i karmienia piersią szczególnie kładzie się nacisk na spożycie jodu, ponieważ w tym okresie potrzebujemy go więcej niż zwykle. Po pierwsze, zapotrzebowanie na hormony tarczycy znacznie wzrasta, a po drugie, rosnące dziecko również potrzebuje tego mikroelementu. Zalecane spożycie jodu dla kobiet w ciąży to 230 mikrogramów dziennie , podczas gdy występuje karmienie piersią to zapotrzebowanie wzrasta nawet do 260 mikrogramów dziennie. Bardzo ważne dla zdrowia matki i dziecka jest zapobieganie niedoborom. W przeciwnym razie dziecko mogłoby cierpieć m.in. na zaburzenia rozwoju. Ponieważ kobiety na ogół nie spożywają wystarczającej ilości jodu podczas ciąży lub karmienia piersią pomimo zbilansowanej diety, wiele z nich stosuje suplementy diety, aby zapobiegać niedoborom. W takich przypadkach należy jednak wcześniej oczywiście skonsultować się z lekarzem.
Niedobór jodu
Objawy niedoboru jodu zwykle są bagatelizowane, tak że na początku osoby dotknięte niedoborem nie zauważają prawie żadnych objawów. Przy dużych niedoborach organizm wysyła wyraźne sygnały ostrzegawcze, takie jak:
- ekstremalne zmęczenie,
- zaburzenia wzrostu i rozwoju u dzieci,
- trudności z koncentracją,
- wrażliwość na zimno,
- uczucie „ścisku” w gardle,
- trudności w oddychaniu i połykaniu,
- zmiany skórne (zbyt sucha skóra).
Niedobór jodu występuje, gdy gleba jest uboga w jod, co powoduje niskie stężenie w produktach spożywczych i niedostateczne spożycie jodu u ludzi. Gdy zapotrzebowanie na jod nie jest pokryte, tarczyca może nie być już w stanie syntetyzować wystarczających ilości hormonu tarczycy. Wynikający z tego niski poziom hormonów tarczycy we krwi jest głównym czynnikiem odpowiedzialnym za szereg zaburzeń czynnościowych i rozwojowych. Niedobór jodu jest istotną przyczyną problemów rozwojowych umysłowych u dzieci, w tym obniżenie poziomu IQ u dzieci w wieku szkolnym. Konsekwencją niedoboru jodu w czasie ciąży jest upośledzenie syntezy hormonów tarczycy przez matkę i płód. Niewystarczająca podaż hormonów tarczycy do rozwijającego się mózgu może spowodować opóźnienie umysłowe. Uszkodzenie mózgu i nieodwracalne upośledzenie umysłowe to najważniejsze zaburzenia wywołane niedoborem jodu.
https://pixabay.com/pl/vectors/ryba-symbol-wektor-bez-t%c5%82a-2360761/
Nadmiar jodu
Wysoki poziom jodu może powodować takie same objawy jak niedobór jodu, w tym powiększenie tarczycy. Wysokie spożycie jodu może również powodować zapalenie tarczycy czy nawet raka. Dostarczenie bardzo dużej dawki jodu (na przykład kilku gramów) może spowodować pieczenie jamy ustnej, gardła i żołądka, gorączkę, ból brzucha, nudności, wymioty czy biegunkę. Dzienne górne limity jodu obejmują spożycie ze wszystkich źródeł – żywności, napojów i suplementów. Dla osób dorosłych jest to 1100 mikrogramów.
Witamina D3 – niezbędna do prawidłowej pracy tarczycy – KUP TUTAJ
Zastosowanie
Jod jest również używany na skórę w celu zapobiegania zapalenia skóry oraz w celu zabicia zarazków i ułatwienia gojenia się ran. Jest również stosowany do zapobiegania bólu w jamie ustnej. Jod jest stosowany w okolicach pochwy, aby zapobiec obrzękowi błony śluzowej macicy po cięciu cesarskim. Jod jest również używany do oczyszczania wody.
Podsumowanie
Jod jest potrzebny do wytwarzania niezbędnych hormonów tarczycy. Są one wykorzystywane przez organizm do wzrostu, a także do rozwoju mózgu i kości w czasie ciąży i wczesnego dzieciństwa. Kobiety, które planują zajść w ciążę, są w ciąży lub karmią piersią, potrzebują dodatkowej ilości jodu i powinny zasięgnąć porady lekarza na temat ich indywidualnych potrzeb zdrowotnych. Niewystarczająca ilość jodu w diecie może powodować poważne problemy, w tym zahamowanie wzrostu u małych dzieci i powiększenie tarczycy u dorosłych. Warto pamiętać, że zbyt duża ilość jodu w diecie również może działać niekorzystnie na nasz organizm. Dobrymi źródłami jodu są wszelkiego rodzaju owoce morza, ryby oraz wodorosty.
Źródła:
https://ods.od.nih.gov/factsheets/Iodine-HealthProfessional/
https://www.healthline.com/health/iodine-uses#takeaway
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3063534/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/10672891/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/19460960/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/21802524/
https://pixabay.com/pl/illustrations/pigu%c5%82ka-kapsu%c5%82ka-p%c5%82ywaj%c4%85ce-wiele-1884777/
