Nazwa „kandydoza” w ostatnim czasie jest dość popularnym terminem w świecie medycyny i dla większości termin ten zdecydowanie nie jest obcy. Jest to najczęściej występująca infekcja oportunistyczna, tzn. wywoływana jest przez mikroorganizmy – dokładnie drożdżaki z rodzaju Candida, które normalnie wchodzą w skład fizjologicznej mikroflory przewodu pokarmowego człowieka. Najczęściej zakażenia te wywoływane są dokładnie przez gatunek Candida albicans. W ostatnich latach obserwuje się znaczący wzrost kandydoz, co ma związek z obniżoną odpornością wśród chorujących, stylem życia i innymi chorobami, zatem etiologia tej infekcji jest bardzo złożona i wieloczynnikowa. Przez coraz większą powszechność tej choroby bada się różne metody jej leczenia, a także prewencji. Leczenie grzybic jest generalnie trudne i wymaga czasu. W zależności od stopnia nasilenia zaburzenia stosuje się odpowiednio dobrane probiotyki, leki przeciwgrzybicze, jednakże w przypadku profilaktyki spore zastosowanie ma również sposób odżywiania i stopień nasilenia stresu.
Rodzaje kandydoz
Kandydozy mogą dotyczyć wielu struktur organizmu, z tego względu też zostały one usystematyzowane i w związku z tym wyróżniamy dwie podstawowe grupy: powierzchowne – są to przykładowo kandydozy błon śluzowych przewodu pokarmowego (jamy ustnej i gardła, przełyku, żołądka, jelit) oraz zakażenia inwazyjne – np. kandydemia oraz przewlekła rozsiana kandydoza wątrobowo-śledzionowa. Pomiędzy nimi istnieją znaczące różnice i generalnie nawet u pacjentów posiadających duże skłonności do zakażeń powierzchniowych bardzo sporadycznie dochodzi do rozwoju postaci inwazyjnych, do których zwykle przyczyniają się czynniki jatrogenne. W kandydozach błon śluzowych przewodu pokarmowego zmiany umiejscawiają się w powierzchownych warstwach tkanki nabłonkowej oraz występuje z nimi przewlekły stan zapalny. Wśród nich przeważają kandydozy jamy ustnej i przełyku, natomiast kandydoza żołądka, czy jelit jest rzadszym zjawiskiem. W zakażeniach inwazyjnych komórki grzyba dostają się do naczyń krwionośnych powodując tym samym fungemię oraz kolonizację innych narządów.
Berberyna wykazująca działanie bakteriobójcze
Objawy
Na kandydozę może wskazywać wiele różnych objawów w zależności od jej umiejscowienia. Wśród nich możemy wyróżnić przykładowo symptomy takie jak:
- pleśniawki , czyli białe plamy wyglądem bardzo podobne do twarogu, zwykle zlokalizowane na języku, podniebieniu oraz wokół ust,
- ból przy przełykaniu spowodowany jego zapaleniem, w przypadku kandydozy przełyku,
- ból i swędzenie pochwy oraz gęsta, serowata wydzielina, a także odczuwalny duży dyskomfort podczas stosunku płciowego,
- wilgotne, czerwone plamy na skórze, czasami z niewielkimi krostami w pobliżu,
- w głębokiej kandydozie (inwazyjnej), w której grzyb Candida dostaje się do krwiobiegu może występować szeroki zakres różnych objawów, np. gorączka, wstrząs oraz niewydolność wielonarządowa.
Czynniki ryzyka
Wykazano, że rozwojowi kandydoz powierzchownych sprzyja szereg różnych czynników, są to m.in. AIDS, cukrzyca, a także zażywanie leków takich jak inhibitory pompy protonowej oraz wziewne glukokortykosteroidy. Natomiast do kandydoz inwazyjnych głównie predysponuje silna neutropenia, leki immunosupresyjne, cewniki wewnątrznaczyniowe, antybiotyki o bardzo szerokim spektrum działania, operacje chirurgiczne w okolicach jamy brzusznej, niedawno przebyte transplantacje i implantacje protez z tworzyw sztucznych. Bardzo ważnym elementem w przypadku infekcji grzybiczych jest wspomaganie pracy układu odpornościowego oraz przestrzeganie prawidłowej higieny. Kolejnym ważnym aspektem jest sposób odżywiania, ponieważ szczególnie dieta obfitująca w cukry proste może powodować zaburzenia równowagi mikroflory przewodu pokarmowego, a co za tym idzie wzrost namnażania się drożdżaków bytujących w jelitach i rozwój grzybicy. Otyłość bardzo często idzie w parze ze złymi nawykami żywieniowymi i pogorszeniem stanu mikroflory jelitowej, co jednocześnie sprzyja rozwojowi drożdżycy, dlatego w takim wypadku warto pokusić się o współpracę z dietetykiem i zmianę stylu życia, w celu uzyskania odpowiedniej masy ciała i jednocześnie unormowania mikrobioty przewodu pokarmowego.
Maślan sodu – wsparcie pracy przewodu pokarmowego
Rola diety w kandydozie
Dużo się mówi na temat diety przeciwko kandydozie. W większości różnego rodzaju zaburzeń, szczególnie dotyczących przewodu pokarmowego sposób odżywiania jest nieodzownym elementem leczenia, który może znacznie polepszyć efekty terapeutyczne, a nawet wprowadzić chorobę w stan reemisji (stabilizacji), ale przede wszystkim właściwa dieta pomaga uchronić się przed wystąpieniem dużej ilości chorób, w tym kandydozy.
Na początku warto wspomnieć o tym jaka na pewno w drożdżycy dieta nie powinna być. Należy przede wszystkim ograniczyć do minimum cukry proste oraz żywność wysokoprzetworzona, w szczególności wszelkiego rodzaju słodycze, wyroby garmażeryjne, produkty żywnościowe zawierające w swoim składzie syrop glukozowo-fruktozowy oraz tłuszcze trans, które zdecydowanie nie będą sprzyjać utrzymaniu prawidłowej mikrobioty jelitowej.
Temat węglowodanów w kandydozie jest dość mocno poruszany. Stosowanie diety low-carb było stosunkowo często zalecane przez wielu specjalistów, jednakże obecnie w świetle dowodów naukowych nie istnieje wskazanie do eliminacji lub drastycznego ograniczenia tego makroskładnika w przypadku kandydozy, dlatego ich wykluczenie z codziennego jadłospisu jest ogromnym błędem, który nie przynosi pożądanych rezultatów.
Bardzo ważną kwestią jest odpowiednia podaż węglowodanów nieprzyswajalnych, czyli błonnika pokarmowego, który jest świetnym źródłem energii dla sprzyjających dla jelit bakterii, zatem wpływa on zdecydowanie na plus na stan mikroflory przewodu pokarmowego. Dieta powinna, więc obfitować w dużą ilość warzyw i produktów zbożowych z pełnego przemiału, które stanowią cenne źródła włókna pokarmowego. Mimo, iż owocach znajdują się często pokładne ilości cukrów prostych, nie jest wskazane zaprzestanie ich spożywania, gdyż są one jednocześnie źródłem wielu innych ważnych składników odżywczych oraz błonnika, zatem z punktu widzenia obecnego stanu wiedzy słuszne wydaje się ich niewielkie ograniczenia, natomiast zdecydowanie nie całkowite wyeliminowanie. Interesujące jest również to, że istnieją związki takie jak obecny w winogronach resweratrol, który wykazuje działanie grzybobójcze w stosunku do komórek droższy z rodzaju Candida. Inne związki o właściwościach przeciwgrzybiczych to m.in. taniny, związki polifenolowe, katechiny oraz flawony, które obecne są w przykładowo w niedojrzałym awokado. Warto również dodać, że dobrze umieścić w codziennym jadłospisie jako źródło tłuszczu oliwę z oliwek oraz olej cynamonowy, które także działają przeciwgrzybiczo.
Jak wcześniej wspomniano kandydozie towarzyszy permanentny proces zapalny, dlatego istotną rolę odgrywają produkty o wysokiej zawartości przeciwutleniaczy, które pomagają niwelować reaktywne formy tlenu, a tym samym zmniejszają nasilenie stresu oksydacyjnego odpowiedzialnego za toczący się nieustannie stan zapalny. Owoce i warzywa są szczególnie bogatym źródłem tych związków, np. czarne porzeczki, borówki, jagody, aronia i wiele innych. Ze względu na zawartość bakterii probiotycznych pozytywnie wpływających na stan mikrobioty dobrze jest włączyć do diety fermentowane produkty mleczne, tj. jogurty, kefiry, maślanki oraz różnego rodzaju kiszonki, np. kiszoną kapustę oraz ogórki.
Sposób odżywiania powinien być oczywiście dostosowany indywidualnie do osoby, natomiast nie zaleca się stosowania diet eliminacyjnych w przypadku braku jakichkolwiek wskazań. Dieta powinna być dobrze zbilansowana i nie zawierać zarówno nadmiaru, jaki i znacznego niedoboru węglowodanów i innych makro- i mikroskładników.
Probiotyki
Zastosowanie bakterii probiotycznych stanowi alternatywną metodę terapeutyczną w walce z grzybicami. Probiotyki to żywe mikroorganizmy, które zażywane w odpowiedni sposób przynoszą organizmowi korzyści zdrowotne. Wśród preparatów probiotycznych, które warto stosować podczas probiotykoterapii w grzybicach znajdują się te, które zawierają w swoim składzie: Bifidobacterium, Lactobacillus’y, m.in Lactobacillus fermentum, Lactobacillus rhamnosus, Lactobacillus plantarum, Lactobacillus acidophilus oraz drożdże z rodzaju Saccharomyces. Zażywanie tego typu środków farmaceutycznych najlepiej skonsultować z osobą dysponującą odpowiednią wiedzą na ten temat, najlepiej ze specjalistą, np. dietetykiem lub lekarzem.
Bifiodbacterium od Apollo’s Hegemony
Podsumowanie
Kandydoza jest coraz bardziej powszechną chorobą wśród ludzi, co ma związek niewątpliwe z dużymi zmianami zachodzącymi w obecnym stylu życia. Wśród czynników zwiększających ryzyko jej wystąpienia możemy wyróżnić między innymi choroby cywilizacyjne takie jak cukrzyca czy otyłość. Dodatkowo duży wpływ ma funkcjonowanie układu odpornościowego, które osłabienie wynikające z zakażenia wirusem HIV lub długotrwałym stresem oraz niewłaściwą, bardzo zubożałą dietą może w znacznym stopniu zwielokrotnić ryzyko zachorowania. Z tego powodu też strategia prewencji kandydozy obejmuje leczenie dietetyczne oraz ogólnie pojęty zdrowy styl życia. Mówiąc o kandydozie nie można pominąć aspektu mikroflory jelitowej, której dysbalans spowodowany długotrwałą antybiotykoterapia, niewłaściwą dietą i innymi prowadzi o przerostu drożdżaków z rodzaju Candida. Z tego względu też jedną z lepszych metod walki z kandydozą jest stworzenie za pomocą odpowiednich preparatów probiotycznych kontrbiofilmu, który ma za zadanie zwalczenie biofilmu utworzonego przez drożdżaki. Eradykacja grzyba nie zawsze jest taka prosta i często wymaga długotrwałego wysiłku zarówno od pacjenta, jak i specjalisty.
Bibliografia:
https://journals.viamedica.pl/gastroenterologia_kliniczna/article/viewFile/29294/24046
https://ncez.pl/choroba-a-dieta/choroby-ukladu-pokarmowego/dieta-przeciwgrzybicza—–czy-faktycznie-istnieje–
https://www.health.harvard.edu/a_to_z/candidiasis-a-to-z
http://drcubala.com/en/kandydoza-fakty-mity/
