Lektyny – czy mamy się czego bać?

 

Czym są lektyny? 

„Lektyny (lectins) są nazywane również jako: hemaglutyniny, fitohemaglutyniny, fitoaglutyniny, fitozyny. Odkrywcą lektyn jest osoba, która ma nazwisko Stillmark. W roku 1888  opisał właściwości hemaglutynacyjne wyciągów z nasienia rącznika (Ricinus communis). Nazwę „lektyny” po raz pierwszy wprowadził Boyd, który chcąc zróżnicować zdolności aglutynacji krwinek czerwonych grup krwi przez ekstrakty z nasion, posłużył się łacińskim słowem legere (podnosić, wybierać)”

Są to związki, które zawierają co najmniej dwa miejsca wiążące cukier, a przez to strącają takie związki jak polisacharydy, glikolipidy i/lub aglutynują komórki zwierzęce oraz roślinne. Lektyny mogą wykazywać działanie mitogenne. Niektóre z nich są zdolne rozróżniać normalne i złośliwe komórki. Lektyny są podobne do przeciwciał jednak nie działają w obrębie systemu immunologicznego. Białka, które wiążą węglowodany występują w nasionach oraz w innych częściach roślin. Ich występowanie jest bardzo szerokie. Są u prawie u wszystkich organizmów. Zarówno znajdziemy je u pierwotniaków jak i u ssaków. Wiążą się z resztami cukrowymi obecnymi na powierzchni limfocytów. Przyczyniają się tym samym do zlepiania i uszkodzeń komórek. Rośliny strączkowe, zboża mogą być niebezpieczne dla organizmu ludzkiego. Lektyny mogą się wiązać z komórkami w naszym ciele i powodować problemy. W przewodzie pokarmowym dzieje się wiele ważnych rzeczy. Białka sprawiają, że niszczy się warstwa śluzu, która broni organizm przed uszkodzeniami. Nie są one trawione i nie ulegają rozpadowi. Powodują rozszczelnienie barier, które pozwalaja bakteriom jelitowym przedostać się do krwiobiegu.

 

Silny antyoksydant – EGCG

Struktura lektyn

Lektyny są przetrzymywane w organizmie ludzkim jako prolektyny w retikulum endoplazmatycznym. Po potranslacyjnym usunięciu peptydu sygnałowego prolektyny przechodzą z retikulum endoplazmatycznego przez aparat Golgiego do ciał białkowych. Są one tam magazynowane. Prolektyny mogą ulec 3 procesom: glikozylacji, deglikozylacji i hydrolizie enzymatycznej. Lektyny dzielą się na jedno- i dwułańcuchowe, gdyż są różnie zbudowane. Lektyny dwułańcuchowe powstają na skutek proteolizy łańcucha prekursorowego, wynikiem czego jest utworzenie łańcucha α i β.

Właściwości

Lektyny mogą powodować zaburzenia metabolizmu nie tylko u ludzi, ale również i u zwierząt. Niektóre z glikoprotein ciężko zniszczyć (70°C > 30 min) i nie ulegają całkowitej degradacji podczas gotowania.  Nie są one również trawione przez nasz układ pokarmowy. Poprzez to, że zatrzymają się na ściankach jelit mogą je uszkodzić i powodować nieszczelne jelito.

Lektyny u ludzi i zwierząt wykazują zdolność do:
– aglutynacji erytrocytów,
– aglutynacji komórek nowotworowych,
– tworzenia zmian w limfocytach,
– niszczenia enterocytów nabłonka dwunastnicy i jelita czczego,
– obniżenia aktywności enzymów proteolitycznych,
– tworzenia zmian morfologicznych w organach ludzkich takich jak na przykład nerki,
– zaburzania trzustkowego wydzielania i syntezy insuliny,
– znacznej redukcji rozmiarów grasicy.

 

Zbyt duża ilość tych białek w codziennej diecie może zaburzyć wydzielanie insuliny, a przez to problemy z poziomem cukru we krwi.  Trzeba jednak wiedzieć, że mimo tego, że nasz organizm jest mądry i potrafi sobie poradzić z dużą ilością lektyn to proces ich neutralizacji zaangażowane są także nerki oraz wątroba. Dlatego ich zbyt duża ilość może negatywnie wpłynąć na zdrowie i powodować różne problemy zdrowotne.  Ale  warto pamiętać, że jednak nie wszystkie lektyny są złe i nam szkodzą. Niektóre z nich mają pozytywne znaczenie dla organizmu. Na przykład są w stanie wzmocnić odporność oraz chronić nas przed próchnicą. Są również składnikiem leków łagodzących objawy choroby stawów.

Wsparcie mikrobioty jelitowej z Bifido forte

Źródła lektyn

• strączki, np. groch, fasola
• ziarno, 
• owoce
• warzywa, np. pomidory, ziemniaki, bakłażany,dynia, cukinia, kukurydza, szparagi, czosnek, cebula, seler
• grzyby,
• warzywa kapustne, takie jak brokuły, kalafior i kapusta brukselska,
• awokado
• oliwki , 
• kukurydza,
•  białko mleka,
• orzeszki ziemne 
• niesfermentowane produkty sojowe.

 

 

 

https://pl.pinterest.com/pin/244249979775860105/

A więc co?

Mimo tego, że mają dość negatywny wpływ na nasze zdrowie to również są źródłem białek, witaminy (C, E oraz z grupy B) oraz likopenu. One również są nam bardzo potrzebne i dzięki nim nasz organizm odpowiednio funkcjonuje. Ich całkowite wykluczenie byłoby totalną głupotą, a nasza dieta byłaby niedoborowa.

Nie od dziś wiadomo, że tylko dawka czyni truciznę. Nawet najzdrowszy produkt, który jest spożywany w nadmiarze w końcu negatywnie wpłynie na nasz organizm.  Zbyt duża roślin strączkowych może powodować problemy w układzie pokarmowym. Aby potrawy, które zawierają lektyny były mniej szkodliwe trzeba je na przykład moczyć przez kilka godzin. Dzięki temu pozbywamy się toksyn, które mogą nam szkodzić. Ważna jest też odpowiednia obróbka termiczna tych produktów. Strączki nie powinny być na przykład spożywane surowo. Wybrane potrawy warto doprawić majerankiem, ziołami prowansalskimi czy kminkiem, które sprawią że unikniemy problemów z żołądkiem, na przykład z  wzdęciami i gazami. Dzięki temu ułatwimy ich trawienie i sobie ulżymy, nie będziemy się czuli tak ociężali.

Wesprzyj prawidłowy biofilm bakteryjny jelit

Podsumowanie

Lektyny nie równa się zło. We wszystkim musimy znać zdrowy umiar. Lektyny zawarte na przykład w czosnku mogą wykazywać działanie przeciwnowotworowe. Poza tym chociażby strączki można ugotować i problem zanika! Długie moczenie również powinno w jakimś stopniu pomóc. Najwięcej lektyn zawierają surowe rośliny strączkowe. Czy to oznacza, że powinny zniknąć z codziennego menu? Nie. Należy tylko się doedukować i odpowiednio je przyrządzać. Myślę, że jest o wiele więcej złych substancji na świecie, którymi powinniśmy się przejmować.

 

Źródła:

1. Grzelińska A. [1982] Lektyny roślinne. Wiadomości botaniczne,
2. Krop- Wątrek A. [1978] Budowa i właściwości biologiczne lektyn. Post Biochem,
3. Lorenc- Kubis I. [1998] Lektyny roślin wyższych i ich specyficzność węglowodanowa. Wiadomości Botaniczne,
4. Żeromski J.: Zastosowanie lektyn w histochemii. W: Immunocytochemia – pod red. M. Zabel. Wyd.
   Nauk. PWN, Warszawa 1988.
5. https://docplayer.pl/8315783-Anna-wocior-henryk-kostyra-malgorzata-kusmierczyk-lektyny-zywnosci-s-t-r-e-s-z-c-z-e-n-i-e.html
6. A Wocior – ‎2008 – lektyny żywności
7. https://pl.khanacademy.org/science/biology/structure-of-a-cell/tour-of-organelles/a/the-endomembrane-system
8. https://zdrowie.gazeta.pl/Zdrowie/7,101460,24242140,lektyny-co-to-takie-i-jaki-maja-wplyw-na-zdrowie.html
9. https://polish.mercola.com/sites/articles/archive/2018/03/27/jak-zredukowac-ilosc-lektyn-w-diecie.aspx

https://pl.pinterest.com/pin/862369028622354541/