Zdjęcie: Al Elmes, Unsplash
Proantocyjanidyny, znane również jako garbniki skondensowane, stanowią najliczniejszą grupę flawonoidów występujących w diecie zachodniej. Należą do grupy związków fenolowych, które w ostatnich latach zdobyły rosnące zainteresowanie ze względu na przypisywane im liczne właściwości korzystne dla zdrowia. Obecnie związki te cieszą się dużą popularnością, czego dowodem jest systematyczny wzrost liczby produktów funkcjonalnych, które zawierają je w swoich składach, aby podkreślić ich dobroczynne działanie. Aby jednak zrozumieć początki badań nad tą rodziną substancji, należy sięgnąć niemal sto lat wstecz, do wczesnych etapów XX wieku. Jednym z najważniejszych naukowców tamtej epoki był Albert Szent-Györgyi, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie fizjologii i medycyny w 1937 roku, który dokonał odkrycia flawonoidów, badając mechanizmy działania organizmu. Jego praca stanowi fundament, na którym opiera się współczesne zainteresowanie właściwościami proantocyjanidyn i ich potencjałem do wprowadzenia pozytywnych zmian w zdrowiu człowieka.
Szent‑Györgyi poszukiwał sposobu leczenia krwawiących dziąseł. Przygotował ekstrakt z cytryn, którym zaapelował do przyjaciela borykającego się z tym problemem, a po spożyciu ekstraktu stan zdrowia przyjaciela uległ poprawie. Na początku przypisał ten efekt właściwościom witaminy C, którą sam odkrył, jednak gdy problem powrócił, a przyjaciel otrzymał oczyszczoną wersję ekstraktu, zawierającą wyższe stężenie witaminy C, stan ten nie uległ zmianie. Wyniki te skłoniły go do wniosku, że podczas procesu oczyszczania usunięto składnik niezbędny do pozytywnego działania poprzedniego preparatu. Dopiero po zastosowaniu odizolowanej frakcji zawierającej mieszaninę flawonoidów problem został rozwiązany. Na podstawie tych obserwacji, Szent‑Györgyi doszedł do wniosku, że te związki mają kluczowe znaczenie dla zapobiegania pewnym dolegliwościom zdrowotnym. Nazwał je „witaminą P” ze względu na ich korzystny wpływ na przepuszczalność naczyń krwionośnych – poprawiając krążenie w drobnych naczyniach, co zapobiega powstawaniu plameczek krwotocznych i sinicy. Mimo że przez pewien czas flawonoidy były traktowane jak witamina, kolejne badania wykazały, że nie są one niezbędne dla zdrowia organizmu, i ostatecznie zostały wykluczone z listy witamin.
Szent‑Györgyi nie utracił jednak zainteresowania tymi związkami, a ponowne zainteresowanie proantocyjanidynami nastąpiło dopiero po badaniach prowadzonych przez Mascheliera, który na podstawie opisów z dzienników dawnego odkrywcy zaczął ponownie analizować właściwości tej grupy związków. Badanie ekstraktu z kory sosny w celu wyizolowania związków biologicznie czynnych wykazało, że pozyskany preparat zawierał kompleksy oligomerycznych związków proantocyjanidynowych. Zauważono, że spożycie tych związków wiąże się z wzmocnieniem naczyń krwionośnych oraz zmniejszeniem obrzęków kończyn dolnych. Później, w latach siedemdziesiątych, uzyskano ekstrakt o zbliżonym składzie z nasion winogron, co skłoniło badaczy do uznania nasion winogron za najlepsze źródło tych związków do dalszych badań.
Korzyści zdrowotne wynikające ze spożycia związków proantocyjanidynowych zostały potwierdzone przez badania epidemiologiczne, które wskazywały na niższą zachorowalność na nadciśnienie oraz choroby sercowo-naczyniowe w populacjach, gdzie dieta była bogata w te związki. Jedno z przełomowych badań przeprowadzonych we Francji wykazało, że mimo wysokiego spożycia cholesterolu i tłuszczów nasyconych, wskaźniki śmiertelności z powodu chorób serca pozostawały niskie, co przypisano dodatkowo zwiększonemu spożyciu czerwonego wina. Podobne obserwacje pojawiły się w badaniach wśród mieszkańców wyspy Kuna w Panamie, gdzie wysoka konsumpcja napoju kakaowego bogatego w te związki wiązała się z utrzymywaniem niskiego ciśnienia krwi, a po zmianie diety – z rozwojem nadciśnienia.
Badania epidemiologiczne wskazują, że spożycie związków proantocyjanidynowych, czyli naturalnych składników występujących w roślinach, jest powiązane z mniejszym ryzykiem wystąpienia chorób sercowo-naczyniowych oraz niektórych nowotworów, które stanowią duże wyzwania zdrowotne w krajach zachodnich. Obserwacje przeprowadzone na dużych grupach ludzi jednoznacznie sugerują, że regularne spożywanie tych związków wiąże się ze znacznym zmniejszeniem ryzyka zachorowania na choroby układu krążenia, a także obniżonym ryzykiem zgonu z powodu tych schorzeń.
Dodatkowo, badania europejskie wykazały, że osoby, które w swojej diecie spożywają większe ilości tych związków, mają mniejsze prawdopodobieństwo zachorowania na cukrzycę typu dwa – stanowiącą ważny czynnik ryzyka dla chorób sercowo-naczyniowych. Ochronne działanie spożycia tych substancji zdaje się być integralnym elementem utrzymywania zdrowia układu krążenia.
Interesujące są również wyniki badań sugerujących, że wyższe spożycie związków proantocyjanidynowych wiąże się z niższym ryzykiem wystąpienia niektórych nowotworów. Na przykład, zaobserwowano odwrotny związek między spożyciem tych składników a występowaniem nowotworów gruczołu krokowego o wysokiej złośliwości, choć nie wykazano wpływu na zachorowalność na raka gruczołu krokowego w bardziej zaawansowanych stadiach.
Witamina C od testosterone.pl – najbardziej popularny przeciwutleniacz – KUP TUTAJ
Czy znajdziemy w pożywieniu?
Pod względem strukturalnym, związki proantocyjanidynowe to oligomery lub polimery monomerów flawan-3-oli, które należą do grupy flawanoli. Szacuje się, że dzienne spożycie tych substancji mieści się w przedziale od 90 do 300 miligramów, przy czym wartość ta różni się znacząco w zależności od regionu. Proantocyjanidyny występują głównie w winogronach, kakao, czekoladzie, czerwonym winie oraz zielonej herbacie, choć są również obecne w innych owocach i warzywach. Istnieją dostępne bazy danych, które umożliwiają sprawdzenie zawartości tych związków w różnych produktach spożywczych.
Jak to działa?
Odkąd pojawiły się pierwsze badania nad proantocyjanidynami, czyli związkami fenolowymi składającymi się z oligomerów lub polimerów jednostek flawanoli, uznano je za proste związki przeciwutleniające. Ich właściwości przeciwutleniające wynikają z obecności grup hydroksylowych przy pierścieniach fenolowych, które potrafią przekazać jeden elektron, neutralizując wolne rodniki. Ponadto struktury aromatyczne stabilizują powstałe rodniki, co potwierdzają liczne badania laboratoryjne na ekstraktach z pestek winogron, herbaty zielonej, win i produktów z jagód. Niektóre badania wykazały, że spożycie tych związków wiąże się z bezpośrednim zmniejszeniem ilości reaktywnych form tlenu, rodników pochodzących z białek oraz produktów utleniania lipidów. Jednakże naukowcy podkreślają, że związek między ich działaniem przeciwutleniającym w warunkach laboratoryjnych a korzyściami zdrowotnymi może być ograniczony, ponieważ te związki osiągają stosunkowo niskie stężenia we krwi i tkankach w porównaniu z innymi substancjami działającymi jako neutralizatory rodników. Dlatego ich bezpośrednia rola jako neutralizatorów wolnych rodników wydaje się istotna głównie w przewodzie pokarmowym, gdzie ich stężenie może być bardzo wysokie po spożyciu żywności bogatej w proantocyjanidyny.
Większość korzystnych efektów zdrowotnych przypisywanych tym związkom wynika z ich specyficznej interakcji z białkami i enzymami. Takie interakcje, wynikające z tworzenia wiązań wodorowych, oddziaływań van der Waalsa oraz oddziaływań elektrostatycznych, a czasem nawet wiązań kowalencyjnych, wpływają na funkcjonowanie białek. W rezultacie dochodzi do modyfikacji aktywności enzymatycznej, wiązania receptorów i ligandów oraz regulacji czynności związanych z przekazywaniem sygnału przez czynniki transkrypcyjne wiążące się z odpowiednimi fragmentami DNA.
Badania dowodzą, że proantocyjanidyny potrafią zwiększać ekspresję lub aktywność enzymów przeciwutleniających, takich jak katalaza, dysmutaza ponadtlenkowa, peroksydaza glutationowa oraz transferaza glutationu. Przykładowo, ekstrakty z pestek winogron wykazały zdolność do zmniejszania akumulacji utlenionego glutationu u zwierząt laboratoryjnych, co skutkowało poprawą stosunku całkowitego glutationu do utlenionego glutationu w wątrobie oraz zwiększeniem całkowitej zdolności przeciwutleniającej komórek.
Inne badania wskazują, że związki te potrafią regulować aktywność czynników transkrypcyjnych odpowiedzialnych za procesy zapalne oraz szlaki kinazy aktywowane przez czynniki wzrostu, co prowadzi do zmniejszenia ekspresji enzymów uczestniczących w procesach utleniania lipidów oraz wytwarzaniu cytokin prozapalnych. Regulacja tych czynników jest również istotna przy kontrolowaniu podziału komórkowego i procesów nowotworowych, dlatego niektóre badania sugerują ich potencjalne działanie przeciwnowotworowe poprzez hamowanie aktywności tych czynników.
Dodatkowo, proantocyjanidyny mają zdolność do częściowego zapobiegania apoptozie, czyli programowanej śmierci komórek, poprzez łagodzenie stresu w retikulum endoplazmatycznym oraz modulowanie ścieżki aktywacji enzymu kaspazy, co może przyczyniać się do ochrony komórek przed uszkodzeniem.
W pewnych warunkach interakcje tych związków z białkami mogą przebiegać na zasadach niespecyficznych, przykładowo z białkami bogatymi w prolinę. Proces ten zaczyna się od oddziaływań hydrofobowych między resztami proliny a pierścieniami fenolowymi, następnie dochodzi do tworzenia niewielkich agregatów, a na końcu do wytrącenia białek. Mechanizm ten odpowiada za uczucie ściągania, które odczuwa się w jamie ustnej podczas spożywania czerwonego wina, gdy zachodzi wytrącanie się i denaturacja białek ślinowych.
Ponadto, te związki mogą oddziaływać z błonami komórkowymi poprzez tworzenie wiązań wodorowych i oddziaływań hydrofobowych z grupami hydroksylowymi fosfolipidów. Takie interakcje mogą wpływać na strukturę błony komórkowej, modyfikując jej płynność, gęstość i właściwości elektryczne. Mogą one zmieniać działanie enzymów związanych z błoną, przepływ jonów i metabolitów oraz interakcje receptor-ligand, a także bezpośrednio modulować przekazywanie sygnałów w komórce. Nowsze dowody sugerują, że niektóre proantocyjanidyny wykazują selektywność względem specyficznych obszarów błony, na przykład tzw. obszarów raź, które charakteryzują się specyficznym składem lipidowym i białkowym oraz są bogate w cholesterol i sfingolipidy. Obszary te zawierają również białka uczestniczące w przekazywaniu sygnałów i transportowaniu cząsteczek w błonie, co może prowadzić do specyficznych efektów funkcjonalnych.
Efekty zdrowotne
Proantocyjanidyny wykazują korzystny wpływ na zdrowie układu sercowo-naczyniowego poprzez modulację kilku istotnych czynników ryzyka, takich jak wysokie ciśnienie krwi, otyłość oraz nieprawidłowe poziomy lipidów we krwi. W badaniach epidemiologicznych zauważono, że regularne spożycie tych związków wiąże się z mniejszym ryzykiem wystąpienia chorób sercowo-naczyniowych, co tłumaczy się ich właściwościami przeciwutleniającymi i przeciwzapalnymi. Proantocyjanidyny hamują utlenianie lipoprotein o niskiej gęstości, co jest szczególnie ważne, ponieważ utlenione lipoproteiny przyczyniają się do rozwoju miażdżycy. Wykazano, że ich działanie przeciwutleniające nasila się wraz ze wzrostem długości łańcucha tych związków. W badaniach laboratoryjnych na modelach komórkowych i zwierzęcych stwierdzono, że proantocyjanidyny pochodzące z pestek winogron wpływają na aktywność oraz ekspresję enzymów odpowiedzialnych za obronę przeciwutleniającą. Na przykład, podanie ekstraktu z pestek winogron u szczurów o genetycznej predyspozycji do otyłości skutkowało zmniejszeniem gromadzenia się utlenionego glutationu w wątrobie, co prowadziło do poprawy ogólnej zdolności przeciwdziałania stresowi oksydacyjnemu komórek. Dodatkowo, związki te wykazują działanie przeciwzapalne, wpływając na redukcję wydzielania mediatorów zapalnych, poprzez modulację wydzielania cytokin oraz hamowanie aktywności enzymów generujących eikozanoidy. Kolejnym mechanizmem ochronnym proantocyjanidyn jest poprawa homeostazy lipidowej, co obejmuje zarówno zmniejszanie syntezy tłuszczów, jak i zwiększenie ich rozkładu oraz usuwanie cholesterolu z organizmu. Choć wyniki badań na modelach zwierzęcych są obiecujące, wyniki badań przeprowadzonych w grupach ludzkich bywają niejednoznaczne, co sugeruje potrzebę dalszych badań nad optymalnymi dawkami oraz sposobami stosowania tych związków w celu ochrony układu sercowo-naczyniowego.
Dyslipidemia
Wyniki badań kontrolowanych u ludzi okazują się niespójne. Niektóre metaanalizy nie ujawniają istotnych statystycznie zmian w poziomach całkowitego cholesterolu, trójglicerydów, cholesterolu o niskiej gęstości ani cholesterolu o wysokiej gęstości po spożyciu ekstraktów bogatych w proantocyjanidyny z pestek winogron. Natomiast inne badania wykazały, że podawanie tych ekstraktów wiąże się z istotnym spadkiem całkowitego cholesterolu oraz cholesterolu o niskiej gęstości. W modelach zwierzęcych jednoznacznie stwierdzono działanie obniżające poziom lipidów; na przykład, pojedyncza doustna dawka ekstraktu z pestek winogron powodowała zmniejszenie stężenia trójglicerydów we krwi oraz apolipoproteiny B, a także poprawiała wskaźnik ryzyka miażdżycowego u zdrowych szczurów. Długotrwałe stosowanie tych związków u szczurów karmionych dietą wysokotłuszczową prowadziło do korekty zaburzeń lipidowych. Uważa się, że proantocyjanidyny obniżają poziom trójglicerydów głównie poprzez zahamowanie wydzielania lipoprotein, a nie poprzez przyspieszenie ich rozkładu. Dodatkowo, działanie proantocyjanidyn polega również na hamowaniu wchłaniania tłuszczów z diety oraz zmniejszaniu wydzielania chylomikronów przez komórki jelita cienkiego. Kolejnym mechanizmem jest zahamowanie wydzielania przez wątrobę lipoprotein o bardzo niskiej gęstości, co jest wynikiem obniżonej dostępności trójglicerydów, co przyczynia się do obniżenia stężenia lipidów we krwi. Ponadto, ekstrakty z pestek winogron poprawiają gospodarkę lipidową poprzez zwiększenie odwrotnego transportu cholesterolu, co sprzyja usuwaniu cholesterolu z organizmu drogą żółciową.
Grape seed extract od Apollo’s Hegemony – podstawowy suplement z proantocyanidami – KUP TUTAJ
Nadciśnienie
Badania wskazują, że obniżanie ciśnienia krwi stanowi jeden z czynników ryzyka chorób układu krążenia, na które związki proantocyjanidynowe wykazują wyraźny wpływ. Efekty przeciwnadciśnieniowe zostały potwierdzone przy zastosowaniu pokarmów bogatych w flawonole, takich jak kakao czy ekstrakty z pestek winogron. Wyniki analiz metaanalitycznych wykazały, że spożycie ekstraktów z pestek winogron oraz kakao prowadzi do obniżenia skurczowego ciśnienia krwi, przy czym redukcja ta była bardziej wyraźna w przypadku kakao niż ekstraktów z pestek winogron. Natomiast inne pokarmy zawierające flawonole, takie jak zielona czy czarna herbata, nie wykazały znaczącego wpływu na ciśnienie krwi, co może wynikać z różnic w składzie flawonolowym.
Mechanizmy obniżające ciśnienie krwi wynikające z działania proantocyjanidyn są związane głównie z rozszerzaniem naczyń krwionośnych pośredniczonym przez tlenek azotu, hamowaniem enzymu przekształcającego angiotensynę do jej aktywnej formy oraz redukcją stresu oksydacyjnego. W przypadku ekstraktów z pestek winogron działanie przeciwnadciśnieniowe częściowo wynika również z roli prosteaktyliny. Inne możliwe mechanizmy obejmują hamowanie enzymów fosfodiesteraz, które rozkładają cykliczne nukleotydy adenozyno- i guanozynomonofosforanowe, a także fosfodiesterazę rodzaju pi, odpowiedzialną za degradację cyklicznego nukleotydu guanozynomonofosforanowego.
Podsumowując, właściwości przeciwnadciśnieniowe związków proantocyjanidynowych wynikają głównie z ich zdolności do poprawy przepływu krwi przez rozszerzanie naczyń krwionośnych, hamowania enzymatycznych ścieżek odpowiedzialnych za podwyższanie ciśnienia krwi oraz zmniejszania stresu oksydacyjnego. Pomimo że wyniki badań u ludzi bywają niespójne, wyniki eksperymentów na modelach zwierzęcych jednoznacznie wskazują na potencjalne działanie obniżające poziom lipidów oraz ciśnienie krwi, co przyczynia się do poprawy ogólnej gospodarki lipidowej i ochrony przed chorobami sercowo-naczyniowymi.
3 x 3 g dziennie cytruliny potrafi pozytywnie wpłynąć na obniżenie ciśnienia – KUP TUTAJ
Cukrzyca typu II i nadwaga
Pochodne proantocyjanidyn wywierają wpływ na regulację masy ciała oraz gospodarkę glukozowo-insulinową, co może mieć znaczenie w kontekście otyłości i cukrzycy typu 2. Otyłość, definiowana jako nadmierne nagromadzenie tłuszczu w organizmie, stwarza zwiększone ryzyko rozwoju insulinooporności oraz cukrzycy, będąc chorobą o złożonym podłożu wieloczynnikowym. Badania laboratoryjne na modelach in vitro i zwierzęcych wykazały, że spożycie proantocyjanidyn może hamować działanie enzymów trawiennych, takich jak lipaza i amylaza, co skutkuje zmniejszeniem wchłaniania tłuszczów i glukozy. Dodatkowo, nieprzyswajalne formy tych związków mogą oddziaływać na mechanizmy sygnalizacji między przewodem pokarmowym a mózgiem, co wpływa na uczucie sytości oraz kontrolę spożycia pokarmu.
W modelach zwierzęcych wykazano, że proantocyjanidyny mogą obniżać masę ciała oraz zmniejszać ilość nagromadzonego tłuszczu. Jednak wyniki badań bywają rozbieżne i zależą od dawki, czasu podawania, stosowanych modeli oraz metodologii eksperymentalnej. Poza bezpośrednim wpływem na masę ciała, związki te modulują funkcjonowanie mięśni szkieletowych, tkanki tłuszczowej i wątroby. Przykładowo, proantocyjanidyny zawarte w kakao hamują ekspresję genów odpowiedzialnych za syntezę tłuszczów i jednocześnie zwiększają aktywność genów promujących rozkład tłuszczów. W efekcie następuje poprawa równowagi lipidowej organizmu, a także zwiększenie biogenezy mitochondriów, co przekłada się na wzrost tempa utleniania kwasów tłuszczowych i wzrost wydatku energetycznego.
Dodatkowo, proantocyjanidyny oddziałują na mechanizmy regulujące poziom glukozy we krwi poprzez stymulację wychwytu glukozy w mięśniach i tkance tłuszczowej oraz poprawę stanu oksydacyjno-zapalnego tych tkanek. Badania laboratoryjne sugerują, że te związki mogą także zwiększać wydzielanie insuliny przez trzustkę oraz masę komórek beta, co razem przyczynia się do poprawy kontroli glikemii w modelach insulinorezystencyjnych wywołanych dietą wysokotłuszczową lub wysokofruktozową. Niektóre badania wskazują również na rolę przewodu pokarmowego w efektach obniżających poziom glukozy, poprzez modulowanie aktywności czynników odpowiedzialnych za regulację glikagonopodobnego peptydu-1, który wpływa na sekrecję insuliny.
Aż 500 mg berberyny – naturalny sposób na poprawę kontroli glikemii – KUP TUTAJ
Podsumowanie
Badania nad proantocyjanidynami wykazały, że związki te mogą korzystnie wpływać na kluczowe czynniki ryzyka chorób sercowo-naczyniowych, takie jak dyslipidemia, nadciśnienie, otyłość oraz zaburzenia gospodarki glukozowo-insulinowej, typowe dla cukrzycy typu 2. W modelach zwierzęcych, podanie ekstraktu z pestek winogron lub kakao, bogatych w te związki, prowadziło do obniżenia poziomu trójglicerydów, cholesterolu o niskiej gęstości oraz apolipoproteiny B, przy jednoczesnym poprawieniu profilu lipidowego. Mechanizmy działania proantocyjanidyn obejmują hamowanie wchłaniania tłuszczów w przewodzie pokarmowym, redukcję wydzielania lipoprotein przez komórki jelita cienkiego oraz zmniejszenie syntezy lipoprotein o bardzo niskiej gęstości przez wątrobę. Działanie obniżające ciśnienie krwi wynika głównie z poprawy przepływu krwi poprzez rozszerzanie naczyń krwionośnych, co jest związane z aktywacją szlaku tlenku azotu, hamowaniem enzymu przekształcającego angiotensynę oraz redukcją stresu oksydacyjnego. W kontekście otyłości i cukrzycy typu 2, proantocyjanidyny wpływają na regulację masy ciała poprzez hamowanie enzymów trawiennych, ograniczenie absorpcji lipidów i glukozy oraz stymulację mechanizmów sygnalizacji między przewodem pokarmowym a mózgiem, co może wpływać na uczucie sytości. Dodatkowo, te związki poprawiają funkcjonowanie tkanek takich jak mięśnie, tkanka tłuszczowa i wątroba poprzez modulację ekspresji genów związanych z lipogenezą i lipolizą oraz aktywację kluczowych szlaków metabolicznych, w tym tych związanych z aktywacją enzymu kinazy AMP zależnej (AMPK). Mimo że wyniki badań kontrolowanych na ludziach bywają niespójne, eksperymenty na modelach zwierzęcych jednoznacznie wskazują na potencjalną zdolność proantocyjanidyn do poprawy profilu lipidowego, obniżenia ciśnienia krwi oraz korzystnego wpływu na gospodarkę glukozową, co razem przyczynia się do zmniejszenia ryzyka chorób sercowo-naczyniowych i metabolicznych.
Literatura
- Wang, X., Ouyang, Y. , Liu, J., & Zhao, G. (2014). Flavonoid intake and risk of cardiovascular disease: A systematic review and meta‐analysis of prospective cohort studies. British Journal of Nutrition, 111, 1–11.
- McCullough, M. , Peterson, J. J., Patel, R., Jacques, P. F., Shah, R., et al. (2012). Flavonoid intake and cardiovascular disease mortality in a prospective cohort of US adults. American Journal of Clinical Nutrition, 95, 454–464.
- Zamora-Ros, R., Forouhi, N. , Sharp, S. J., González, C. A., Buijsse, B., et al. (2014). Dietary intakes of individual flavanols and flavonols are inversely associated with incident type 2 diabetes in European populations. Journal of Nutrition, 144, 335–343.
- Wang, Y., Stevens, V. , Shah, R., Peterson, J. J., Dwyer, J. T., et al. (2014). Dietary flavonoid and proanthocyanidin intakes and prostate cancer risk in a prospective cohort of US men. American Journal of Epidemiology, 179, 974–986.
- Bobe, G., Murphy, G., Albert, P. , Sansbury, L. B., Lanza, E., et al. (2012). Dietary lignan and proanthocyanidin consumption and colorectal adenoma recurrence in the Polyp Prevention Trial. International Journal of Cancer, 130, 1649–1659.
- Bobe, G., Peterson, J. , Gridley, G., Hyer, M., Dwyer, J. T., et al. (2009). Flavonoid consumption and esophageal cancer among black and white men in the United States. International Journal of Cancer, 125, 1147–1154.
- Vogiatzoglou, A., Mulligan, A. , Luben, R. N., Lentjes, M. A. H., Heiss, C., et al. (2014). Assessment of the dietary intake of total flavan-3-ols, monomeric flavan-3-ols, proanthocyanidins and theaflavins in the European Union. British Journal of Nutrition, 111, 1463–1473.
- Wang, Y., Chung, S. , Song, W. O., & Chun, O. K. (2011). Estimation of daily proanthocyanidin intake and major food sources in the U.S. diet. Journal of Nutrition, 141, 447–452.
- Monagas, M., Urpi-Sarda, M., Sánchez-Patán, F., Llorach, R., Garrido, I., et al. (2010). Insights into the metabolism and microbial biotransformation of dietary flavan-3-ols and the bioactivity of their metabolites. Food Function, 1, 233–253.
- Margalef, M., Pons, Z., Muguerza, B., & Arola-Arnal, A. (2014). A rapid method to determine colonic microbial metabolites derived from grape flavanols in rat plasma by liquid chromatography-tandem mass spectrometry. Journal of Agricultural and Food Chemistry, 62, 7698–7706.
- Jin, J. , & Hattori, M. (2012). Isolation and characterization of a human intestinal bacterium Eggerthella sp. CAT-1 capable of cleaving the C-ring of (+)-catechin and (–)-epicatechin, followed by p-dehydroxylation of the B-ring. Biological & Pharmaceutical Bulletin, 35, 2252–2256.
- Kutschera, M., Engst, W., Blaut, M., & Braune, A. (2011). Isolation of catechin-converting human intestinal bacteria. Journal of Applied Microbiology, 111, 165–175.
- David, L. , Maurice, C. F., Carmody, R. N., Gootenberg, D. B., Button, J. E., et al. (2014). Diet rapidly and reproducibly alters the human gut microbiome. Nature, 505, 559–563.
- Shen, J., Obin, M. , & Zhao, L. (2013). The gut microbiota, obesity and insulin resistance. Molecular Aspects of Medicine, 34, 39–58.
