Proces krzepnięcia zapobiega nadmiernej utracie krwi w wyniku uszkodzenia naczynia krwionośnego, czyli odpowiada on za utrzymanie prawidłowej hemostazy w organizmie. Jest to mechanizm bardzo złożony i skomplikowany, do którego zajścia potrzebne są następujące składowe: płytki krwi, osoczowe czynniki krzepnięcia oraz naczynia krwionośne.
Skazy krwotoczne związane są z zaburzeniami krzepnięcia krwi, w efekcie prowadząc do zbyt dużej utraty krwi nawet w wyniku drobnych skaleczeń, a także samoistnie pojawiających się krwawień. Biorąc pod uwagę nieprawidłowości w poszczególnych składowych krzepnięcia wyróżnia się: skazy płytkowe, osoczowe oraz naczyniowe. Dzieli się je również na wrodzone, np. hemofilia A, B, C, afibrynogemia oraz nabyte, np. upośledzenie syntezy czynników krzepnięcia na skutek niedoboru witaminy K, czy anomalie w budowie naczyń krwionośnych wywołane brakiem witaminy C.
Objawy mogące wskazywać na zaburzenia hemostazy
W przypadku zaobserwowania zaburzeń krzepliwości krwi zawsze należy brać pod uwagę możliwość występowania skazy krwotocznej. Objawy mogą występować z różną intensywnością oraz dotyczyć całego organizmu. Wśród najbardziej charakterystycznych znajduje się:
- krwawienia z dziąseł pojawiające się podczas mycia zębów,
- duże skłonności do pojawiania się siniaków w przypadku nawet znikomych urazów,
- przedłużające się i nadmierne krwawienia miesiączkowe,
- obfite krwotoki pourazowe,
- krwawienie z nosa,
- przedłużające się krwawienie po ekstrakcji zęba,
- krwawienia z przewodu pokarmowego (np. obecność świeżej krwi w kale),
- krwawienie z dróg rodnych.
Niedobór witaminy K
Nie bez powodu witamina K jest powszechnie kojarzona z procesem krzepnięcia krwi. Właściwość ta jest znana od bardzo dawna i to właśnie dzięki badaniom prowadzonym nad tym procesem została zidentyfikowana pierwsza i oczywiście nie ostatnia rola kliniczna tej witaminy. Tylko i wyłącznie z jej udziałem możliwa jest synteza niektórych osoczowych czynników krzepnięcia. W wątrobie zachodzi produkcja czterech zależnych od witaminy K czynników krzepnięcia, są nimi: czynnik II (czyli protrombina), VII, IX, X. Niedobór prowadzi do nieprawidłowej aktywności tych białek, a w konsekwencji zaburzeń w procesie krzepnięcia. Upośledzenia działania czynników zależnych od witaminy może wynikać z różnych przyczyn. Po pierwsze bardzo narażeni są pacjenci, którzy przyjmują leki przeciwkrzepliwe, a konkretnie z grupy antagonistów witaminy K, np. jedne z popularniejszych – warfaryna lub acenokumarol. Leki te działają przeciwkrzepliwe poprzez hamowanie zachodzącej w wątrobie karboksylacji czynników zależnych od witaminy K (II, VII, IX oraz X), a w efekcie spadek ich stężenia w krwi obwodowej.
Następnym czynnikiem predysponującym do wystąpienia niedoboru witaminy K jest częsta lub długotrwała antybiotykoterapia. Witamina K jest produkowana przez niektóre bakterie jelitowe. Stosowanie antybiotyków może przyczynić się do zubożenia tej grupy bakterii odpowiedzialnych za jej syntezę, dlatego tak bardzo ważne jest włączenie odpowiednich leków osłonowych w trakcie przyjmowania antybiotyków. W chorobach wątroby oraz dróg żółciowych dochodzi do upośledzenia wchłaniania tłuszczów, a co za tym idzie również witamin rozpuszczalnych w tłuszczach (A, D, E, K), dlatego w tych jednostkach chorobowych również obserwuje się zaburzenia hemostazy wynikające z niedoboru witaminy K. Oczywiście kolejna sytuacją jest uboga w witaminę K, niskotłuszczowa dieta. W przypadku zdiagnozowanego deficytu tej witaminy warto zadbać o wprowadzenie do codziennej diety jej źródeł, a także tłuszczów, dzięki którym może być ona przyswojona przez organizm.
Przykładowe źródła witaminy K
- jarmuż,
- szpinak,
- burak liściowy,
- cebula,
- sałata,
- kiwi,
- soja,
- olej sojowy,
- oliwa z oliwek.
Niedobór witaminy C
Witamina C, czyli inaczej kwas askorbinowy jest doskonale znanym wszystkim składnikiem odżywczym, który kojarzony jest przede wszystkim z działaniem antyoksydacyjnym. Natomiast w jaki sposób jej niedobór może wpływać na pojawienie się problemów z hemostazą? Sama witamina C nie wpływa bezpośrednio na procesy krzepliwości krwi, tak jak np. wcześniej wymieniona witamina K, która bierze udział w syntezie poszczególnych osoczowych czynników krzepnięcia. Witamina C natomiast jest niezbędna w procesie biosyntezy kolagenu, który warunkuje wytrzymałość mechaniczną naczyń krwionośnych.
W przypadku, gdy w organizmie brakuje witaminy C synteza kolagenu jest upośledzona, co powoduje, że naczynia krwionośne stają się kruche i mało odporne na urazy. Może to powodować występowanie plamicy z powodu awitaminozy witaminy C. Warto jest, zatem zadbać o wysoki poziom witaminy C w diecie, co naprawdę jest bardzo łatwo osiągnąć.
Pokładne ilości kwasu askorbinowego można znaleźć m.in. w:
- aronii,
- czarnej porzeczce,
- jagodach,
- kiwi,
- papryce czerwonej,
- borówce amerykańskiej,
- natce pietruszki.
Kompleksowy preparat witaminowo-mineralno-polifenolowy
Podsumowanie
Skazy krwotoczne są poważnymi chorobami zaburzającymi proces krzepnięcia. Nadmierne krwawienie nie jednokrotnie bywa zagrażające dla życia. Prawidłowa hemostaza jest uwarunkowana szeregiem różnych czynników wśród, których znajdują się również witaminy. Szczególnie ważne są: witamina K, dzięki której możliwa jest synteza niektórych niezbędnych osoczowych czynników krzepnięcia oraz witamina C, która zapewnia prawidłową budowę naczyń krwionośnych. Jest to kolejny przykład na to, że dobrze zbilansowana dieta i podaż składników odżywczych wpływa na prawidłowość procesów zachodzących w organizmie i chroni przed występowaniem różnego typu schorzeń.
Bibliografia
https://www.healthline.com/health/vitamin-k-deficiency#prevention
https://www.mp.pl/pacjent/objawy/226679,skazy-krwotoczne
https://www.mp.pl/interna/chapter/B16.II.15.23.
file:///Users/admin/Downloads/58372-155532-1-PB.pdf
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3465576/
