Proces treningowy, aby był skuteczny, powinien być odpowiednio zaplanowany. Dobór środków i metod musi być odpowiednio rozplanowany w czasie, aby trening przyniósł odpowiednie rezultaty na czas. Dlatego tak istotne jest poznanie i zrozumienie struktury czasowej w planowaniu treningowym.
Makrocykl
Obejmuje największy okres czasowy. Jego zadaniem jest realizacja celu głównego. Ze względu na czas trwania możemy go podzielić na:
- roczny,
- półroczny,
- specjalny.
W makrocyklu wyróżniamy trzy okresy, podzielone ze względu na cele:
- Przejściowy — jego celem jest wyleczenie wszelkich nabytych mikrourazów i kontuzji, zmniejszenie obciążenia organizmu oraz zmiana bodźców treningowych, mających na celu readaptację organizmu. Tworzy to możliwość do ponownego adaptowania się organizmu na wcześniej stosowane bodźce. Wskazana jest aktywność fizyczna, niezwiązana z dyscypliną. Stosując dokładnie ten sam trening przez długi czas (zakładając, że nie wprowadzane są żadne zmiany) organizm nie dostanie bodźca do adaptacji. Ciężko będzie wtedy wymagać jakiegokolwiek progresu zawodników. Jednak robiąc przerwę od stałych bodźców, organizm się od nich odzwyczaja. Daje to możliwość ponownego zastosowania tych samych bodźców. Zyskuje na tym również psychika zawodnika, który po długim makrocylu i po przerwie od głównej dyscypliny, wróci na trening „świeży” i spragniony treningu.
- Przygotowawczy — podczas jego trwania najistotniejszymi celami treningowymi, realizowanymi na treningach dotyczą poprawy wytrzymałości, ogólnego poziomu motoryki oraz podniesienia jakości umiejętności technicznych i taktycznych. W okresie przejściowym udział w zawodach ma znaczenie wyłącznie szkoleniowe. Okres przygotowawczy ma stworzyć podstawy, na których będzie bazować przygotowanie zawodnika do rywalizacji sportowej na możliwie najwyższym dla niego poziomie. Okres ten dzieli się na 3 podokresy:
- Podokres przygotowania ogólnego
- Podokres przygotowania specjalnego
- Bezpośrednie przygotowanie startowe (BPS)
- Startowy — podczas okresu startowego sformułowane zostają głównie cele treningowe, które sprowadzają się do maksymalizacji osiąganego wyniku zawodników, podczas rywalizacji sportowej. Cele określane są w oparciu o uzyskane we wcześniejszym okresie przygotowawczym dyspozycje motoryczne i umiejętności techniczno-taktyczne.
Jak widać okresy są ze sobą ściśle powiązane – powinny się wzajemnie uzupełniać w taki sposób, aby poprzedni okres stwarzał najlepsze warunki rozwoju zawodnika na kolejnym. Przykładowo w okresie przejściowym zawodnik leczy kontuzję, w przygotowawczym poprawia siłę i moc oraz umiejętności techniczne, które szlifowane są w formie bliższej do startowej nastawione na wysiłek ,żeby to wszystko złożyło się na jak najlepszą dyspozycyjność podczas startu. Wszystko to ma na celu poprawę niedociągnięć i braków, które zostały ujawnione podczas walki sportowej. Możliwe jest przeplatanie się okresów, niekoniecznie w regularnym zapętleniu:
przejściowy – przygotowawczy – startowy – przejściowy – itd.;
na przykład:
Przejściowy – przygotowawczy – startowy – przygotowawczy (II) – startowy (II) – przejściowy – itd.
Booster dopaminy sprzyjającej jakości treningowej (motywacja, skupienie)
Mezocykl
Obejmuje mniejszy przedział czasu od makrocyklu. Trwa zazwyczaj miesiąc lub więcej. Nastawiony jest na osiąganie celów pośrednich, Wyróżniamy kilka rodzajów mezocykli:
- wprowadzający
- podstawowy
- kontrolno-przygotowawczy
- przedstartowy
- odbudowująco-przygotowawczy
Na strukturę mezocyklu składają się mikrocykle.
Mikrocykl
Ich zadaniem jest realizowanie założeń i celów mezocyklu. Na mikrocykle składają się jednostki treningowe. Ich ilość jest zależna od dyscypliny, poziomu i indywidualnych warunków. Wyróżniamy trzy rodzaje mikrocykli:
- Zasadniczy – ma za zadanie wykształcić podstawowe nawyki ruchowe.
- Startowy – ma na celu stworzenie zawodnikowi warunków do udziału w zawodach. Obejmuje dni treningowe bezpośrednio przed startem oraz sam udział w zawodach.
- Odbudowujący – ma za zadanie odbudowanie sił fizycznych oraz psychicznych zawodnika po starcie.
- Kontrolny – ma na celu skontrolowanie wypracowanych przez zawodnika efektów treningowych, na podstawie których wprowadzone zostaną zamiany.
- Modelowy – ma na celu jak najbardziej szczegółowe odzwierciedlenie warunków startowych.
Synergistyczne działanie kofeiny oraz l-teaniny
Jednostka treningowa
Jednostki mogą mieć charakter:
- Główne – realizujące cele szkoleniowe mikrocyklu. Najczęściej są jednostkami o największym obciążeniu;
- Regenerujące – mają na celu regenerację zawodnika pomiędzy jednostkami, oraz stworzyć możliwość przystąpienia do kolejnych jednostek treningowych
- Przygotowujące – poprzedzają jednostki główne. Ich celem jest przygotowanie do realizacji zadań szkoleniowych wynikających z jednostki głównej
Dodatkowo, jednostkę treningową możemy podzielić na mniejsze struktury:
- Część organizacyjna – zawiera wszelkie czynności związane z organizacją stroju, sprzętu, miejsca i rzeczy niezbędnych do przeprowadzenia treningu.
- Część wstępna – zawiera analizę zadań treningowych oraz rozgrzewkę oraz przedstawienie ich
- Część główna – ma na celu realizowanie założeń szkoleniowych zaplanowanych na daną jednostkę treningową
- Część końcowa – ma na celu podsumowanie jednostki oraz konfrontację wykonanej pracy zawodnika z postawionymi wcześniej założeniami szkoleniowymi. Obejmuje również zdanie sprzętu oraz uprzątnięcie miejsca odbywania się jednostki treningowej.
Specjalistyczna mieszanka wspierająca produkcję tlenku azotu (pompa, regeneracja)
Znajomość struktury czasowej jest wysoce istotna, jeśli proces treningowy ma przynieść oczekiwane efekty w danym czasie. Pozwalają na rozłożenie i odpowiednie zaplanowanie treningów wraz z poszczególnymi głównymi i pośrednimi celami. Każdy z nich różni się od siebie, ale finalnie wszystkie się przenikają i są nastawione na jeden cel – maksymalizację wyników sportowca w danym czasie.
- Sozański H., Podstawy teorii treningu sportowego, Biblioteka trenera, COS Warszawa
- Bompa T., Teoria planowania treningu, Resortowe Centrum Metodyczno-Szkoleniowe Kultury Fizycznej i Sportu, 1988
