Photo by Bruno Nascimento on Unsplash
Ścięgno Achillesa, będące jednym z najważniejszych i najsilniejszych elementów aparatu ruchu człowieka, odgrywa kluczową rolę w sportowych aktywnościach wymagających siły, dynamiki oraz wytrzymałości. Jego prawidłowa funkcja jest niezbędna zarówno w dyscyplinach opartych na sprintach, skokach czy długodystansowym bieganiu, jak i w codziennych czynnościach ruchowych. Ze względu na swoje położenie oraz intensywne obciążenia mechaniczne, ścięgno Achillesa jest szczególnie narażone na przeciążenia i urazy, co sprawia, że skuteczny trening prewencyjny oraz rehabilitacja stanowią istotne aspekty opieki nad sportowcami.
Ćwiczenia terapeutyczne oparte na oporze są fundamentem niefarmakologicznego leczenia tendinopatii Achillesa (AT). Zrozumienie, jak i dlaczego takie ćwiczenia wpływają na odczuwanie bólu ścięgna oraz jakie czynniki mogą regulować te efekty, może pomóc klinicystom i badaczom w optymalizacji terapii. Ważne jest także zrozumienie, jak ćwiczenia wpływają na funkcję ścięgna oraz zmiany w jego morfologii, właściwościach materiałowych i mechanicznych, co ma kluczowe znaczenie w zarządzaniu obciążeniami. Pomimo powszechności stosowania ćwiczeń terapeutycznych w leczeniu tendinopatii Achillesa, niewiele badań dotyczyło optymalizacji obciążenia tkanek u osób cierpiących na tę chorobę. Ścięgna, choć pasywne i stosunkowo mało elastyczne, umożliwiają ruch stawów, przenosząc siły generowane przez mięśnie na szkielet. Ścięgna ulegają deformacji pod obciążeniem, co pozwala im magazynować i oddawać energię, co jest kluczowe podczas ruchu. Ścięgna w ludzkim ciele różnią się znacznie pod względem budowy i właściwości mechanicznych, głównie w zależności od wymagań funkcjonalnych różnych regionów ciała.
Ścięgno Achillesa jest największym, najsilniejszym i najgrubszym ścięgnem w ciele, często przenoszącym siły równe 5–7-krotności masy ciała podczas biegu i do 7,3-krotności masy ciała podczas skoków na jednej nodze. Przy powtarzających się lub intensywnych obciążeniach przekraczających fizjologiczne granice, może rozwinąć się tendinopatia Achillesa, która objawia się przewlekłym bólem oraz utratą funkcji związanej z obciążeniem mechanicznym ścięgna. Częstość występowania tej dolegliwości wynosi około 0,2–0,3% w populacji dorosłych, ale znacznie wzrasta wśród biegaczy, osiągając poziom 5,0–10,9% u biegaczy amatorów i nawet 52% u byłych elitarnych biegaczy. Tendinopatia Achillesa może być klasyfikowana jako insercyjna (ból zlokalizowany 0–2 cm od dystalnego przyczepu, 20–25% przypadków) lub środkowa (ból zlokalizowany 2–7 cm powyżej przyczepu, 55–65% przypadków). Rozpoznanie insercyjnej tendinopatii może być utrudnione przez inne patologie, takie jak deformacja Haglunda, zapalenie kaletki podścięgnowej czy wyrośl kostną w okolicy pięty. Ze względu na różnice strukturalne i funkcjonalne w obrębie ścięgna Achillesa, ważne jest rozróżnienie między insercyjną a środkową tendinopatią, ponieważ skuteczność terapii może się różnić. Tendinopatia Achillesa może prowadzić do znacznego bólu miejscowego oraz zmian morfologicznych w ścięgnie, co skutkuje osłabieniem jego właściwości materiałowych i mechanicznych. Jeśli ścięgno będzie nadal narażane na te same szkodliwe wzorce obciążeniowe, jego struktura może ulec dalszemu pogorszeniu, zwiększając ryzyko zerwania.
Struktura ścięgna Achillesa
Jak opisali Thorpe i Screen, ścięgno Achillesa składa się w około 20% z materiału komórkowego i w 80% z macierzy zewnątrzkomórkowej (ECM). Około 55-70% ECM stanowi woda, a pozostałą część głównie wysoce zorganizowany kolagen typu I, w mniejszym stopniu kolagen typu III, V i XI, a także cząsteczki niekolagenowe, takie jak proteoglikany, które wspierają organizację ECM. Macierz zewnątrzkomórkowa jest aktywnie regulowana przez fibroblasty ścięgniste, zwane również tenocytami, które mają wydłużony kształt i głównie kontrolują syntezę kolagenu. Ważne jest, że tenocyty są wrażliwe na mechaniczne bodźce i posiadają różne struktury reagujące na siły, takie jak integryny i kanały jonowe aktywowane rozciąganiem. Te mechanizmy pozwalają im regulować zawartość kolagenu i składników niekolagenowych poprzez ścieżki sygnalizacyjne komórek, co wpływa na właściwości mechaniczne tkanki ścięgna.
Tenocyty są rozmieszczone zarówno wewnątrz, jak i między pęczkami włókien ścięgnistych, które są jednostkami strukturalnymi ścięgna. W obrębie włókien kolagenowych, tenocyty tworzą trójwymiarową sieć z wypustkami komórkowymi rozciągającymi się w ECM. Dzięki temu są w stanie wyczuwać odkształcenia podłoża i przekazywać te sygnały do sąsiednich komórek przez złącza szczelinowe, co umożliwia monitorowanie obciążenia w całym ścięgnie.
Kolagen rybi z Apollo’s Hegemony – poprawa kondycji aparatu oraz nawodnienia i wyglądu skóry – KUP TUTAJ
Funkcjonalność i działanie Achillesa
Składniki mikrobudowy ścięgna, takie jak kolagen, elastyna i tenocyty, są zazwyczaj zorientowane wzdłuż osi podłużnej, co skutkuje anizotropowym zachowaniem i dużą wytrzymałością na rozciąganie. Dodatkowo płyn obecny w ścięgnie nadaje mu właściwości lepkosprężyste. Ścięgno Achillesa jest zaprojektowane tak, aby tymczasowo magazynować i oddawać duże ilości energii kinetycznej pochodzącej głównie z obciążeń rozciągających, które mogą przekraczać 9 kN, co jest kluczowe dla efektywnego ruchu. Ścięgno Achillesa optymalizuje także siłę generowaną przez mięśnie trójgłowe łydki, regulując zależność siły, długości i prędkości mięśni.
Na bliższym końcu ścięgno Achillesa jest kontynuacją ścięgnistą mięśnia trójgłowego łydki, który skręca się do wewnątrz, aż do przyczepienia się do tylnej części kości piętowej. W wyniku tego bliższy koniec ścięgna jest cyklicznie deformowany przez mięśnie trójgłowe, podczas gdy dalszy koniec jest przytwierdzony do kości piętowej poprzez entezę, która pomaga redukować stresy na styku tkanek twardych i miękkich.
Profil obciążeniowy ścięgna Achillesa pokazuje, że stres i odkształcenie różnią się w różnych częściach ścięgna, ale kontrolowanie obciążeń rozciągających wzdłuż osi podłużnej jest kluczowe. Mechanika tkanki na wszystkich poziomach hierarchii ścięgna wspomaga tolerancję obciążenia przez ścięgno Achillesa. Najmniejszym poziomem tej hierarchii jest cząsteczka tropokolagenu, która jest podstawową jednostką strukturalną włókien kolagenowych, złożoną z trzech polipeptydów tworzących potrójną helisę stabilizowaną przez wiązania wodorowe. Cząsteczki tropokolagenu są rozciągliwe pod obciążeniem, a ich boczne uporządkowanie molekularne zwiększa się pod wpływem napięcia, co może wskazywać na wyrównanie zgodne z głównym kierunkiem obciążenia.
Cząsteczki tropokolagenu samoorganizują się, tworząc włókna kolagenowe, które dojrzewają, gdy są kowalencyjnie połączone poprzez enzymatyczne działanie oksydazy lizylowej. Te wiązania są kluczowe dla zdolności włókien do przenoszenia obciążeń, a ich gęstość ma bezpośredni wpływ na mechanikę ścięgna, regulując przesuwanie się włókien wewnątrz struktury. Na poziomie włókien kolagenowych, są one zorientowane wzdłuż osi podłużnej w charakterystyczny wzór, zwany „crimp”, który przyczynia się do tolerancji obciążenia poprzez prostowanie tego wzoru na początku rozciągania.
Ślizganie się włókien kolagenowych wydaje się również kluczowe dla wydłużania ścięgna. Kolagenowe pęczki włókien są uważane za ciągłe w całym ścięgnie i mogą działać głównie jako niezależne struktury nośne przy niskich poziomach naprężeń. Jednak badania nad mechanicznym obciążeniem przy wyższych poziomach (aż do momentu zerwania) wykazały, że spiralne skręcanie pęczków włókien oraz ich ślizganie w ścięgnie Achillesa znacząco poprawiają wytrzymałość tkanki, bardziej równomiernie rozkładając naprężenia w całym ścięgnie. W skrócie, cechy na różnych poziomach hierarchii ścięgna odpowiadają za globalne wydłużanie ścięgna, choć zróżnicowanie wyników testów utrudnia dokładne określenie relatywnego wkładu poszczególnych elementów.
Rola mięśni łydek
Mięśnie trójgłowe łydki (czyli przyśrodkowy mięsień brzuchaty łydki [MG], boczny mięsień brzuchaty łydki [LG] oraz mięsień płaszczkowaty [SOL]) odpowiadają za większość siły zgięcia podeszwowego, która umożliwia ruch. Podczas gdy jedno-stawowy mięsień płaszczkowaty pełni rolę głównego mięśnia odpowiedzialnego za zgięcie podeszwowe, dwustawowy mięsień brzuchaty łydki pełni funkcję zarówno zginacza kolana, jak i wspomaga zgięcie podeszwowe stawu skokowego. Poza funkcją, mięsień płaszczkowaty różni się od mięśni brzuchatych łydki pod względem typu włókien mięśniowych i budowy.
Stosunek pola przekroju fizjologicznego mięśni (CSA) wynoszący około 6:2:1 dla SOL, MG i LG wskazuje, że maksymalna zdolność produkcji siły przez SOL jest znacznie większa niż przez mięśnie brzuchate, ponieważ pole przekroju fizjologicznego jest bezpośrednio związane z siłą produkowaną przez mięsień.
Każdy z mięśni trójgłowych łydki przyczepia się do kości piętowej za pośrednictwem trzech różnych „podścięgien”, które pochodzą z każdego mięśnia i reprezentują odrębne funkcjonalne części ścięgna Achillesa. Zarówno podścięgna, jak i tworzące je pęczki włókien skręcają się przeciwnie do ruchu wskazówek zegara w prawej kończynie i zgodnie z ruchem wskazówek zegara w lewej, choć stopień tego skręcenia może się znacznie różnić między osobami. Ponadto pęczki włókien mają tendencję do zlewania się ku dołowi, tworząc bardziej jednolitą strukturę ścięgna.
Różnice w potencjałach siłowych mięśni oraz drodze przenoszenia siły przez podścięgna w ścięgnie Achillesa mogą mieć wpływ na częstość występowania tendinopatii Achillesa, poprzez zmiany właściwości mechanicznych ścięgna, rozkład naprężeń oraz ścinanie wywołane przesuwaniem się podścięgien.
Kolagen z dodatkiem substancji wspierających zdrowie układu ruchu od Testosterone.pl – KUP TUTAJ
Trening Achillesa – wpływ rodzaju skurczu mięśniowego
Rodzaj skurczu opisuje zmianę długości mięśnia podczas jego skurczu. Skurcze izometryczne generują siłę bez zmiany długości mięśnia, natomiast skurcze izotoniczne generują siłę, gdy mięsień wydłuża się (czyli skurcz ekscentryczny) lub skraca (czyli skurcz koncentryczny). W popularnych protokołach ćwiczeń terapeutycznych dla tendinopatii upowszechniło się stosowanie treningu ekscentrycznego, choć kilka złożonych protokołów (obejmujących zarówno fazy ekscentryczne, jak i koncentryczne ruchu) również przyniosło porównywalne rezultaty, co rodzi pytania o rolę rodzaju skurczu mięśnia w leczeniu tendinopatii Achillesa (AT).
Dodatkowo, protokoły ćwiczeń izometrycznych mogą być skuteczną opcją leczenia tendinopatii, choć istnieją sprzeczne dowody dotyczące ich skuteczności w leczeniu tendinopatii Achillesa. Ponieważ mechanizm terapeutycznego działania obciążenia mechanicznego w AT nadal nie jest w pełni zrozumiany, a brakuje jednoznacznych dowodów faworyzujących jeden rodzaj skurczu nad innym, nie wydaje się uzasadnione wyłączne zalecanie ćwiczeń ekscentrycznych w leczeniu tendinopatii Achillesa.
Zamiast powszechnie zalecać ćwiczenia ekscentryczne, Millar i wsp. sugerują, że klinicyści powinni skupić się na przekazywaniu zasad obciążenia ścięgien i dostosowywaniu programów indywidualnie, aby zwiększyć zaangażowanie pacjenta i tym samym skuteczność programu. Co istotne, osoby z tendinopatią Achillesa wskazują na obciążenie związane z ćwiczeniami terapeutycznymi, zwłaszcza tymi, które wymagają codziennego lub dwukrotnego dziennego wykonywania ćwiczeń.
Biorąc pod uwagę biopsychospołeczny wpływ tendinopatii Achillesa oraz postrzeganie przez pacjentów, że zabiegi bierne (np. masaż, igłowanie suche, ultradźwięki) są bardziej skuteczne niż ćwiczenia terapeutyczne, wybór ćwiczeń oparty na rodzaju skurczu mięśnia może być mniej istotny niż edukacja pacjenta na temat obciążenia mechanicznego i przepisywanie ćwiczeń zgodnie z tym, co pacjent najprawdopodobniej będzie wykonywał. Wskaźniki przestrzegania zaleceń i zadowolenie pacjentów z protokołów mieszanych wydają się być co najmniej tak samo dobre, jeśli nie lepsze, niż w przypadku protokołów czysto ekscentrycznych, choć potrzeba więcej badań porównawczych, aby to potwierdzić.
Obciążenia treningowe
Intensywność obciążenia opisuje wielkość bodźca treningowego, czyli inaczej mówiąc, ilość zastosowanego oporu. U zdrowych osób intensywności obciążenia przekraczające 70% maksymalnej siły skurczu (MVC) znacząco indukowały adaptację w postaci zwiększenia sztywności ścięgien, niezależnie od rodzaju skurczu. Ponadto, jeśli uwzględnić optymalny zakres odkształceń ścięgien (4,5–6,5%), to wydaje się, że bardziej odpowiednie może być obciążenie na poziomie 90% MVC. Jednak badania te koncentrowały się na młodych, zdrowych mężczyznach, co ogranicza ich uogólnienie na inne populacje. Badania w naszej grupie na zdrowych osobach również wykazały, że ćwiczenia na poziomie 90% MVC mogą być trudne do tolerowania przy regularnym treningu.
Niedawny przegląd systematyczny i meta-analiza przeprowadzona przez Lazarczuk i współpracowników wykazały, że protokoły treningu oporowego wykonywane przez zdrowe osoby przy wysokiej intensywności (powyżej 70% 1RM/MVC) prowadziły do znacznego wzrostu sztywności ścięgien oraz ich modułu sprężystości, a także do niewielkiego wzrostu pola przekroju poprzecznego ścięgien (CSA). Z kolei protokoły o niskiej intensywności (poniżej 70% 1RM/MVC) powodowały umiarkowany wzrost sztywności ścięgien, duży wzrost modułu sprężystości, ale nie wykazywały wyraźnych zmian w CSA. Ponadto, protokoły o wysokim poziomie odkształceń (~5%) powodowały znacznie większe zwiększenie sztywności ścięgien i modułu sprężystości w porównaniu z protokołami o niskim poziomie odkształceń (~3%).
Indywidualna zmienność odgrywa również istotną rolę przy przepisywaniu intensywności obciążenia, aby uzyskać określone wartości odkształceń. U sportowców poziom odkształceń ścięgna Achillesa podczas testów MVC różni się znacznie, co podkreśla trudność w określaniu intensywności obciążenia bez wcześniejszego zbadania, jak koreluje ono z odkształceniem ścięgna u danej osoby. Podobnie, w grupie 20 zdrowych dorosłych (10 mężczyzn/10 kobiet) poziomy odkształceń ścięgien znacznie się różniły przy różnych procentach MVC.
Biorąc pod uwagę optymalny próg odkształceń 4,5–6,5%, te wyniki pokazują, że w zależności od osoby, poziom od 30% do 90% MVC może wywołać ten zakres odkształceń, choć w przypadku dwóch trzecich zdrowych osób osiągnięcie tego progu wymaga obciążenia powyżej 60% MVC. W związku z badaniami, które podkreślają znaczenie wysokich poziomów odkształceń dla adaptacji ścięgien, próg intensywności powyżej 70% MVC wydaje się praktyczny dla osiągnięcia wysokich odkształceń ścięgien u większości zdrowych osób.
Przeniesienie tych wyników na osoby z tendinopatią Achillesa jest jednak trudne z kilku powodów. Po pierwsze, tendinopatia Achillesa zmniejsza odkształcenia wzdłużne ścięgna oraz siłę zginaczy podeszwowych, co rodzi pytania, czy osoby z AT mogą: (1) regularnie osiągać optymalny zakres odkształceń; (2) tolerować obciążenia na poziomie 70–90% MVC; i (3) czy optymalny zakres odkształceń ma zastosowanie do zmienionej chorobowo tkanki ścięgna. Po drugie, testowanie MVC nie zawsze jest praktyczne w warunkach klinicznych, a domowe metody monitorowania rehabilitacyjnego obciążenia na podstawie MVC praktycznie nie istnieją. Obiecującą metodą, która jest obecnie testowana, jest trening oporowy o dużym obciążeniu i niskiej prędkości (HSR), opierający się na maksymalnej liczbie powtórzeń (RM). HSR, który maksymalnie osiąga sześć powtórzeń RM, został dostosowany do tendinopatii Achillesa i wykazał korzyści kliniczne, a pacjenci dobrze go przyjęli.
Jednak potrzeba więcej badań nad HSR, a przestrzeganie i dokładność dawki ćwiczeń w tej metodzie mogą stanowić problem. Ponadto, znaczenia progresji obciążenia w rehabilitacji tendinopatii Achillesa nie można przecenić. Bez odpowiedniego przemyślenia zarówno indywidualizacji ćwiczeń, jak i ich progresji, łatwo jest nie trafić w „złoty środek” treningu ścięgna, co klinicznie może skutkować stagnacją w rehabilitacji.
Objętość treningowa
Częstotliwość obciążenia opisuje liczbę pełnych powtórzeń (obciążenie i rozluźnienie), które można wykonać w określonym czasie. Częstotliwość obciążenia jest obliczana jako odwrotność całkowitego czasu potrzebnego na wykonanie jednego powtórzenia i mierzona jest w hercach (Hz). Szybkość obciążenia odnosi się do zmiany intensywności obciążenia w czasie (np. czas potrzebny na osiągnięcie docelowego obciążenia od stanu bez obciążenia). Czas trwania obciążenia to ilość czasu, przez który bodziec treningowy jest stosowany.
U zdrowych osób Arampatzis, Bohm i współpracownicy wykazali, że przy zastosowaniu wysokiej intensywności obciążenia (czyli 90% MVC), niska częstotliwość obciążenia (0,17 Hz, 3 sekundy obciążenia/3 sekundy relaksacji) była skuteczniejsza w porównaniu z wysoką częstotliwością obciążenia (0,5 Hz, 1 sekunda obciążenia/1 sekunda relaksacji). Z kolei wysoka szybkość obciążenia (np. skoki na jednej nodze) i długi czas trwania obciążenia (12-sekundowy skurcz izometryczny w każdej serii) przynosiły gorsze efekty adaptacyjne w porównaniu do protokołu referencyjnego (4 skurcze izometryczne po 6 sekund przy 90% MVC).
Poza ścięgnem Achillesa istnieją sprzeczne dowody co do wpływu szybkości obciążenia i czasu trwania obciążenia na adaptację ścięgien. Ze względu na wpływ długości odpoczynku na organizację kolagenu, może być uzasadnione przeprowadzenie dalszych badań nad tym czynnikiem.
Istnieje wiele protokołów ćwiczeń terapeutycznych dla tendinopatii Achillesa, jednak cztery z nich są regularnie cytowane w literaturze: HSR, protokół ekscentryczny Alfredsona, złożony protokół Silbernagel oraz protokół ekscentryczno-koncentryczny Stanish i Curwin. Spośród tych oryginalnych protokołów jedynie HSR wyraźnie określał częstotliwość obciążenia, podając 6 sekund na powtórzenie. Pozostałe używały przymiotników (np. „powolny”, „umiarkowany”, „szybki”) do określenia częstotliwości obciążenia, co jest praktyczne w rehabilitacji domowej. W efekcie większość badań nad rehabilitacją tendinopatii Achillesa pomija wpływ częstotliwości, szybkości i czasu trwania obciążenia, koncentrując się głównie na wynikach klinicznych (np. ból, funkcja).
Zerwanie Achillesa i wykorzystanie treningu blood flow restriction (BFR)
Trening z ograniczeniem przepływu krwi (BFR) został ostatnio zbadany pod kątem jego potencjału rehabilitacyjnego zarówno w przypadku urazów układu mięśniowo-szkieletowego leczonych operacyjnie, jak i nieoperacyjnie, ponieważ pozwala na poprawę siły, gdy stosowanie większych obciążeń jest niemożliwe lub przeciwwskazane z powodu zaleceń pooperacyjnych. Co więcej, ta metoda wykazała obiecujące wyniki w poprawie siły mięśni czworogłowych i powrocie do funkcji po artroskopii kolana. Obciążenia stosowane w połączeniu z niskointensywnymi ćwiczeniami oporowymi i BFR wynoszą zwykle 20–30% maksymalnego powtórzenia (1RM), co jest znacznie mniejszym obciążeniem niż tradycyjnie zalecane w celu znacznego zwiększenia masy i siły mięśni.
Metoda ta została uznana za bezpieczną w różnych populacjach, a reakcje dotyczące ciśnienia krwi, krzepnięcia i opóźnionego wystąpienia bolesności mięśniowej są podobne do tych obserwowanych w tradycyjnym treningu siłowym. Łącząc wzrost masy mięśniowej i siły, BFR może optymalizować wczesną rehabilitację po urazach i minimalizować obciążenie tkanek miękkich.
Celem programu rehabilitacyjnego z użyciem treningu BFR (z ograniczeniem przepływu krwi) jest skrócenie czasu powrotu do zdrowia oraz poprawa siły i funkcji. Po urazie tkanka potrzebuje czasu na gojenie, zanim bezpiecznie będzie można stosować odpowiednie obciążenia fizjologiczne. Obecne praktyki skupiają się na wczesnej mobilizacji, progresywnych ćwiczeniach siły i zakresu ruchu oraz unikaniu nadmiernego i potencjalnie szkodliwego obciążenia ścięgna Achillesa, które nadal się goi. Jednak, jak zauważono w przypadku naszych dwóch pacjentów, znaczące postępy mogą nastąpić dopiero, gdy tkanka zacznie doświadczać odpowiednich obciążeń.
Zalecenia American College of Sports Medicine wskazują, że do stymulacji wzrostu siły potrzebne są obciążenia wynoszące co najmniej 60% maksymalnego powtórzenia (1RM), a obciążenia na poziomie co najmniej 70% są wymagane do optymalnego wzrostu siły i hipertrofii mięśni. Mniejsze obciążenia, jeśli nie są wykonywane do momentu zmęczenia, mogą nie być wystarczające, aby aktywować odpowiednią liczbę włókien mięśniowych potrzebnych do hipertrofii mięśni. Choć mechanizm działania BFR nie jest jeszcze w pełni poznany, sugeruje się, że zwiększone stężenie hormonów anabolicznych, wzrost obrzęku komórkowego oraz zwiększona rekrutacja włókien mięśniowych typu II mogą tłumaczyć jego efekty.
Zmiany te zachodzą prawdopodobnie z powodu stosunkowo anaerobowego środowiska, które powstaje podczas ćwiczeń z opaską uciskową, co naśladuje podobne wymagania metaboliczne jak te obserwowane podczas ćwiczeń o wysokiej intensywności, ale bez BFR. Taki stan może sprzyjać hipertrofii mięśni i wzrostowi siły przy obciążeniach wynoszących 20-30% 1RM, a nie przy zalecanych przez American College of Sports Medicine >60% 1RM.
Zwiększona synteza białek mięśniowych to kolejna teoria tłumacząca hipertroficzne zmiany w treningu BFR. Badania wykazały zwiększoną aktywację szlaku sygnalizacyjnego mTORC1 oraz wzrost syntezy białek mięśniowych w porównaniu do grup kontrolnych. Na przykład, 24 godziny po treningu grupa BFR wykazywała 69,4% wzrost syntezy białek mięśniowych w porównaniu do wartości wyjściowej. Inne badania również potwierdziły znaczący wzrost syntezy białek mięśniowych u osób ćwiczących z okluzją naczyń w porównaniu z grupami kontrolnymi.
Trening BFR wykorzystuje niskie obciążenia fizjologiczne przez krótki czas, w połączeniu z częściowym ograniczeniem przepływu krwi do ćwiczącej kończyny za pomocą opaski uciskowej, a więc może być elementem rehabilitacji i powrotu do sprawności po urazach Achillesa i wypadkowym zaniku mięśni obszaru łydki.
MSM od Testosterone.pl – suplement poprawiający wytrzymałość stawów – KUP TUTAJ
Podsumowanie
Ścięgno Achillesa odgrywa kluczową rolę w funkcjonowaniu aparatu ruchu człowieka, a jego zdrowie jest niezbędne w wielu sportowych aktywnościach. Jest ono szczególnie narażone na urazy wynikające z przeciążeń, dlatego prewencja i rehabilitacja są niezwykle ważne. Terapie oparte na ćwiczeniach oporowych są fundamentem niefarmakologicznego leczenia tendinopatii Achillesa, choć ich optymalizacja nadal wymaga badań. Struktura ścięgna, złożona głównie z kolagenu i regulowana przez mechanosensoryczne komórki, pozwala na efektywne przenoszenie sił i magazynowanie energii podczas ruchu. Istnieją różne protokoły rehabilitacji, a trening z ograniczeniem przepływu krwi (BFR) zyskuje na znaczeniu, umożliwiając wzrost siły i masy mięśniowej przy niskich obciążeniach, co jest korzystne dla pacjentów, u których wysokie obciążenia są niewskazane. Trening BFR może być szczególnie pomocny we wczesnych etapach rehabilitacji po urazach Achillesa, pozwalając na bezpieczne i efektywne obciążenie tkanek.
Bibliografia:
Olsson N, Nilsson-Helander K, Karlsson J, Eriksson BI, Thomée R, Faxén E, Silbernagel KG. Major functional deficits persist 2 years after acute Achilles tendon rupture. Knee Surg Sports Traumatol Arthrosc 19:1385–1393, 2011.
American Academy of Orthopedic Surgeons. The Diagnosis and Treatment of Acute Achilles Tendon Rupture: Guideline and Evidence Report. American Academy of Orthopedic Surgeons Web site. American Academy of Orthopedic Surgeons. 2009. Available at: https://www.aaos.org/research/guidelines/atrguideline.pdf. Accessed February 28, 2015.
Khan RJK, Fick D, Brammar TJ, Crawford J, Parker MJ. Surgical interventions for treating acute Achilles tendon ruptures. Cochrane Database Syst Rev CD003674, (9):2004.
Khan RJ, Fick D, Keogh A, Crawford J, Brammar T, Parker M. Treatment of acute Achilles tendon ruptures: a meta-analysis of randomized, controlled trials. J Bone Joint Surg Am 87:2202–2210, 2005
De Vos, R.-J.J.; van der Vlist, A.C.; Zwerver, J.; Meuffels, D.E.; Smithuis, F.; Van Ingen, R.; van der Giesen, F.; Visser, E.; Balemans, A.; Pols, M.; et al. Dutch multidisciplinary guideline on Achilles tendinopathy. Br. J. Sports Med. 2021, 55, 1125–1134.
Almonroeder, T.; Willson, J.D.; Kernozek, T.W. The effect of foot strike pattern on achilles tendon load during running. Ann. Biomed. Eng. 2013, 41, 1758–1766. [CrossRef] [PubMed]
Baxter, J.R.; Corrigan, P.; Hullfish, T.J.; O’Rourke, P.; Silbernagel, K.G. Exercise Progression to Incrementally Load the Achilles Tendon. Med. Sci. Sports Exerc. 2021, 53, 124–130. [CrossRef]
Benjamin, M.; Kaiser, E.; Milz, S. Structure-function relationships in tendons: A review. J. Anat. 2008, 212, 211–228. [CrossRef] [PubMed]
Caudell, G.M. Insertional Achilles Tendinopathy. Clin. Podiatr. Med. Surg. 2017, 34, 195–205. [CrossRef] [PubMed]
De Jonge, S.; Van Den Berg, C.; De Vos, R.J.; Van Der Heide, H.J.L.; Weir, A.; Verhaar, J.A.N.; Bierma-Zeinstra, S.M.A.; Tol, J.L. Incidence of midportion Achilles tendinopathy in the general population. Br. J. Sports Med. 2011, 45, 1026–1028. [CrossRef]
Kvist, M. Achilles tendon injuries in athletes. Ann. Chir. Gynaecol. 1991, 80, 188–201. [CrossRef]
Kujala, U.M.; Sarna, S.; Kaprio, J. Cumulative incidence of achilles tendon rupture and tendinopathy in male former elite athletes. Clin. J. Sport Med. 2005, 15, 133–135. [CrossRef] [PubMed]
Lacroix, A.S.; Duenwald-Kuehl, S.E.; Lakes, R.S.; Vanderby, R. Relationship between tendon stiffness and failure: A meta-analysis. J. Appl. Physiol. 2013, 115, 43–51. [CrossRef] [PubMed]
Lagas, I.F.; Fokkema, T.; Verhaar, J.A.N.; Bierma-Zeinstra, S.M.A.; van Middelkoop, M.; de Vos, R.J. Incidence of Achilles tendinopathy and associated risk factors in recreational runners: A large prospective cohort study. J. Sci. Med. Sport 2020, 23, 448–452. [CrossRef] [PubMed]
Lopes, A.D.; Hespanhol, L.C.; Yeung, S.S.; Costa, L.O.P. What are the Main Running-Related Musculoskeletal Injuries? Sports Med. 2012, 42, 891–905. [CrossRef]
Maffulli, N.; Sharma, P.; Luscombe, K.L. Achilles Tendinopathy: Aetiology and Management. J. R. Soc. Med. 2004, 97, 472–476. [CrossRef]
Nielsen, R.O.; Rønnow, L.; Rasmussen, S.; Lind, M. A prospective study on time to recovery in 254 injured novice runners. PLoS ONE 2014, 9, e99877. [CrossRef] [PubMed]
Obst, S.J.; Heales, L.J.; Schrader, B.L.; Davis, S.A.; Dodd, K.A.; Holzberger, C.J.; Beavis, L.B.; Barrett, R.S. Are the Mechanical or Material Properties of the Achilles and Patellar Tendons Altered in Tendinopathy? A Systematic Review with Meta-analysis. Sports Med. 2018, 48, 2179–2198. [CrossRef]
Scott, A.; Squier, K.; Alfredson, H.; Bahr, R.; Cook, J.L.; Coombes, B.; De Vos, R.J.; Fu, S.N.; Grimaldi, A.; Lewis, J.S.; et al. ICON 2019: International Scientific Tendinopathy Symposium Consensus: Clinical Terminology. Br. J. Sports Med. 2020, 54, 260–262. [CrossRef] [PubMed]
Selvanetti, A.; Cipolla, M.; Puddu, G. Overuse tendon injuries: Basic science and classification. Oper. Technol. Sport. Med. 1997, 5, 110–117. [CrossRef]
Sinclair, J.; Richards, J.; Shore, H. Effects of minimalist and maximalist footwear on Achilles tendon load in recreational runners. Comp. Exerc. Physiol. 2015, 11, 239–244. [CrossRef]
Thornton, G.M.; Hart, D.A. The interface of mechanical loading and biological variables as they pertain to the development of tendinosis. J. Musculoskelet. Neuronal Interact. 2011, 11, 94–105.
Wang, J.H.C. Mechanobiology of tendon. J. Biomech. 2006, 39, 1563–1582. [CrossRef]
Willy, R.W.; Halsey, L.; Hayek, A.; Johnson, H.; Willson, J.D. Patellofemoral joint and achilles tendon loads during overground and treadmill running. J. Orthop. Sports Phys. Ther. 2016, 46, 664–672. [CrossRef] [PubMed]
Winnicki, K.; Ochała-Kłos, A.; Rutowicz, B.; P˛ekala, P.A.; Tomaszewski, K.A. Functional anatomy, histology and biomechanics of the human Achilles tendon—A comprehensive review. Ann. Anat. 2020, 229, 151461. [CrossRef]
Yasui, Y.; Tonogai, I.; Rosenbaum, A.J.; Shimozono, Y.; Kawano, H.; Kennedy, J.G. The Risk of Achilles Tendon Rupture in the Patients with Achilles Tendinopathy: Healthcare Database Analysis in the United States. Biomed. Res. Int. 2017, 2017, 7021862. [CrossRef]
Yin, N.H.; Fromme, P.; McCarthy, I.; Birch, H.L. Individual variation in achilles tendon morphology and geometry changes susceptibility to injury. Elife 2021, 10, e63204. [CrossRef] [PubMed]
