źródło zdjęcia: https://pixabay.com/photos/mental-health-wooden-tiles-2019924/
W świecie sportu i odpowiedniego odżywiania, których fundamenty opierają się na fizycznej kondycji i określonych założeniach żywieniowych, psychika staje się równie istotnym graczem. To nie tylko umiejętności fizyczne czy dieta decydują o sukcesach, ale także stan psychiczny, który kształtuje motywację, wydajność, a nawet podejście do jedzenia. Psychologia staje się nieodłącznym elementem osiągania równowagi między umysłem a ciałem w kontekście aktywnego stylu życia.
Wpływ stanu psychicznego na odżywianie
W przypadku pozytywnych uczuć jedzenie może sprawić, by dłużej się one utrzymywały lub by się nagrodzić. Niektórzy ludzie w chwilach smutku czy nudy sięgają po jedzenie jako formę ucieczki od emocji. To zjawisko znane jest jako zespół jedzenia emocjonalnego. W takich sytuacjach staje się ono formą samoleczenia psychicznego, a niestety, często prowadzi to do spożywania nadmiernych ilości niezdrowych produktów. Kiedy jesteśmy zestresowani, jemy by zagłuszyć na przykład stres. Niektórzy z nas sięgają w trudnych chwilach po „comfort food”, co często wiąże się z wysokokalorycznym jedzeniem. Inni natomiast mogą tracić apetyt i pomijać posiłki. Ważne jest zrozumienie tych wzorców, aby świadomie podejść do sposobu, w jaki radzimy sobie ze stresem. Zaburzenia odżywiania, takie jak anoreksja czy bulimia, są poważnymi problemami zdrowotnymi, w których silnie obecne są elementy psychiczne. Często wynikają z niskiej samooceny, presji społecznej czy zaburzeń psychicznych. Profesjonalna pomoc psychologiczna jest kluczowa w leczeniu tych schorzeń.
Ponadto jedzenie ma również ogromne znaczenie w kontekście społecznym: lubimy jeść w społeczeństwie. Daje nam to poczucie przynależności. Rytuały i normy dotyczące przyjmowania pokarmu są nam wpajane od małego i przekazujemy je z pokolenia na pokolenie.
Zatem żywność ma funkcję regulacyjną.
Jak powstają różne preferencje podczas jedzenia?
Żywność jest dostawcą energii. Każdy z nas ma bardzo osobiste preferencje, jeśli chodzi o jedzenie. Wiele z nich zaczyna się już w pierwszych latach życia i kształtuje się przez całe życie. Na przykład czujemy się ukojeni, kiedy jemy coś, co nasza mama regularnie dawała nam na obiad, co jedliśmy w szkole, u babci etc. Mamy dobre skojarzenia. Może powodować to w nas poczucie bliskości i bezpieczeństwa. Nic dziwnego, że lubimy jeść te potrawy w wieku dorosłym.
Rhodiola rosea – adaptogen wspierający prawidłowe samopoczucie, w tym poziomy energii – KUP TUTAJ
Zdrowie zaczyna się w jelicie
Jelito jest czasem nawet określane jako nasz „drugi mózg”. Nasza dieta wpływa na poziom serotoniny i dopaminy w naszym ciele. Są one również określane jako hormony szczęścia i mają znaczący wpływ na nasz nastrój, a także na nasz sen i naszą pamięć. Prawie 90% serotoniny jest produkowanych w naszym jelicie. Niedoborowe diety mogą wpłynąć negatywnie na nasze zdrowie. Wiele z nich prowadzi do pewnych deficytów. Przykładem tego jest wielonienasycony kwas tłuszczowy DHA (kwas dokosaheksynowy), który jest jednym z kwasów tłuszczowych omega-3. Deficyt tego kwasu może wpływać negatywnie na funkcje poznawcze i prowadzić do depresji. Oprócz niezrównoważonej diety, prowadzić do problemów może nietolerancja pokarmów. Zakłócona flora jelit odgrywa rolę u wielu pacjentów z depresją.
Skoncentrowane źródło EPA i DHA – KUP TUTAJ
Wpływ stanu psychicznego na sport
Osoby z pozytywnym nastawieniem zazwyczaj są bardziej zmotywowane do osiągania celów, skłonne do podejmowania wyzwań i dążą do stałego doskonalenia swoich umiejętności. Odwrotnie, brak motywacji, uczucie zniechęcenia czy apatii mogą wynikać ze złego stanu psychicznego, co znacząco wpływa na regularność treningów oraz poziom zaangażowania w proces. Stres czy lęk mogą prowadzić do wykonywania dużej liczby błędów podczas zawodów. Negatywny wpływ na wydajność może również wywołać obawy związane z porażką, co z kolei utrudnia skoncentrowanie się na zadaniu. Brak skupienia, nadmierny stres czy obawy o wynik mogą zwiększać ryzyko urazów. Zły stan psychiczny może skutkować gorszą koordynacją i wzrostem napięcia mięśniowego. Nadmierne napięcie psychiczne czy chroniczny stres mogą przyczynić się do wolniejszego procesu regeneracji, co z kolei może prowadzić do przetrenowania i zwiększonej podatności na kontuzje. Odpowiednie zarządzanie stresem oraz umiejętność relaksacji mogą przyspieszyć proces regeneracji po intensywnym treningu lub zawodach. Radość, zadowolenie i satysfakcja z osiągnięć sportowych są często rezultatem pozytywnego stanu psychicznego.
https://pixabay.com/photos/yoga-fitness-exercise-sport-7437515/
Podsumowanie
Ważne jest zwracanie uwagi na smak, teksturę i zapach jedzenia, ale także na sygnały sytości i głodu. Praktykowanie świadomego jedzenia może pomóc w zrozumieniu prawdziwych sygnałów ciała, a nie jedynie reakcji na stres czy emocje. Regularna praktyka technik relaksacyjnych i świadome dbanie o zdrowie psychiczne mogą pomóc w utrzymaniu pozytywnego stanu umysłu w kontekście aktywności fizycznej.
Wzajemne oddziaływanie stanu psychicznego na odżywianie i sport jest fundamentalne dla osiągnięcia pełni zdrowia. Pozytywny stan psychiczny kształtuje zdrowe nawyki żywieniowe i motywuje do aktywności fizycznej. Równocześnie, zdrowa dieta i regularna aktywność mają potężny wpływ na nasze samopoczucie psychiczne, tworząc korzystny cykl wzmacniania się nawzajem. Motywacja i zaangażowanie często wynikają z dobrej kondycji psychicznej. Z drugiej strony, negatywne uczucia, takie jak lęk czy brak motywacji, mogą prowadzić do nieregularności i obniżenia zaangażowania.
Wartościami kluczowymi są równowaga, świadomość i wsparcie w utrzymaniu holistycznego podejścia do zdrowego stylu życia.
Źródła:
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8335541/
https://www.americansportandfitness.com/blogs/fitness-blog/the-mental-game-how-nutrition-impacts-sports-psychology-and-focus
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/34368759/
https://www.researchgate.net/publication/363478050_Athletes%27_Health_and_Well-Being_A_Review_of_Psychology%27s_State_of_Mind
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7353309/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/10610081/
