Choć świadomość na temat jedzenia bardzo się zmieniła w perspektywie kilku ostatnich lat, to nadal w społeczeństwie można spotkać się z twierdzeniem, jakoby zdrowe odżywianie to chwilowa moda a ograniczanie lub eliminowanie pewnych produktów spożywczych w okresie dzieciństwa jest bezpodstawne. Czy słusznie? Zapraszam do artykułu!
Budowanie nawyków żywieniowych u dzieci znacząco wpłynie na ich funkcjonowanie w życiu dorosłym. To właśnie wyuczone za młodu zachowania będą odzwierciedleniem tego jak odżywiają się w wieku dorosłym, ale przede wszystkim te same nawyki będą determinowały ich stan zdrowia. Nie dbając o nawyki żywieniowe u dzieci można nieświadomie doprowadzić do wystąpienia otyłości lub nadwagi, czy niedożywienia. A jakie będą tego konsekwencje?
Niedożywienie
Długotrwałe niedobory składników pokarmowych w diecie dziecka mogą skutkować wystąpieniem niedoborów energetyczno-białkowych. Konsekwencją tego problemu może być pogorszenie lub zahamowanie rozwoju fizycznego oraz intelektualnego, zaburzenie rozwoju procesów poznawczych i przede wszystkim osłabiania odporności. Dodatkowo brak witamin, których organizm nie otrzymał z codziennej diety będą przyczyniały się do nieprawidłowej mineralizacji kości i problemów z rozwojem prawidłowej masy kostnej w czasie wzrostu oraz utrzymania w prawidłowym stanie w wieku dorosłym, a nawet wystąpienia anemii.
Dla większości niedożywienie będzie głównie kojarzone z osobami, które mają problemy z takimi zaburzeniami odżywiania jak anoreksja lub bulimia, bądź będą to osoby bardzo szczupłe. Nic bardziej mylnego! Od pewnego czasu można zaobserwować coraz częściej pojawiający się problem w społeczeństwie – niedożywienie jakościowe. U osób borykających się z nadwagą i otyłością mogą również występować niedobory składników pokarmowych niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Powstałe wówczas u nich niedożywienie wynikać będzie z niedostatecznego spożywania i wchłaniania składników pokarmowych lub zwiększonego ich wydalania z organizmu. Warto mieć tę kwestie na uwadze, ponieważ w mentalności naszych dziadków nadal można spotkać się ze stwierdzeniem – „pulchniejsze dziecko, to zdrowsze dziecko!”.
Otyłość i nadwaga
Tak jak wspomniane zostało wcześniej, wystąpienie otyłości lub nadwagi u dzieci będzie korelowało z pojawieniem się niedoborów pokarmowych jak w przypadku niedożywienia. Niemniej jednak bardzo ważnym problemem w tym przypadku jest również zwiększone ryzyko wystąpienia wielu chorób dietozależnych takich jak dyslipidemia, insulinooporność, cukrzyca typu II, nadciśnienie, czy chorób sercowo- naczyniowych. Dodatkowym powikłaniem jest również zaburzenie prawidłowej gospodarki hormonalnej czego przykładem może być problem z zaburzeniami sprawności seksualnej w postaci obniżonego poziomu libido, czy niezdolności uzyskania bądź utrzymania erekcji. Dane według raportu World Cancer Research Fund i American Institute for Cancer Research również nie są pokrzepiające. Wystąpienie otyłości zwiększa ryzyko rozwoju wielu nowotworów, spośród których znaczący procent stanowią nowotwory przewodu pokarmowego, takie jak: rak jelita grubego, gruczolakorak przełyku i wpustu, rak trzustki i pęcherzyka żółciowego czy rak wątroby.
Warto dodać, że wspólnym mianownikiem w obu przypadkach będą również problemy w sferze psychicznej np. problemami związanymi z akceptacją siebie i zaburzeniami odżywiania. Warto tutaj wspomnieć również o depresji, którą stwierdza się już coraz częściej wśród dzieci w wieku szkolnym!
Według Narodowego Centrum Edukacji Żywieniowej czworo z pięciorga otyłych nastolatków pozostaje otyłymi w życiu dorosłym. Dlatego obowiązkiem każdego rodzica jest zbudowanie trwałych nawyków żywieniowych, które przyczynią się do zapobiegania i zatrzymania występującej otyłości w Polsce, zmniejszania zapadalności na wiele chorób dietozależnych i poprawy czynników emocjonalno-społecznych wśród ludzi.
Niezbędnie nienasycone kwasy tłuszczowe z rodziny Omega-3
Co wpływa na zdrowy i prawidłowy rozwój u dzieci?
Większość Mam prawdopodobnie w tej chwili odpowie jednogłośnie: zdrowa dieta dziecka! Oczywiście jest to prawdą, natomiast na zdrowe wybory i prawidłowy rozwój dziecka będzie miał również duży wpływ sposób odżywiania się Mamy w ciąży! Istnieją doniesienia, według których uważa się iż wybory żywieniowe matki w ciąży mogą wpływać na metabolizm, fizjologię i ekspresje genu płodu i predysponować do powstania chorób metabolicznych, endokrynologicznych czy sercowo-naczyniowych. Według badań, matka która nie dbała o prawidłowy poziom masy ciała w ciąży (była otyła przed zajściem i w trakcie ciąży również znacząco przybierała na wadze) może spowodować u dziecka nieprawidłowy rozwój dziecka i jego problemy zdrowotne w przyszłości. Dziecko ma większe prawdopodobieństwo wystąpienia wad rozwoju oraz podatności na wszelakie choroby. Otyłość matki również może ograniczać wchłanianie wielu składników pokarmowych w efekcie czego może doprowadzić do wielu problemów zdrowotnych u dziecka. Jednym z wielu ważnych składników pokarmowych do prawidłowego rozwoju dziecka będzie między innymi kwas foliowy, żelazo czy długołańcuchowe kwasy tłuszczowe. Przy niedoborze kwasu foliowego rozwój płodu będzie przebiegał nieprawidłowo, w efekcie dzieci mogą urodzić się ze stałymi wadami rozwojowymi. Niedobór żelaza wpłynie na masę urodzeniową noworodka, przedwczesnego porodu, a w przeprowadzonych badaniach u wcześniaków wykazano, że niedobór kwasu omega-3 wpłynie na zaburzenia rozwoju siatkówki oka. Dodatkowo w badaniach wykazano, że dzieci spożywające kwas omega-3 z mleka matki wykazywały lepsze zdolności intelektualne. Badacze na podstawie badań naukowych sugerują również, że poza problemami zdrowotnymi dziecka, wysokie BMI matki będzie również przyczyną występowania otyłości w przyszłości dziecka.
W pewnych badaniach oceniano wiedzę żywieniową Kobiet w ciąży oraz sposób ich odżywiania. Badaniami objęto ogółem 50 kobiet (24 w II i 26 w III trymestrze) w wieku 21-36 lat. Ocenę wiedzy badanych kobiet przeprowadzono za pomocą autorskiego kwestionariusza ankiety, a sposób żywienia oceniono na podstawie 3-dniowego bieżącego notowania spożycia w odniesieniu do wartości referencyjnych. Wyniki były zaskakujące – z przeprowadzonego badania 2/3 kobiet uważała swój sposób żywienia za prawidłowy. Natomiast ich wiedza dotycząca składników odżywczych, racjonalnego żywienia oraz wpływu żywienia na przebieg ciąży i zdrowie dziecka wśród badanych kobiet, nie wskazywała na to. W związku z tym powinno zalecać się edukacje żywieniową dla wszystkich przyszłych Mam, ponieważ poziom świadomości na temat znaczenia prawidłowego żywienia w ciąży nadal jest na niskim poziomie.
Podsumowując, na podstawie dostępnej literatury naukowej można jasno stwierdzić, że odpowiednie żywienie w ciąży wpływa znacząco na zmniejszenie lub całkowicie uniknięcie wystąpienia rozwoju chorób metabolicznych jak również zmniejsza ryzyko wystąpienia otyłości w przyszłości dziecka.
B-balance zawierający aktywne foliany
Jak uczyć dziecko zdrowo jeść?
Rozszerzanie diety, wprowadzanie nowych produktów u dziecka, metoda BLW to temat na kolejny artykuł! Tutaj chciałabym zwrócić szczególną uwagę na to, że pierwsze 2 lata życia Małego Człowieka wpłyną znacząco na jego wybory żywieniowe w przyszłości.
Na co rodzice powinni zwracać uwagę podczas uczenia nawyków żywieniowych?
- Spożywanie wspólnie posiłków.
Narodowe Centrum Edukacji Żywieniowej informuje że spożywanie posiłków przez dzieci (od najmłodszych lat) przy jednym stole z rodzicami sprzyja zachowaniu prawidłowej masy ciała.
Warte zapamiętania jest również stare, mądre powiedzenie – przykład idzie z góry! Nie można oczekiwać od dziecka zjedzenia czegoś, co nie smakuje rodzicom. Dzieci obserwują każdy ruch swojej Matki i Ojca, w związku z tym jeśli zauważyli grymas na twarzy jednego z rodzica, nie będą musieli już posmakować produktu by się w tym utwierdzić. Skoro dany produkt nie smakował jego rodzicom, jemu też już nie będzie.
- Pozwalanie dziecku w przygotowaniu posiłku.
Oczywiście najważniejsze jest bezpieczeństwo dziecka! Natomiast nic nie sprawia dzieciom więcej frajdy jak pomoc w kuchni, a jednocześnie nabywają sporo nowej wiedzy, która wpływa na ich rozwój.
- Pozwalanie dziecku na własny wybór.
Wmuszanie (zwłaszcza warzyw) będzie najlepszą drogą do zbudowania w dziecku blokady na dany produkt/ danie i wywołanie negatywnych emocji związanych z tym posiłkiem. W efekcie taki osobnik potrafi przez całe swoje życie nie spróbować tego dania/produktu ponieważ za każdym razem włączy mu się ta sama blokada i nieprzyjemne emocjami, które miały miejsce podczas wmuszania mu przez rodzica. Pokazując pozytywne wrażenia spożywanego posiłku dziecko samo od siebie będzie chciał spróbować i z takimi emocjami będzie pamiętał.
- Jeśli dziecko ma się nauczyć jeść zdrowo, rodzice też muszą jeść zdrowo!
Największy i najczęstszy błąd jaki popełniają rodzice, to przygotowanie dziecku zdrowego posiłku, samemu spożywając obok fast-foody.
Tak jak wspomniałam wyżej, dla dziecka rodzice są największym autorytetem i przykładem. Jeśli Matka i Ojciec nie dbają o swoje nawyki żywieniowe, to dlaczego oczekują tego od swojego dziecka? Dziecko uzna za prawidłowy sposób żywienia taki jaki na co dzień wykazują rodzice, a nie taki jaki mu się wmusza. Dając dziecku przykład zdrowych nawyków żywieniowych, samo będzie kształtowało się w podobnym kierunku.
Jedzenie w dzisiejszych czasach pełni niewątpliwe ważną funkcje. Kiedyś było tylko źródłem zaspokojenia głodu i przetrwania, dziś jest obowiązkowym gościem na każdej możliwej uroczystości. Dlatego bardzo ważna jest świadomość zdrowych nawyków od najmłodszych lat, bo organizm odwdzięczy się za to to zdrowym samopoczuciem na lata!
Bibliografia:
- https://apteline.pl/artykuly/jak-wyrobic-zdrowe-nawyki-zywieniowe-u-dziecka-czy-warto-isc-z-dzieckiem-do-dietetyka
- https://journals.viamedica.pl/eoizpm/article/view/25973/20783
- https://journals.viamedica.pl/forum_zaburzen_metabolicznych/article/view/28681/23450
- https://ncez.pl/zywienie-w-placowkach-edukacyjnych/zasady-zdrowego-zywienia/skutki-nieprawidlowego-stanu-odzywienia-u-dzieci-i-mlodziezy-
- http://www.phie.pl/pdf/phe-2013/phe-2013-3-600.pdf
- http://www.phie.pl/pdf/phe-2007/phe-2007-4-402.pdf
- http://www.phmd.pl/api/files/view/29698.pdf
- https://zenodo.org/record/59761#.XoHynogzZPY
