Witaminy z grupy K niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu
Witamina K jest związkiem, który w organizmie pełni bardzo istotne funkcje. Wpływa na funkcjonowanie wielu układów, jednak najważniejsze jej funkcje to udział w homeostazie wapnia oraz duży wpływ na krzepliwość krwi. Witamina K należy do związków nierozpuszczalnych w wodzie, jest jedną z nielicznych witamin rozpuszczalnych w tłuszczach. Dlatego też jej suplementacja powinna być powiązana z posiłkiem, w którym znajdziemy tłuszcze aby mozliwe było jej wchłonięcie. Do witamin z grupy K należą także witamina K2, K1 oraz K3.
Witamina K1
Jest to naturalna witamina z grupy K, występuje pod postacią jasnożółtej cieczy, która jest odporna na działanie temperatury. Znajdziemy ją głównie w produktach pochodzenia roślinnego.
Witamina K2
Również zaliczana do naturalnych witamin. Znajdziemy ją głównie w drobnoustrojach.
Witamina K3
Jest syntetyczną witaminą z grupy K.
Witamina K występuje zarówno w świecie roślin i zwierząt. Jednak owoce oraz produkty zbożowe, mięso czy mleko to ubogie źródło witaminy K.
K jak krzepliwość
Witamina K powinna być suplementowana żeby zapewnić nam prawidłową krzepliwość krwi, zapobiega także krwawieniom czy krwotokom. Polecana jest kobietom, które podczas miesiączki obficie krwawią, gdyż pomaga zmniejszać nadmierne krwawienie miesiączkowe.
Bardzo ważnym czynnikiem, na który wpływ ma witamina K, jest zdolność do utrzymania prawidłowej homeostazy czyli zdolność organizmu do samoistnego tamowania krwawień. Utrzymanie homeostazy może odbywać się poprzez:
- skurcz uszkodzonych naczyń,
- przylepianie się do brzegów uszkodzonego naczynia – krwinek płytkowych,
- krzepnięcie krwi – do procesu krzepliwości krwi niezbędna jest witamina K,
- zwłóknienie skrzepu polegające na wnikaniu w jego obręb fibroplastów i tworzeniu się tkanki łącznej trwale zasklepiającej uszkodzone miejsce naczynia.
Witaminy z grupy K są bardzo ciekawą grupą związków, należą do pochodnych 2 – metylo – 1,4 – naftochoninu. Organizm człowieka potrzebuje około 125 µg witaminy K na dobę. Witamina K w organizmie ludzkim podlega także procesowi regeneracji w wątrobie w cyklu witaminy K. Może być również produkowana przez bakterie znajdujące się w jelicie grubym
Trochę biochemii...
Witamina K a właściwie jej główne znaczenia polega na tym, że bierze udział w procesach posttranslacyjnej γ-karboksylacji białek PIVKA czyli reszt kwasu glutaminowego w tych białkach. Witamina K jest więc kofaktorem tych reakcji, co warunkuje:
-
utrzymanie prawidłowego stężenia czynników krzepnięcia: II, VII, IX, X oraz osteokalcyny, ostepontyny, oteonektyny;
-
białek hamujących krzepnięcie krwi: białka C, białka S;
-
białek wiążących wapń w nerkach, łożysku i płucach;
-
bierze udział w procesach glikozylacji.
Niezwykła witamina
Witamina K przede wszystkim reguluje wytwarzanie protrombiny, stąd jej wpływ na regulacje procesów krzepnięcia krwi. Protrombina jest to białko osocza krwi, bierze udział w procesach zapobiegających wypływowi krwi w czasie zranienia tudzież uszkodzenia naczyń krwionośnych. Mówi się także o wpływie witaminy K na mineralizację tkanek. Witamina K ma także wpływ na działanie niektórych białek, które znajdują się w kościach. Te procesy są niezwykle istotne dla naszego organizmu. Obecność tych składników mineralnych jest niezwykle istotna dla jego funkcjonowania. Witamina K umożliwia prawidłowe funkcjonowanie układu kostnego i zapobiega skazie krwotocznej u noworodków.
Witamina K jak wspomniano odpowiada przede wszystkim za właściwą krzepliwość krwi. Czynniki, które znajdują się we krwi człowieka są odpowiedzialne za procesy krzepnięcia i w dużej mierze zależą właśnie od obecności witaminy K. Czynniki te biorą udział w tworzeniu się skrzepów oraz hamowaniu krwawień. Witamina K może także mieć wpływ na rozwój noworodków oraz bardzo ważną rolę odgrywa jeśli chodzi o gospodarkę wapniową oraz odpowiednie uwapnienie kości.
Po co suplementować witaminę K?
Przede wszystkim jak wspomniano bardzo istotnym faktem przy suplementacji jest fakt, żeby była suplementowana w obecności tłuszczu, gdyż są one konieczne do procesu wchłaniania witaminy K. Jest niezbędna także do produkcji w wątrobie opisywanego wcześniej czynnika II zwanego protrombiną, która odgrywa najistotniejsza rolę w procesach krzepnięcia krwi. Również inne czynniki krzepnięcia (VII, IX, X) wytwarzane w wątrobie wymagają obecności witaminy K. Jeśli odnotowane są jakiekolwiek niedobory protrombiny albo innego z wymienionych czynników krew nie krzepnie lub jej krzepliwość jest zaburzona. W takiej sytuacji nawet małe draśnięcie może doprowadzić do długotrwałego, trudnego do zahamowania krwawienia. Witamina K jest także bardzo ważna jeśli chodzi o gospodarkę wapniową, z tego względu, że wpływa na wychwytywanie wapnia przez kości. Dłuższy niedobór witaminy K może doprowadzić do powstania osteoporozy – kości wówczas stają się kruche i łatwo dochodzi do złamania. Mówiąc o witaminie K nie sposób nie wspomnieć krótko o tym jak ważna jest dla noworodków, często nie mają one wystarczającej ilości witaminy K, gdyż w ich jelitach nie ma jeszcze bakterii, które je wytwarzają. Droga dedukcji jeśli i nam – dorosłym brakuje tych bakterii możemy borykać się z niedoborem, a obecnie nasz sposób odżywiania się, wysokoprzetworzona żywność etc. doprowadzają do tego, że nasze jelita są wyjałowione. Niedostateczna ilość witaminy K może doprowadzić do krwawień. W związku z tym po urodzeniu się dziecko otrzymuje profilaktycznie w iniekcji jedną dawkę witaminy K. Podaje się ją niemowlętom w dwóch dawkach dobowych doustnie do 3. miesiąca życia. Niedobór witaminy K u dorosłych zdarza się najczęściej przy chorobach jelit, wątroby czy też po leczeniu antybiotykami lub innymi środkami, które mogą doprowadzić do wyjałowienia jelit z dobrej flory bakteryjnej. Leki obniżające poziom cholesterolu we krwi hamują wchłanianie witaminy K. U osób starszych, chorych na serce lub po udarze mózgu, przyjmujących leki przeciwzakrzepowe jej działanie jest blokowane co może stać się przyczyną osteoporozy. Długie stosowanie tych leków zwiększa złamania kości.
Vitamin K2MK7 Apollos – najlepsza K2MK7 na rynku – tylko 1 kapsułka dziennie
Gdzie znajdziemy witaminę K?
Witamina K1 oraz witamina K2 są witaminami z grupy K zaliczanymi do naturalnych. Pierwszą postać czyli witaminę K1 znajdziemy przede wszystkim w warzywach, które charakteryzują się zielonymi liśćmi. Bogatym źródłem witaminy K1 są także truskawki, olej sojowy oraz niektóre produkty pochodzenia zwierzęcego, na przykład jajka czy wątroba wołowa. Zawartość witaminy K1 w zielonych warzywach jest proporcjonalna do zawartości chlorofilu (zielonego barwnika roślin). W związku z tym najwięcej (>100 mg/100 g) można jej znaleźć w jarmużu, brokułach, szpinaku, sałacie czy brukselce. Ponadto całkiem sporo występuje jej w natce pietruszki, boćwinie, kapuście, kalafiorze, wspomnianej wyżej wątróbce wołowej i niektórych olejach roślinnych czy też orzechach. Niezbyt dobrym źródłem będzie mleko i jego przetworzy, zboża, owoce czy produkty mięsne. Druga postać witaminy K czyli witamina K2 jak wspomniano na wstępie jest witaminą wytwarzaną w bakteriach jelitowych.Z kolei wyprodukowana sztucznie witamina K, nazywana K3, służy do uzupełniania niedoborów i może występować pod postacią rozpuszczalną w tłuszczach lub w wodzie. Ponadto jak wspomniano witaminy K mogą być wytwarzane przez saprofitującą florę jelitową. Możemy je także znaleźć w selerze, rzepie, ogórku, mniszku lekarskim, lucernie, morszczynie, awokado, a także w ziemniakach.
Jakie są funkcje witamin z grupy K w naszym organizmie?
Do głównych funkcji witamin K należą:
-
regulowanie wytwarzania protrombiny i innych czynników krzepnięcia
-
regulowanie procesów krzepnięcia krwi
-
istotna rola w regulacji gospodarki wapniowej
Skutki niedoboru witamin z grupy K
-
problemy z krzepliwością krwi (ogólnie słaba i zaburzona krzepliwość)
-
zagrożenie krwotokami wewnętrznym i zewnętrznymi
-
problem z gojeniem się ran, nawet małych draśnięć
-
trudności w mineralizacji kości
-
zagrożenie osteoporozą
-
zwiększone ryzyko rozwoju nowotworów
-
zagrożenie wystąpienia zapalenia jelita
-
biegunki
A co z nadmiarem witamin K w organizmie?
Oczywiście nie należy również przesadzić w drugą stronę, gdyż nadmiar witaminy K również bywa niebezpieczny. Może on powodować nadmierny rozpad krwinek czerwonych, co za tym idzie także niedokrwistość, nadmierne wydzielanie się potu, uczucie gorąca, a u niemowląt żółtaczkę oraz uszkodzenia tkanki mózgowej.
Różnice pomiędzy witaminami z grupy K
Witaminy z grupy K to grupa związków, które są pochodnymi naftochinonu. Witamina K1 czyli fitochinon, fitomenadion, fitonation występuje głównie w produktach pochodzenia roślinnego, a z kolei witamina K2 czyli menachinon jest syntetyzowana przez bakterie występujące we florze jelitowej. Na tym polega podstawowa różnica pomiędzy tymi witaminami, łączy je jednak fakt, że obie są naturalnego pochodzenia. Jest jeszcze witamina K3 czyli menadion i różni ją to od pozostałych dwóch, że jest syntetyczną czyli nienaturalną witaminą. Jest jeszcze jedna różnica naturalne witaminy K1 i K2 nie są rozpuszczalne w wodzie, lecz w tłuszczach. Syntetyczna witamina K3, stosowana przy niedoborze witaminy K, jest rozpuszczalna w wodzie lub tłuszczach. Co więcej witaminy K są podobne w strukturze i maja wspólny pierścień chionu, ale różnią się także pod względem długości i stopnia nasycenia ogona węglowego oraz liczbą łańcuchów bocznych.
Do przyczyn niedoboru witaminy K należy zaliczyć:
- nieróżnorodną dietę
- spożywanie sztucznych tłuszczów trans
- stosowanie pestycydów i nawozów sztucznych do wytwarzania żywności
- spożywanie jedzenia typu fast food i dużej ilości mrożonej żywności
- spożywanie produktów z drobiu, świń i bydła hodowanego w zamkniętych budynkach i karmionych paszami (tylko zwierzęta jedzące trawę przetwarzają witaminę K1 na K2 MK-4 co w rezultacie spowodowało jej brak w podstawowych składnikach diety takich jak masło, jaja, sery i mięso)
- zwiększenie spożycia sztucznej żywności i pustych kalorii kosztem naturalnej świeżej żywności
- nadużywanie antybiotyków przez ludzi oraz antybiotyków i sterydów w hodowli zwierząt (tworzy to coraz więcej bakteri odpornych na antybiotyki które niszczą dobrą flore bakteryjną w jelitach)
- używanie leków przeciwzakrzepowych (np. warfaryny i pochodnych kumaryny), choroby pęcherzyka żółciowego i choroba Crohna