Obraz Siva prasad z Pixabay
Gymnema sylvestre/ gurmar (niszcząc cukier) jest rośliną stosowaną w medycynie ajurwedyjskiej ponad 2000 lat . Rośnie w tropikalnych lasach południowych Indii i południowo-wschodniej Azji.
Jak wygląda gurmar?
Gurmar jest drzewiastym pnączem podobnym do winorośli, osiągającym długość do 600 m. Posiada jajowate lub eliptyczne podłużne liście zaokrąglone u nasady. Liście gurmaru są pozbawione zapachu, mają charakterystyczny lekko gorzkawy smak, ale po zaparzeniu smakują jak typowa herbatka ziołowa- zapach i smak przypomina nieco smak Czystka z nutką goryczy. Jego nasiona są niewielkie jajowate, gładkie i skrzydlate. Ponadto posiada drobne, zielonkawo-żółte kwiaty tworzące złożone kwiatostany- baldachy, ułożone spiralnie. Kwitnie w okresie od sierpnia do marca, owocuje zimą. Okres wegetacji trwa 6-8 miesięcy.
Związki biologicznie czynne w Gymnema sylvestre
W celach leczniczych wykorzystuje się liście, rzadziej kwiaty lub korę tej rośliny. Zazwyczaj w formie sproszkowanej lub w postaci wyciągu. W medycynie ajurwedyjskiej hindusi wykorzystywali gurmar do leczenia chorób tj. wrzodowej, układu moczowego, pasożytniczych, skóry, w niedokrwistości, uszkodzeniu wątroby, żylakach odbytu i innych, a także jako środek przeczyszczający, przeciwrobaczy, przeciwgorączkowy, moczopędny, wymiotny, wykrztuśny, wzmacniający pracę serca. W medycynie europejskiej zastosowanie ogranicza się do leczenia cukrzycy i odchudzania.
Substancjami czynnymi biologicznie w omawianej roślinie są przede wszystkim kwasy gymnemowe (GA), (+) kwercytol, lupeol, ß-amyrynę, stigmasterol, aminokwasy pochodne betainy, choliny i trimetylaminy.
Berberyna – substancja o działaniu insulinomimetucznym, wspierająca pracę gospodarki glukozowej
Cukrzyca i stan przedcukrzycowy- gurmar jako insulinomimetyk
Gurmar umożliwia obniżenie stężenia glukozy we krwi oraz hemoglobiny glikowanej (HbA1c) na czczo i po posiłku. Dzięki temu podobnie, jak chrom, czy kwas alfa-liponowy (ALA) zaliczany jest do grupy insulinomimetyków, czyli związków poprawiających proces produkcji i wykorzystania insuliny w organizmie. W przypadku gurmaru działanie hipoglikemizujące możliwe jest jednak jedynie w sytuacji, kiedy komórki β trzustki wykazują co najmniej resztkową czynność. Wynika to z faktu, iż gurmar wpływa na stymulację tych komórek do wytwarzania insuliny, a ona następnie powoduje obniżenie glukozy.
Ponadto obserwuje się wzrost wchłaniania glukozy w mięśniach szkieletowych oraz hamowaniu wchłaniania glukozy w jelicie cienkim.
Powyższe działanie powoduje, redukuje zapotrzebowanie na insulinę oraz doustne leki hipoglikemizujące u chorych. U niektórych pacjentów dochodzi także do regeneracji komórek β wysp Langerhansa w trzustce, odpowiedzialnych za wydzielanie insuliny.
Wyciąg z G. sylvestre jest używany w Stanach Zjednoczonych w połączeniu z innymi lekami przeciwcukrzycowymi. Typowa dawka wynosi 400 mg /24 h, gdzie standardowo kwasy gymnemowe stanowią 24% zawartości.
NNKT (EPA i DHA) wspierające pracę gospodarki glukozowej pod kątem wrażliwości insulinowej
Otyłość i nadwaga
Nadwaga lub otyłość to często towarzyszące choroby cukrzycy. Leczenie obu tych chorób jest niezwykle skomplikowane. Gurmar może w tym pomóc. Dzięki zawartym w nim kwasą gymnemowym wpływa na kubki smakowe, ograniczając odczuwanie słodkiego smaku, jednocześnie nie wpływając na odczuwanie pozostałych smaków. Co przyczynia się do zmniejszenia łaknienia słodkich produktów. Efekt ten daje już życie liści.
Co więcej, liście i korzenie tej rośliny zawierają oprócz wspomnianych wcześniej kwasy gymnemonowych, gymnema i gymnemageninię, które razem nie tylko wpływają na odczuwanie smaku, ale także blokują metabolizm cukrów w przewodzie pokarmowym.
Dzieje się to przez wpływ omawianej rośliny na zwiększenie aktywność enzymów biorących udział w spalaniu cukrów na drodze zależnej od insuliny. Co przyczynia się do hamowania przyrostu masy ciała i poziomu cholesterolu u pacjentów z cukrzycą.
W niektórych źródłach wyczytać można również to, iż gurmar może wpływać na poprawę profilu lipidowego. Powoduje m.in. zmniejszenie gromadzenia trójglicerydów i kwasów tłuszczowych w wątrobie, nerkach i mięśniach.
Chrom – wykazuje działanie insulinomimetyczne oraz zmniejszające apetyt na słodkie
Jak zażywać gurmar?
Najpopularniejszą formą podania gurmaru jest herbatka z liści, czasami również kwiatów. Należy jednak pamiętać, iż takiej herbatki nie wolno zalewać wrzątkiem. Optymalna temperatura parzenia to ok. 80 *C. Tak przygotowany napar należy odstawić na ok. 5 minut pod przykryciem. Efekty przynosi regularne spożywanie ok. 3 razy w tygodniu.
Napar z gurmaru jest dość cierpki dlatego można dodać do niego owoce morwy białej, które dodadzą słodki smak, a jednocześnie wspomaga korzystne działanie herbatki.
Gurmar można spożywać również w postaci ziołowych kapsułek czy nalewek. Przyjmuje się, że przy cukrzycy efektywna dzienna dawka sproszkowanego liścia gurmaru to od 8 do 12 g, efekt wspomagający odchudzanie uzyskuje się już przy dawce 2-4 g na dobę.
Na łamiące się paznokcie i suchą skórę
Działania niepożądane
Głównym niepożądanym efektem działania tej rośliny może być hipoglikemia, gdy stosowany jest w zbyt wysokich dawkach. Preparat ten nie był również poddany badaniom pod względem stosowania go u kobiet w ciąży, karmiących, u dzieci, ani osób w podeszłym wieku.
PODSUMOWANIE:
Gurmar to niezwykłych właściwościach w leczeniu cukrzycy, stanu przedcukrzycowego i otyłości. Włączenie suplementacji standaryzowanym ekstraktem z gymnema sylvestre może przyczynić się do ograniczenia apetytu na słodycze, redukcji dawki stosowanych doustnych leków przeciwcukrzycowych oraz zapotrzebowania na insulinę.
Obecnie jego popularność nie jest duża jednak chęć poszukiwania naturalnych leków sprawia, iż z roku na rok jego popularność wzrasta.
BIBLIOGRAFIA:
-
- Paliwal R., Kathori S., Upadhyay B.: Effect of Gurmar (Gymnema sylvestre) Powder Intervention on the Blood Glucose Levels among Diabetics; Studies on Ethno-Medicine 2009
- Laha S. and Paul S.: Anti-Diabetic Potential of Gymnema sylvestre. Pharmacogn J. 2019; 11(2):201-206
- K. Walkiewicz i in., Znaczenie substancji aktywnych pochodzenia roślinnego w cukrzycy, Post Fitoter 2016; 17(1): 49-54
- Monika Zielińska-Pisklak i in., Rośliny o działaniu hipoglikemizującym. Lek w Polsce 2013, 23, 9, 13: 55-63
- Walczak A: Korzenie i współczesna medycyna ajurwedyjska – wybrane zagadnienia; Hygeia Public Health 2013, 48(3): 255-261
- Kania-Dobrowolska M., Baraniak J.: Wybrane rośliny zielarskie stosowane w terapii wspomagającej leczenie otyłości. Post Fitoter 2019; 20(3): 216-223
- Jadhav S. B., Nangare DM., Sahoo AK: Development and evaluation of organoleptic and nutritional quality of Gurmar based healthy cookies. Journal of Pharmacognosy and Phytochemistry 2019; 8(4): 473-477
- Devi B. P., Subramaniraja R.R.: Pharmacognostical and antimicrobial screening of Gymnema sylvestre R.Br, and evaluation of Gurmar herbal tooth paste and powder, composed of Gymnema sylvestre R.Br, extracts in dental caries; International Journal of Pharma and Bio Sciences 2010, 1,3
- Shane-McWhorter L.: Suplementy diety w cukrzycy: ocena powszechnie stosowanych preparatów. Diabetologia po Dyplomie 2010, 7,1
- Ratajczak A. Nawrocka M., Szulińska M., Bogdański P.: Suplementy diety w leczeniu cukrzycy typu 2 – fakty i kontrowersje.; FARMACJA WSPÓŁCZESNA 2015; 8: 36-43
