Dieta zachodnia – czym jest i jak wpływa na organizm i mikrobiotę jelitową?

Zdjęcie engin akyurt, Unsplash

 

Jak wszystkie gatunki, współcześni ludzie są genetycznie przystosowani do środowiska swoich przodków, które ukształtowało ich profil genetyczny. W kwestii odżywiania, wprowadzenie rolnictwa i hodowli zwierząt około 10 000 lat temu doprowadziło do głębokich zmian w diecie i stylu życia tych „nowoczesnych ludzi”. Problem polega na tym, że zmiany te nastąpiły zbyt niedawno na skali czasu ewolucji, aby genom ludzki mógł się do nich przystosować, co prowadzi do niezgodności między naszą dawną biologią a współczesnymi wzorcami stylu życia.

Przed pojawieniem się rolnictwa i hodowli zwierząt, dieta homininów (plemię ssaków z rodziny człowiekowatych (Hominidae) należące do podrodziny Homininae, obejmujące rodzaje Homo i Pan oraz ich wymarłych przodków – pojawiły się około 3 mln lat temu). ograniczała się do minimalnie przetworzonych dzikich roślin i produktów pochodzenia zwierzęcego. Jednak wraz z udomowieniem roślin i zwierząt zmieniły się cechy odżywcze tych pokarmów, co przyspieszyło wraz z postępem technologicznym po rewolucji przemysłowej. Wraz z wprowadzeniem rolnictwa pojawiły się nowe produkty spożywcze, które stały się podstawą diety, a z którymi genom homininów miał niewielkie doświadczenie ewolucyjne. Ponadto opracowano procedury przetwarzania żywności, które umożliwiły łączenie składników odżywczych i pokarmów, z jakimi hominini nie mieli wcześniej styczności w swojej ewolucji.

Konieczne jest rozważenie nie tylko jakości składników odżywczych i typów pokarmów, jakie mogły być spożywane przez homininów przed pojawieniem się rolnictwa, ale także tych, które nie mogły być regularnie spożywane przed rozwojem rolnictwa, industrializacji i zaawansowanej technologii. Warto również zauważyć, że produkty mleczne, zboża, rafinowane cukry, rafinowane oleje roślinne i alkohol stanowią 72,1% całkowitej dziennej energii spożywanej przez wszystkie osoby w Stanach Zjednoczonych, ale tego rodzaju produkty wniosłyby niewielką lub żadną ilość energii do typowej diety homininów sprzed okresu rolniczego. Dodatkowo, przetworzone produkty również dominują w typowej diecie zachodniej, na przykład ciastka, torty, pieczywo, płatki śniadaniowe i przekąski.

 

Przykre liczby

W związku z tym istnieje dysonans, zmiana w modelu żywienia i odżywiania, która ujawnia szereg problemów epidemiologicznych, z rosnącą liczbą wielu chorób cywilizacyjnych, w tym otyłości, cukrzycy i chorób serca. W samych Stanach Zjednoczonych większość dorosłych w wieku 20 lat i starszych, około 65%, ma nadwagę lub jest otyła. Skutkuje to szacunkowo 280 184 zgonami rocznie, które można przypisać wyłącznie otyłości. Choroby układu krążenia są powszechne u ponad 64 milionów Amerykanów i nadal stanowią główną przyczynę śmierci, odpowiadając za 38,5% wszystkich zgonów w kraju. Ponadto 50 milionów Amerykanów cierpi na nadciśnienie i zły stan odżywienia, co jest przyczyną przedłużonej hospitalizacji i ma znaczący wpływ na koszty opieki zdrowotnej. Dodatkowo 11 milionów osób ma cukrzycę typu 2, a 37 milionów ma wysokie stężenie cholesterolu całkowitego na poziomie 240 mg/dL. U kobiet po menopauzie w wieku 50 lat około 7,2% ma osteoporozę, a 39,6% ma osteopenię. Ponadto osteoporotyczne złamania biodra są związane z 20% nadmierną śmiertelnością w ciągu roku po złamaniu. Rak jest drugą najczęstszą przyczyną śmierci w kraju, odpowiadając za 25% wszystkich zgonów. Szacuje się, że jedna trzecia wszystkich zgonów z powodu raka jest wynikiem złych nawyków żywieniowych i otyłości. Te dane pokazują poważny wpływ zaburzonej diety, która odchodzi od modelu odżywiania naszych przodków, zbliżając się do tego, co dziś nazywamy „dietą zachodnią”.

 

Maślan sodu od Apollo’s Hegemony – wsparcie dla jelit – KUP TUTAJ

Koncept diety zachodniej

Dieta zachodnia charakteryzuje się wysokim spożyciem żywności o wysokiej gęstości energetycznej, ubogiej w składniki odżywcze, takiej jak fast foody, napoje gazowane i wysoko przetworzona żywność, która zawiera dużo dodanych cukrów, soli i tłuszczów nasyconych. W przeciwieństwie do tego tradycyjne diety krajów nie-zachodnich, takie jak dieta śródziemnomorska, cechują się wysokim spożyciem owoców, warzyw, pełnych ziaren, roślin strączkowych oraz zdrowych tłuszczów, takich jak oliwa z oliwek i orzechy.

Spożycie przetworzonej i rafinowanej żywności jest główną cechą diety zachodniej. Przetworzona żywność to produkty, które zostały zmienione w stosunku do ich naturalnego stanu, zazwyczaj w celu wydłużenia trwałości lub poprawy smaku. Przykłady to fast foody, pakowane przekąski i słodzone napoje. Rafinowane produkty to takie, którym podczas przetwarzania usunięto naturalne włókna i składniki odżywcze, takie jak biała mąka, biały ryż i dodane cukry.

Dieta zachodnia charakteryzuje się również wysokim spożyciem czerwonego i przetworzonego mięsa. Spożycie czerwonego mięsa wiąże się ze zwiększonym ryzykiem raka jelita grubego, podczas gdy spożycie przetworzonego mięsa jest powiązane ze zwiększonym ryzykiem raka jelita grubego, chorób układu krążenia i cukrzycy typu 2. Kolejną istotną cechą diety zachodniej jest wysokie spożycie dodanych cukrów. Dodane cukry to cukry i syropy dodawane do żywności podczas przetwarzania, takie jak syrop glukozowo-fruktozowy w napojach gazowanych czy cukier stołowy w wypiekach. Wysokie spożycie dodanych cukrów wiąże się ze zwiększonym ryzykiem otyłości, cukrzycy typu 2 i chorób układu krążenia. Dieta zachodnia charakteryzuje się również wysokim spożyciem tłuszczów nasyconych i trans. Tłuszcze nasycone znajdują się w produktach pochodzenia zwierzęcego, takich jak mięso, masło i ser, podczas gdy tłuszcze trans występują w przetworzonych produktach, takich jak wypieki i smażone potrawy. Wysokie spożycie tłuszczów nasyconych i trans wiąże się ze zwiększonym ryzykiem chorób układu krążenia.

 

Choroby związane z dietą zachodnią

Dieta zachodnia charakteryzuje się niskim spożyciem owoców, warzyw, pełnych ziaren oraz orzechów, które są ważnymi źródłami witamin, minerałów, błonnika i przeciwutleniaczy, niezbędnych dla optymalnego zdrowia. Niskie spożycie tych produktów zostało powiązane ze zwiększonym ryzykiem wystąpienia chorób przewlekłych, takich jak otyłość, cukrzyca typu 2 i choroby układu krążenia. Dieta zachodnia jest związana z szeregiem chorób przewlekłych i procesów zapalnych, w tym otyłością, cukrzycą typu 2, chorobami układu krążenia oraz niektórymi nowotworami.

W Stanach Zjednoczonych dane pokazują alarmujące tendencje w latach 1999-2018, gdzie odsetek otyłości u mężczyzn wzrósł z 27,5% do 43,0%, a otyłości skrajnej z 3,1% do 6,0%. U kobiet częstość występowania otyłości wzrosła z 33,4% do 41,9%, a skrajnej otyłości z 6,2% do 11,5%. Otyłość jest głównym czynnikiem ryzyka wielu chorób przewlekłych, w tym cukrzycy typu 2, chorób układu krążenia i niektórych nowotworów. Spożycie diety zachodniej zwiększa ryzyko otyłości i powiązanych z nią chorób.

Cukrzyca typu 2 jest kolejnym poważnym problemem zdrowotnym związanym z dietą zachodnią. Wysokie spożycie przetworzonej i rafinowanej żywności, dodanych cukrów oraz tłuszczów nasyconych i trans zostało powiązane ze zwiększonym ryzykiem wystąpienia cukrzycy typu 2. Ponadto niskie spożycie owoców, warzyw, pełnych ziaren i orzechów jest również związane ze zwiększonym ryzykiem cukrzycy typu 2.

Choroby układu krążenia są główną przyczyną śmierci na świecie, a dieta zachodnia stanowi istotny czynnik ryzyka dla tych chorób. Wysokie spożycie tłuszczów nasyconych i trans, dodanych cukrów oraz soli jest powiązane ze zwiększonym ryzykiem chorób układu krążenia. W przeciwieństwie do tego, diety bogate w owoce, warzywa, pełne ziarna oraz zdrowe tłuszcze, takie jak te obecne w diecie śródziemnomorskiej, wykazują zmniejszenie ryzyka wystąpienia chorób układu krążenia.

Niektóre nowotwory, szczególnie rak jelita grubego, również zostały powiązane z dietą zachodnią. Wysokie spożycie czerwonego i przetworzonego mięsa, a także niskie spożycie owoców, warzyw i pełnych ziaren, wiąże się ze zwiększonym ryzykiem raka jelita grubego.

Dostępność przetworzonej i ultraprzetworzonej żywności, w tym cukru, przemysłowych olejów roślinnych i drobiu, wzrosła na przestrzeni ostatnich dwóch stuleci, podczas gdy spożycie masła/smalcu/tłuszczów stałych, nabiału (głównie pełnotłustego), świeżych owoców, świeżych warzyw oraz czerwonego mięsa (wołowina/wieprzowina) spadło. Przed rokiem 1900 żywność ultraprzetworzona była rzadko spotykana, ale obecnie stanowi ponad połowę diety Amerykanów.

Mikrobiom jelitowy to zbiór mikroorganizmów zamieszkujących przewód pokarmowy, w tym bakterie, wirusy, grzyby i inne drobnoustroje. Ten skomplikowany ekosystem odgrywa ważną rolę w zdrowiu ludzkiego organizmu, przyczyniając się do różnych funkcji, takich jak trawienie, regulacja układu odpornościowego oraz synteza niektórych witamin i innych niezbędnych składników odżywczych. W literaturze naukowej stwierdzono, że jednym z głównych czynników, obok aktywności fizycznej, które modulują mikrobiotę jelitową, jest dieta.

Dieta zachodnia może zaburzać równowagę i różnorodność mikrobiomu jelitowego, prowadząc do dysbiozy, która jest stanem charakteryzującym się nadmiernym wzrostem szkodliwych bakterii oraz redukcją pożytecznych bakterii. Dysbioza może upośledzać funkcję bariery jelitowej, zwiększać przepuszczalność jelit, sprzyjać translokacji bakterii oraz wywoływać stany zapalne w całym organizmie. Dysbioza może również wpływać na funkcjonowanie układu odpornościowego, modulować różnicowanie komórek odpornościowych, zmieniać aktywację komórek odpornościowych, wpływać na produkcję cytokin, regulować wydzielanie immunoglobulin oraz modulować tolerancję immunologiczną.

 

Porbiotyk zawierający dwa szczepy probiotyczne Bifidobacterium o udowodnionym, pozytywnym wpływie na kondycję przewodu pokarmowego – KUP TUTAJ

Dieta zachodnia a lifestyle

Dieta zachodnia stała się globalnym zjawiskiem, które ma znaczący wpływ na zdrowie człowieka. Cechy społeczne, takie jak dochód, wykształcenie i pochodzenie kulturowe, odgrywają kluczową rolę w kształtowaniu nawyków żywieniowych i preferencji. Dochód i wykształcenie to istotne czynniki społeczne wpływające na wybory żywieniowe. Osoby o wyższych dochodach i lepszym wykształceniu częściej mają zdrowszą dietę, która obejmuje więcej owoców, warzyw, pełnych ziaren oraz chudego białka. Wyższy poziom wykształcenia wiąże się z większym spożyciem owoców i warzyw. Poziomy dochodów i wykształcenia są powiązane z wynikami zdrowotnymi związanymi z dietą zachodnią. Osoby o niższych dochodach i niższym wykształceniu częściej mają złe nawyki żywieniowe i są bardziej narażone na choroby przewlekłe, takie jak otyłość, cukrzyca typu 2 i choroby układu krążenia. Na przykład osoby o niskich dochodach częściej spożywają przetworzoną żywność i rzadziej sięgają po owoce i warzywa.

Oprócz diety zachodniej, siedzący tryb życia i niski poziom aktywności fizycznej również wiążą się ze zwiększonym ryzykiem chorób przewlekłych. Wysoki poziom aktywności fizycznej wiąże się ze zmniejszonym ryzykiem cukrzycy typu 2. Podobnie wyższy poziom aktywności fizycznej wiąże się ze zmniejszonym ryzykiem chorób układu krążenia.

Normy społeczne również mogą wpływać na wybory żywieniowe. Ludzie często są pod wpływem zachowań osób w ich otoczeniu, w tym rodziny, przyjaciół i rówieśników. Normy społeczne związane ze zdrowym odżywianiem są pozytywnie związane ze spożyciem owoców i warzyw wśród nastolatków. Normy społeczne związane ze zdrowym odżywianiem są powiązane z lepszymi wynikami zdrowotnymi. Osoby, które postrzegają normy społeczne jako wspierające zdrowe nawyki żywieniowe, częściej mają zdrowszą dietę i niższe ryzyko chorób przewlekłych, a nastolatki, które postrzegały normy społeczne jako wspierające zdrowe odżywianie, spożywały więcej owoców i warzyw oraz mniej napojów słodzonych.

Środowisko żywieniowe, w tym dostępność i dostęp do zdrowych produktów spożywczych, również odgrywa rolę w kształtowaniu wyborów żywieniowych. Osoby mieszkające na obszarach z ograniczonym dostępem do zdrowych produktów częściej mają złe nawyki żywieniowe. Osoby mieszkające na obszarach tzw. „pustyń żywnościowych” miały niższe spożycie owoców i warzyw oraz wyższe spożycie napojów słodzonych w porównaniu z osobami mieszkającymi na obszarach o lepszym dostępie do żywności. Środowisko żywieniowe jest również powiązane z wynikami zdrowotnymi związanymi z dietą zachodnią. Osoby mieszkające na obszarach pustyń żywnościowych są bardziej narażone na gorsze wyniki zdrowotne ze względu na ograniczony dostęp do zdrowych produktów spożywczych. Osoby mieszkające na obszarach pustyń żywnościowych miały wyższe ryzyko otyłości i cukrzycy typu 2 w porównaniu z osobami mieszkającymi na obszarach o lepszym dostępie do żywności. Zrozumienie tych cech społecznych jest kluczowe dla opracowania skutecznych interwencji mających na celu promowanie zdrowszych nawyków żywieniowych i zmniejszenie ryzyka chorób przewlekłych.

 

Wpływ żywienia i diety zachodniej na mikrobiotę jelitową

Z dotychczasowej wiedzy wynika, że spożywanie dużej ilości przetworzonych, wysokokalorycznych posiłków wiąże się nie tylko ze zwiększonym ryzykiem rozwoju takich schorzeń jak cukrzyca, otyłość, choroby serca, ale także z dysbiozą jelitową. Konkretnie, wysokie spożycie mięsa, które jest charakterystyczne dla diety zachodniej, zwiększa liczebność bakterii Bacteroides, Alistipes i Bilophila (związanych z procesami patologicznymi, takimi jak aterogeneza) i zmniejsza liczebność Bifidobacterium, Roseburia, Eubacterium i Ruminococcus. Ponadto, stosunek bakterii Firmicutes do Bacteroidetes był w ostatniej dekadzie często uznawany za wiarygodny marker otyłości i równocześnie za odzwierciedlenie wzorców diety zachodniej. U zdrowych osób udział bakterii Firmicutes w mikrobiocie jelitowej wynosi od 11% do 95%, podczas gdy bakterie Bacteroidetes stanowią od 0,6% do 86,5%. Badania wykazały, że Firmicutes stanowiły 37,0 ± 9,1% u osób nieotyłych i 40,8 ± 15,0% u osób otyłych, natomiast Bacteroidetes stanowiły 44,0 ± 9,8% u osób nieotyłych i 37,0 ± 14,0% u osób otyłych. Zmiany w składzie bakteryjnym i/lub różnorodności mikrobioty jelitowej są zazwyczaj związane z modyfikacjami profilu metabolicznego mikrobioty, co wpływa również na zdrowie gospodarza.

Jednak względna obfitość bakterii z typów Firmicutes i Bacteroidetes jest wysoce zmienna wśród członków tej samej populacji, co prawdopodobnie wynika z wpływu wielu niekorzystnych czynników związanych ze stylem życia, takich jak dieta zachodnia, niski poziom aktywności fizycznej, dodatki i zanieczyszczenia żywności oraz stosowanie antybiotyków. To może tłumaczyć sprzeczne wyniki uzyskiwane przy porównywaniu mikrobioty osób o prawidłowej masie ciała z mikrobiotą osób otyłych, co utrudnia korelację między stosunkiem Firmicutes do Bacteroidetes a określonym stanem zdrowia. Chociaż mikrobiota jelitowa może przyczyniać się do rozwoju otyłości, brak jest wystarczających dowodów na potwierdzenie związku między otyłością a zmianami w stosunku Firmicutes do Bacteroidetes.

Dieta bogata w tłuszcze i cukry, a uboga w błonnik, owoce i warzywa jest również związana z przewlekłym stanem zapalnym. Zapalenie jest istotnym mechanizmem łączącym dietę zachodnią z chorobami przewlekłymi. Badania wykazały, że wyższa obfitość bakterii Firmicutes, gatunków Ruminococcus z rodzaju Blautia oraz szlaków syntezy endotoksyn była konsekwentnie związana z dietami opartymi na przetworzonych produktach i pochodzenia zwierzęcego. Z kolei diety roślinne i rybne były pozytywnie związane z komensalami produkującymi krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe oraz szlakami metabolizmu składników odżywczych.

Dieta zachodnia sprzyja stanom zapalnym w organizmie, zwiększając poziom prozapalnych cząsteczek, takich jak cytokiny i białko C-reaktywne. Ponadto, spożycie tłuszczów nasyconych i trans oraz rafinowanych węglowodanów, typowych dla tej diety, może wywoływać uwalnianie mediatorów zapalnych. W przeciwieństwie do tego, dieta śródziemnomorska, bogata w owoce i warzywa, pełne ziarna i chude źródła białka, takie jak ryby, może pomóc w redukcji stanu zapalnego i ochronie przed chorobami przewlekłymi. Badania wykazały, że diety i schorzenia żołądkowo-jelitowe są powiązane z zapaleniem i nowotworami, a mikrobiota osób stosujących dietę śródziemnomorską była wzbogacona w bakterie o właściwościach przeciwzapalnych. Stwierdzono wzrost liczebności bakterii Akkermansia i spadek Fusobacterium u osób stosujących dietę śródziemnomorską, nawet poniżej poziomów obserwowanych u zdrowych osób bez określonej diety. Fusobacterium jest znanym patogenem związanym z nowotworami, podczas gdy Akkermansia jest wskaźnikiem zdrowego przewodu pokarmowego. Głównym powodem tego jest zdolność przeciwzapalna zapewniana przez przeciwutleniacze obecne w tej diecie, które neutralizują wolne rodniki i zapobiegają uszkodzeniom oksydacyjnym komórek. Zawierają one również związki przeciwzapalne, takie jak polifenole i kwasy tłuszczowe omega-3, które pomagają w redukcji stanów zapalnych w organizmie.

Dysbioza jelitowa i proces przewlekłego zapalenia, a także profil i jakość odżywcza typowych produktów zachodnich, występują równocześnie. Dysbioza jelitowa to stan, w którym naturalna równowaga mikroorganizmów w jelitach jest zaburzona, co prowadzi do nadmiernego wzrostu szkodliwych bakterii lub zmniejszenia liczby pożytecznych bakterii. Spożywane przez nas pokarmy dostarczają nie tylko niezbędnych składników odżywczych, ale także tworzą środowisko sprzyjające wzrostowi i przetrwaniu bakterii jelitowych. Skład naszej diety odgrywa znaczącą rolę w determinowaniu rodzaju bakterii, które rozwijają się w jelitach. Wzrost znaczenia mikrobioty jelitowej w utrzymaniu zdrowia spowodował rosnące zainteresowanie badaniem wpływu diety na mikrobiotę jelitową. Model diety zachodniej jest podejrzewany o zwiększanie poziomu prozapalnych cytokin, zaburzanie bariery nabłonkowej i zmienianie mikrobioty jelitowej (wzrost liczby Bacteroides i Enterobacteriaceae oraz spadek liczby Bifidobacterium i Lactobacillus), co prowadzi do niskiego stopnia przewlekłego zapalenia w jelitach.

Jedną z grup żywności, która wydaje się mieć największy wpływ na mikrobiotę jelitową i która przyciąga największą uwagę w literaturze naukowej, jest żywność ultraprzetworzona. Obejmuje ona produkty spożywcze wytwarzane z substancji wyekstrahowanych z całych produktów, które następnie łączone są z różnymi dodatkami, takimi jak konserwanty, substancje aromatyzujące i słodziki. Żywność ultraprzetworzona, taka jak napoje gazowane i słone przekąski, jest bardzo atrakcyjna ze względu na długi okres trwałości, niską cenę i wygodę spożycia w dowolnym czasie i miejscu. Spożycie takich produktów jest alarmująco wysokie w wielu krajach o wysokim dochodzie. Na przykład we Francji żywność ultraprzetworzona stanowi 29,1% całkowitej energii spożywanej, podczas gdy w Australii i Stanach Zjednoczonych odpowiada za 42% i 57,9% całkowitej energii spożywanej. Negatywne skutki dla mikrobioty jelitowej zostały zbadane przez autorów sugerujących, że ultraprzetworzona żywność zawierająca wysokie poziomy dodanych cukrów, niezdrowych tłuszczów i sodu zmienia mikrobiotę jelitową, prowadząc do zmniejszenia liczby pożytecznych bakterii i wzrostu liczby szkodliwych bakterii. Co więcej, taka żywność jest uboga w błonnik, który jest kluczowym składnikiem odżywiającym pożyteczne bakterie jelitowe. W niedawnym meta-badaniu stwierdzono, że spożycie warzyw wiązało się z niższym ryzykiem wrzodziejącego zapalenia jelita grubego, podczas gdy spożycie owoców było związane z niższym ryzykiem zarówno choroby Crohna, jak i wrzodziejącego zapalenia jelita grubego. Jednak autorzy sugerują również, że emulgatory i dodatki stosowane w produkcji żywności ultraprzetworzonej mogą mieć szkodliwy wpływ na mikrobiotę jelitową, w tym powodować stany zapalne i zwiększać przepuszczalność ściany jelita. Niektóre badania sugerują również, że spożycie ultraprzetworzonej żywności może prowadzić do zmian w aktywności mózgu i zachowaniach, w tym do zachowań podobnych do uzależnień, co może przyczyniać się do nadmiernego spożycia i dalszych problemów zdrowotnych. Analiza kału dorosłych spożywających aspartam i acesulfam K w niedawnym przekrojowym badaniu klinicznym z udziałem 31 uczestników nie wykazała wzrostu liczebności bakterii, lecz raczej spadek różnorodności bakteryjnej w porównaniu z osobami, które ich nie spożywały.

Z kolei diety wegetariańskie lub roślinne mogą być korzystne dla mikrobioty jelitowej. Polifenole dietetyczne to roślinne związki chemiczne występujące w warzywach, zbożach, owocach, kawie i herbacie. Te organiczne cząsteczki to złożona i heterogeniczna klasa substancji charakteryzujących się obecnością hydroksylowanych grup fenylowych, które występują w bardzo małych ilościach w diecie zachodniej. Polifenole dietetyczne często dzielą się na flawonoidy i nieflawonoidy w zależności od ich struktury chemicznej i złożoności. Wpływ polifenoli dietetycznych na ekologię jelit oraz mechanizmy stojące za ich oddziaływaniem na choroby jelitowe i pozajelitowe były ostatnio badane. Różne badania wykazały, że polifenole mają właściwości przeciwutleniające, przeciwcukrzycowe, przeciwnowotworowe, neuroprotekcyjne, przeciwzapalne, kardioprotekcyjne, przeciwbakteryjne, przeciwadipogenne i inne. Konkretnie, badania epidemiologiczne wykazały powiązania między spożyciem żywności bogatej w polifenole, takiej jak warzywa i napoje, a zapobieganiem chorobom. Wyniki te zaobserwowano w przypadku niektórych rodzajów nowotworów, chorób układu krążenia, cukrzycy typu 2, osteoporozy, zapalenia trzustki, problemów żołądkowo-jelitowych, uszkodzeń płuc i chorób neurodegeneracyjnych.

 

Monakolina K od Apollo’s Hegmony – reguluje poziom cholesterolu – KUP TUTAJ

Podsumowanie

Dieta zachodnia sprzyja stanom zapalnym w organizmie, zwiększając poziom prozapalnych cząsteczek, takich jak cytokiny i białko C-reaktywne. Ponadto, spożycie tłuszczów nasyconych, tłuszczów trans oraz rafinowanych węglowodanów, które są typowe dla tej diety, może wywoływać uwalnianie mediatorów zapalnych. W przeciwieństwie do tego, dieta śródziemnomorska, bogata w owoce, warzywa, pełne ziarna oraz chude źródła białka, takie jak ryby, może pomóc w redukcji stanu zapalnego i ochronie przed chorobami przewlekłymi.

Badania wykazały, że diety oraz schorzenia żołądkowo-jelitowe są powiązane z procesami zapalnymi i rozwojem nowotworów, a mikrobiota osób stosujących dietę śródziemnomorską była wzbogacona w bakterie o właściwościach przeciwzapalnych. Stwierdzono wzrost liczebności bakterii Akkermansia oraz spadek Fusobacterium u osób stosujących dietę śródziemnomorską, nawet poniżej poziomów obserwowanych u zdrowych osób, które nie stosowały określonej diety. Fusobacterium jest znanym patogenem związanym z nowotworami, podczas gdy Akkermansia jest wskaźnikiem zdrowego przewodu pokarmowego. Głównym powodem tych korzystnych zmian jest zdolność przeciwzapalna zapewniana przez przeciwutleniacze obecne w tej diecie, które neutralizują wolne rodniki i zapobiegają uszkodzeniom oksydacyjnym komórek. Dieta ta zawiera również związki przeciwzapalne, takie jak polifenole i kwasy tłuszczowe omega-3, które pomagają w redukcji stanów zapalnych w organizmie.

 

Literatura

1. Al Ghorani, H.; Götzinger, F.; Böhm, M.; Mahfoud, F. Arterial hypertension—Clinical trials update 2021. Metab. Cardiovasc. Dis. 2022, 32, 21–31.
2. Arsene, M.M.; Jorelle, A.B.; Sarra, S.; Viktorovna, P.I.; Davares, A.K.; Ingrid, N.K.; Steve, A.A.; Andreevna, S.L.; Vyacheslavovna, Y.N.; Carime, B.Z. Short review on the potential alternatives to antibiotics in the era of antibiotic resistance. J. Appl. Pharm. Sci. 2021, 12, 29–40.
3. Bustamante-Sanchez, A.; Villegas-Mora, B.E.; Martínez-Guardado, I.; Tornero-Aguilera, J.F.; Ardigò, L.P.; Nobari, H.; Clemente-Suárez, V.J. Physical Activity and Nutritional Pattern Related to Maturation and Development. Sustainability 2022, 14, 16958.
4. Carrera-Bastos, P.; Fontes-Villalba, M.; O’Keefe, J.H.; Lindeberg, S.; Cordain, L. The western diet and lifestyle and diseases of civilization. Res. Rep. Clin. Cardiol. 2011, 2, 15–35.
5. Chun, Y.J.; Sohn, S.-K.; Song, H.K.; Lee, S.M.; Youn, Y.H.; Lee, S.; Park, H. Associations of colorectal cancer incidence with nutrient and food group intakes in Korean adults: A case-control study. Clin. Nutr. Res. 2015, 4, 110–123.
6. Cordain, L.; Eaton, S.B.; Sebastian, A.; Mann, N.; Lindeberg, S.; Watkins, B.A.; O’Keefe, J.H.; Brand-Miller, J. Origins and evolution of the Western diet: Health implications for the 21st century. Am. J. Clin. Nutr. 2005, 81, 341–354.
7. González Olmo, B.M.; Butler, M.J.; Barrientos, R.M. Evolution of the Human Diet and Its Impact on Gut Microbiota, Immune Responses, and Brain Health. Nutrients 2021, 13, 196.
8. Hariharan, D.; Vellanki, K.; Kramer, H. The Western Diet and Chronic Kidney Disease. Curr. Hypertens. Rep. 2015, 17, 16.
9. Hunter, J.E.; Zhang, J.; Kris-Etherton, P.M. Cardiovascular disease risk of dietary stearic acid compared with trans, other saturated, and unsaturated fatty acids: A systematic review. Am. J. Clin. Nutr. 2010, 91, 46–63.
10. Kennedy, G.; Nantel, G.; Shetty, P.; Food and Agriculture Organization of the United Nations. Globalization of food systems in developing countries: Impact on food security and nutrition. FAO Food Nutr. Pap. 2004, 83, 1–300.
11. Kopp, W. How Western Diet and Lifestyle Drive The Pandemic Of Obesity And Civilization Diseases. Diabetes Metab. Syndr. Obes. Targets Ther. 2019, 12, 2221–2236.
12. Malik, V.S.; Li, Y.; Tobias, D.K.; Pan, A.; Hu, F.B. Dietary Protein Intake and Risk of Type 2 Diabetes in US Men and Women. Am. J. Epidemiol. 2016, 183, 715–728.
13. Mann, J.; Cummings, J.H.; Englyst, H.N.; Key, T.; Liu, S.; Riccardi, G.; Summerbell, C.; Uauy, R.; van Dam, R.M.; Venn, B.; et al. FAO/WHO Scientific Update on carbohydrates in human nutrition: Conclusions. Eur. J. Clin. Nutr. 2007, 61, S132–S137.
14. Mariotti, F. Animal and Plant Protein Sources and Cardiometabolic Health. Adv. Nutr. 2019, 10, S351–S366.
15. Naude, C.E.; Schoonees, A.; Nguyen, K.A.; Senekal, M.; Young, T.; Garner, P.; Chaplin, M.; Volmink, J.; Richardson, M. Low-carbohydrate versus balanced-carbohydrate diets for reducing weight and cardiovascular risk. Cochrane Database Syst. Rev. 2022, 1, CD013334.
16. Rice Bradley, B.H. Dietary Fat and Risk for Type 2 Diabetes: A Review of Recent Research. Curr. Nutr. Rep. 2018, 7, 214–226.
17. Rakhra, V.; Galappaththy, S.L.; Bulchandani, S.; Cabandugama, P.K. Obesity and the Western Diet: How We Got Here. Mo. Med. 2020, 117, 536–538.
18. Salas-Salvadó, J.; Becerra-Tomás, N.; García-Gavilán, J.F.; Bulló, M.; Barrubés, L. Mediterranean Diet and Cardiovascular Disease Prevention: What Do We Know? Prog. Cardiovasc. Dis. 2018, 61, 62–67.
19. Shively, C.A.; Appt, S.E.; Vitolins, M.Z.; Uberseder, B.; Michalson, K.T.; Silverstein-Metzler, M.G.; Register, T.C. Mediterranean versus Western Diet Effects on Caloric Intake, Obesity, Metabolism, and Hepatosteatosis in Nonhuman Primates. Obesity (Silver Spring Md.) 2019, 27, 777–784.
20. Siegel, R.L.; Miller, K.D.; Jemal, A. Cancer statistics, 2019. CA Cancer J. Clin. 2019, 69, 7–34.
21. Wolever, T. Carbohydrates and health—The FAO/WHO consultation. Aust. J. Nutr. Diet. 2001, 58, S3.
22. Zinöcker, M.K.; Lindseth, I.A. The Western Diet-Microbiome-Host Interaction and Its Role in Metabolic Disease. Nutrients 2018, 10, 365.