Bóle pięt w okresie dorastania

Zdjęcie Marcelina Pawlikowska, Unsplash

 

Korzyści płynące z ćwiczeń i sportu są ogromne. Dla młodych sportowców udział w sporcie poprawia sprawność fizyczną, zwiększa samoocenę, ułatwia socjalizację z rówieśnikami oraz poprawia wyniki w nauce. Jednakże, aktywność sportowa niesie również ryzyko urazów, z których najczęstsze to przeciążenia układu mięśniowo-szkieletowego. Ból pięty jest częstym problemem wśród młodych sportowców, często wynikającym z nadmiernego przeciążenia i zwiększonych wymagań sportowych. Choć choroba Haglunda (Sever’s Disease) jest powszechną przyczyną, istnieje wiele innych czynników przyczyniających się do tego stanu, w tym urazy kostne i ścięgniste związane ze stresem, a także patologie takie jak nowotwory i zmiany kostne.

Złożona anatomia tylnej części stopy, obejmująca kostki dodatkowe, chrząstki wzrostowe i tkanki miękkie, może prowadzić do bólu pięty, objawiającego się takimi objawami jak rozlany ból, obrzęk i potencjalne powiększenie kostne.

 

Choroba Haglunda

Choroba Haglunda, znana również jako zapalenie kostki piętowej, objawia się bolesnym urazem przeciążeniowym, który wywołuje dyskomfort w tylnej części kości piętowej. Ten stan wynika z przeciążenia wywieranego przez ścięgno Achillesa na nieukształtowaną apofizę kości piętowej. Apofiza zaczyna się kostnieć około 7-9 roku życia, a pełne zrośnięcie następuje w wieku 15-17 lat. W okresie wzrostu, aż do pełnego kostnienia, apofiza kości piętowej jest podatna na zapalenie.

Choroba Haglunda jest typowa na początku skoku wzrostowego, kiedy piszczel rozwija się szybciej niż kompleks mięśni brzuchatego łydki i płaszczkowatego. Ta asymetria zwiększa przeciążenie w miejscu przyczepu ścięgna Achillesa, szczególnie podczas aktywności obejmujących bieganie i skakanie, takich jak koszykówka, piłka nożna, lekkoatletyka, biegi przełajowe i gimnastyka. Dodatkowymi czynnikami ryzyka są długotrwała lub całoroczna aktywność, źle dopasowane lub zużyte obuwie, suboptymalna mechanika treningu oraz otyłość. Czynniki biomechaniczne, takie jak słaba zgięcie grzbietowe stawu skokowego, stopa końsko-szpotawa, stopa płasko-koślawa, szpotawość kolan i koślawość przedstopia, również zwiększają podatność na tę chorobę.

Badanie kliniczne zazwyczaj ujawnia obrzęk i tkliwość w miejscu przyczepu ścięgna Achillesa do kości piętowej. Pasywne zgięcie grzbietowe stawu skokowego może wywołać ból, a nacisk jednocześnie na boczne i przyśrodkowe strony kości piętowej może nasilić dyskomfort, znany jako objaw Haglunda. Stanie na palcach może dodatkowo nasilić ból. Obrazowanie radiologiczne nie jest zazwyczaj konieczne do diagnozy, ale może być wykorzystane do wykluczenia innych stanów. Rezonans magnetyczny pomaga w diagnostyce różnicowej, podczas gdy fragmentacja i stwardnienie apofizy nie są specyficznymi objawami choroby Haglunda.

Zapalenie apofizy kości piętowej jest stanem samowygaszającym i po zakończeniu wzrostu kostnego wszystkie dolegliwości ustępują. Leczenie polega na modyfikacji i ograniczeniu aktywności fizycznej w celu złagodzenia podrażnienia pięty. Środki leczenia obejmują podkładki piętowe i wkładki ortopedyczne dla osób z nieprawidłową postawą stóp. Modyfikacja obuwia, polegająca na zastosowaniu dobrze amortyzowanych i wspierających opcji, pomaga wchłaniać wstrząsy podczas aktywności. Fizykoterapia, skupiająca się na ekscentrycznym wzmacnianiu mięśni łydek na płaskiej powierzchni, przyczynia się do powrotu do zdrowia. Chociaż choroba Haglunda jest samowygaszająca, odpowiednie leczenie zachowawcze umożliwia powrót do sportu w ciągu dwóch miesięcy. Jednak przedwczesny powrót może utrudnić proces gojenia.

Kurumina od Apollo;s Hegemony – redukuje ból i stan zapalny – KUP TUTAJ

Zapalenie rozcięgna podeszwowego

Rozcięgno podeszwowe, struktura włóknista, rozpoczyna się od przednio-przyśrodkowej strony podeszwowej części kości piętowej i rozciąga się na każdą z pięciu paliczków proksymalnych. Istnieje anatomiczne połączenie między ścięgnem Achillesa a rozcięgnem podeszwowym, które wspiera łuk podeszwowy i przyczynia się do efektywnego ruchu.

Mechanizm kołowrotka opisuje sposób, w jaki rozcięgno podeszwowe wspiera stopę podczas obciążenia i dostarcza informacji na temat stresów mechanicznych wywieranych na rozcięgno podeszwowe.

Zapalenie rozcięgna podeszwowego jest rozpoznawane jako uraz przeciążeniowy o wieloczynnikowej etiologii, ponieważ nie zidentyfikowano żadnego pojedynczego czynnika przyczynowego. Czynniki takie jak otyłość i warianty biomechaniczne, w tym stopa płasko-koślawa, stopa wydrążona oraz napięte ścięgno Achillesa, zwiększają ryzyko wystąpienia zapalenia rozcięgna podeszwowego.

W populacji pediatrycznej zapalenie rozcięgna podeszwowego może występować w każdej grupie wiekowej, szczególnie u dzieci uprawiających sporty, które wymagają dużej ilości biegania, skakania i stromych wzniesień, i może występować jednocześnie z chorobą Haglunda.

Diagnoza opiera się głównie na ocenie klinicznej i wywiadzie pacjenta. Dyskinezja poststatyczna, charakteryzująca się bólem podczas pierwszych kroków po okresie odpoczynku, jest typowym objawem. Chociaż chodzenie może chwilowo łagodzić ból, długotrwałe chodzenie lub trening mogą wywołać dyskomfort. Palpacja przednio-przyśrodkowej strony kości piętowej i bierne zgięcie grzbietowe palców lub stawu skokowego mogą nasilić ból. Różne narzędzia diagnostyczne, w tym radiogramy, rezonans magnetyczny i scyntygrafia kości, pomagają wykluczyć złamania stresowe kości piętowej lub kości śródstopia, które są możliwymi diagnozami różnicowymi. Ultrasonografia okazuje się skuteczna w diagnostyce zapalenia rozcięgna podeszwowego.

Strategie leczenia obejmują kontrolę bólu i ćwiczenia ukierunkowane na przyczynę problemu. Niesteroidowe leki przeciwzapalne są stosowane w celu łagodzenia bólu. Literatura opisuje różne rodzaje leczenia, w tym odpoczynek, ciepło, ultradźwięki, stymulację elektryczną, różnorodne urządzenia ortopedyczne, ćwiczenia i operacje. N

Należy zauważyć, że zastrzyki kortykosteroidowe są odradzane u młodzieży ze względu na potencjalne skutki uboczne, takie jak atrofia tkanki tłuszczowej. Leczenie chirurgiczne, takie jak wydłużenie mięśnia brzuchatego łydki lub uwolnienie rozcięgna podeszwowego, nie powinno być stosowane u pacjentów pediatrycznych.

 

Złamanie stresowe kości piętowej

Wraz ze wzrostem poziomu treningu fizycznego, szczególnie w sporcie zorganizowanym, złamania stresowe stają się coraz bardziej powszechne u młodzieży. Kość piętowa jest drugim najczęściej dotkniętym miejscem złamań stresowych, zaraz po kościach śródstopia.

Złamania stresowe powstają, gdy kość nie ma wystarczająco dużo czasu na regenerację po stresie. Dzielą się one na typy zmęczeniowe, dotyczące normalnej kości pod nadzwyczajnym stresem oraz typy niewydolnościowe, dotyczące nieprawidłowej kości pod normalnym stresem. Te złamania często wynikają ze zmian w sposobie, intensywności lub czasie trwania treningu, w połączeniu z czynnikami takimi jak przejście na bardziej wymagającą powierzchnię treningową lub znaczący przyrost masy ciała. Indywidualne czynniki predysponujące obejmują wysoki łuk podłużny, różnicę w długości kończyn, ograniczony zakres ruchu w stawach stopy i nadmierną koślawość przedstopia.

Objawy kliniczne obejmują dodatni test uciskowy, a także może wystąpić obrzęk i ciepłota. Ból kości piętowej narasta stopniowo podczas aktywności, zazwyczaj lokalizując się z tyłu i poniżej tylnego obszaru stawu skokowego. Początkowe radiogramy są normalne w 90% przypadków, ale złamanie może stać się widoczne w ciągu 10 dni. Bardziej czułe narzędzia diagnostyczne, takie jak rezonans magnetyczny i scyntygrafia kości, są preferowane, przy czym rezonans magnetyczny jest preferowaną metodą u młodzieży ze względu na brak promieniowania.

Złamania stresowe kości piętowej są uznawane za „niskiego ryzyka”, z wysokim prawdopodobieństwem samoistnego gojenia się kości. Leczenie zachowawcze obejmuje modyfikację aktywności, odpoczynek oraz unieruchomienie. Zaleca się nieobciążanie przez cztery tygodnie, następnie częściowe obciążanie przez kolejne cztery tygodnie, a powrót do normalnej aktywności po około 12 tygodniach.

MSM od testosterone.pl – skutecznie obniża stan zapalny w stawach – KUP TUTAJ

Zespół bólowy poduszeczki tłuszczowej pięty

Poduszeczka tłuszczowa pięty, znajdująca się między kością piętową a skórą, składa się głównie z tkanki tłuszczowej o średniej grubości 18 mm. Pełni ona rolę amortyzatora, chroniąc przed nadmiernym miejscowym stresem i zmniejszając naciski na podeszwę stopy. Zapalenie poduszeczki tłuszczowej jest najczęstszą przyczyną objawów, choć ból może wynikać również z atrofii tej tkanki. Przewlekły ból pięty spowodowany stłuczeniem może wystąpić u biegaczy, którzy używają butów o niewystarczającej amortyzacji.

Pacjenci zazwyczaj odczuwają głęboki ból w środku pięty, który można odtworzyć przez dotyk. Chodzenie boso lub po twardych powierzchniach nasila ból, podczas gdy ulga występuje przy braku nacisku na piętę. Obrazowanie nie jest wymagane do postawienia diagnozy, ale może okazać się użyteczne, gdy pojawiają się wątpliwości. Zwykłe radiogramy pomagają wykluczyć patologie kostne, podczas gdy rezonans magnetyczny ukazuje dokładny zakres zespołu bólowego. Zespół bólowy poduszeczki tłuszczowej pięty jest często błędnie diagnozowany jako zapalenie rozcięgna podeszwowego. Ból jest zlokalizowany w poduszeczce piętowej; rozcięgno podeszwowe nie jest tkliwe, a ból nie nasila się przy zginaniu grzbietowym palców.

Leczenie polega przede wszystkim na zmniejszeniu nacisku na poduszeczkę tłuszczową poprzez odpoczynek. Popularne strategie łagodzenia bólu obejmują chłodzenie, odpoczynek i niesteroidowe leki przeciwzapalne. Kubki piętowe, odpowiednie obuwie i taping mogą również okazać się skuteczne w łagodzeniu objawów.

 

Zapalenie ścięgna Achillesa z wyroślem kostnym na powierzchni tylno-górnej

Przyczep ścięgna Achillesa znajduje się w tylnej części kości piętowej. Nadmierne przeciążenie przyczepu może z czasem powodować przerost kostny lub nawet wyrośl kostną znaną jako deformacja Haglunda. Długotrwały stres mechaniczny może przyczynić się do rozwoju zapalenia powierzchownej kaletki, tendinopatii Achillesa oraz zapalenia kaletki podścięgnowej. Procesy zapalne i obrzęk w tkankach znajdujących się między kością piętową a ścięgnem Achillesa przyczyniają się do rozwoju zapalenia kaletki podścięgnowej, co jest związane zwłaszcza z noszeniem sztywnych butów, co jest szczególnie istotne w sportach takich jak łyżwiarstwo. Z biomechanicznego punktu widzenia stopa końsko-szpotawa, stopa płasko-koślawa, stopa wydrążona oraz pierwszy promień stopy w zgięciu podeszwowym są ściśle związane z tym zespołem bólu pięty.

Badanie kliniczne ujawnia ból przy bezpośrednim dotyku tylno-bocznych części kości piętowej. Obecność deformacji Haglunda sugeruje stosunkowo duże przeciążenie w miejscu przyczepu ścięgna Achillesa. Objawy mogą występować obustronnie i nasilają się w przypadku noszenia nieodpowiedniego obuwia. Ocena radiologiczna, w szczególności radiogramy wykonane na stojąco, przedstawiają wyrośl kostną na tylno-górnej części guzka piętowego w widokach bocznych.

Leczenie zachowawcze obejmuje stosowanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych oraz ćwiczeń. Zmiany w obuwiu oraz podniesienie pięty są uważane za opcjonalne interwencje, mające na celu zmniejszenie nacisku i złagodzenie stresu na obszarze objawionym bólem. Najskuteczniejszą metodą leczenia z największymi dowodami skuteczności jest rehabilitacja ruchowa. W przypadkach opornych na leczenie zachowawcze, charakteryzujących się długotrwałą niepełnosprawnością, należy rozważyć potencjalną interwencję chirurgiczną.

 

Zespół os trigonum

Kość skokowa wykazuje dwa wyraźne guzki tylne, które stanowią miejsca przyczepu dla więzadła trójgraniastego przyśrodkowo i więzadła skokowo-strzałkowego tylnego bocznie. Guzki te tworzą rowek dla ścięgna zginacza długiego palucha. Te guzki powstają z wtórnych centrów kostnienia w okresie dojrzewania, zazwyczaj między 7 a 13 rokiem życia, a zlewają się z kością skokową w ciągu roku od ich pojawienia się. Jednak czasami te centra kostnienia mogą nie zrosnąć się zgodnie z oczekiwaniami, co prowadzi do powstania synchondrozy, znanej jako dodatkowy kostek, czyli os trigonum, z kością skokową.

Zespół os trigonum jest diagnozowany, gdy pacjent z os trigonum doświadczanobjawów. Uraz lub przeciążenie stawu skokowego, szczególnie w sportach obejmujących znaczną zgięcie podeszwowe, takich jak piłka nożna, balet, bieganie z góry lub kopanie, mogą wywołać ten zespół.

Diagnoza opiera się na wywiadzie klinicznym i radiogramach. Typowe objawy obejmują sztywność stawu skokowego w zgięciu podeszwowym, przewlekły ból i obrzęk stawu skokowego. Odpoczynek często łagodzi objawy, a bolesność w okolicy tylno-bocznej podczas palpacji może być obecna. Bierne zgięcie podeszwowe może wywołać ból. Radiogramy boczne, uzyskane w pełnym zgięciu podeszwowym w pozycji stojącej, pomagają ocenić ucisk talotibialny, charakterystyczny dla zespołu os trigonum. Rezonans magnetyczny dostarcza dodatkowych informacji na temat obrzęku szpiku kostnego i bliznowacenia sąsiednich tkanek miękkich, co pomaga w planowaniu przedoperacyjnym, ukazując obecność synchondrozy włóknistej, włóknisto-chrzęstnej lub chrzęstnej. Ultrasonografia może ocenić zapalenie pochewki ścięgna zginacza długiego palucha jako potencjalną diagnozę różnicową.

Leczenie nieoperacyjne jest preferowane na początku i obejmuje odpoczynek, okłady z lodu, niesteroidowe leki przeciwzapalne oraz unikanie ruchów stawu skokowego powodujących nasilenie bólu. Fizykoterapia koncentruje się na wzmacnianiu i rozciąganiu mięśni dolnej części nogi, z wyłączeniem mięśnia brzuchatego łydki, aby zmniejszyć siłę napięcia powodującą ucisk tylnej części stopy na kość piętową. Zastrzyki kortykosteroidowe mogą potwierdzić diagnozę i przynieść długotrwałą ulgę w przypadku zespołu os trigonum wywołanego urazem. W przypadkach rozwiniętych na skutek chronicznego przeciążenia z powtarzającym się pełnym zgięciem podeszwowym, zastrzyki kortykosteroidowe oferują tymczasową ulgę, ale objawy mogą powrócić po wznowieniu poprzedniej aktywności, takiej jak balet. Operacja staje się rozważana po niepowodzeniu leczenia zachowawczego, stosując techniki takie jak endoskopia tylna lub procedury otwarte w celu usunięcia niezrosłego fragmentu. Pacjenci poddawani interwencji chirurgicznej zwykle wykazują dobrą prognozę, często powracając do sportu w ciągu trzech miesięcy po operacji.

 

Zapalenie stawu podskokowego

Staw podskokowy, choć często opisywany jako jeden staw, obejmuje połączenia stawowe między kością skokową, piętową i łódkowatą. Jego główną funkcją jest umożliwienie ruchów pronacji i supinacji kostki. Anatomicznie dzieli się na przedni staw podskokowy, obejmujący staw skokowo-łódkowy i skokowo-piętowy, oraz tylny staw podskokowy, tworzący pojedynczą tylną powierzchnię między kością piętową a kością skokową.

Zapalenie stawu podskokowego może wynikać z różnych przyczyn, przy czym młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów jest częstą przyczyną u młodzieży.

Pacjenci z zapaleniem stawu podskokowego mogą wykazywać objawy ogólnoustrojowe, historię rodzinną chorób reumatycznych, obrzęk kostki, ciepło przy palpacji stawu oraz zmniejszony zakres ruchu. Sztywność stawów może występować, ustępując w ciągu dnia i z aktywnością. Ocena diagnostyczna obejmuje badania laboratoryjne, takie jak liczba białych krwinek, liczba płytek krwi, wskaźnik sedymentacji erytrocytów, białko C-reaktywne, albumina i hemoglobina, z niektórymi wynikami wskazującymi na przewlekłe zapalenie.

Leczenie obejmuje niesteroidowe leki przeciwzapalne i leki modyfikujące przebieg choroby. Prognozy dla zapalenia stawu podskokowego są różne, z zauważalną poprawą w ostatnich latach. W rzadkich przypadkach, gdy choroba postępuje do końcowego etapu zapalenia stawów, artrodeza stawu podskokowego może być rozważana jako potencjalna interwencja.

 

D3+K2 od testosterone.pl – wspiera aparat ruchu niezależnie od wieku – KUP TUTAJ

Łagodne zmiany kostne

Różnorodność łagodnych zmian kostnych może dotyczyć populacji pediatrycznej, choć przypadki dotyczące kości piętowej są rzadkie, stanowiąc zaledwie 3% wszystkich guzów kostnych u dzieci. Łagodne zmiany kości piętowej mogą objawiać się bólem, guzkiem i/lub obrzękiem, lub mogą być bezobjawowe i przypadkowo wykryte podczas obrazowania. Głównie trzy główne łagodne zmiany dotyczą kości piętowej u dzieci: kostniak kostninowy, prosty torbiel kostny i tętniakowata torbiel kostna.

Kostniak kostninowy wyróżnia się jako najczęstszy łagodny guz stopy i kostki, stanowiąc 35% wszystkich guzów w tej okolicy. Ten guz klasycznie objawia się nocnym bólem łagodzonym przez niesteroidowe leki przeciwzapalne. Radiologicznie kostniak kostninowy charakteryzuje się lucencją otoczoną sklerozą, co czasami prowadzi do błędnej diagnozy jako prosty torbiel kostny. Tomografia komputerowa ukazuje nidus, który jest okrągłą lub owalną, gładko ograniczoną lityczną zmianą z centralnym zwapnieniem. Leczenie obejmuje chirurgiczne usunięcie lub ablację za pomocą fal radiowych, obie metody wykazują wysokie wskaźniki sukcesu.

Tętniakowate torbiele kostne są łagodnymi, wypełnionymi krwią torbielami, które zazwyczaj występują w okolicach przynasadowych kości. Stanowią one około 1% wszystkich guzów kostnych, przy czym tylko około 1,5% tętniakowatych torbieli kostnych występuje w kości piętowej. Tętniakowate torbiele kostne kości piętowej są zazwyczaj objawowe, objawiając się bólem podczas obciążania i zauważalnym obrzękiem. Badanie fizykalne może ujawnić bolesność, wyczuwalny guzek i obrzęk. Główne leczenie tętniakowatej torbieli kostnej obejmuje wyłyżeczkowanie i przeszczepienie kości, z wysokim ryzykiem nawrotu, co skłania do stosowania adjuwantów, takich jak burring o wysokiej prędkości, wiązka argonowa, fenol i krioterapia. Chociaż ryzyko złośliwej transformacji jest niskie, jest ono zazwyczaj związane z historią naświetlania. Ogólnie prognozy są dobre przy odpowiedniej interwencji chirurgicznej.

 

Złamanie chrząstki kości piętowej

Kość piętowa jest pierwszą kością stopy, która zaczyna kostnieć, podczas gdy pierwotny punkt kostnienia rozwija się już w życiu płodowym. Następnie, między 7 a 9 rokiem życia, pojawia się wtórny punkt kostnienia, który zlewa się między 15 a 17 rokiem życia. W okresie niepełnego rozwoju, kość piętowa jest pokryta tkanką chrzęstną, co czyni ją podatną na urazy. Szczytowy wiek występowania to między 8 a 12 rokiem życia, a najczęstsze mechanizmy urazowe to upadki z wysokości.

Typowe objawy to miejscowa bolesność, a w cięższych przypadkach obrzęk i upośledzona zdolność do chodzenia. Tradycyjne radiogramy mogą być mało czułe w wykrywaniu złamań ze względu na znaczną obecność chrząstki. Dodatkowe metody obrazowania, takie jak tomografia komputerowa lub rezonans magnetyczny, są przydatne w dokładnym uwidocznieniu linii złamań.

Złamania kości piętowej mają zazwyczaj charakter zewnątrzstawowy i charakteryzują się korzystnym gojeniem bez trwałych powikłań. Leczenie zachowawcze obejmuje unieruchomienie, szczególnie w przypadku złamań nieprzemieszczonych lub minimalnie przemieszczonych, trwające do 5-6 tygodni. Interwencja chirurgiczna staje się konieczna w przypadku ciężkiego przemieszczenia lub zapadnięcia się stawu.

Czasami opisuje się ostre złamanie apofizy, które powinno być leczone za pomocą szycia. Jest to inne schorzenie niż choroba Haglunda, która jest wtórna do procesu zapalnego lub przeciążeniowego.

 

Podsumowanie

Bóle pięty u młodzieży są częstym problemem, szczególnie wśród aktywnych sportowo dzieci i nastolatków. Choć aktywność fizyczna przynosi liczne korzyści, takie jak poprawa kondycji fizycznej, wzrost samooceny i lepsze relacje społeczne, to może również prowadzić do urazów, zwłaszcza przeciążeniowych. Ból pięty często wynika z nadmiernego obciążenia i intensywnych treningów, a jednym z najczęściej spotykanych schorzeń jest choroba Haglunda (Sever’s Disease), spowodowana przeciążeniem apofizy kości piętowej przez ścięgno Achillesa.

Oprócz choroby Haglunda, inne przyczyny bólu pięty mogą obejmować zapalenie rozcięgna podeszwowego, złamania stresowe kości piętowej, zespół bólowy poduszeczki tłuszczowej pięty, zapalenie ścięgna Achillesa z wyroślem kostnym oraz zespół os trigonum. Każda z tych patologii ma swoją charakterystyczną etiologię, objawy oraz metody diagnostyczne i terapeutyczne.

Leczenie tych schorzeń najczęściej obejmuje metody zachowawcze, takie jak odpoczynek, modyfikacja aktywności fizycznej, stosowanie odpowiedniego obuwia oraz fizykoterapia. W przypadkach bardziej zaawansowanych lub opornych na leczenie zachowawcze, może być konieczna interwencja chirurgiczna.

W okresie dojrzewania, szczególną uwagę należy zwrócić na prawidłową diagnozę i odpowiednie leczenie, aby zapobiec długotrwałym powikłaniom i umożliwić młodym sportowcom szybki i bezpieczny powrót do pełnej aktywności fizycznej.

 

Literatura:

 

1. Arch Dis Child. (2005). Long term sport involvement and sport injury rate in elite young athletes. Archives of Disease in Childhood, 90(5), 525-527. https://doi.org/10.1136/adc.2004.057653
2. DiFiori, J. P. (2010). Evaluation of overuse injuries in children and adolescents. Current Sports Medicine Reports, 9(6), 372-378. https://doi.org/10.1249/JSR.0b013e3181fdba58
3. Davison, M. J., David-West, S. K., & Duncan, R. (2016). Careful assessment: The key to diagnosing adolescent heel pain. Practitioner, 260(1793), 30-32.
4. Ogden, J. A., Ganey, T. M., Hill, J. D., & Jaakkola, J. I. (2004). Sever’s injury: A stress fracture of the immature calcaneal metaphysis. Journal of Pediatric Orthopaedics, 24(5), 488-492. https://doi.org/10.1097/00004694-200409000-00007
5. Chang, C. D., & Wu, J. S. (2017). MR imaging findings in heel pain. Magnetic Resonance Imaging Clinics of North America, 25(1), 79-93. https://doi.org/10.1016/j.mric.2016.08.011
6. Hendrix, C. L. (2005). Calcaneal apophysitis (Sever disease). Clinics in Podiatric Medicine and Surgery, 22(1), 55-62. https://doi.org/10.1016/j.cpm.2004.08.011
7. James, A. M., Williams, C. M., & Haines, T. P. (2016). Effectiveness of footwear and foot orthoses for calcaneal apophysitis: A 12-month factorial randomized trial. British Journal of Sports Medicine, 50(20), 1268-1275. https://doi.org/10.1136/bjsports-2015-094986
8. Smith, J. M., & Varacallo, M. (2024). Sever disease (calcaneal apophysitis). In StatPearls [Internet]. Treasure Island, FL: StatPearls Publishing.
9. Wu, M., Fallon, R., & Heyworth, B. E. (2016). Overuse injuries in the pediatric population. Sports Medicine and Arthroscopy Review, 24(4), 150-158. https://doi.org/10.1097/JSA.0000000000000129
10. Perhamre, S., Lundin, F., Klässbo, M., & Norlin, R. (2012). A heel cup improves the function of the heel pad in Sever’s injury: Effects on heel pad thickness, peak pressure, and pain. Scandinavian Journal of Medicine & Science in Sports, 22(4), 516-522. https://doi.org/10.1111/j.1600-0838.2010.01266.x
11. Lau, L. L., Mahadev, A., & Hui, J. H. (2008). Common lower limb sport-related overuse injuries in young athletes. Annals of the Academy of Medicine, Singapore, 37(4), 315-319.
12. Kvist, M. H., & Heinonen, O. J. (2007). Calcaneal apophysitis (Sever’s disease) – a common cause of heel pain in young athletes. Scandinavian Journal of Medicine & Science in Sports, 1(4), 235-238.
13. Bolgla, L. A., & Malone, T. R. (2004). Plantar fasciitis and the windlass mechanism: A biomechanical link to clinical practice. Journal of Athletic Training, 39(1), 77-82.
14. Crawford, F., & Thomson, C. (2003). Interventions for treating plantar heel pain. Cochrane Database of Systematic Reviews, (3), CD000416. https://doi.org/10.1002/14651858.CD000416
15. Morrissey, D., Cotchett, M., Said, J. B., & others. (2021). Management of plantar heel pain: A best practice guide informed by a systematic review, expert clinical reasoning, and patient values. British Journal of Sports Medicine, 55(19), 1106-1118. https://doi.org/10.1136/bjsports-2019-101970
16. Malanga, G. A., & Ramirez-Del Toro, J. A. (2008). Common injuries of the foot and ankle in the child and adolescent athlete. Physical Medicine and Rehabilitation Clinics of North America, 19(2), 347-371. https://doi.org/10.1016/j.pmr.2007.11.003
17. Sabir, N., Demirlenk, S., Yagci, B., Karabulut, N., & Cubukcu, S. (2005). Clinical utility of sonography in diagnosing plantar fasciitis. Journal of Ultrasound in Medicine, 24(8), 1041-1048. https://doi.org/10.7863/jum.2005.24.8.1041
18. Kothari, E. A., Padgett, A. M., Young, S. M., Ray, J., Shah, A., & Conklin, M. J. (2023). A review of pediatric heel pain. Cureus, 15(1), Article e34228. https://doi.org/10.7759/cureus.34228
19. Buchbinder, R. (2004). Clinical practice. Plantar fasciitis. New England Journal of Medicine, 350(21), 2159-2166. https://doi.org/10.1056/NEJMcp032745
20. Narváez, J. A., Narváez, J., Ortega, R., Aguilera, C., Sánchez, A., & Andía, E. (2000). Painful heel: MR imaging findings. Radiographics, 20(2), 333-352. https://doi.org/10.1148/radiographics.20.2.g00mc09333
21. Brockwell, J., Yeung, Y., & Griffith, J. F. (2009). Stress fractures of the foot and ankle. Sports Medicine and Arthroscopy Review, 17(3), 149-159. https://doi.org/10.1097/JSA.0b013e3181b12727
22. Weber, J. M., Vidt, L. G., Gehl, R. S., & Montgomery, T. (2005). Calcaneal stress fractures. Clinics in Podiatric Medicine and Surgery, 22(1), 45-54. https://doi.org/10.1016/j.cpm.2004.08.004
23. Wilder, R. P., & Sethi, S. (2004). Overuse injuries: Tendinopathies, stress fractures, compartment syndrome, and shin splints. Clinics in Sports Medicine, 23(1), 55-81. https://doi.org/10.1016/S0278-5919(03)00085-1
24. O’Dell, M. C., Jaramillo, D., Bancroft, L., Varich, L., Logsdon, G., & Servaes, S. (2016). Imaging of sports-related injuries of the lower extremity in pediatric patients. Radiographics, 36(6), 1807-1827. https://doi.org/10.1148/rg.2016160009
25. Thomas, J. L., Christensen, J. C., Kravitz, S. R., & others. (2010). The diagnosis and treatment of heel pain: A clinical practice guideline-revision 2010. Journal of Foot and Ankle Surgery, 49(3 Suppl), S1-S19. https://doi.org/10.1053/j.jfas.2010.01.001
26. Mayer, S. W., Joyner, P. W., Almekinders, L. C., & Parekh, S. G. (2014). Stress fractures of the foot and ankle in athletes. Sports Health, 6(6), 481-491. https://doi.org/10.1177/1941738113486588
27. Serrano, S., Figueiredo, P., & Páscoa Pinheiro, J. (2016). Fatigue fracture of the calcaneus: From early diagnosis to treatment: A case report of a triathlon athlete. American Journal of Physical Medicine & Rehabilitation, 95(6), e79-e83. https://doi.org/10.1097/PHM.0000000000000457