Obrazek wyróżniający: Clark Tibbs
Bycie zmotywowanym oznacza posiadanie impulsu do podjęcia działania. Osoba, która nie odczuwa żadnego bodźca ani chęci do działania, jest określana jako niezmotywowana, natomiast ktoś, kto jest pełen energii i determinacji do osiągnięcia celu, jest postrzegany jako zmotywowany. Większość ludzi, którzy pracują lub spędzają czas z innymi, zwraca uwagę na kwestie związane z motywacją, próbując ocenić, na ile inni – lub oni sami – są zmotywowani do wykonania danej czynności. Specjaliści z różnych dziedzin również stają przed wyzwaniem zwiększania lub wspierania motywacji u osób wokół siebie. W związku z tym wiele teorii motywacyjnych ujmuje motywację jako indywidualne zjawisko, które mieści się na skali od jej niskiego poziomu po wysoki. Warto zaznaczyć, że motywacja stanowi nieodłączny element ludzkiego doświadczenia. Już dzieci instynktownie badają nowe obiekty, a dorośli chętnie podejmują się nowych aktywności, nawet bez wyraźnych nagród zewnętrznych. W związku z tym można wywnioskować, że motywacja nie jest jednorodnym zjawiskiem. Ludzie różnią się nie tylko jej intensywnością, ale i rodzajem. Innymi słowy, różnice występują nie tylko w poziomie motywacji (czyli jej ilości), ale również w jej kierunku (czyli typie motywacji). Kierunek motywacji odnosi się do podstawowych nastawień i celów, które stanowią przyczynę działania — czyli wyjaśnia, dlaczego ludzie podejmują konkretne działania. Przykładowo, uczeń może być bardzo zmotywowany do odrabiania lekcji z powodu ciekawości i zainteresowania lub dlatego, że pragnie uzyskać uznanie nauczyciela lub rodzica. Z kolei motywacja do nauki nowych umiejętności może wynikać z ich użyteczności i wartości albo chęci uzyskania dobrej oceny oraz związanych z nią przywilejów. W tych przypadkach ilość motywacji pozostaje na podobnym poziomie, lecz jej charakter i cel są zdecydowanie różne. W rezultacie nie wszystkie nasze działania są kierowane namacalnymi bodźcami lub korzyściami zewnętrznymi, czyli „zewnętrzną” motywacją. Część z nich napędzają bardziej osobiste impulsy, nazywane „motywacją wewnętrzną,” gdzie sama aktywność stanowi nagrodę. Choć zachowania wynikające z motywacji wewnętrznej są podobne do tych motywowanych zewnętrznie – mają na celu maksymalizację nagród i minimalizację kosztów, wyrażanych matematycznie jako funkcje wartości i wysiłku – wewnętrzne wartości są trudne do określenia, a ich struktura pozostaje słabo poznana [1]. Dysfunkcje motywacji wewnętrznej są kluczowym elementem w różnych zaburzeniach psychiatrycznych, przejawiając się jako apatia w chorobach neurologicznych, anhedonia w depresji czy objawy negatywne w schizofrenii. Każdy z tych symptomów może być wynikiem podobnych zaburzeń w zakresie motywacji wewnętrznej, co sprawia, że interwencje skupiające się na niej mogą poprawić wyniki leczenia. Jednak z powodu braku jasnych ustaleń naukowych, wpływ motywacji wewnętrznej na zaburzenia psychiczne jest nadal słabo poznany. Niniejszy przegląd ma na celu omówienie konceptualizacji, metod pomiaru i neurobiologii motywacji wewnętrznej, oferując ramy dla zrozumienia jej roli w psychopatologii i leczeniu.
WPC80 od testosterone.pl – idealne uzupełnienie diety każdego sportowca – KUP TUTAJ
Motywacja wewnętrzna
Na początku XX wieku opisy motywacji były ze sobą sprzeczne. Woodworth (1918) uznawał, że wewnętrzna motywacja kieruje zachowaniami opartymi na ich własnym „rodzimym popędzie”. W przeciwieństwie do tego, Thorndike (1911) i Watson (1913) argumentowali, że zachowaniem rządzą czynniki zewnętrzne. Również teoria popędów Hulla (1943), koncentrująca się na wewnętrznych potrzebach, głosiła, że wszystkie działania wynikają z dążenia do osiągania lub unikania określonych stanów biologicznych, takich jak głód lub ból. Jednak teoria ta nie była w stanie wyjaśnić pewnych zachowań, takich jak głodne szczury poddające się bólowym wstrząsom elektrycznym, by zbadać nowe środowisko (Nissen, 1930) czy makaki rezus angażujące się w rozwiązywanie łamigłówek bez widocznych korzyści biologicznych (Harlow, 1950). Teorie napędzane wyłącznie potrzebami fizjologicznymi nie uwzględniały przypadków, gdy organizmy priorytetowo traktują bardziej złożone potrzeby poznawcze. Braki teorii popędów doprowadziły do powstania alternatywnych teorii motywacji wewnętrznej, które uwzględniały utrzymanie homeostazy poznawczej lub zmniejszanie niepewności jako główne czynniki zachowań. Te teorie nadal jednak opierały się na bodźcach zewnętrznych lub reprezentacjach zewnętrznych stanów docelowych jako kluczowych elementach napędzających działania. W połowie XX wieku pojawiły się modele podkreślające rolę poszukiwania nowości, zainteresowania i autonomii w wewnętrznej motywacji. Sugerowano, że potrzeba nowości napędza działania poprzez ciekawość i eksplorację, co pozwala rozwijać umiejętności i zdobywać wiedzę. Zainteresowanie i przyjemność płynące z aktywności mogą wzmagać motywację wewnętrzną, wywołując stan „przepływu” – długotrwałej koncentracji i satysfakcji podczas wykonywania zadania, co rozwija zdolności. Z kolei teoria samostanowienia wskazuje, że potrzeby kompetencji, osiągnięć i autonomii są podstawą wewnętrznej motywacji, zgodnie z obserwacją, że wewnętrzna motywacja wynika z poczucia autonomii podczas wykonywania zadania. Modele te podkreślają znaczenie osiągnięć i postrzeganej autonomii, co jest zgodne z nowoczesnymi ramami rozumienia nagród wewnętrznych[2]. Ponieważ motywacja wewnętrzna wynika z interakcji między osobą a zadaniem, niektórzy badacze definiują ją poprzez zainteresowanie zadaniem, podczas gdy inni – poprzez satysfakcję jednostki wynikającą z takiego zaangażowania. Różnice w tych definicjach częściowo wynikają z tego, że koncepcja motywacji wewnętrznej powstała w reakcji na dominujące w latach 40. i 60. XX wieku teorie behawioralne. Teoria operantna zakładała, że każde zachowanie jest motywowane nagrodami (czyli zewnętrznymi konsekwencjami, jak jedzenie czy pieniądze), więc zachowania motywowane wewnętrznie to takie, w których nagroda wynika z samej aktywności. Badano zatem cechy, które sprawiają, że dane zadanie jest interesujące. Natomiast teoria uczenia się sugerowała, że zachowania wynikają z popędów fizjologicznych. Z tego względu za wewnętrznie motywowane uważano działania zaspokajające wrodzone potrzeby psychologiczne, co skłoniło badaczy do analizy, które potrzeby psychiczne są realizowane w takich zachowaniach. Próbując zdefiniować zagadnienie możemy przyjąć, że motywacja wewnętrzna to angażowanie się w aktywność dla samej jej przyjemności, a nie dla zewnętrznych korzyści. Osoba zmotywowana wewnętrznie podejmuje działanie dla radości lub wyzwania, jakie ono przynosi, a nie z powodu nagród, presji czy bodźców zewnętrznych [3,4].
Motywacja zewnętrzna
Mimo że motywacja wewnętrzna została uznana za niezależną od zewnętrznych wzmacniaczy, nasze rozumienie tego zjawiska w dużej mierze opierało się na użyciu tych zewnętrznych bodźców jako narzędzi badawczych i konceptualnych. W niniejszym przeglądzie przedstawiamy historyczne spojrzenie na zewnętrzne czynniki motywujące zachowanie, koncentrując się na głównych modelach motywacji zewnętrznej, które odnoszą się do celu i działania. Wczesne teorie psychologiczne sugerowały, że „wola” i „intencja” są kluczowe dla osiągania celów, podkreślając znaczenie oczekiwań związanych z celami na podejmowane działania. W tym kontekście cechy otoczenia oraz wewnętrzny stan lub pamięć jednostki determinują jej działania w dążeniu do celu, co obejmuje również poznawczą reprezentację celu. Proces ten wymaga opracowania, aktualizacji i utrzymania różnych reprezentacji poznawczych, z uwzględnieniem bodźców zewnętrznych i procesu uczenia się.
W miarę jak rozwijały się teorie psychologiczne, pojawiły się również ekonomiczne modele motywacji, które zakładają, że zewnętrzne cele lub bodźce prowadzą do motywowanego zachowania poprzez analizę kosztów i korzyści, w której wybór motywowany następuje, gdy korzyści przewyższają koszty. Ostatnio ekonomia behawioralna bada, jak cechy osobowości, uprzedzenia i irracjonalności wpływają na motywowane zachowania [5]. Nowy model (Strombach i in., 2016) uwzględnia różnorodne czynniki w klasycznej analizie kosztów i korzyści, obejmujące zarówno czynniki wewnętrzne (np. satysfakcja), jak i zewnętrzne (np. pieniądze), z uwzględnieniem negatywnych kosztów (np. wysiłek, ból). Te czynniki tworzą jeden dynamiczny, subiektywny i zależny od stanu element, który napędza motywowane zachowanie [5]. Mimo że to podejście jest efektywne, jego wyraźne skupienie na bodźcach ogranicza jego zdolność do wyjaśniania różnych paradoksalnych zachowań, takich jak to, że gryzonie podejmują wysokie koszty samostymulacji pewnych obszarów mózgu (np. jądra półleżącego; Nac) lub wpływ zewnętrznych wzmacniaczy na motywację wewnętrzną. W modelach uczenia się opartych na wzmacnianiu organizmy uczą się, które działania maksymalizują całkowitą nagrodę, co zostało sformalizowane w ramach nauk obliczeniowych i nowoczesnych systemów sztucznej inteligencji. Jedna z teorii sugeruje, że motywowane działania są napędzane wyłącznie przez potrzebę zmniejszenia błędów przewidywania nagrody lub przez niedopasowanie między oczekiwaniami a rezultatami. RPE można także postrzegać jako sygnały dotyczące wartości nowych wyników lub nieoczekiwanych bodźców. Uczenie się oparte na RPE następnie napędza motywowane zachowanie, ale nawet przy poprawnym kodowaniu wartości działania lub wyniku, to motywowane zachowanie może być tłumione przez zmniejszoną nowość. Podkreśla to znaczenie nowości, oczekiwań i przewidywań w procesie uczenia się, a nie jedynie wartościowania wyboru. W modelach motywacji skoncentrowanych na działaniu bodźce mogą wywoływać zachowanie podejścia lub unikania poprzez sygnalizowanie potencjalnego celu. Motywacja bodźcowa zatem opiera się na oczekiwaniach, prawdopodobieństwie i wartości wyników, które uważa się za kluczowe w kształtowaniu wyborów behawioralnych i podejmowaniu decyzji. Podczas gdy niektórzy badacze określają motywację bodźcową jako proaktywną, inni postrzegają ją jako reaktywną, uwzględniając rolę uczenia się na podstawie wcześniejszych doświadczeń. Oczekiwanie wyniku było centralnym punktem behawioryzmu oraz warunkowania instrumentalnego [3], które zakładają, że działania są motywowane przez wzmacniacze, a wartość instrumentalna jest przypisywana samemu zachowaniu. Pary bodziec-reakcja dominują w behawioryzmie i współczesnych teoriach nawyków, gdzie motywowany wybór jest kształtowany przez wcześniej wzmocnione. Jednakże, to podejście może prowadzić do powtarzalnych zachowań, które są mało wrażliwe na karę i oderwane od celów. W rezultacie, modele skoncentrowane na działaniu niemal całkowicie pomijają motywację wewnętrzną, ponieważ zewnętrzne czynniki przejmują kontrolę nad zachowaniem [2,6,7,8]. Podczas analizy motywacji wewnętrznej warto uwzględnić pewne ograniczenia związane z modelami motywacji zewnętrznej. Po pierwsze, w kontekście analizy kosztów i korzyści oraz uczenia się przez wzmacnianie, konieczne jest wcześniejsze nabycie wewnętrznej reprezentacji rezultatu, co wymaga wcześniejszego doświadczenia z danym celem. Z kolei motywacja wewnętrzna może pojawić się w sytuacjach, gdy rezultaty lub zachowania są nowe, niepewne lub niejednoznaczne. Po drugie, motywacja może wystąpić w przypadku działań, które są całkowicie przewidywalne, co stanowi istotne ograniczenie dla modeli uczenia się przez wzmacnianie, które zakładają, że błędy przewidywania nagrody są kluczowe dla motywowanego działania. Po trzecie, te ramy nie są w stanie w pełni wyjaśnić spontanicznego dążenia do nowości czy zachowań eksploracyjnych, które nie są związane z oczekiwaniem żadnej zewnętrznej nagrody ani nie wiążą się z ponoszeniem kosztów [6].
OMA od testosterone.pl – przedtreningówka o idealnym składzie – KUP TUTAJ
Cechy wspólne i różnice
Zasadniczym pytaniem jest, czy motywację wewnętrzną i zewnętrzną można lub należy rozdzielać w sposób eksperymentalny lub teoretyczny. Istnieją dowody sugerujące, że te dwa konstrukty są oddzielne na poziomie neuronalnym. Najsilniejszym wsparciem są przypadki pacjentów z uszkodzeniami jąder podstawy, u których wystąpiła „psychiczna akinezja” – zespół objawiający się trudnościami w inicjowaniu samodzielnie generowanych działań, podczas gdy wykonywanie złożonych zadań poznawczych lub motorycznych na polecenie nie sprawia im trudności. U pacjentów z zespołem obcej ręki, uszkodzenia kory przedczołowej i zakrętu obręczy prowadzą do utraty celowej kontroli motorycznej, natomiast uszkodzenia obszaru (przed) uzupełniającego skutkują upośledzeniem realizacji intencji motorycznych. Dodatkowo badania przedkliniczne wykazały, że fotostymulacja projekcji ciała migdałowatego GABAergicznego moduluje motywację zewnętrzną, nie wpływając na zachowania motywowane wewnętrznie. Łącznie te wyniki sugerują, że motywacja wewnętrzna i zewnętrzna opierają się na różnych obwodach korowo-prążkowiowo-limbicznych. Badania behawioralne wspierają również tezę, że motywacja wewnętrzna i zewnętrzna to częściowo odrębne, ale oddziałujące na siebie procesy. Na przykład, gdyby motywacja do celów wewnętrznych i zewnętrznych była niezależnymi konstrukcjami, mogłyby one wykazywać efekty addytywne lub subtraktywne. W rzeczywistości, oczekiwanie i doświadczenie zewnętrznego wzmocnienia mogą zwiększyć motywację wewnętrzną. Jednak zjawisko „efektu podważania”, w którym zewnętrzne wzmocnienie zmniejsza motywację wewnętrzną, wywołało dyskusję na temat wpływu zewnętrznych bodźców na zachowania motywowane wewnętrznie. Jedno z możliwych wyjaśnień efektu podważania sugeruje, że obecność zewnętrznego wzmocnienia zmienia postrzeganie umiejscowienia kontroli nad zachowaniem z wewnętrznego na zewnętrzne, co podkreśla znaczenie agencji oraz przekonania o własności działania dla motywacji wewnętrznej. Choć temat ten budzi kontrowersje, coraz więcej dowodów potwierdza to wyjaśnienie, wskazując, że różne czynniki zewnętrzne (np. nagrody żywieniowe, obserwacja społeczna) mogą obniżać motywację wewnętrzną, gdy ich otrzymywanie uzależnione jest od wykonania zadania. Przydatnym narzędziem do analizy motywacji jest model Rubikona, który dzieli procesy motywacyjne na etapy: przeddecyzyjne rozważanie opcji, formułowanie intencji, działanie, osiąganie rezultatów i ocena. Husain i Roiser (2018) zaproponowali uzupełniający model dekonstrukcji apatii i anhedonii, skupiając się na procesach poznawczych, takich jak generowanie opcji, przewidywanie, inicjowanie działań, konsumpcja i uczenie się. W ramach tego podziału wczesna faza rozważań przed podjęciem decyzji reprezentuje punkt, w którym aspekty motywacji wewnętrznej i zewnętrznej zaczynają się różnić, ponieważ czynniki napędzające zachowanie mogą być zarówno wewnętrzne (np. przyjemność, ciekawość), jak i zewnętrzne (np. nagrody społeczne). Różnice te podkreślają istotne rozróżnienie między motywacją wewnętrzną, która jest proaktywnym procesem, a motywacją zewnętrzną, która ma charakter reaktywny [2,9-12].
NALT – wsparcie produkcji dopaminy odpowiedzialnej m.in. za motywację – KUP TUTAJ
Jak mierzyć motywację wewnętrzną
Współczesne podejścia obliczeniowe koncentrują się na modelowaniu procesu podejmowania decyzji, uczenia się wyników oraz relacjach między działaniami a wynikami, aby lepiej zrozumieć motywację. Tradycyjne modele podejmowania decyzji często korzystają z funkcji softmax do obliczania wartości dostępnych opcji, gdzie wybór działania opiera się na strategii dążenia do najlepszego rezultatu. Proces podejmowania decyzji oblicza prawdopodobieństwo wykonania danego działania w danym stanie oraz przewidywaną nagrodę. Polityka działania opiera się na założeniu, że działania motywowane są chęcią zwiększenia szans na otrzymanie nagrody i zredukowania ryzyka kary. W rzeczywistości jednak nasze działania mogą być motywowane przez różnorodne wskazówki sygnalizujące wewnętrzny stan nagradzania. Na przykład, standardowe algorytmy rozwiązujące problem motywacji zakładają, że wszystkie działania mają jednakowe prawdopodobieństwo, ignorując przy tym nieznane czynniki motywujące oraz oceniające wewnętrzne nagrody. Ogranicza to zastosowanie modeli podejmowania decyzji w badaniach dotyczących motywacji wewnętrznej. Badania uzupełniające analizowały, w jaki sposób ciekawość, będąca wewnętrzną motywacją do nauki, modulowała odpowiedzi neuronalne oraz wpływała na pamięć. Wysoki poziom ciekawości zwiększa aktywność w śródmózgowiu i jądrze ogoniastym, a także wywołuje reakcje w obustronnym jądrze ogoniastym oraz w przedniej części, co może wspierać procesy uczenia się i zapamiętywania. Ponieważ te paradygmaty oceniają motywację wewnętrzną niezależnie od nagradzających wyników, stanowią silne wsparcie dla teorii dotyczących częściowego nakładania się obwodów motywacji zewnętrznej i wewnętrznej. Do tego można dorzucić hormony, na przykład, zmiany w poziomie dopaminy leżą u podstaw przewidywania nagród oraz procesu uczenia się, a lokalne uwalnianie dopaminy w jądrze półleżącym (NAc) koduje motywację.
Wnioski, ograniczenia, przyszłe badania
W powyższym artykule omówione zostało, jak motywacja wewnętrzna została zdefiniowana, zmierzona i powiązana z funkcją neuronalną, aby wyjaśnić jej rolę w psychopatologii. W przeciwieństwie do motywacji zewnętrznej, która szybko znalazła miejsce w wiodących modelach poznawczych, obliczeniowych i neurobiologicznych zachowań ludzkich, wiedza na temat motywacji wewnętrznej pozostaje ograniczona z powodu zmieniających się konceptualizacji, niedokładnych pomiarów i niekompletnej charakterystyki jej korelatów biologicznych. Wskazać tutaj można na trzy obszary, które mogą być interesujące dla przyszłych badań. Po pierwsze, konieczne jest opracowanie nowych, obiektywnych metod pomiaru motywacji wewnętrznej. To wyzwanie eksperymentalne, ponieważ nawet najlepsze dotychczasowe próby definiowania motywacji wewnętrznej opierają się na odniesieniu do motywacji zewnętrznej, a inne paradygmaty (np. zadania eksploracji/eksploatacji) uwzględniają obecność zewnętrznych wzmocnień. Zamiast definiować motywowane zachowanie jako wewnętrzne lub zewnętrzne, lepszym podejściem mogłoby być rozważenie różnych czynników wpływających na zachowanie, które mogą być zarówno wewnętrzne, jak i zewnętrzne [13]. Przyszłe badania mogłyby indeksować motywację wewnętrzną, badając wpływ wewnętrznych i zewnętrznych wzmocnień na chęć do aktywności, która przynosi przyjemność. Taki projekt umożliwiłby bardziej złożone modelowanie oddziaływań między różnymi wzmocnieniami, co mogłoby wyjaśnić niespójności dotyczące wpływu zewnętrznych wzmocnień na motywację wewnętrzną. Na przykład, nagrody pieniężne mogą zmniejszać motywację tylko w sytuacjach, gdy postrzegana sprawczość jest niska lub gdy przyjemność z wykonywanego zadania jest wysoka. Takie interakcje mogłyby wyjaśniać paradoksalne zjawiska, takie jak efekt podważania. Po drugie, potrzebne są modele obliczeniowe do scharakteryzowania motywacji wewnętrznej. Modele obliczeniowe w kontekście motywacji zewnętrznej okazały się skuteczne, jednak niewiele z nich nadaje się do analizy motywacji wewnętrznej, ze względu na ich skupienie na relacji między działaniem a wynikiem. Jeśli jednak nagroda wewnętrzna zostanie operacjonalizowana jako mierzalny rezultat (np. ukończenie przyjemnego zadania), modele uczenia się przez wzmacnianie mogłyby oszacować, jak reprezentowana jest wartość nagrody wewnętrznej. Rozwój w dziedzinie modeli obliczeniowych mógłby znacząco poprawić zrozumienie procesów leżących u podstaw normalnego lub patologicznego podejmowania decyzji, co mogłoby prowadzić do identyfikacji nowych celów terapeutycznych. Po trzecie, mimo że dowody psychologiczne potwierdzają rozdwojenie motywacji wewnętrznej i zewnętrznej, dane na poziomie neuronalnym pozostają mniej jednoznaczne. Biorąc pod uwagę kluczową rolę układu dopaminowego mezolimbicznego w uczeniu się, ocenianiu wartości nagrody i zachowaniach eksploracyjnych, nie jest zaskakujące, że obecne dowody wskazują na znaczne nakładanie się obwodów neuronalnych dla zachowań motywowanych wewnętrznie i zewnętrznie. Potencjalnym kierunkiem badań są ukierunkowane manipulacje farmakologiczne lub neuromodulacja obwodów korowo-limbicznych, aby ustalić, czy zachowania motywowane wewnętrznie i zewnętrznie mogą być systematycznie modulowane u ludzi. Dzięki wyjaśnieniu obwodów neuronalnych dla różnych procesów motywacyjnych oraz ich powiązań ze specyficznymi profilami objawów, takie podejście mogłoby poprawić interwencje terapeutyczne w kontekście złożonych i wyniszczających zaburzeń, takich jak depresja.
Źródła:
[1] Gottlieb, J., Lopes, M., & Oudeyer, P.-Y. (2016). Motivated cognition: Neural and computational mechanisms of curiosity, attention, and intrinsic motiv- ation. In S. Kim, J. Reeve & M. Bong (Eds.), Recent developments in neuro- science research on human motivation (pp. 149–172). Bingley: Emerald Group Publishing Limited
[2] Morris LS, Grehl MM, Rutter SB, Mehta M, Westwater ML. On what motivates us: a detailed review of intrinsic v. extrinsic motivation. Psychol Med. 2022 Jul;52(10):1801-1816.
[3] Skinner, B. F. (1953). Science and human behavior. New York: Macmillan.
[4] Hull, C. L. (1943). Principles ofbehavior. New York: Appleton–Century–Crofts.
[5] Strombach, T., Strang, S., Park, S. Q., & Kenning, P. (2016). Common and distinct- ive approaches to motivation in different disciplines. Motivation – Theory, Neurobiology and Applications, 229,3–23.
[6] Deci, E. L., Koestner, R., & Ryan, R. M. (1999). A meta-analytic review of experiments examining the effects of extrinsic rewards on intrinsic motiv- ation. Psychological Bulletin, 125(6), 627–668.
[7] Bolles, R. C. (1972). Reinforcement, expectancy, and learning. Psychological Review, 79(5), 394–409.
[8] Berridge, K. C., Robinson, T. E., & Aldridge, J. W. (2009). Dissecting compo- nents of reward: ‘liking’, ‘wanting’, and learning. Current Opinion in Pharmacology, 9(1), 65–73.
[9] Seo, D., Funderburk, S. C., Bhatti, D. L., Motard, L. E., Newbold, D., Girven, K. S., … Bruchas, M. R. (2016). A GABAergic projection from the centromedial nuclei of the amygdala to ventromedial prefrontal cortex modulates reward behavior. The Journal of Neuroscience, 36(42), 10831– 10842.
[10] Deci, E. L., & Ryan, R. M. (1980). The empirical exploration of intrinsic motiv- ational processes. Advances in Experimental Social Psychology, 13,39–80
[11] Heckhausen, H. (1989). Motivation und Handeln. Springer-Lehrbuch (2nd ed.) Berlin, Heidelberg: Springer.
[12] Heckhausen, H., & Heckhausen, J. (2018). Motivation and action.Cham: Springer.
[13] Murayama, K., Matsumoto, M., Izuma, K., Sugiura, A., Ryan, R. M., Deci, E. L., & Matsumoto, K. (2015). How self-determined choice facilitates perform- ance: A key role of the ventromedial prefrontal cortex. Cerebral Cortex, 25(5), 1241–1251
