Jedną z najpopularniejszych wad postawy w obrębie kręgosłupa są plecy wklęsłe. W tej wadzie jest widoczny powiększony łuk w dolnym odcinku pleców zwany hiperlordozą. Zniekształcenie kręgosłupa niesie ze sobą wiele negatywnych skutków dla naszego całego ciała, a przez to może być powodem dolegliwości bólowych oraz przyczyną gorszych wyników chociażby u osób trenujących sporty siłowe. Na czym polega ta wada postawy i jak z nią walczyć?
Czym jest hiperlordoza?
Kręgosłup człowieka tworzą połączone ze sobą kręgi, jednak nie jest on prosty. Na poszczególnych odcinkach kręgi tworzą łuki skierowane do przodu lub do tyłu. W przypadku dołu pleców, a „fachowo” – odcinka lędźwiowego – kręgosłup jest skierowany do przodu i tworzy lordozę. Lordoza w odcinku lędźwiowym u człowieka nie tworzy się w życiu płodowym, gdzie cały kręgosłup jest zgięty do tyłu. Lordoza lędźwiowa tworzy się na tle rozwoju podczas okresu niemowlęcego. Ukształtowanie krzywizn kręgosłupa służy chociażby odpowiedniemu rozkładowi ciężaru podczas chodu.
Hiperlordoza oznacza nadmierny łuk w odcinku lędźwiowym, czyli pogłębienie lordozy. Kręgosłup w dolnej części pleców jest zdecydowanie bardziej skierowany do przodu i dlatego tą wadę postawy nazywamy plecami wklęsłymi.
Ze względu na indywidualną budowę ciała człowieka(każdy z nas jest zbudowany z tych samych „elementów”, lecz także każdy z nas ma charakterystyczną dla siebie ich budowę), do deformacji w wyniku hiperlordozy może dochodzić w różnoraki sposób. Może dojść chociażby tylko do pogłębienia lordozy. W tym przypadku lordoza w odcinku lędźwiowym nie zmienia swojej lokalizacji. W przypadku lordozy niskiej dochodzi do ograniczenia lordozy w lędźwiach i powiększenia obszaru kifozy(wygięcia do tyłu). Lordoza wysoka charakteryzuje się dodatkowym wygięciem w przód(lordozą) w odcinku piersiowym[1].
Przemyślana mieszanka składników dla zdrowia stawów,
włosów, paznokci oraz skóry
Epidemiologia
W jednym z badań oceniano postawę ciała u dzeci z klas 1-3 szkoły podstawowej. Badano także nachylenie kręgosłupa lędźwiowego. Z danych badań wynika, że około 50% dziewcząt oraz 32% chłopców miało większe odchylenia w porównaniu z ich rówieśnikami z prawidłową postawą. Odchylenia nie tworzyły pleców wklęsłych, natomiast przy „sprzyjających warunkach” mogły w późniejszych latach do tego doprowadzić. Plecy wklęsłe zostały stwierdzone w małym odsetku dzieci – u dziewcząt było to 4%, zaś u chłopców 2%[2].
U osób w wieku 19-25 wady postawy występują częściej. Plecy wklęsłe występują u 3-5% mężczyzn oraz 9-23% kobiet. W poprzednim artykule wspominałem, iż to płeć męska ma większą tendencję do wady postawy, jaką jest hiperkifoza, natomiast w przypadku hiperlordozy jest odwrotnie – u kobiet plecy wklęsłe występują o wiele częściej[3].
Przyczyny
Plecy wklęsłe mogą być wrodzoną wadą postawy, lecz częściej jest to wada nabyta.
Literatura podaje, iż większość przypadków hiperlordozy w odcinku lędźwiowym wynika z osłabienia mięśni odpowiedzialnych za utrzymanie prawidłowych krzywizn kręgosłupa. Niewydolne i słabe mięśnie nie są w stanie ustawić prawidłowo kręgosłupa oraz miednicy. Mięśnie są przyczepione do kości: kręgów oraz kości budujących miednicę. Przyczepione mięśnie odpowiadają za zmianę położenia tych kości[1,6].
Na wystąpienie pleców wklęsłych ma także ustawienie miednicy. Ruchy miednicy wpływają na położenie odcinka lędźwiowego kręgosłupa. Tyłopochylenie miednicy zmniejsza lordozę lędźwiową(plecy w dolnej części grzbietu są spłaszczone lub uwypuklone). W przypadku przodopochylenia miednicy dochodzi do pogłębienia lordozy, czyli hiperlordozy. Obie wady postawy(hiperlordoza oraz przodopochylenie miednicy) występują praktycznie razem objawiając się osłabieniem i nadmiernym napięciem tych samych mięśni[6].
Do pogłębienia się lordozy lędźwiowej może dojść także w wyniku chorób takich jak krzywica, gruźlica obejmująca kręgosłup czy urazy w obrębie kręgosłupa oraz stawu biodrowego.
Nieprawidłowo ustawiona kość krzyżowa czy kręgozmyk mogą być wrodzonym czynnikiem powstania hiperlordozy[7].
Kompleks metylowanych form witamin z grupy B
Charakterystyka
Pogłębienie lordozy lędźwiowej wpływa mocno na tkanki miękkie takie jak mięśnie czy więzadła. Część brzuszna zostaje nadmiernie rozciągnięta, a co za tym idzie – osłabiona. W hiperlordozie są osłabione mięsień prosty brzucha, skośny zewnętrzny brzucha i skośny wewnętrzny brzucha. Ponadto zgięcie w stawie biodrowym doprowadza do osłabienia grupy mięśni kulszowo – goleniowych oraz mięśnia pośladkowego wielkiego.
W dolnej części pleców mięśnie zostają przykurczone, dochodzi tam do wzrostu napięcia tkanek. Nadmiernie napięte są część lędźwiowa mięśnia prostownika grzbietu, mięsień biodrowo – lędźwiowy, czworoboczny lędźwi, prosty uda oraz mięsień krawiecki.
Sylwetka osoby z hiperlordozą zazwyczaj charakteryzuje się uwypulonym, wypiętym brzuchem. Przesunięcie kręgosłupa do przodu w jego dolnym odcinku doprowadza także do zmian położenia trzewi. Może to powodować problemy związane z narządami układu pokarmowego czy z przeponą. Ponadto może dochodzić do zaburzeń krążenia w obrębie jamy brzusznej, zaburzeń miesiączkowania czy nieprawidłowości w pracy nerek. Wiele osób w większości płci pięknej chwali się dobrze rozbudowanymi pośladkami. Prawda czasem może być jednak inna i mięśnie pośladkowe nie muszą być rozbudowane. Pośladki w hiperlordozie z pozoru są większe, a tak na prawdę są nadmiernie wypięte, zaś stawy biodrowe są w pozycji zgięciowej[7].
Co ciekawe, w przypadku innych wad postawy zazwyczaj nie wiążą się one z dolegliwościami bólowymi. Zazwyczaj tylko skrajne przypadki wad postaw powodują ból. Z badania, w którym badano zależność między wadą postawy kręgosłupa, a dolegliwościami bólowymi wykazano, iż to właśnie osoby z hiperlordozą lędźwiową odczuwają częściej ból związany z ich wadą postawy[4].
Badanie z 2017 roku, w którym zbadano ponad 300 osób wykazało, iż choroba zwyrodnieniowa stawów w odcinku lędźwiowym kręgosłupa występuje częściej u osób z pogłębioną lordozą lędźwiową. Może to oznaczać, iż hiperlordoza może zaliczać się do czynników powodujących zmiany degeneracyjne w stawach kręgosłupa. Dlatego też ważna jest praca nad wadami postawy[5].
Kurkumina z dodatkiem piperyny – wysokoprzyswajalny antyoksydant
Diagnostyka
W diagnostyce ważne jest rozpoznanie wad postawy na podstawie oceny sylwetki. Nadmiernie wystające pośladki, mocno uwypuklony brzuch czy powiększony łuk w dolnej części pleców to cechy rzucające się w oczy, kiedy widzimy osobę z hiperlordozą. W ocenie odcinka lędźwiowego kręgosłupa wykorzystuje się także badanie rentgenowskie kręgosłupa.
Leczenie
Przede wszystkim należy zadbać o prawidłowe ustawienie krzywizn kręgosłupa podczas czynności życia codziennego. Ze względu na to, iż wada postawy wpływa na mięśnie, należy rozluźnić oraz rozciągnąć zbyt mocno napięte mięśnie chociażby dzięki wizytom u fizjoterapeuty i jego pracy manualnej na tkankach miękkich. Ponadto można skorzystać z foam rollingu. Osłabione mięśnie brzucha, pośladkowe wielkie oraz grupę mięśni kulszowo – goleniowych należy wzmocnić. Nie zaleca się przebywać w pozycjach, które pogłębiają jeszcze bardziej hiperlordozę (na przykład leżąc na brzuchu w oparciu o przedramiona)[7]. W korekcji pleców wklęsłych zalecane jest pływanie na grzbiecie, stylem klasycznym, kraulem i delfinem głównie wykorzystując nogi[8].
Siłownia a hiperlordoza
Hiperlordozę można pogodzić z treningiem siłowym, natomiast należy zadbać, aby podczas ćwiczeń nie dochodziło do pogłębienia wady postawy, należy zadbać o zachowanie prawidłowych krzywizn kręgosłupa. Z uwagi na nadmiernie napiętą część lędźwiową mięśnie prostownika grzbietu należy ograniczyć wyprost tego odcinka kręgosłupa. Do pilnowania ustawienia kręgosłupa pomocne będzie korzystanie z luster. Trening siłowy umożliwia wzmocnienie osłabionych mięśni brzucha, pośladkowych wielkich czy grupy mięśni kulszowo – goleniowych. Mięśnie nadmiernie napięte powinny być regularnie rozciąganie oraz rolowane.
Wzmocnij siłę z kreatyną od testosterone.pl
Podsumowanie
Plecy wklęsłe są wadą postawy i polegają na pogłębieniu lordozy w odcinku lędźwiowym kręgosłupa. Problem ten częściej dotyka kobiet. W większości przypadków przyczyną powstania hiperlordozy jest osłabienie mięśni. Pogłębienie lordozy lędźwiowej wpływa na mięśnie w obrębie kręgosłupa oraz miednicy osłabiając je lub zwiększając ich napięcie. Korekcja tej wady postawy polega na pracy nad mięśniami oraz zachowywaniem prawidłowych krzywizn kręgosłupa.
Literatura:
[1] „Wady postawy ciała” Tadeusz Kasperczyk, Kraków, 2004
[2] „Częstość występowania wad postawy u dzieci z klas I-III szkoły podstawowej” Rosa Karolina, Muszkieta Radosław, Zukow Walery, Napierała Marek, Cieślicka Mirosława, Journal of Health Sciences. 2013;3(12):107-136
[3] „Ukształtowanie przednio – tylnych krzywizn kręgosłupa studentów filii AWF w Białej Podlaskiej”, Krystyna Górniak, Małgorzata Lichota, Rocznik Lubuski Tom 44, cz. 2a, 2018
[4] „Ocena wpływu krzywizn kręgosłupa w płaszczyźnie strzałkowej na dolegliwości mięśniowo – szkieletowe u młodych osób” Anna Zwierzchowska, Jacek Tuz, Medycyna Pracy 2018;69(1):29–36
[5] https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5539892/
[6] „Wady postawy u dzieci i młodzieży – charakterystyka i etiologia” Renata Muchacka, Marzena Pyclik. Prace naukowe Wyższej Szkoły Zarządzania i Przedsiębiorczości z siedzibą w Wałbrzychu, 2016.
[7] „Epidemiologia wad postawy u dzieci i młodzieży” Katarzyna Maciałczyk – Paprocka, Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu, 2013.
[8] „Ocena ukształtowania fizjologicznych krzywizn kręgosłupa dziewcząt trenujących sport pływacki i nie uprawiających pływania” Wioletta Izabela Łubkowska, Tomasz Zdeb, Bożena Mroczek, Family Medicine & Primary Care Review 2015; 17, 3: 189–192
