W ostatnim czasie w środowisku naukowym intensywnie badanym białkiem jest laktoferyna, która charakteryzuję się niezwykle dużą siłą bioaktywną. Okazuje się być substancją o wszechstronnych właściwościach. Do tej pory udowodniono jej działanie immunoregulacyjne, przeciwzapalne, bakteriostatyczne, antybakteryjne, antygrzybicze i antywirusowe. Dodatkowo przypisuje się jej działanie antynowotworowe.
Budowa i źródła laktoferyny
Laktoferyna została odkryta w 1939 roku, jako czerwona frakcja białka w mleku krowim. Po kilkunastu latach badań została wyizolowana z mleka krowiego i ludzkiego. LF to glikoproteina (połączenie białka z częścią cukrową) należąca do rodziny transferyn. Wykazuje silne powinowactwo do jonów żelaza, co przekłada się na korzystne efekty w leczeniu niedokrwistości z niedoboru żelaza i anemii. Jej charakterystyczna budowa sprawia, iż jest ona idealnym regulatorem układu immunologicznego i stymulatorem odporności.
Występuje w mleku, ślinie, łzach i wydzielinach gruczołów płciowych. W zależności od miejsca występowania laktoferyna spełnia różne funkcje. Jej zawartość w mleku krowim oscyluje między 50 a 120 mg/dm3. Natomiast jej ilość w siarze, czyli mleku wydzielanym i gromadzonym przez gruczoły mlekowe w ostatnich dniach ciąży, może być aż pięciokrotnie większa. Za sprawą tak silnych właściwości obronnych jest ona głównym elementem odpornościowym w mleku ssaków. Obecna w dużym stężeniu w mleku matki, stanowi silną linie obrony przed zewnętrznymi czynnikami środowiskowymi u noworodka.
Stężenie laktoferyny w surowicy krwi jest dosyć niskie, natomiast znacząco rośnie w sytuacji wystąpienia stanu zapalnego (nawet 1000-krotny wzrost stężenia). W związku z tym może służyć jako wskaźnik diagnostyczny związany głównie z infekcją bakteryjną.
100 mg czystej laktoferyny z dodatkiem witaminy C – KUP TUTAJ
Właściwości prozdrowotne
Najważniejszą rolą laktoferyny jest wspomaganie pracy układu odpornościowego. Proces ten odbywa się zależnie i niezależnie od żelaza. Zdolność do wiązania Fe to jedna z najważniejszych właściwości omawianego białka.
-
Działanie bakteriobójcze
Laktoferyna działa bakteriobójczo, poprzez wiązanie nadmiaru żelaza występującego w organizmie. W wyniku tego procesu dochodzi do ograniczenia dostępności Fe dla patogenów, a potrzebują go one do rozwoju. Jego brak związany jest z równoznacznym zatrzymaniem ich wzrostu, co zapewnia ochronę organizmu przed zakażeniem. Ma to duże znaczenie, w związku z coraz częściej występującą z lekoopornością.
Natomiast w mechanizmie niezależnym od żelaza, laktoferyna poprzez interakcję ze ścianami komórkowymi bakterii uszkadza je prowadząc do śmierci komórki bakteryjnej.
Wsparcie przeciwko niechcianym bakteriom – NAC – KUP TUTAJ
-
Działanie przeciwwirusowe
Potwierdzono również przeciwwirusowe właściwości omawianego białka. Szczególnie wrażliwe na jej działanie wirusy to: wirusy zapalenia wątroby typu B i C, wirus oddechowy, wirus HIV, wirus grypy i paragrypy. Laktoferyna hamuje możliwość przyłączania się patogenów do komórki gospodarza, blokując dostępne receptory, co uniemożliwia wirusowi wniknięcie do wnętrza komórki. W badaniach wykazano, iż suplementacja dodatkowo zmniejsza intensywność objawów infekcji wirusowej.
Działanie laktoferyny uniemożliwia namnażanie bakterii i wirusów na początkowym etapie zakażenia, a także odgrywa istotną role podczas trwającej już infekcji. W czasie aktywnego zachorowania, LF wywiera mobilizujący wpływ na cały układ immunologiczny stymulując jego poszczególne elementy do szybszego dojrzewania. Dodatkowo patogeny są sprawniej usuwane z organizmu, dzięki wzmacnianiu procesu fagocytozy (niszczenia mikroorganizmów).
-
Działanie antygrzybiczne
W aspekcie przeciwdziałania zakażeniom, laktoferyna wykazuje również właściwości antygrzybiczne. Mechanizm działania bazuje na zdolności przyłączenia się LF do ściany komórkowej i następnie niszczenia komórki. W analizach wykazano, że laktoferyna hamuje namnażanie się drożdżaków z gatunku Candida albicans, Candida krusei i Candida tropicalis.
Inną zdolność omawianego białka jest obniżanie właściwości adhezyjnych patogenów do komórek. W wyniku czego przyleganie drobnoustrojów i późniejszy rozwój zakażenia jest utrudniony. Poprzez działanie LF patogeny mają mniejszą zdolność do tworzenia biofilmów bakteryjnych (skupisk komórek), których formowanie ma na celu ochronę mikroorganizmów przed degradacyjną działalnością czynników środowiskowych, w tym antybiotyków. Badania pokazują, że w wyniku połączenia laktoferyny z antybiotykoterapią dochodzi do zwiększenia efektywności leczenia. W analizach wykazano zredukowanie dawki leczniczej o prawie połowę. Stosowanie LF w połączeniu z tradycyjną farmakoterapią, może więc być skutecznym panaceum w walce z opornymi patogenami, które stanowią duży problem współczesnej medycyny.
Wszechstronne działanie laktoferyny sprawia, że jest świetnym środkiem, który stymuluje odporność i przeciwdziała zakażeniom o różnej etiologii. Dodatkowo trwają badania nad uzupełnieniem w laktoferynę leków, co może zwiększyć ich potencjał w leczeniu infekcji. Jednocześnie dzięki redukcji skutecznej dawki substancji czynnej, zmniejszy ich toksyczność i ryzyko wystąpienia skutków ubocznych. Ponadto nie bez znaczenia na ludzką odporność ma działanie bifidogenne laktoferyny. Przez stymulacje wzrostu pożądanych bakterii jelitowych, białko sprzyja eliminacji dysbiozy jelitowej. Reguluje również działanie układu immunologicznego związanego ze śluzówkami GALT, występującego w obrębie przewodu pokarmowego.
Zastosowanie w leczeniu anemii
Laktoferyna znajduje zastosowanie w profilaktyce i leczeniu anemii z niedoboru żelaza. Fe jest niezbędne do funkcjonowania prawie wszystkich organizmów, mimo iż jest zaliczane do mikroelementów (jest go niewiele w ustroju). Ze względu bardzo istotną rolę w ustrojowym metabolizmie, niedobór tego pierwiastka niesie za sobą poważne konsekwencje zdrowotne, głównie wynikające z niedostatecznego zaopatrzenia tkanek w tlen.
W metabolizmie żelaza jako już wspomniano uczestniczy laktoferyna. Ma ona zdolność mocnego i odwracalnego wiązania jonów Fe. Wiele badań (in vitro, na zwierzętach i ludziach) wykazało, że białko to uczestniczy w ustrojowej homeostazie żelaza. Głównie w jego jelitowej absorpcji i dostawie do niektórych komórek – przede wszystkim magazynujących żelazo komórek miąższowych i makrofagów wątroby. Wysycona żelazem laktoferyna, wiąże się do swoistego receptora na szczytowej powierzchni enterocytu (komórki jelita cienkiego), a następnie wchodzi do komórki i na drodze degradacji uwalnia przyniesione Fe. Działanie omawianego białka obserwowano w komórkach ludzkiego nabłonka jelitowego i wycinkach jelitowych u osobników w różnym wieku i odmiennych gatunków. Warto zaznaczyć, iż na powierzchni tych komórek pojawiało się więcej receptorów dla laktoferyny, w momencie spadku wewnątrzkomórkowych zapasów żelaza. Pokazuje to, iż ustrój dostosowuje dostawę Fe za pomocą LF do aktualnych potrzeb. Przeprowadzone testy in vivo – na zwierzętach i próby kliniczne u ludzi, potwierdziły użyteczność laktoferyny podawanej doustnie, w zapobieganiu i leczeniu niedoboru żelaza/anemii.
Wysoceprzyswajalne żelazo z dodatkiem witaminy C od Aliness – KUP TUTAJ
Wpływ pochodzenia laktoferyny na jej działanie
Laktoferyna naturalnie występuje w organizmie ludzkim, jednakże na skalę przemysłową wykorzystuje się również LF wyizolowaną od innych organizmów, przede wszystkim bydlęcą. Bowiem właściwości LF są determinowane jej pochodzeniem – kozia, ludzka czy bydlęca wykazują rożne, unikatowe działanie. W ostatnim czasie przedmiotem badań jest laktoferyna kozia, która jeszcze nie ma udokumentowanej efektywności, a także wielbłądzia wykazująca skuteczne działanie w zapobieganiu zapaleniu wątroby czy rozwojowi cukrzycy.
Laktoferyna ludzka:
- efektywne działanie wobec chorobotwórczych szczepów Streptococcus, Salmonella, Shigella, Staphylococcus, Enterobacter,
- wzmocnienie odporności organizmu,
- nowotworowy marker diagnostyczny.
Laktoferyna wielbłądzia:
- ochrona wątroby (efekt hepatoprotekcyjny),
- działanie terapeutyczne w cukrzycy typu 1 i 2.
Laktoferyna bydlęca:
- działanie przeciwnowotworowe (głównie rak jelita grubego i płuc),
- zapobieganie ustnej kandydozie, grypowemu zapaleniu płuc oraz infekcji herpes virus,
- działanie przeciwzapalne i immunostymulujące.
Laktoferyna kozia:
- w fazie badań naukowych.
Kiedy stosować laktoferyne?
Laktoferyna od Hepatica – aż 200 mg substancji w kapsułce – KUP TUTAJ
Preparat jest wskazany we wspomaganiu odporności, w czasie infekcji, w zaburzeniach gospodarki żelaza, czy w celu regeneracji nabłonka jelitowego. Suplementacja LF powinna być rozważona w sytuacjach zwiększonej podatności na infekcje, a także w początkowych etapach ich trwania, co ma na celu przyspieszenie procesu zdrowienia i ograniczenia negatywnych objawów choroby. Laktoferyna jako naturalny składnik mleka matki, może być używana już od pierwszych dni życia niemowlęcia. Ważne jest to szczególnie u dzieci przedwcześnie urodzonych o obniżonej odporności. W okresie zwiększonej podatności na zakażenia, laktoferyna powinna stać się stałym suplementem, szczególnie u osób o słabej odporności, dzieci czy osób starszych.
Dawkowanie
Preparat ma postać kropli, kapsułek lub proszku do sporządzania zawiesiny doustnej w saszetkach. Nie należy stosować laktoferyny przy silnym uczuleniu na białka mleka krowiego, z którego pochodzi.
– Krople – należy stosować 10 kropli na dobę.
– Kapsułki – należy stosować 1 do 2 kapsułek na dobę.
– Saszetki – niemowlęta i dzieci: 1 saszetka na dobę. Dorośli: 2 saszetki na dobę.
Laktoferyna ulega denaturacji w wysokiej temperaturze, z tego powodu nie należy wsypywać proszku do gorących płynów. Aby w pełni skorzystać z dobroczynnego działania laktoferyny, należy ją dawkować przez okres około 2 – 3 miesięcy (w wyjątkowych sytuacjach suplementacja powinna potrwać do 6 miesięcy). W tym czasie powinno się suplementować 200 – 400 mg środka dziennie. Warto dawkę skonsultować z lekarzem lub innym specjalistą.
Bibliografia:
- Zander Z., Zander L., Mickiewicz D. Laktoferyna – multipotencjalne białko mleka. Innowacyjne Mleczarstwo 2014.
- Rosa L., Cutone A., Lepanto M.S. et al. Lactoferrin: A Natural Glycoprotein Involved in Iron and Inflammatory Homeostasis. Int J Mol Sci. 2017.
- Farnaud S., Evans R.W. Lactoferrin – a multifunctional protein with antimicrobial properties. Immunol. 2003.
- Kanwar J.R., Roy K., Patel Y. et al. Multifunctional iron bound lactoferrin and nanomedicinal approaches to enhance its bioactive functions. Molecules 2015.
- Artym J., Berlutti F. et al. Antiviral properties of Lactoferrin/-A Natural Immunity Molecule, Molecules 2011.
- Al-Sheikh H. Wpływ laktoferyny i żelaza na wzrost ludzkich patogennych gatunków Candida, Pakistan Journal of Biological Sciences 2009.
- Beddek A.J., Schryvers A.B. The Lactoferrin Receptor Complex in Gram Negative Bacteria, BioMetals 2010.
- Godoy-Gallardo M. et al. Covalent Immobilization of hLf1-11 Peptide on a Titanium Surface Reduces Bacterial Adhesion and Biofilm Formation, Acta Biomaterialia 2014.
