zdjęcie: echinacea-purperea-3909760_1920
Echinacea (jeżówka) to roślina, naturalnie występująca jedynie w Ameryce Północnej. Dawniej stosowana przez plemiona Indian do walki z problemami skórnymi, w chorobach przewodu pokarmowego, układu oddechowego, przy chorobach zakaźnych i różnych infekcjach. Do tej pory opisano 9 różnych gatunków jeżówki. Trzy z nich powszechnie stosowane są do celów farmaceutycznych i medycznych. Właściwości jeżówek znane były od dawna, jednak dopiero w XX wieku rozpoczęto dokładne badania, pozwalające poznać mechanizmy ich działania. Jeżówki wykazują działanie terapeutyczne i obecnie uprawiane są również w Europie.
Związki chemiczne obecne w jeżówkach
Jeżówki stosowane w medycynie zawierają liczne związki chemiczne, dzięki którym posiadają swoje unikalne właściwości. W ich skład wchodzą m.in. kwasy tłuszczowe, fitosterony, flawonoidy, polisacharydy czy olejki eteryczne. Wiele badań wskazuje na immunomodulacyjne działanie jeżówek. Bowiem zawarte w nich związki aktywują w większym stopniu układ odpornościowy. Dzięki czemu zwiększają ochronę organizmu przed infekcjami wirusowymi, bakteryjnymi, pasożytniczymi i grzybicami. Zwiększają wytwarzanie przeciwciał i wspomagają proces fagocytozy. Mechanizmy efektów immunostymulujących nie są do końca jasne, jednakże najprawdopodobniej odpowiada za nie synergistyczne działanie polifenoli, polisacharydów, glikoprotein a także alkamidów obecnych w liściach, kwiatach i korzeniach jeżówek. Dodatkowo jeżówki charakteryzują się działaniem antyoksydacyjnym i przeciwzapalnym.
Badania kliniczne, metaanalizy
Immunomodulacyjne działanie preparatów Echinacea umożliwia wykorzystanie rośliny w profilaktyce lub leczeniu przeziębień i chorób infekcyjnych. Jeżówka jest skuteczna w zmniejszaniu wzrostu wielu szczepów bakteryjnych, takich jak Streptococcus pyogenes, Legionella pneumophila, Haemophilus influenzae, Clostridium difficile i Propionibacterium acne. W metaanalizie z 2006 roku oceniano działanie Echinacea w prewencji przeziębień wywołanych rinowirusami. Wyniki badań wykazały, że w grupach otrzymujących preparaty z Echinacea odsetek zachorowalności był niższy niż w grupie z placebo.
W metaanalizie opublikowanej w 2015 r., oceniano ryzyko nawracających infekcji dróg oddechowych i powikłań po zastosowaniu preparatów z Echinacea. Wykazano mniejszą częstotliwość nawracających infekcji dla grup z Echinacea w porównaniu z placebo (najlepsze efekty osiągnięto w grupach, w których stosowano jeżówki w postaci preparatów etanolowych). Echinacea wspiera układ odpornościowy, poprzez zwiększenie aktywności limfocytów. Występowanie komplikacji związanych z nawrotami infekcji było o 50% niższe w grupach otrzymujących preparaty z jeżówki.
Badacze wykazali, także prewencyjne działanie preparatów z jeżówek w przypadku infekcji pochodzenia wirusowego. W metaanalizie z 2007 roku, przedstawiono podsumowanie badań oceniających możliwość wpływu preparatów z jeżówek na zapobieganie i leczeniu przeziębień. Stwierdzono, że Echinacea wykazuje działanie prewencyjne w zachorowalności na przeziębienie (obniżenie zachorowalności o 58%) i skraca czas jego trwania o 1−4 dni.
Przeprowadzono wiele badań określających wpływ preparatów z jeżówek na wybrane parametry zdrowotne. Jednakże wyniki nie są w pełni jednoznaczne. Z pewnością na tę rozbieżność mają wpływ różne typy stosownych preparatów, ich pochodzenie, a także odmienne dawki. Biorąc wszystkie wyniki pod uwagę możemy stwierdzić, iż związki zawarte z roślinach wykazują działanie immunomodulujące. Pozwala to na ich wykorzystanie w celu zapobiegania i leczenia chorób infekcyjnych.
Chelaty cynku oraz miedzi z dodatkiem kwercetyny zwiększającej biodostępność pierwiastków
Jak stosować jeżówkę?
Aktywność i skuteczność preparatów z Echinacea zależy od wielu różnych czynników, m.in. typu i czasu uprawy, części rośliny (kwiaty, łodyga, korzeń), a także gatunku jeżówki. Dodatkowo ekstrakty roślinne mogą występować pod rożną postacią: płynną (w formie kropli, maści, syropy), a także suchą w postaci tabletek. Preparaty z jeżówek występują w różnych postaciach i do tej pory nie ma jednoznacznych rekomendacji, odnośnie dawek pozwalających na uzyskanie pożądanych efektów. Nie zmienia to jednak faktu, że Echinacea jest jednym z immunomodulatorów, które mogą być stosunkowo bezpiecznie stosowane w celach zapobiegania i leczenia infekcji pochodzenia wirusowego, jak i bakteryjnego. Skutki uboczne są rzadkie i obejmują wysypkę i łagodne problemy żołądkowe (nudności i bóle brzucha). Jeżówkę warto stosować zgodnie z zaleceniami producenta.
D3+K2MK7 – mocne wsparcie odporności oraz zdrowych kości – KUP TUTAJ
Podsumowanie
Jeżówka (Echinacea) posiada wiele cennych właściwości. Wykazuje działanie antybakteryjnie, przeciwzapalnie i wzmacniające układ odpornościowy. Preparaty warto stosować w celach profilaktycznych lub leczniczych w przeziębieniach i chorobach infekcyjnych.
Bibliografia:
- Bałan B., Różewski F., Zdanowski R., Skopińska-Różewska E., Immunotropic activiy of Echinacea. Part I. History and chemical structure, „Central European Journal of Immunology” 37(1), 2012.
- Bałan B., Różewski F., Skopińska-Różewska E., Wojdas A., Zdanowski R., Stankiewicz W., Immunotropic activiy of Echinacea. Part II. Experimental and clinical data, „Central European Journal of Immunology” 37(1), 2012.
- Barrett B Medicinal properties of Echinacea: a critical review. Phytomedicine. 2003.
- Schoop R., Klein P., Suter A., Johnston S.L., Echinacea in the Prevention of Induced Rhinovirus Colds: A Meta-Analysis, „Clinical Therapeutics” 28(2), 2006.
- Roesler J, Steinmüller C, Application of purified polysaccharides from cell cultures of the plant Echinacea purpurea to mice mediates protection against systemic infections with Listeria monocytogenes and Candida albicans Int J Immunopharmacol. 1991.
- Shah S.A., Sander S., White C.M., Rinaldi M., Caleman C., Evaluation of Echinacea for the prevention and treatment of the common cold: a meta-analysi s, „Lancet Infection Diseases” 7, 2007.
- Karsch-Völk M, Barrett B, Echinacea for preventing and treating the common cold Cochrane Database Syst Rev. 2014.
- Schapowal A., Klein P., Johnston S.L., Echinacea Reduces the Risk of Recurrent Respiratory Tract Infections and Complications: A Meta-Analysis of Randomized Controlled Trials, „Advances in Therapy” 32, 2015.
