Foliany vs kwas foliowy – B9 niezbędny składnik w walce o zdrowie

Czym jest Witamina B9

Na początek trzeba zrozumieć istotną różnicę pomiędzy folianem a kwasem foliowym.

Witamina B9 jest jednym z  niezbędnych składników odżywczych, który w przyrodzie możemy znaleźć pod postacią folianów.

Foliany to tak naprawdę ogólna nazwa grupy związków o pokrewnych lub podobnych właściwościach odżywczych. Aktywna forma witaminy B9 znana jest jako między innymi
5-metylotetrahydrofolian (5-MTHF) i to właśnie w takiej postaci foliany trafiają do krwiobiegu.

Kwas foliowy to syntetyczna forma witaminy B9 i można go znaleźć w wielu suplementach często przeznaczonych dla kobiet, które planują zajść w ciąże a także w produktach spożywczych fortyfikowanych (wzbogacanych o różne witaminy i składniki mineralne, aby poprawić ich wartości odżywcze), ale czy słusznie ?

Różnice pomiędzy kwasem foliowym, a folianem

Przez wiele lat sądzono, że wchłanialność syntetycznego kwasu foliowego znacznie przewyższa foliany, natomiast w jednym z badań stwierdzono, że jest ona dość podobna (na poziomie 80% w porównaniu do kwasu foliowego). Lecz trzeba wziąć pod uwagę, że naturalne foliany zawarte w owocach i warzywach występują wraz z substancjami ograniczającymi ich biodostępność

Okazuje się więc, że foliany dostarczane do organizmu wraz z suplementacją wypadają znacząco lepiej od kwasu foliowego nie tylko pod kątem wchłanialności ale także bioaktywności w organizmie

Kolejnym kłopotem jest przekształcanie się kwasu foliowego w jego aktywną biologicznie formę, czyli do 5-MTHF, która okazuje się być procesem czasochłonnym i potencjalnie szkodliwym, szczególnie u osób z mutacją genu MTHFR.

Okazuje się niestety, że niezmetabolizowany kwas foliowy co raz częściej powiązany jest z licznymi problemami zdrowotnymi, które dokładniej będą opisane poniżej

Natomiast ciekawy wydaje się synergistyczne działanie folianu wraz z witaminą B6, co w jednym z badań przełożyło się na jej dużo lepsze wchłanianie

Działanie i niedobory folianu

Niski poziom folianu w organizmie może wiązać się z powikłaniami takimi jak:

• Zwiększone ryzyko występowania nowotworów
• Niski poziom folianów u kobiet w ciąży powiązano z zaburzeniami porodowymi, takimi jak wady cewy nerwowej
• Podniesiony poziom homocysteiny wiąże się ze zwiększonym ryzykiem chorób serca i udaru mózgu
• U osób starszych wysokie poziomy nie zmetabolizowanego kwasu foliowego mogą ukrywać niedobór witaminy B12. Nieleczony niedobór witaminy B12 może zwiększać ryzyko demencji i upośledzać czynność układu nerwowego, a także doprowadzić do anemii
• Zmiany miażdżycowe – suplementacja folianów przez sześć tygodni okazuje się zarówno skuteczna w zwiększaniu B9 w osoczu u osób z chorobą wieńcową, jak i zmniejszaniem homocysteiny, ale wydaje się, że tylko wyższa dawka jest skuteczna w zwiększaniu przepływu krwi
• Suplementacja folianu jest zdolna do osłabienia uszkodzeń oksydacyjnych DNA poprzez bezpośrednie działanie jako przeciwutleniacz lub obniżenie poziomu homocysteiny w organizmie

Foliany są niezbędne dla płodności zarówno u mężczyzn, jak i u kobiet. Przyczynia się do spermatogenezy . W związku z tym konieczne jest otrzymanie wystarczającej ilości pokarmu w diecie lubsuplementacji (gdzie jesteśmy w stanie dokładnie określić przyjmowaną dawkę), aby zminimalizować ryzyko niepłodności.

Ponadto, polimorfizmy w genach enzymów biorących udział w metabolizmie kwasu foliowego mogą być jedną z przyczyn komplikacji niepłodności u niektórych kobiet, dlatego tak ważne jest dostarczenie odpowiedniej formy B9 do organizmu

Ciekawostki

• Foliany są niezbędne do podziału krwinek czerwonych, a jego niedobór może prowadzić do anemii megaloblastycznej (schorzenia charakteryzujące się mniejszą ilością czerwonych krwinek)
• Witamina C może poprawić biodostępność folianów poprzez ograniczenie jej degradacji w żołądku
• Syntaza tlenku azotu jest enzymem, który pomaga zachować gęstość kości, stymulując tworzenie kości i zapobiegając ich utracie. Folian może działać jako kofaktor dla tego enzymu i promować aktywność tlenku azotu w komórkach kości, utrzymując w ten sposób ich prawidłową gęstość

Jak dawkować folian

• Podczas suplementacji folianu należy stosować do 400 mcg
• Podczas suplementacji L-metylofolanu należy stosować w zakresie 1-2 mg dziennie

Podsumowanie

Co raz więcej dowodów w postaci literatury naukowej zwraca uwagę na to aby dostarczać do naszego organizmu odpowiednich form witamin czy składników mineralnych, okazuję się bowiem, że ich metabolizm jest często  bardzo obciążający i czasochłonny, dodatkowo może dojść do kumulacji różnych metabolitów, które potrafią być bardzo niebezpieczne dla naszego zdrowia i samopoczucia.