Wprowadzenie
W ciągle ewoluującym świecie sportu, pozostanie krokiem przed konkurencją wymaga ciągłego doskonalenia i innowacji. Jednym z kluczowych aspektów osiągnięć sportowych jest przygotowanie motoryczne, które obejmuje rozwijanie i doskonalenie zdolności fizycznych zawodnika. W ostatnich latach postęp technologiczny, narzędzia i programy treningowe zrewolucjonizowały dziedzinę przygotowania motorycznego, zapewniając sportowcom innowacyjne metody optymalizacji ich wyników. W niniejszym artykule omówimy sobie różne trendy i innowacje w przygotowaniu motorycznym, zwracając uwagę na ich wpływ na sportowców na różnych poziomach zaawansowania.
Trening VR
Trening wirtualnej rzeczywistości (VR) zdobył znaczną popularność w świecie sportu. Oferuje sportowcom możliwość uczestnictwa w immersyjnych i realistycznych symulacjach sytuacji z gry. Dzięki technologii VR sportowcy mogą doskonalić umiejętności podejmowania decyzji, czas reakcji i świadomość przestrzenną. Mogą trenować w wirtualnych środowiskach, które jak najbardziej przypominają realne warunki rywalizacji, poprawiając tym samym swoje osiągnięcia w sytuacjach stresowych. Trening VR umożliwia również eksperymentowanie z trudnymi warunkami lub rywalizację z wirtualnymi przeciwnikami o różnym poziomie trudności, co sprzyja adaptacji i rozwijaniu odporności psychicznej.
Metoda ta okazuje się szczególnie korzystna w rehabilitacji oraz nauce i doskonaleniu umiejętności po urazach lub w przypadku schorzeń neurologicznych. Zapewnia bezpieczne i kontrolowane środowisko, umożliwiając powrót do sprawności ruchowej i zwiększenie pewności siebie. Badania wykazują pozytywne rezultaty w zakresie rehabilitacji po udarach, zarządzania chorobą Parkinsona oraz treningu równowagi.
Stały monitoring
Technologia noszona zrewolucjonizowała sposób monitorowania i optymalizacji osiągnięć sportowych. Inteligentne zegarki, opaski fitness i sensory biometryczne dostarczają danych w czasie rzeczywistym dotyczących różnych parametrów fizjologicznych podczas treningu i zawodów. Sportowcy i trenerzy mogą śledzić puls serca, poziom saturacji tlenu, wzorce snu i ruchu oraz inne wskaźniki.
Analizując te dane, sportowcy mogą uzyskać informacje na temat swoich wyników, zidentyfikować obszary do poprawy i podejmować świadome decyzje dotyczące programów treningowych. Technologia noszona umożliwia personalizację planów treningowych, pozwalając sportowcom maksymalizować swój potencjał przy minimalizacji ryzyka kontuzji lub przepracowania. Ułatwia również trening zdalny i monitoring, ponieważ dane można udostępniać trenerom do analizy i udzielania wskazówek.
Neurofeedback
Trening neurofeedback koncentruje się na optymalizacji funkcji poznawczych związanych z osiągnięciami sportowymi. Polega on na monitorowaniu aktywności mózgu i dostarczaniu informacji zwrotnej na bieżąco dotyczącej fal mózgowych za pomocą technik takich jak elektroencefalografia (EEG). Sportowcy uczą się samoregulacji aktywności mózgu w celu poprawy koncentracji, skupienia i odporności psychicznej.
Trening neurofeedback wykazuje obiecujące wyniki w poprawie koncentracji, redukcji lęku i zwiększeniu osiągnięć sportowych. Poprzez trening mózgu w celu osiągnięcia pożądanych stanów świadomości, sportowcy mogą uzyskać optymalne stany mentalne sprzyjające osiągnięciu najwyższej wydajności. Ta metoda zyskała popularność w różnych dyscyplinach sportowych, takich jak golf, tenis czy strzelectwo, gdzie skupienie i kontrola mentalna odgrywają kluczową rolę.
Exergaming
Exergaming to połączenie aktywności fizycznej z interaktywnymi grami wideo. Technologie rejestrowania ruchu, takie jak te wykorzystywane w konsolach do gier, np. Nintendo Wii lub systemach wirtualnej rzeczywistości, umożliwiają sportowcom angażowanie się w aktywności fizyczne w trakcie zabawy.
Exergaming stanowi przyjemną i angażującą alternatywę dla tradycyjnych treningów, sprawiając, że aktywność fizyczna staje się bardziej przyjemna i motywująca dla sportowców. Może ona poprawić wydolność układu sercowo-naczyniowego, koordynację, równowagę i ogólną świadomość ciała. Dodatkowo, exergaming może być szczególnie pomocny dla młodych sportowców, ponieważ zachęca do aktywności fizycznej i może pomóc w przeciwdziałaniu siedzącemu trybowi życia.
Poprzez włączenie exergamingu do programów treningowych, sportowcy mogą urozmaicić swoje treningi i dodać element zabawy do swoich rutyn. Metoda ta może być szczególnie skuteczna w treningu wzmacniającym i rehabilitacji po kontuzjach, umożliwiając utrzymanie sprawności fizycznej przy jednoczesnym zmniejszeniu obciążenia konkretnych stawów lub mięśni.
Trening wysokościowy
Trening wysokościowy, znany również jako trening w warunkach hipoksycznych, jest metodą, w której sportowcy poddawani są warunkom zredukowanego poziomu tlenu. Może to być osiągnięte poprzez trening na wysokościach górskich, w komorach hipoksycznych lub za pomocą specjalnych urządzeń symulujących niski poziom tlenu.
Trening wysokościowy stymuluje organizm do adaptacji na warunki o niskim poziomie tlenu, co prowadzi do zwiększenia produkcji czerwonych krwinek, wzrostu objętości tlenowej krwi oraz poprawy zdolności organizmu do wykorzystywania tlenu. To z kolei przyczynia się do poprawy wydolności tlenowej i wytrzymałości sportowca.
Metoda ta jest szczególnie popularna w dyscyplinach o charakterze wytrzymałościowym, takich jak biegi długodystansowe czy kolarstwo. Trening wysokościowy może być wykorzystywany zarówno przez zawodowców, jak i amatorów, aby zwiększyć swoją wydolność i osiągnąć lepsze rezultaty w zawodach.
Trening oparty na analizie danych
Wykorzystanie analizy danych i technologii informatycznych staje się coraz bardziej powszechne w dziedzinie sportu. Za pomocą specjalistycznego oprogramowania i narzędzi analitycznych można zbierać, przetwarzać i interpretować ogromne ilości danych dotyczących treningu, wydolności i występów sportowców.
Analiza danych w treningu sportowym opiera się na wykorzystaniu różnorodnych urządzeń i technologii, które pozwalają na zbieranie precyzyjnych informacji dotyczących osiągów sportowców. Są to na przykład:
Czujniki ruchu, takie jak akcelerometry, żyroskopy czy magnetometry, są montowane na ciele sportowca lub sprzęcie sportowym w celu rejestrowania i monitorowania ruchu. Dzięki nim można dokładnie analizować technikę ruchu, taką jak rotacje, prędkość, przyspieszenie czy zmiany kierunku. Na podstawie danych z czujników można ocenić efektywność i poprawność wykonywanych ruchów oraz identyfikować obszary do dalszej optymalizacji.
Elektromiografia (EMG) – technika, która mierzy elektryczną aktywność mięśniową. Poprzez umieszczenie elektrod na skórze, można monitorować i analizować aktywność mięśniową w czasie rzeczywistym. EMG dostarcza informacji o siłach i aktywacji mięśni, co pozwala na ocenę wydajności i równowagi mięśniowej, identyfikację nierówności w pracy mięśni oraz optymalizację techniki ruchu.
Maty ciśnieniowe są stosowane głównie w dyscyplinach związanych z równowagą i stabilnością, takich jak gimnastyka czy sporty walki. Mierzą one rozkład sił i stabilność ciała sportowca podczas wykonywania różnych ruchów. Dzięki nim można ocenić równowagę, kontrolę postawy i przemieszczanie się, identyfikując obszary, w których sportowiec może wymagać dalszego treningu i poprawy.
Systemy pomiaru mocy, takie jak platformy siłowe czy rowery ergometryczne, umożliwiają dokładne monitorowanie wydolności fizycznej i mocy generowanej przez sportowców. Dzięki nim można ocenić siłę, wytrzymałość i skuteczność pracy mięśniowej. Mierzenie mocy jest szczególnie istotne w dyscyplinach, które wymagają wysokiego poziomu siły, takich jak podnoszenie ciężarów czy kolarstwo.
Te urządzenia rejestrują dane dotyczące różnych aspektów treningu i wydolności sportowca. Dane te są następnie analizowane przy użyciu specjalistycznego oprogramowania, które pozwala na wyciąganie istotnych informacji. Analiza danych może obejmować takie wskaźniki jak moc, prędkość, przyspieszenie, kąt ruchu, równowaga, aktywacja mięśniowa, tempo oddychania i wiele innych. Dzięki tym informacjom trenerzy i sportowcy mogą śledzić postępy, identyfikować obszary do poprawy oraz dostosowywać programy treningowe w sposób bardziej precyzyjny i ukierunkowany.
Analiza danych w treningu sportowym służy przede wszystkim do monitorowania i oceny wydolności sportowców, identyfikowania mocnych i słabych stron, optymalizacji techniki oraz podejmowania świadomych decyzji treningowych. Dzięki temu sportowcy mogą osiągnąć lepsze rezultaty, unikać kontuzji oraz dostosowywać trening do swoich indywidualnych potrzeb i celów sportowych.
Bibliografia:
Kim, K., & Bang, H. (2020). The effect of virtual reality training on cognitive and motor function in individuals with stroke: A systematic review and meta-analysis. Journal of Clinical Medicine, 9(5), 1369.
Mirelman, A., Bonato, P., & Deutsch, J. E. (2019). Effects of training with motion-controlled video games on quality of movement in Parkinson’s disease: A combined clinical and preclinical study. IEEE Journal of Biomedical and Health Informatics, 23(2), 838-846.
Mooney, M., & Cormack, S. J. (2021). Using wearable technology to optimize athlete monitoring: A systematic review. Journal of Strength and Conditioning Research, 35(6), 1792-1803.
Berkel, T. J., Stojanovic, E., & Wesseling, M. (2020). The use of wearable technology in sport: Challenges and opportunities. Frontiers in Sports and Active Living, 2, 87.
Gruzelier, J. H. (2014). EEG-neurofeedback for optimising performance. I: A review of cognitive and affective outcome in healthy participants. Neuroscience & Biobehavioral Reviews, 44, 124-141.
Kober, S. E., Witte, M., Ninaus, M., Neuper, C., & Wood, G. (2017). Learning to modulate one’s own brain activity: The effect of spontaneous mental strategies. Frontiers in Human Neuroscience, 11, 528.
Graves, L. E., Ridgers, N. D., & Stratton, G. (2008). The contribution of upper limb and total body movement to adolescents’ energy expenditure whilst playing Nintendo Wii. European Journal of Applied Physiology, 104(4), 617-623.
Newitt, A. L., & Disney, L. J. (2020). Exergaming: A viable therapeutic tool in the rehabilitation of balance among children and young people? A systematic review. Disability and Rehabilitation, 42(10), 1325-1339.
Chapman, R. F., Stray-Gundersen, J., & Levine, B. D. (1998). Individual variation in response to altitude training. Journal of Applied Physiology, 85(4), 1448-1456.
Millet, G. P., & Roels, B. (2009). Training and living at altitude: Review and recommendations for altitude training. Scandinavian Journal of Medicine & Science in Sports, 20(S2), 9-18.
Saunders, P. U., Garvican-Lewis, L. A., Chapman, R. F., et al. (2013). Special environments: Altitude and heat. International Journal of Sports Physiology and Performance, 8(4), 456-462.
Halson, S. L. (2014). Monitoring training load to understand fatigue in athletes. Sports Medicine, 44(S2), 139-147.
Bourdon, P. C., Cardinale, M., Murray, A., et al. (2017). Monitoring athlete training loads: Consensus statement. International Journal of Sports Physiology and Performance, 12(S2), S2161-S2170.
Sampaio, J., & McGarry, T. (2018). Calibrating the demands of the game: A systematic review of the literature in basketball research. International Journal of Performance Analysis in Sport, 18(5), 786-802.
