Wraz z kofeiną nikotyna jest uważana za najczęściej spożywaną substancję psychoaktywną na świecie [1]. Wzorce konsumpcji obejmują palenie (papierosy, cygara) i bezdymne opcje (tytoń do żucia, snus oraz tabaka wdychana przez nos, a także nikotynowe terapie zastępcze sprzedawane w gumach, plastrach, aerozolach do nosa, inhalatorach, pastylkach do ssania itp. Nikotyna naturalnie występuje w niektórych jadalnych roślinach, takich jak kalafior, bakłażany, ziemniaki i pomidory; jednak w znacznie mniejszych stężeniach, a zatem jest mało prawdopodobne, aby wniosła znaczący wkład, nawet jeśli miałyby być spożywane nierealistycznie duże ilości tych produktów [2]. Jednak nikotyna, podobnie jak inne substancje, ma dosyć szerokie spektrum działania. Oprócz podatności na uzależnienie, nikotyna jest podobna do morfiny pod tym względem, że ma działanie, które może być przydatne terapeutycznie. Układy nikotynowe w mózgu odgrywają ważną rolę w neuronalnych podstawach pamięci i uwagi i są powiązane z chorobami psychicznymi, takimi jak choroba Alzheimera i schizofrenia.

*Artykuł w żadnym stopniu nie promuje i nie propaguje palenie/dopalacze/używki i ma tylko i wyłącznie charakter informacyjny

 

Metabolizm nikotyny

Nikotyna( 3-1-metylo-2-pirolidynylopirydyna) jest głównym alkaloidem powszechnie występującym w rodzinie roślin psiankowatych, ale prawdopodobnie najczęściej kojarzona jest z tytoniem uprawnym, gdzie stanowi <3% suchej masy.

Po spożyciu nikotyna jest szybko (w ciągu kilku sekund) i intensywnie rozprowadzana w krwiobiegu, osiągając maksymalne stężenie w ciągu 30–60 min i łatwo przekracza barierę krew-mózg, aby wyselekcjonować swoje działanie [27]. Wchłanianie nikotyny jest wolniejsze, a wzrost poziomów ogólnoustrojowych bardziej stopniowy ze źródeł beztytoniowych niż z tytoniu. Do tkanek o największym powinowactwie do nikotyny należą wątroba, nerki, śledziona, płuca i mózg [27]. Okres półtrwania w fazie eliminacji nikotyny w krążeniu wynosi 1–2 godz. i jest ona metabolizowana głównie przez wątrobowe enzymy cytochromu P450. Ilościowo (70-80%) najważniejszym metabolitem nikotyny jest kotynina, a ponieważ jej metabolizm jest znacznie wolniejszy niż nikotyny, dłuższy okres półtrwania (16 h) i zmniejszona dzienna fluktuacja cechuje ją jako biomarker spożycia nikotyny, zwłaszcza w próbkach moczu [27].

Nikotynę można dostarczać kilkoma różnymi drogami przy użyciu różnych produktów. Ponieważ powoduje to różną biodostępność i farmakokinetykę nikotyny.. Na przykład podawanie doustne (tj. guma, inhalator lub tabletka) często skutkuje niższymi (szczytowymi) stężeniami ogólnoustrojowymi niż w przypadku źródeł transdermalnych i tytoniowych.

Spożywanie mentolu lub grejpfruta może wzmocnić działanie nikotyny. Prawdopodobnie hamują oni cytochrom P450-2A6, główny enzym odpowiedzialny za metabolzim nikotyny i kotyniny.

Acetylowana L-Karnityna od Apollo’s Hegemony – chroni przed substancjami neurotoksycznymi

Nikotyna w sporcie

Używanie nikotyny wśród sportowców jest wysokie i wzrasta cały czas, zwłaszcza w sportach zespołowych.

W dziedzinie sportu używanie nikotyny w postaci tytoniu do żucia oraz innych formach stało się spopularyzowane wśród zawodowych graczy w baseball pod koniec lat 70. i 80., a w ostatniej dekadzie odkryto jej stosowanie zwłaszcza w sportach zimowych. To skłoniło Światową Agencję Antydopingową (WADA) do umieszczenia nikotyny w swoim Programie Monitorowania w 2012 roku [3], wskazując, że chce wykryć wzorce niewłaściwego używania w celu ustalenia, czy spełnia ona trzy kryteria poprawy wyników sportowych, będąc potencjalnym zagrożeniem dla zdrowia sportowca, które może jeszcze spowodować zaakceptowanie nikotyny na Listę Substancji Zabronionych. Stosowana nikotyna wywiera wpływ na psychikę i fizjologię. Działania nikotyny, które w oparciu o wyniki badań powinny być nie tylko nootropowe, ale też ergogeniczne.

Nikotyna jest dostępna bez recepty, a jej stosowanie jest szeroko rozpowszechnione w profesjonalnych sportach zespołowych/siłowych (np. futbol amerykański, hokej na lodzie, zapasy, bobsleje, gimnastyka, rugby, narciarstwo), przy czym aktywne spożywanie nikotyny i substancji zawierających nikotynę występuje podczas zawodów u około 25-50% takich sportowców [4].

Własne przekonania zawodników są takie, że spożywanie substancji zawierających nikotynę działa ergogenicznie, zapobiegając suchości w ustach, ponieważ zwiększa wydzielanie śliny, kontroluje masę ciała, ponieważ zwiększa uczucie sytości, poprawia czas reakcji i koncentracji oraz pomaga w relaksacji i pożądanej koncentracji uwagi [4].

Chociaż palenie jest ogólnie odrzucane jako mające znaczący wpływ na poprawę wydajności, częściowo ze względu na produkcję tlenku węgla i podrażnienia dróg oddechowych. Inne formy nikotyny, niezawierające tytoń mogą wykazywać pozytywne efekty.

Nikotyna może zwiększyć stymulację układu katecholaminergicznego [5]. Rzeczywiście, wiadomo, że katecholaminy (tj. adrenalina, noradrenalina i dopamina) są ważne dla optymalizacji zdolności do generowania siły mięśniowej podczas wykonywania ćwiczeń oporowych i, że aktywacja receptorów dopaminowych zwiększa generowanie siły przez mięśni szkieletowe.

Efekty nikotyny, w których pośrednicza adrenalina, wpływają również na utlenianie kwasów tłuszczowych i glikolizę, co potencjalnie zapewnia energię dla wysiłków wytrzymałościowych, a także regenerację między intensywnymi epizodami w sportach siłowych [6].

Opracowań na temat polepszenia przez nikotyny zdolności erogenicznych w sporcie nie jest dużo. Cytując bardzo obszerny przegląd autorstwa Mündel T. [4]: „mało prawdopodobne, aby nikotyna w sposób opisowy miała wpływ na wydajność, ale jeśli tak, to może być równie korzystna, jak i szkodliwa.

 

Uzależnienie od nikotyny

O potężności uzależnienia od nikotyny świadczy wysoka częstość palenia papierosów i niski wskaźnik skuteczności rzucenia palenia, pomimo dobrze udokumentowanych zagrożeń dla zdrowia [23].

Nikotyna jest substancją uzależniającą, która odgrywa kluczową rolę w inicjowaniu i regularności palenia tytoniu [8], a szybkie tempo dostarczania do mózgu po zaciągnięciu się papierosem (od 10 do 20 sekund) prawdopodobnie przyczynia się do właściwości nagradzających nikotyny.

Chociaż 19,8% dorosłych Amerykanów jest obecnie palaczami, co jest najniższym wskaźnikiem, jaki kiedykolwiek odnotowano, palenie papierosów jest nieproporcjonalnie powszechne wśród osób o niskim statusie społeczno-ekonomicznym, niskim poziomie wykształcenia i współistniejących chorobach psychicznych, w tym z innymi zaburzeniami używania substancji [16]. Osoby ze współistniejącymi chorobami psychicznymi w porównaniu z osobami bez nich zaczynają palić w młodszym wieku, palą więcej papierosów, są bardziej uzależnione od tytoniu i rzadziej rzucają palenie [17].

Osoby regularnie/przewlekłe stosujące nikotynę wykazują stłumione reakcje na tę samą dawkę w porównaniu z użytkownikami z brakiem doświadczenia [28]. Osoby regularnie używające nikotyny, które powstrzymują się od odstawienia, rozwijają objawy odstawienia (głód, drażliwość, depresja, niepokój, głód, trudności z koncentracją i w konsekwencji spadek wydajności), które pojawiają się już 30 minut po odstawieniu nikotyny i mogą trwać około 24 godziny [29].

Osoby ze współistniejącymi chorobami psychicznymi w porównaniu z osobami bez nich zaczynają palić w młodszym wieku, palą więcej papierosów, są bardziej uzależnione od tytoniu i rzadziej rzucają palenie [18].

Wśród palaczy próbujących rzucić palenie, funkcje poznawcze mogą być ważnym predyktorem nawrotu palenia. W badaniach laboratoryjnych na ludziach wykazano, że gorsze wyniki w zadaniu pamięci roboczej, upośledzone hamowanie odpowiedzi i impulsywność ruchowa są predyktorami nawrotu palenia [19]. Ponadto uprzedzenia uwagi do wskazówek palenia, wskaźnik automatycznych procesów poznawczych, są również predyktorem nawrotu [20]. Odkrycia te sugerują, że strategie poprawy funkcji poznawczych mogą pomagać w interwencjach ukierunkowanych na zaprzestanie palenia. Takie podejście zostało niedawno ocenione w randomizowanym badaniu klinicznym obejmującym 12 tygodni komputerowego treningu ćwiczeń poznawczych u palaczy zamierzających rzucić palenie [21]. Chociaż nie było różnicy między warunkami aktywnymi i kontrolnymi (relaksacja) pod względem wskaźników rzucenia palenia, należy zauważyć, że interwencja poznawcza została podana jako dodatek do nikotynowej terapii zastępczej i została przeprowadzona u zdrowych osób. W konsekwencji możliwe jest, że skuteczność wspomagających strategii wzmacniających funkcje poznawcze może być większa u palaczy z deficytami poznawczymi (np. z zaburzeniami neuropsychiatrycznymi lub podczas ostrego odstawienia nikotyny).

Najbardziej popularną metodą rzucenia palenia jest terapia zastępcza nikotyną. Zmniejsza uczucie odstawienia, podając niewielką kontrolowaną dawkę nikotyny, ale bez żadnej z innych niebezpiecznych substancji chemicznych występujących w papierosach. Ta niewielka ilość nikotyny pomaga zaspokoić zapotrzebowanie na nikotynę i zmniejsza chęć palenia.

 

Skutki uboczne nikotyny

Palenie papierosów lub zaburzenia związane z używaniem tytoniu są główną przyczyną zgonów, którym można zapobiegać w krajach rozwiniętych, z szacunkową liczbą 435 000 przedwczesnych zgonów w Stanach Zjednoczonych i 5 milionów na całym świecie każdego roku [7].

Długofalowe skutki stosowania nikotyny obejmują nie tylko ryzyko uzależnienia, a także zwiększone ryzyko incydentów chorób serca i naczyń mózgowych, wynikające z przewlekłego podwyższenia ciśnienia tętniczego krwi i dysfunkcji śródbłonka [22].

Kofeina + L-teanina od Apollo’s Hegemony – dodatkowe pobudzenie i ochorna przed skutkami ubocznymi nikotyny

Nikotyna a funkcje kognitywne i zaburzenia neurologiczne

Stwierdzono, że nikotyna i inni agoniści receptorów acetylocholiny są w stanie poprawić wydajność zadań związanych z uwagą i pamięcią.

Zdolność nikotyny do wzmacniania przetwarzania poznawczego doprowadziła do lepszego zrozumienia roli mechanizmów cholinergicznych w funkcjonowaniu poznawczym. Projekcje cholinergiczne do kory przedczołowej są zaangażowane w przetwarzanie uwagi [10]. Ponadto podjednostki α7 i α4β2 nikotynowych receptorów acetylocholiny w hipokampie i podstawno-bocznym ciele migdałowatym pośredniczą w roli nikotyny w pamięci [11].

Oczywiście żaden system przekaźników w mózgu nie działa niezależnie w łańcuchu mechanizmów funkcji poznawczych – mózg jest organem integracyjnym. Jest to szczególnie prawdziwe w przypadku złożonych funkcji, takich jak pamięć, w której nikotynowe receptory acetylocholiny odgrywają kluczową rolę. Nikotyna wiąże się z presynaptycznymi receptorami nikotynowymi acetylocholiny w mózgu i ułatwia uwalnianie acetylocholiny, dopaminy, serotoniny, glutaminianu i innych neuroprzekaźników, o których już wiadomo, że biorą udział w procesach poznawczych [9].

Dopamina

System dopaminowy ma kluczowe znaczenie dla różnych systemów behawioralnych, od funkcji motorycznych po funkcje poznawcze.

Ostre spożycie nikotyny łagodzi upośledzenie pamięci spowodowane leczeniem agonistą receptorów dopaminowych D1 [25]. W przeciwieństwie do tego, przewlekłe podawanie nikotyny zwiększa upośledzenie pamięci wywołane przez agonistę receptorów dopaminy D1 i zmniejsza poprawę pamięci wywołaną przez antagonistę receptorów dopaminy D2 [26].  Czyli, w prostym języku nikotyna podwyższa poziom dopaminy. Związki te mogą mieć znaczenie kliniczne w przypadkach, gdy układy nikotynowe i dopaminergiczne są jednocześnie dotknięte procesem chorobowym i leczeniem, np. w schizofrenii i chorobie Parkinsona.

GABA

Kwas gamma-aminomasłowy jest głównym neuroprzekaźnikiem hamującym w mózgu. Antagonista GABA-B, baklofen, poprawia pamięć roboczą przy niskich dawkach i osłabia pamięć roboczą przy wyższych dawkach. Równoczesne podawanie nikotyny łagodzi zarówno pozytywne skutki niskich dawek, jak i negatywne skutki wysokich dawek baklofenu na wydajność pamięci roboczej, co sugeruje funkcjonalną interakcję między tymi dwoma systemami.

Serotonina

Serotonina (5-HT) ma kluczowe znaczenie dla wielu działań nikotynowych. Nikotyna może mieć właściwości przeciwdepresyjne. Wyniki epidemiologiczne sugerują, że palacze rzadziej wykazują objawy depresji niż osoby niepalące, a pacjenci z depresją rzadziej rzucają palenie. Pojedyncza dawka nikotyny powodowała znaczące działanie przeciwdepresyjne, porównywalne z działaniem siedmiodniowym standardowym lekiem przeciwdepresyjnym imipraminą u szczurów. U szczurów nikotyna obiema drogami, tj. podskórną i wziewną, zwiększała aktywność serotoninergiczną [34].

Glutaminian

Glutaminian jest głównym neuroprzekaźnikiem pobudzającym w mózgu. Odwrócenie ogólnoustrojowego wpływu nikotyny na pamięć w labiryncie promieniowo-ramiennym za pomocą wlewów dizocylpiny do brzusznego hipokampa sugeruje, że indukowane nikotyną uwalnianie glutaminianu w hipokampie ma kluczowe znaczenie dla ogólnoustrojowej poprawy pamięci wywołanej przez nikotynę.

Efekty poznawcze nikotyny są związane z aktywacją kory przedczołowej, kory ciemieniowej, wzgórza i hipokampu, obszarów, o których wiadomo, że są zaangażowane w uwagę i pamięć i które zawierają stosunkowo wysokie zagęszczenie receptorów acetylocholiny [31]. Sieć alarmowania/pobudzenia, obejmująca miejsce sinawe, prawą korę czołową i korę ciemieniową, wykorzystuje noradrenalinę jako główny neuroprzekaźnik [30]. Nikotyna zmienia aktywność noradrenaliny oraz aktywność neuronalną związaną z miejscem sinawym. Kora czołowa, ciemieniowa i obręczy oraz hipokamp są również związane z pamięcią roboczą [32].

Ostatnio wykazano, że nikotyna może hamować odkładanie beta-amyloidu in vitro [12]. Sugeruje się, że akumulacja beta-amyloidu w mózgu jest wczesnym zdarzeniem toksycznym w patogenezie choroby Alzheimera, która jest najczęstszą postacią demencji związanej z płytkami i splątkami w mózgu. Nikotynę i inne środki nikotynowe sugerowano jako leki lecznicze w przypadku kilku zaburzeń neuropsychiatrycznych. Na przykład wykazano, że nikotyna łagodzi pewne deficyty uwagi i zdolności poznawcze związane ze schizofrenią, nadpobudliwością, chorobami Alzheimera i Parkinsona oraz związanym z wiekiem spadkiem zdolności poznawczych [13].

Podeszły wiek wiąże się ze zmniejszoną dostępnością nikotynowego receptora acetylocholiny [15], co może przyczyniać się do spadku funkcji poznawczych (takich jak uwaga, funkcje wykonawcze, pamięć, funkcje wzrokowo-przestrzenne i poznawcze oraz ich szybkość), co jest związane z normalnym starzeniem się [14]. Spadki dostępności nikotynowego receptora acetylocholiny są również ścisłe związane z wyżej wymienionymi chorobami.

Efekty nikotyny mogą zależeć od podstawowego funkcjonowania, gdzie efekt nikotyny najlepiej opisuje odwrócony kształt litery U (parabola), podobny do efektów substancji stymulujących [24], gdzie tylko osoby z suboptymalnym wydajność poznawcza może skorzystać z nikotyny. Świadczy to o tym, że najbardziej z nikotyny wyciągną osoby, które już mają jakiekolwiek zaburzenia na poziomie funkcji kognitywnych.

Alzheimer

Choroba Alzheimera jest wyniszczającą chorobą charakteryzującą się utratą funkcji poznawczych, zwykle występującą po 60 roku życia. Obecnie dostępnymi terapiami są inhibitory antycholinesterazy, które zwiększają poziom choliny w mózgu, a tym samym pośrednio stymulują receptory cholinergiczne, dostarczając dodatkowych dowodów na znaczenie neuronalnych układów cholinergicznych w patofizjologii tej choroby [37], czyli to co robi nikotyna.

Parkinson

Choroba Parkinsona, uważana głównie za zaburzenie ruchu, zwykle zaczyna się po 55 roku życia. Kilka linii dowodów sugeruje, że receptory nikotynowe odgrywają rolę w patofizjologii PD. Po pierwsze, choć wciąż kontrowersyjne, liczne retrospektywne i prospektywne badania sugerują, że palenie tytoniu zapewnia ochronę przed wystąpieniem PD [40,41].

Profilaktyczne skutki palenia mogą być spowodowane przewlekłą stymulacją układów dopaminergicznych przez nikotynę i prawdopodobnie inne składniki dymu i/lub neuroprotekcyjnym działaniem nikotyny [42]. Po drugie, badania pośmiertne mózgów pacjentów z chorobą Parkinsona wskazują na znaczną utratę receptorów nikotynowych w porównaniu z grupą kontrolną w tym samym wieku po kontrolowaniu używania tytoniu [43].

Schizofrenia

Zmienione układy cholinergiczne były zgłaszane i implikowane u osób dotkniętych schizofrenią. Osoby ze schizofrenią palą papierosy bardzo często – około 80–90%, w porównaniu z 45–70% pacjentów z innymi zaburzeniami psychicznymi i 33% populacji ogólnej [38]. Istnieją dowody na to, że mogą samoleczyć się papierosami w celu złagodzenia dysfunkcji poznawczych wynikających ze schizofrenii i leków przeciw psychotycznych. Wykazano, że pacjenci ze schizofrenią mają niewystarczającą liczbę receptorów nikotynowych, zwłaszcza w hipokampie [39], co może być czynnikiem leżącym u ich podłoża upośledzenia funkcji poznawczych.

ADHD

Zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi, który zwykle ma swój początek w dzieciństwie, charakteryzuje się upośledzeniem uwagi, problemami z impulsywnością i niezdolnością do hamowania zachowań. Stwierdzono, że zaburzenia uwagi ADHD z mniejszą nadpobudliwością utrzymują się w wieku dorosłym [35].

Wysokie rozpowszechnienie palenia wśród młodzieży i dorosłych z ADHD sugeruje, że pacjenci z ADHD mogą palić w ramach samoleczenia objawów. Wykazano, że palenie papierosów i podawanie nikotyny poprawiają uważność [36].

Ogólnie rzecz biorąc, te badania kliniczne wykazały, że nikotyna podawana w plastrze skóry może znacznie złagodzić objawy ADHD. Jednak mechanizmy działania nikotyny w łagodzeniu objawów ADHD nie są w pełni poznane. Nikotyna ma działanie wzmacniające uwalnianie dopaminy, co ma podobny efekt netto w postaci zwiększenia stymulacji dopaminy, jak metylofenidat i amfetamina, obecnie stosowane w leczeniu ADHD. Nikotyna ma również różnorodne działania na inne układy neuronalne, w tym układy cholinergiczne, serotoninergiczne i noradrenergiczne, i możliwe jest, że wywiera ona swoje działanie na funkcje poznawcze poprzez modulowanie tych układów neuronalnych.

 

Dawkowanie

Dawkowanie nikotyny jest zależne od celu i może się mieścić w przedziale 0,5 do nawet 30 mg. Jeżeli chodzi o poprawę zdolności poznawczych z minimalnym ryzykiem uzależnienia autor celowałby w dawki z rzędu 0,5-3 mg 2-4 razy w tygodniu przed wysiłkiem umysłowym. Stosowanie nikotyny w przypadkach zaburzeń psychicznych i regularnych palaczy wymaga indywidualnego podejścia.

L-dopa od Apollo’s Hegemony – boost Dopaminy

 

 

 

Żródła

1. Boutrel B, Koob GF. What keeps us awake: the neuropharma- cology of stimulants and wakefulness-promoting medications. Sleep. 2004;27(6):1181–94
2. Domino EF, Hornbach E, Demana T. The nicotine content of common vegetables. N Engl J Med. 1993;329(6):437
3. http://www.wada-ama.org/sites/default/files/resources/files/WADA_Monitoring_Program_2012_EN.pdf
4. Mündel T. Nicotine: Sporting Friend or Foe? A Review of Athlete Use, Performance Consequences and Other Considerations. Sports Med. 2017 Dec;47(12):2497-2506. doi: 10.1007/s40279-017-0764-5. PMID: 28791650;
5. Fond G, Micoulaud-Franchi JA, Brunel L, et al. Innovative mechanisms of action for pharma- ceutical cognitive enhancement: a systematic review. Psychiatry Res (2015); 229:12–20
6. Andersson K, Arner P. Systemic nicotine stimu- lates human adipose tissue lipolysis through local cholinergic and catecholaminergic receptors. Int J Obes Relat Metab Disord (2001); 25: 1225–1232.
7. Valentine G, Sofuoglu M. Cognitive Effects of Nicotine: Recent Progress. Curr Neuropharmacol. 2018;16(4):403-414.
8. Benowitz, N.L. Pharmacology of nicotine: addiction, smoking- induced disease, and therapeutics. Annu. Rev. Pharmacol. Toxicol., 2009, 49, 57-71
9. Di Matteo V, Pierucci M, Di Giovanni G, Benigno A, Esposito E (2007) The neurobiological bases for the pharmacotherapy of nicotine addiction. Curr Pharm Des 13:1269–1284
10. Poorthuis RB, Goriounova NA, Couey JJ, Mansvelder HD (2009) Nicotinic actions on neuronal networks for cognition: general principles and long-term consequences. Biochem Pharmacol 78:668–676
11. Levin ED, McClernon FJ, Rezvani AH (2006) Nicotinic effects on cognitive function: behavioral characterization, pharmacological specification, and anatomic localization. Psychopharmacology 184:523–539
12. Salomon AR, Marcinowski KJ, Zagorski M (1996): Nicotine inhibits amyloid formation by the beta-peptide. Biochemistry 35:13568–13578
13. Evans DE, Drobes DJ (2008) Nicotine self-medication of cognitive- attentional processing. Addict Biol 14:32–42
14. Drag, L.L., Bieliauskas, L.A., 2010. Contemporary review 2009: cognitive aging. J. Geriatr. Psychiatry Neurol. 23, 75–93.
15. Mitsis, E.M., Cosgrove, K.P., Staley, J.K., Bois, F., Frohlich, E.B., Tamagnan, G.D., Estok, K.M., Seibyl, J.P., van Dyck, C.H., 2009. Age-related decline in nicotinic receptor availability with [(123) I]5-IA-85380 SPECT. Neurobiol. Aging 30, 1490–1497.
16. Jamal, A.; King, B.A.; Neff, L.J.; Whitmill, J.; Babb, S.D.; Graffunder, C.M. Current cigarette smoking among adults-united states, 2005-2015. MMWR Morb. Mortal. Wkly. Rep., 2016, 65(44), 1205-1211.
17. Vital signs: current cigarette smoking among adults aged ≥18 years with mental illness – United States, 2009-2011. MMWR Morb. Mortal. Wkly. Rep., 2013, 62(5), 81-87.
18. Prochaska, J.J.; Das, S.; Young-Wolff, K.C. Smoking, Mental Illness, and Public Health. Annu. Rev. Public Health, 2017, 38, 165-185.
19. Patterson, F. Working memory deficits predict short-term smoking resumption following brief abstinence. Drug Alcohol Depend., 2010, 106(1), 61-4.
20. Powell, J.; Dawkins, L.; West, R.; Powell, J.; Pickering, A. Relapse to smoking during unaided cessation: clinical, cognitive and moti- vational predictors. Psychopharmacology (Berl.), 2010, 212(4), 537-549.
21. Loughead, J.; Falcone, M.; Wileyto, E.P.; Albelda, B.; Audrain- McGovern, J.; Cao, W.; Kurtz, M.M.; Gur, R.C.; Lerman, C. Can brain games help smokers quit?: Results of a randomized clinical trial. Drug Alcohol Depend., 2016, 168, 112-118.
22. Spangler JG. Smokeless tobacco and cardiovas- cular disease. Tob Count Health (2006); 4: 14–17.
23. Bartal, M., 2001. Health effects of tobacco use and exposure. Monaldi Arch. Chest Dis. 56, 545e554
24. Cools, R., D’Esposito, M., 2011. Inverted-U-shaped dopamine actions on human working memory and cognitive control. Biol. Psychiatry 69, e113–e125.
25. Levin ED, Eisner B (1994) Nicotine interactions with D1 and D2 agonists: effects on working memory function. Drug Dev Res 31:32–37
26. Levin ED, Kim P, Meray R (1996c) Chronic nicotine effects on working and reference memory in the 16-arm radial maze: interactions with D1 agonist and antagonist drugs. Psycho- pharmacology (Berl) 127:25–30
27. Benowitz NL, Hukkanen J, Jacob P 3rd. Nicotine chemistry, metabolism, kinetics and biomarkers. Handb Exp Pharmacol. 2009;192:29–60.
28. Perkins KA, Grobe JE, Fonte C, Goettler J, Caggiula AR, Rey- nolds WA, Stiller RL, Scierka A, Jacob RG. Chronic and acute tolerance to subjective, behavioral and cardiovascular effects of nicotine in humans. J Pharmacol Exp Ther. 1994;270(2):628–38
29. Parrott AC, Garnham NJ, Wesnes K, Pincock C. Cigarette smoking and abstinence: comparative effects upon cognitive task performance and mood state over 24 hours. Hum Psychophar- macol. 1996;11:391–400
30. Posner MI, Rothbart MK (2007) Research on attention networks as a model for the integration of psychological science. Annu Rev Psychol 58:1–23
31. Azizian A, Monterosso J, O’Neill J, London ED (2009) Magnetic resonance imaging studies of cigarette smoking. Handb Exp Pharmacol 192:113–143
32. Kumari V, Gray JA, ffytche DH, Mitterschiffthaler MT, Das M, Zachariah E, Vythelingum GN, Williams SCR, Simmons A, Sharma T (2003) Cognitive effects of nicotine in humans: an fMRI study. Neuroimage 19:1002–1013
33. Rahul R. Bhalsinge, Anita A. Barde, Pratibha S. Worlikar, Manasi V. Limaye, Mrunal P. Dhole, Abhijeet V. Tilak
34. http://dx.doi.org/10.18203/2319-2003.ijbcp20171108
35. Biederman J (1998) Attention-deficit/hyperactivity disorder: a life- span perspective. J Clin Psychiatry 7:4–16
36. Levin ED (1992): Nicotine systems and cognitive function. Psychopharmacology 108:418–431
37. Wang PN, Wang SJ, Hong CJ, Liu TT, Fuh JL, Chi CW, Liu CY, Liu HC (1997) Risk factors for Alzheimer’s disease: a case–control study. Neuroepidemiology 16:234–240
38. Hughes JR, Hatsukami DK, Mitchell JE, Dahlgren LA (1996): Prevalence of smoking among psychiatric outpatients. Am J Psychiatry 143:993–997.
39. Leonard S, Adams C, Breese CR, Adler LE, Bickford P, Byerley W, et al (1996): Nicotinic receptor function in schizophrenia. Schizophr Bull 22:431–445
40. Gorell JM, Rybicki BA, Johnson CC, Peterson EL (1999) Smoking and Parkinson’s disease—a dose–response relationship. Neurology
41. Allam MF, Campbell MJ, Hofman A, Del Castillo AS, Fernandez- Crehuet Navajas R (2004) Smoking and Parkinson’s disease: systematic review of prospective studies. Mov Disord 19:614– 621
42. Quik M, Jeyarasasingam G (2000) Nicotinic receptors and Parkinson’s disease. Eur J Pharmacol 393:223–230
43. Court JA, Piggott MA, Lloyd S, Cookson N, Ballard CG, McKeith IG, Perry RH, Perry EK (2000b) Nicotine binding in human striatum: elevation in schizophrenia and reductions in demen- tia with Lewy bodies, Parkinson’s disease and Alzheimer’s disease and in relation to neuroleptic medication. Neuroscience 98:79–87