Photo by Clique Images on Unsplash
Sposób ubioru podczas realizacji aktywności fizycznej może mieć duże znaczenie, szczególnie od strony termoregulacji i tym samym wydajności fizycznej. Termoregulacja to proces regulowania temperatury wewnętrznej organizmu. Podczas ćwiczeń w ciepłym otoczeniu termoregulację osiąga się przede wszystkim poprzez parowanie potu, gdy organizm dąży do osiągnięcia stanu równowagi termicznej poprzez równoważenie metabolicznej produkcji ciepła i utraty ciepła. Termoregulacja jest szczególnie ważna dla sportowców wytrzymałościowych, którzy często rywalizują w gorącym i wilgotnym środowisku, gdzie zdolność organizmu do termoregulacji jest upośledzona, co zwiększa ryzyko chorób cieplnych i ma szkodliwy wpływ na wyniki. Metody poprawiające chłodzenie ciała cieszą się dużym zainteresowaniem w literaturze naukowej. Skupienie się na tej przestrzeni jest uzasadnione, ponieważ wydarzenia takie jak Letnie Igrzyska Olimpijskie 2021 w Tokio były jednymi z najgorętszych i najbardziej wilgotnych w dotychczasowej historii.
Sportowcy mają do dyspozycji wiele opcji chłodzenia, takich jak kamizelki chłodzące, chłodziarki na szyję, zimne napoje i zawiesiny lodowe. Jednakże zastosowanie tych opcji może być trudne w trakcie ćwiczeń ze względu na ograniczenia praktyczne. Ponadto niektóre z tych opcji chłodzenia nie można zastosować podczas imprez takich jak maratony, długodystansowe kolarstwo czy triathlony ze względu na zasady i przepisy. Wybór odzieży stwarza wyjątkową okazję do wspomagania termoregulacji podczas ćwiczeń w upale bez praktycznych ograniczeń wspomnianych strategii chłodzenia i odgrywa integralną rolę w komforcie. Odzież z natury zwiększa izolację, co stanowi barierę dla utraty ciepła przez parowanie w gorącym otoczeniu. Jednakże odzież sportowa ma na celu złagodzenie tego efektu izolacyjnego poprzez oddychające i lekkie konstrukcje wykonane z materiałów syntetycznych, które mają na celu poprawę transportu wilgoci.
Odzież sportowa w literaturze naukowej
Sports Medicine Australia (SMA) uznaje dobór odzieży za ważny czynnik łagodzący ryzyko stresu cieplnego podczas ćwiczeń w upale. Wytyczne SMA wskazują, że usunięcie zbędnych warstw odzieży, zminimalizowanie zakrycia skóry oraz wybór lekkiej i oddychającej odzieży poprawi parowanie potu, a tym samym odprowadzanie ciepła. Jednakże wytycznym tym brakuje szczegółów odnoszących się do ważnych cech odzieży, w tym składu materiału, struktury dzianiny i kroju. Ten brak specyficzności może wynikać z różnic w parametrach oceny i metodologiach stosowanych w wielu badaniach w tej przestrzeni, co przyczyniło się do braku jednoznacznych dowodów. W badaniach oceniających skuteczność odzieży sportowej w maksymalizacji termoregulacji, komfortu i wydajności zbadano różnorodne tkaniny i tekstylia, w tym włókna naturalne, włókna syntetyczne, mieszanki włókien naturalnych i syntetycznych oraz włókna poddane obróbce chemicznej. Badana odzież charakteryzuje się kilkoma właściwościami materiałowymi, które obejmują różny poziom izolacji, masy i przepuszczalności powietrza, a także różne rodzaje struktury dzianiny i kroju (tj. kompresję vs krycie skóry). Dodatkowo w badaniach tych wykorzystano także szereg warunków środowiskowych (18–40°C, 20–60% wilgotności względnej), oceniając odzież sportową podczas ćwiczeń o różnej intensywności, czasie trwania i rodzaów prób (stała intensywność, progresywna czy autoregulacyjna) w populacjach aktywnych rekreacyjnie i wysportowanych. Różnorodność i brak badań porównawczych w aktualnej literaturze doprowadziły do wielu przypuszczeń na temat skuteczności i zastosowania odzieży w celu zapewnienia użytkownikowi chłodu i wygody, poprawy wydajności i zmniejszenia ryzyka problemów zdrowotnych związanych z wysoką temperaturą. Rzeczywiście, bardzo niewiele badań mierzyło lub powiązało zdolność odzieży do poprawy wyników ćwiczeń poprzez powiązaną poprawę termoregulacji i komfortu. Różnice i brak bezpośrednich porównań opisane w literaturze prawdopodobnie stworzyły trudności dla sportowców i trenerów w określeniu najlepszych praktyk w zakresie doboru ubioru na treningi i zawody.
Elektrolity od Testosterone.pl – wsparcie optymalnego nawodnienia – KUP TUTAJ
Wpływ doboru tkaniny i materiału
Na odzież sportową wykorzystuje się wiele tkanin, wśród których znajdują się włókna naturalne syntetyzowane z roślin i zwierząt (np. bawełna, wełna) oraz włókna syntetyczne powstałe w procesie syntezy chemicznej (np. poliester, nylon). Każda tkanina ma swoje mocne strony i ograniczenia dotyczące termoregulacji i komfortu, na które mogą wpływać właściwości materiału.
Naturalne i syntetyczne materiały
Poliester jest najczęściej stosowanym materiałem syntetycznym w odzieży sportowej ze względu na jego stabilność wymiarową, gładkość w dotyku i niski koszt. Ograniczeniem może być jednak jego niska absorpcja wilgoci w sytuacjach nadmiernego pocenia się, gdyż zwiększona wilgotność powierzchni skóry może powodować uczucie jej zawilgocenia i dyskomfortu. De Sousa oraz Roberts i współpracownicy porównali odzież sportową z poliestru i bawełny podczas ćwiczeń. Zaobserwowali znaczne obniżenie temperatury głębokiej oraz znaczną poprawę czucia ciepła i komfortu dzięki zastosowaniu poliestru. Jednakże warunki testowania stosowane przez Robertsa i współpracowników uwzględniało klimat łagodny i suchy (20,6°C, wilgotność względna 47,5%) oraz wysiłki o niskiej do umiarkowanej intensywności oddzielone 70-sekundowym odpoczynkiem, które mogły nie powodować nadmiernego pocenia się u uczestników.
W innych badaniach nie zaobserwowano żadnego komfortu ani korzyści termoregulacyjnych wynikających z noszenia poliestru podczas ćwiczeń w porównaniu z bawełną lub wełną. Rozbieżności te można wyjaśnić różnicami metodologicznymi pomiędzy badaniami, takimi jak warunki środowiskowe (20,6–33°C, wilgotność względna 20–60%) i czas trwania ćwiczeń (30–60 min).
Nylon to kolejny materiał syntetyczny powszechnie stosowany w odzieży sportowej, który charakteryzuje się większą absorpcją wilgoci i lepszymi właściwościami jej odprowadzania niż poliester. Jednakże nylon charakteryzuje się mniejszą szybkością schnięcia, co może wywołać niepożądany efekt chłodzenia po wysiłku fizycznym. Wilgotność odzieży była znacznie zmniejszona podczas ćwiczeń, gdy osoba nosiła odzież uciskową górnej części ciała wykonaną z nylonu w porównaniu z bawełną. Dla kontrastu, Leoz-Abaurrea i Aguado-Jimenez wraz ze współpracownikami nie stwierdzili znaczącego obniżenia temperatury ciała, temperatury skóry, szybkości pocenia, utraty potu ani zwilżenia skóry i ubrania podczas porównywania odzieży sportowej z nylonu i bawełny pomimo stosowania podobnych protokołów testowych i identyczny skład tkanin. Badania, w których nie stwierdzono znaczących zmian, obejmowały zarówno mężczyzn, jak i kobiety, w porównaniu z innymi, które obejmowały wyłącznie mężczyzn, co sugeruje, że potencjalnym czynnikiem zakłócającym jest płeć.
Bawełna jest włóknem naturalnym o lepszych możliwościach wchłaniania wilgoci niż większość włókien syntetycznych, może jednak powodować podrażnienia skóry i niepożądane uczucie lepkości podczas ćwiczeń. Mimo to odczucie ciepła uległo znacznej poprawie podczas noszenia bawełnianej koszulki podczas ćwiczeń w gorących i suchych warunkach w porównaniu z odzieżą uciskową górnej części ciała wykonaną z nylonu. Rzeczywiście, niektóre badania wykazały znaczne obniżenie temperatury ciała, temperatury skóry oraz utraty potu podczas noszenia odzieży bawełnianej podczas ćwiczeń w porównaniu z tkaninami syntetycznymi.
Wełna to kolejne włókno naturalne o lepszych właściwościach odprowadzających wilgoć niż bawełna i wykazano, że znacznie obniża temperaturę ciała w porównaniu z poliestrem podczas ćwiczeń o umiarkowanej intensywności w gorących i suchych warunkach. Wełna schnie jednak wolno i może być cięższa od materiałów syntetycznych. Łącznie wyniki te mogą sugerować, że optymalny skład odzieży sportowej pod kątem odprowadzania ciepła i komfortu może się różnić w zależności od warunków środowiskowych, czasu trwania i intensywności aktywności oraz indywidualnych preferencji.
Genous od Apollo’s Hegemony – wsparcie funkcji kognitywnych i kreatywności – KUP TUTAJ
Obróbka chemiczna tkanin
Obróbka chemiczna tkanin ma na celu podniesienie zdolności odprowadzania ciepła przez odzież sportową poprzez zwiększone uwalnianie energii cieplnej i zwiększone odprowadzanie wilgoci w celu poprawy komfortu i termoregulacji. Materiał zmiennofazowy (PCM) to jedna z form obróbki, w której mikrokapsułki są nakładane na włókna tekstylne, aby umożliwić absorpcję i uwalnianie energii cieplnej. Mikrokapsułki zmieniają stan ciekły w stały po osiągnięciu określonej temperatury. Inne zabiegi chemiczne, takie jak emulsja silikonowa, mogą poprawić właściwości odprowadzające wilgoć odzieży sportowej, podczas gdy dwutlenek tytanu proponuje się w celu poprawy przewodności cieplnej i poprawy komfortu cieplnego. Do chwili obecnej tkaniny poddane obróbce chemicznej i ich właściwości termoregulacyjne oceniano głównie w warunkach laboratoryjnych bez udziału człowieka. Jednak jedno badanie przeprowadzone przez McFarlina i współpracowników porównało wpływ poliestrowej koszulki pokrytej PCM z niepoddaną takiej obróbce t-shirtem na termoregulację, komfort i wydajność podczas ćwiczeń w gorących i wilgotnych warunkach. U mężczyzn i kobiet wytrenowanych wytrzymałościowo zaobserwowano znaczne obniżenie temperatury skóry i oceny odczuwanego wysiłku (RPE) oraz znaczny wzrost komfortu i wydolności wysiłkowej (8%) podczas noszenia koszulki z poliestru-PCM. Biorąc jednak pod uwagę, że ocena tkanin poddanych obróbce chemicznej pod kątem termoregulacji, komfortu i wydajności podczas ćwiczeń jest ograniczona, potrzebne są przyszłe badania, aby potwierdzić te ustalenia i poszerzyć obecną wiedzę na temat roli tkanin poddanych obróbce chemicznej w odzieży sportowej.
Jak właściwości poszczególnych materiałów wpływają wydajność fizyczną
Właściwości materiału odzieży wpływają również na termoregulację i komfort, w tym dopasowanie, strukturę dzianiny, przepuszczalność powietrza, zdolność odprowadzania wilgoci i izolację. Właściwości te, z wyjątkiem zdolności wchłaniania wilgoci, są powszechnie opisywane w aktualnej literaturze, ale różnią się ze względu na różnice w stosowanych projektach. Na przykład niektóre badania obejmowały projekty odzieży zakrywającej całe ciało lub zakrywające różne poziomy skóry, podczas gdy w innych stosowano odzież uciskową górnej i dolnej części ciała, a także krótkie i pełnej długości koszule oraz spodnie.
Dopasowanie odzieży jest integralną częścią rozwoju kontaktu skóra-materiał, zwanego mikroklimatem. Utrzymanie stabilnej temperatury mikroklimatu i wilgotności względnej ma kluczowe znaczenie dla maksymalizacji komfortu i szybkości utraty ciepła przez parowanie potu, ponieważ mikroklimat wpływa na komfort cieplny, temperaturę skóry, a co za tym idzie, reakcję termoregulacyjną podczas ćwiczeń. Tylko w jednym badaniu w ramach tego samego badania podano dopasowanie odzieży i wilgotność mikroklimatu. Wilgotność mikroklimatu uległa znacznemu zmniejszeniu podczas intensywnych ćwiczeń w gorących i suchych warunkach, gdy noszono obcisłą koszulkę syntetyczną w porównaniu z obcisłą koszulką wykonaną z naturalnych materiałów. Nie dokonano jednak porównania z luźną odzieżą, co jest ważne, ponieważ obcisła odzież zapewnia gorszą izolację ze względu na minimalizację objętości powietrza uwięzionego pomiędzy skórą a ubraniem.
Obcisłe ubrania mogą również utrudniać konwekcyjną utratę ciepła podczas ćwiczeń poprzez zmniejszoną przepuszczalność powietrza. Luźna odzież może poprawić efektywność odprowadzania ciepła podczas wysiłku oraz poprawić komfort cieplny w umiarkowanych upałach poprzez zwiększenie przepuszczalności i przepływu powietrza po powierzchni skóry. Do chwili obecnej w bardzo niewielu badaniach porównano wpływ obcisłej i luźnej odzieży na termoregulację, komfort i wydajność podczas ćwiczeń w upale. Jednakże Barwood i MacRae wraz ze współpracownikami przeanalizowali wpływ zbyt dużej i prawidłowo dopasowanej odzieży uciskowej na termoregulację i komfort. Chociaż dopasowana i oversize’owa odzież powodowała znaczny wzrost temperatury skóry oraz negatywny wpływ na komfort cieplny i odczuwanie ciepła to nie zaobserwowano znaczących różnic pomiędzy odzieżą oversize i dopasowaną.
Negatywne skutki noszenia odzieży uciskowej podczas ćwiczeń mogą wynikać z większego zakrycia ciała, gdyż większa część powierzchni skóry jest pokryta materiałem, co może mieć negatywny wpływ na wymianę ciepła z ciała do otoczenia. Natomiast brak znaczących różnic pomiędzy odzieżą za dużą i prawidłowo dopasowaną można wytłumaczyć podobną wielkością nacisku wywieranego przez odzież uciskową, biorąc pod uwagę, że obie zostały uznane za obcisłe. Oczywiste jest, że potrzebne są przyszłe badania, aby porównać wpływ obcisłej i luźnej odzieży na mikroklimat, termoregulację i ogólny komfort. Taka praca mogłaby pozwolić na ustalenie zaleceń dotyczących odzieży w kontekście dopasowania i pokrycia skóry dla populacji aktywnych sportowo i rekreacyjnie, które ćwiczą w określonych warunkach środowiskowych.
Białko serwatkowe od Testosterone.pl – duża dostępność smaków w dobrej cenie – KUP TUTAJ
Struktura i przepuszczalność powietrza
Wpływ innych właściwości materiału, takich jak struktura dzianiny, przepuszczalność powietrza i izolacja, na termoregulację i komfort podczas ćwiczeń jest dobrze poznany. Struktura dzianiny wpływa na przenikanie ciepła i daje możliwość zwiększenia komfortu odzieży w zależności od zastosowanego wzoru. Struktury dzianin skarpetkowych i siatkowych poprawiły komfort podczas ćwiczeń w porównaniu ze strukturami dzianin gładkich i żakardowych w bawełnianych t-shirtach. Duże rozmiary dzianin i otwarta struktura dzianiny znacząco obniżały temperaturę skóry i wilgotność mikroklimatu, a także poprawiały odczuwanie ciepła i komfort w odzieży poliestrowej. Dodatkowo, podczas ćwiczeń wchłanianie potu i odczuwanie ciepła w tkanej odzieży rowerowej uległy znacznej poprawie w porównaniu z dzianinową odzieżą rowerową, co sugeruje, że konstrukcja materiału odgrywa ważną rolę w zarządzaniu odczuciami cieplnymi i przenoszeniem ciepła ze skóry do otoczenia.
Przepuszczalność powietrza zależy od struktury tkaniny, ponieważ poprawiona przepuszczalność powietrza poprawia wymianę ciepła pomiędzy ciałem a otoczeniem poprzez konwekcję i parowanie. Brazaitisa i współpracownicy ustalili, że koszulki syntetyczne charakteryzujące się lepszą przepuszczalnością powietrza znacząco zwiększają parowanie potu podczas wysiłku fizycznego w porównaniu z koszulkami wykonanymi z tkanin naturalnych charakteryzujących się niższą przepuszczalnością powietrza. Kaplan i Okur ocenili wpływ pięciu różnych koszulek na komfort podczas ćwiczeń, przy czym każda koszulka miała inny poziom przepuszczalności powietrza.
W przypadku koszulki o najniższej przepuszczalności powietrza ocena komfortu cieplnego była gorsza w porównaniu do wszystkich pozostałych koszulek. Podobną interakcję zaobserwowali Herten i współpracownicy z wynikami zbliżonymi do istotności statystycznej. Zauważyli oni niższą wilgotność mikroklimatu po 15 min marszu podczas 60-minutowej próby, gdy noszono koszulę o większej przepuszczalności powietrza w porównaniu z koszulą o mniejszej przepuszczalności powietrza. Podsumowując, wyniki te sugerują, że większa przepuszczalność powietrza może zmniejszyć działanie izolacyjne odzieży, zmniejszając w ten sposób barierę dla utraty ciepła przez parowanie w gorącym otoczeniu.
Kolejne kroki badawcze
Ocena przydatności ekologicznej odzieży sportowej wymaga przeprowadzenia badań na ludziach imitujących rzeczywiste warunki użytkowania odzieży sportowej. Jednakże badania materiałów przy użyciu specjalistycznego sprzętu, takiego jak płyty grzejne z zabezpieczeniem przed poceniem i manekiny termiczne, mogą określić wiarygodność i uzasadnienie prób z użytkownikami. Omówione wcześniej właściwości materiału mogą potencjalnie wpływać na termoregulację i komfort w każdych warunkach środowiskowych. Jednakże w obecnym piśmiennictwie nie opisano zdolności tkanin stosowanych do utraty ciepła przez parowanie ani odprowadzania wilgoci, co jest niezwykle istotne, biorąc pod uwagę, że odprowadzanie wilgoci i parowanie są głównymi mechanizmami utraty ciepła podczas ćwiczeń w upale. Co więcej, parametry te można łatwo określić za pomocą odpowiednich testów, takich jak testy pocenia się z osłoną grzejną i testy przesiąkania pionowego. Parowanie potu jest proporcjonalne do przepuszczalności pary wodnej odzieży. Pomiar tych parametrów pozwala na wyraźniejsze porównanie i walidację wyników pomiędzy badaniami materiałowymi a badaniami na ludziach.
Witamina D3 z K2 od Testosterone.pl – wielokierunkowe wsparcie organizmu – KUP TUTAJ
Podsumowanie
Termoregulacja, czyli zdolność organizmu do kontrolowania temperatury wewnętrznej, jest kluczowa, zwłaszcza podczas ćwiczeń w ciepłym otoczeniu. Naukowcy podkreślają, że sportowcy wytrzymałościowi ryzykują problemami z termoregulacją w gorących i wilgotnych warunkach, co może wpływać na ich wyniki i zdrowie.
Autorzy prac naukowych analizowali różne rodzaje materiałów, w tym naturalne i syntetyczne, i omówili ich wpływ na termoregulację. Poliester, nylon, bawełna i wełna mają swoje zalety i ograniczenia w kontekście termoregulacji. Oprócz rodzaju materiału, struktura dzianiny, przepuszczalność powietrza oraz dopasowanie odzieży również odgrywają istotną rolę w termoregulacji i komforcie podczas ćwiczeń. Przepuszczalność powietrza i struktura dzianiny mogą wpłynąć na efektywność odprowadzania ciepła i komfort cieplny.
Autorzy projektów naukowych zaznaczają również, że badania nad odzieżą sportową i jej wpływem na termoregulację powinny uwzględniać różne warunki środowiskowe, intensywność ćwiczeń i preferencje użytkowników. Ostatecznie, potrzebne są dalsze badania, aby dostarczyć bardziej precyzyjnych wytycznych dotyczących wyboru odzieży sportowej w zależności od określonych warunków i celów treningowych. Podsumowując, znaczenie wyboru odpowiedniej odzieży sportowej dla termoregulacji, komfortu i wydajności fizycznej podczas aktywności fizycznej w różnych warunkach środowiskowych jest ważne i może wspierać zdolności wysiłkowe.
Bibliografia:
McDermott B, Anderson S, Armstrong L, Casa D, Cheuvront S, Cooper L, Kenney W, O’Connor F, Roberts W. National athletic trainers’ association position statement: fluid replacement for the physically active. J Athl Train. 2017;52(9):877–95. https:// doi. org/ 10. 4085/ 1062- 6050- 52.9. 02.
Douzi W, Dupuy O, Theurot D, Smolander J, Dugoe B. Per-cooling (using cooling systems during physical exercise) enhances physical and cogni- tive performance in hot environments. A narrative review. Int J Environ Res Public Health. 2020;17:1031. https:// doi. org/ 10. 3390/ ijerp h1703 1031.
Reilly T, Drust B, Gregson W. Thermoregulation in elite athletes. Curr Opin Clin Nutr Metab Care. 2006;9(6):666–71. https:// doi. org/ 10. 1097/ 01. mco. 00002 47475. 95026. a5.
Arngrimsson S, Petitt D, Stueck M, Jorgensen D, Cureton K. Cooling vest worn during active warm-up improves 5-km run performance in the heat. J Appl Physiol. 2004;96(5):1867–74. https:// doi. org/ 10. 1152/ jappl physi ol. 00979. 2003.
Naito T, Sagayama H, Akazawa N, Haramura M, Tasaki M, Takahashi H. Ice slurry ingestion during break times attenuates the increase of core temperature in a simulation of physical demand of match-play tennis in the heat. Temperature. 2018;5(4):371–9. https:// doi. org/ 10. 1080/ 23328 940. 2018. 14759 89.
Tyler C, Sunderland C, Cheung S. The effect of cooling prior to and during exercise on exercise performance and capacity in the heat: a meta- analysis. Br J Sports Med. 2015;49:7–13. https:// doi. org/ 10. 1136/ bjspo rts- 2012- 091739.
Adams W, Hosokawa Y, Casa D. Body-cooling paradigm in sport: Maxi- mizing safety and performance during competition. J Sport Rehabil. 2016;25:382–94. https:// doi. org/ 10. 1123/ jsr. 2015- 0008.
Havenith G. Interaction of clothing and thermoregulation. Exog Derma- tol. 2002;1:221–30. https:// doi. org/ 10. 1159/ 00006 8802.
ascoe D, Bellingar T, McCluskey B. Clothing and exercise II. Influence of clothing during exercise/work in environmental extremes. Sports Med. 1994;18(2):94–108. https:// doi. org/ 10. 2165/ 00007 256- 19941 8020- 00003.
Pascoe D, Shanley L, Smith E. Clothing and exercise I: biophysics of heat transfer between the individual, clothing and environment. Sports Med. 1994;18(1):38–54. https:// doi. org/ 10. 2165/ 00007 256- 19941 8010- 00005.
Bhatia D, Malhotra U. Thermophysiological wear comfort of clothing: An overview. J Text Sci Eng. 2016;6(2):250. https:// doi. org/ 10. 4172/ 2165- 8064. 10002 50.
Kicklighter T, Edsall J, Martin M. Effect of moisture-wicking garments on temperature regulation during exercise. Int J Athl Ther Train. 2011;16(6):9– 13. https:// doi. org/ 10. 1123/ ijatt. 16.6.9
Davis J, Bishop P. Impact of clothing on exercise in the heat. Sports Med. 2013;43:695–706. https:// doi. org/ 10. 1007/ s40279- 013- 0047-8.
Ozdil N, Anand S. Recent developments in textile materials and products used for activewear and sportswear. Electron J Text Technol. 2014;8(3):68–83.
Roberts B, Waller T, Caine M. Thermoregulatory response to base-layer garments during treadmill exercise. Int J Sports Sci Eng. 2007;1(1):29–38.
Brazaitis M, Kamandulis S, Skurvydas A, Daniuseviciute L. The effect of two kinds of T-shirts on physiological and psychological thermal responses during exercise and recovery. Appl Ergon. 2010;42:46–51. https:// doi. org/ 10. 1016/j. apergo. 2010. 04. 001.
Gavin T, Babington J, Harms C, Ardelt M, Tanner D, Stager J. Clothing fabric does not affect thermoregulation during exercise in moderate heat. Med Sci Sports Exerc. 2001;33(12):2124–30. https:// doi. org/ 10. 1097/ 00005 768- 20011 2000- 00023.
Sperlich B, Born D, Lefter M, Holmberg H. Exercising in a hot environment: Which t-shirt to wear? Wilderness Environ Med. 2013;24:211–20. https:// doi. org/ 10. 1016/j. wem. 2013. 04. 005.
Kwon A, Kato M, Kawamura H, Yanai Y, Tokura H. Physiological significance of hydrophilic and hydrophobic textile materials during intermittent exercise in humans under the influence of warm ambient temperature with and without wind. Eur J Appl Physiol. 1998;78:487–93. https:// doi. org/ 10. 1007/ s0042 10050 450.
Bonaldi R. Functional finishes for high-performance apparel. High-Perfor- mance Apparel. Sawston: Woodhead Publishing; 2018.
Leoz-Abaurrea I, Tam N, Aguado-Jimenez R. Impaired cardiorespira- tory responses when wearing an upper body compression garment during recovery in a hot environment (40°C). J Sports Med Phys Fitness. 2016;56(6):684–91.
Leoz-Abaurrea I, Tam N, Aguado-Jimenez R. Heat dissipating upper body compression garment: thermoregulatory, cardiovascular, and perceptual responses. J Sport Health Sci. 2019;8:450–6. https:// doi. org/ 10. 1016/j. jshs. 2016. 01. 008.
Leoz-Abaurrea I, Aguado-Jimenez R. Upper body compression garment: physiological effects while cycling in a hot environment. Wilderness Environ Med. 2017;28(2):94–100. https:// doi. org/ 10. 1016/j. wem. 2017. 02. 005.
Hu R, Liu Y, Shin S, Huang S, Ren X, Shu W, Cheng J, Tao G, Xu W, Chen R, Luo X. Emerging materials and strategies for personal thermal manage- ment. Adv Energy Mater. 2020;10(17):1903921. https:// doi. org/ 10. 1002/ aenm. 20190 3921
MacRae B, Laing R, Niven B, Cotter J. Pressure and coverage effects of sporting compression garments on cardiovascular function, ther- moregulatory function, and exercise performance. Eur J Appl Physiol. 2012;112:1783–95. https:// doi. org/ 10. 1007/ s00421- 011- 2146-2.
McLellan T, Daanen H, Cheung S. Encapsulated environment. Compr Physiol. 2013;3:1363–91. https:// doi. org/ 10. 1002/ cphy. c1300 02.
Bishop P, Balilonis G, Davis J, Zhang Y. Ergonomics and comfort in protec- tive and sport clothing: a brief overview. J Ergon. 2013. https:// doi. org/ 10. 4172/ 2165- 7556. S2- 005.
Gonzales B, Hagin V, Guillot R, Placet V, Groslambert A. Effects of polyester jerseys on psycho–physiological responses during exercise in a hot and moist environment. J Strength Cond Res. 2011;25(12):3432–8. https:// doi. org/ 10. 1519/ JSC. 0b013 e3182 15fc30.
Varadaraju R, Srinivasan J. Design of sports clothing for hot environments. Appl Ergon. 2019;80:248–55. https:// doi. org/ 10. 1016/j. apergo. 2018. 02. 013.
Herten A, Csapo R, Kofler P, Bottoni G, Hasler M, Bechtold T, Nach- bauer W. Effects of functional shirts with different fiber compositions on thermoregulation in well-trained runners. J Sport Eng Technol. 2017;231(2):75–82. https:// doi. org/ 10. 1177/ 17543 37116 632418.
AATCC 197–2011. Test method of vertical wicking of textiles. American Association of Textile Chemists and Colorists: Research Triangle Park, NC, USA; 2011.
Jiao J, Li Y, Yao L, Chen Y, Guo Y, Wong S, Ng F, Hu J. Effects of body-map- ping-designed clothing on heat stress and running performance in a hot environment. Ergonomics. 2017;60(10):1435–44. https:// doi. org/ 10. 1080/ 00140 139. 2017. 13066 30.
Collins P, Purdie R, Hinck K, Leissner C, Scicchitano B, Gathercole R, Usma C. Analysis of thermal-regulation and comfort associated with user per- ceptions and garment performance. Proceeding. 2018;2(6):231. https:// doi. org/ 10. 3390/ proce eding s2060 231.
Raccuglia M, Sales B, Heyde C, Havenith G, Hodder S. Clothing comfort during physical exercise – Determining the critical factors. Appl Ergon. 2018;73:33–41
