To dzięki rozwojowi techniki mamy odpowiedni sprzęt sportowy, który umożliwił rozwój aktywności sportowej u osób niepełnosprawnych. Dzięki temu wiele osób z dysfunkcjami może aktywnie spędzać czas wolny zarówno latem, jak i zimą. Współcześnie sport osób niepełnosprawnych rozwijają się jeszcze bardziej błyskawicznie niż normalny. Aktywność fizyczna jest swojego rodzaju antidotum na całe zło. Jest to zarówno sposób na rehabilitację ciała jak i umysłu. Wpływa na cały rozwój człowieka.
Różnice pomiędzy treningiem osób pełnosprawnych i niepełnosprawnych
Główna różnica, która pomaga odróżnić te dwa treningi jest superindywidualizacja. W sporcie osób pełnosprawnych zazwyczaj układa się trening pod daną jednostkę. Indywidualnie dobiera się trening do możliwości. Każdy z nas przecież jest inny, ma inną wagę, inny cel oraz choroby. Jeżeli chodzi o osoby niepełnosprawne to określenie superindywidualizacja jest inne. Oczywiście- również możliwości są dobierane do konkretnej osoby. Jednak należy wziąć pod uwagę również stopień niepełnosprawności zawodnika, a także predyspozycje do wykonywania konkretnej dyscypliny sportowej. Nie każdy jest w stanie wykonywać konkretne dyscypliny, z różnych względów.
Intensywność wysiłku oraz jego objętość jest dostosowana pod daną jednostkę indywidualnie. W większości przypadków obciążenia są mniejsze w sporcie osób niepełnosprawnych, ale wpływ obciążenia na organizm powinien być taki sam jak u osób pełnosprawnych.
U osób niepełnosprawnych częściej treningi pełnią funkcję rehabilitacji. Poprzez dobór odpowiednich ćwiczeń możemy poprawiać dysfunkcje oraz niektóre parametry życiowe. Taki proces nie występuje tylko u osób niepełnosprawnych, gdyż u osób pełnosprawnych również istnieje pojęcie treningu rehabilitacyjnego o i jest on bardzo potrzebny.
Ostatnią różnicą w treningu osób niepełnosprawnych jest jego organizacja, która w przypadku osób niepełnosprawnych, bardzo często wymaga pomocy ze strony osób trzecich (najczęściej są to wolontariusze, ale również rodzina, znajomi czy trenerzy).
Jabłczan kreatyny od Testosterone.pl
Rodzaje
Dyscypliny sportowe, które są uprawiane przez osoby z dysfunkcjami mają inne zasady specjalnie dostosowane pod nich. Sprzęt również delikatnie się różni. Może być to na przykład inna waga danego przedmiotu. Wszystko jest zależne od stopnia i rodzaju ograniczenia sprawności. Sport osób niepełnosprawnych to nie tylko wyczynowy trening, który widzimy na praolimpiadach. Najczęściej jest on kierowany innymi motywami. Zazwyczaj mamy do czynienia ze sportem rekreacyjnym lub zdrowotnym, gdyż te wartości liczą się najbardziej. Współcześnie międzynarodowy ruch sportowy osób niepełnosprawnych skupiony jest w trzech niezależnych obszarach organizacyjnych uznawanych przez władze sportu olimpijskiego:
- sport osób niesłyszących (osoby z ubytkiem słuchu przynajmniej 55 dB w uchu lepiej słyszącym),
- sport osób z niepełnosprawnością intelektualną (w stopniu lekkim, umiarkowanym, znacznym i głębokim),
- sport paraolimpijski (zgodnie z klasyfikacją: dla osób niewidomych, z niepełnosprawnością fizyczną oraz z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim).”
Przykłady dyscyplin sportowych w sporcie osób niepełnosprawnych
- Piłka siatkowa na siedząco – odmiana tradycyjnej siatkówki, rozgrywana w sposób bardzo zbliżony do jego podstawowej wersji. Celem gry jest przebicie w sposób prawidłowy piłki nad siatką, tak aby znalazła się na boisku przeciwnika.
- Rugby na wózkach – jest to świetny przykład współpracy w drużynie. Grający mają ze sobą cały czas kontakt. W tej dyscyplinie spotykamy zawodników m.in. z czterokończynowym uszkodzeniem rdzenia kręgowego, z trójkończynową amputacją. Zawodnicy poruszają się na wózkach po boisku o rozmiarach boiska do koszykówki. Celem gry jest przekroczenie z piłką linii końcowej czyli zdobycie punktu. Wyróżniamy również klasyfikację zawodników ze względu na stopień sprawności. Niezwykle ważną rolę odgrywają specjalnie wzmocnione wózki wyczynowe.
- Koszykówka na wózkach – jest to jedna z najpopularniejszych dyscyplin paraolimpijskich. Podstawowe wymiary (boisko i wysokość kosza) są identyczne jak w przypadku „normalnej” koszykówki. Koszykówka jest dyscypliną drużynową, a więc ćwiczący cały czas mają ze sobą kontakt, budują więzi co pozytywnie wpływa na ich nastrój. Uczestnicy gry są zaopatrzeni w wyczynowe wózki, posiadające osłonięte szprychy, a także pochylone koła. Poruszanie się po boisku również wygląda trochę inaczej. Zawodnik, który otrzyma podanie może jedynie dwukrotnie napędzić wózek nie kozłując. Celem każdej z drużyn jest zdobycie jak największej liczby koszy po skutecznych rzutach. Koszykówka na wózkach praktykowana jest w ponad 80 krajach na świecie.
- Pływanie – zawodniczki i zawodnicy pływają pięcioma stylami pływackimi: dowolnym, grzbietowym, klasycznym, motylkowym i zmiennym. Czyli dokładnie tak jak w normalnym pływaniu. Sportowcy rywalizują w klasach zgodnie ze stopniem/rodzajem niepełnosprawności. Przepisy pływania zaczerpnięte są z regulacji Międzynarodowej Federacji Pływackiej FINA oraz odpowiednio zmodyfikowane pod daną niepełnosprawność.
- Lekkoatletyka –może być uprawiana przez zawodników z niemal każdą niepełnosprawnością. Konkurencje osób niepełnosprawnych są takie same jak w przypadku osób pełnosprawnych (skok w dal, skok wzwyż, rzut oszczepem, rzut dyskiem, biegi krótkie, średnie, długie, maraton) ale występują także charakterystyczne konkurencje jak wyścigi na wózkach.
- Podnoszenie ciężarów – na przykład wyciskanie sztangi leżąc. Zawodniczki i zawodnicy wyciskając sztangę muszą unieść ją do maksymalnego wyprostu w stawach łokciowych. Konkurencja jest wykonywana aż w 10 różnych kategoriach! Sportowcy są poddani są trzem próbom. Tak jak podczas normalnych zawodów- zwycięża zawodnik, który podniesie jak najwięcej. Sport dedykowany zawodnikom zarówno z urazami rdzenia kręgowego, porażeniem mózgowym, jak i z amputacjami.
- Kolarstwo – jest to stosunkowo nowy sport dla zawodników niepełnosprawnych. Dyscyplina ta jest odpowiednio przystosowana do zawodników z różnymi rodzajami niepełnosprawności. Dzięki temu powstają podziały na poszczególne klasy (niewidomi i niedowidzący, dysfunkcja ruchu, porażenie mózgowe, amputacje). W zależności od rodzaju schorzenia mogą oni stosować różne rodzaje rowerów. Istnieje kolarstwo szosowe i torowe. Zawodnicy rywalizować mogą na dystansach wytrzymałościowych do 120 km, na welodromie do 4 km oraz w sprincie. Wyróżnić możemy również osoby niewidome startujące z widzącym przewodnikiem.
- Łucznictwo – jedna z najstarszych dyscyplin. Jednak na początku była tylko pod postacią aktywnej rehabilitacji i wypoczynku. Teraz już jest to profesjonalna dyscyplina paraolimpijska. Zawodnicy rywalizują w postawie stojącej lub siedzącej. Wyróżnić możemy trzy klasy: jedną stojącą – ARST , oraz dwie siedzące: tetraplegia – ARW 1 oraz paraplegia – ARW 2.
- Boccia – wywodzi się od gry w bule. Jedyną różnicą od zwykłej „bocci” jest dowolność wprowadzenia bili na boisko. Są trzy opcje: można to zrobić poprzez pchnięcie, rzut czy wykorzystanie rynny. Celem gry jest wrzucenie na boisko białej bili, a następnie umieszczenie w jej bezpośrednim sąsiedztwie jak największej liczby bili swojego koloru.
- Tenis stołowy
- Tenis na wózkach
- Żeglarstwo
- Wioślarstwo
- Goalball – jest to gra drużynowa.Przeznaczona jest dla osób niewidomych i niedowidzących. Używa się tam piłki (waga 1,25 kg) z otworami i umieszczonymi wewnątrz dzwoneczkami, które w trakcie ruchu wydają dźwięk. To właśnie ten dźwięk pozwala zawodnikom zlokalizować piłkę. Na obu końcach boiska znajdują się bramki. Celem gry jest zdobycie jak największej liczby bramek. Gra jest bardzo dynamiczna, gdyż drużyna po przejęciu piłki ma tylko 10 sekund na oddanie rzutu.
- Kajakarstwo – jest najmłodszą dyscypliną paraolimpijską. Dopiero w roku 2009 podjęto decyzję o włączeniu go do programu Igrzysk Paraolimpijskich. Dostępna jest bardzo duża liczba kategorii startowych, a więc prawie każdy może wziąć udział. Trzy podstawowe kategorie Para-Canoe to: LTA- amputacje, TA-osłabienie funkcji kończyn dolnych, porażenie mózgowe, A- mózgowe porażenie dziecięce, zaburzenia czynności układu nerwowego.
- Szermierka na wózkach
- Strzelectwo
- Monoskijing – sport, w którym wykorzystywana jest jedna narta. Monoskijing wykorzystywany jest zarówno w narciarstwie wodnym jak i zimowym.
- Judo – jest to bardzo wymagający sport. Sportowcy muszą się wykazać bardzo dużą sprawnością fizyczną, zmysłem równowagi oraz wrażliwości na bodźce. Jest dyscypliną skierowaną do zawodników niewidomych lub niedowidzących. Zarówno kobiety jak i mężczyźni mogą wziąć udział w tej dyscyplinie. Płeć nie ma tu znaczenia. Istotą tej dyscypliny jest wykonanie odpowiednich chwytów za które zdobywa się odpowiednią ilość punktów. Walka trwa 5 minut, a wygrywa ją zawodnik, który zdobędzie więcej punktów. Sportowcy mogą również doprowadzić do tzw. „ipponu” (przeciwnik pozostaje w pozycji na plecach) czyli wygrania walki przed czasem. Można tego dokonać nawet jednym, odpowiednim ruchem.
- Para-badminton
- Amp futbol – rodzaj piłki nożnej uprawianej przez osoby po amputacjach. Podstawowe przepisy gry nie różnią się od przepisów piłki nożnej osób pełnosprawnych. Istnieje jednak kilka istotnych różnic.
https://lh3.googleusercontent.com/Lal5Xgt0Xih-KHSYGcIsXa8DfkQ4FLjcDKrPPc8IB6IK4tminko3t0JyKJsPzUj2w165=s134
Dowody naukowe
Badania potwierdzają pozytywny wpływ treningu sportowego na cały układ osoby ćwiczącej. Taki trening podnosi sprawność fizyczną oraz wpływa pozytywnie jeżeli chodzi o aspekt psychiczny. U osób z różnymi dysfunkcjami jest to bardzo istotne. Dzięki temu mogą się stale rozwijać i podnosić poprzeczkę. Poprzez to „pobijają” swoje wyniki. Dzięki badaniom mamy większą świadomość tego jakie korzyści możemy odnotować dzięki aktywności fizycznej w organizmie człowieka po poważnym urazie. Dzięki temu inicjuje się nowe metody, aby w jak najszybszym czasie wrócić do normalnego życia i móc sobie radzić samemu, nie być uzależnionym od osób trzecich. W wyniku różnych chorób lub wad potrzebni są również psychologowie lub psychiatrzy, aby pomóc tym osobom w przełamaniu się, aby zacząć uprawiać spoty.Wykazano pozytywny wpływ na samopoczucie i jakość życia osób niepełnosprawnych. Dzięki paraolimpiadom ludzie zaczęli się przekonywać do sportu dla osób niepełnosprawnych. Łamane są stereotypy i niekorzystne nastawienie wobec osób z niepełnosprawnością. Liczne badania wskazują, że niezależnie od rodzaju problemów wynikających z danej dysfunkcji każda osoba może odnosić korzyści dzięki aktywności fizycznej. Zarówno jeżeli chodzi o aspekt psychiczny (lepsze samopoczucie) jak i fizyczny (pozytywne zmiany w układzie mięśniowo-szkieletowym), ale też i społecznym (wsparcie ze strony społeczeństwa, akceptacja).
Regularna aktywność fizyczna niesie ze sobą jak widać wiele korzyści. Nie tylko fizycznych. Przede wszystkim wzmacnia pewność siebie, buduje poczucie własnej wartości, a także obniża poziom stresu. Sport jest także doskonałym sposobem na odrobinę rywalizacji oraz poczucia zagrożenia i adrenaliny. Ponadto dyscypliny zespołowe, ułatwiają nawiązywanie relacji z nowo poznanymi osobami i nawiązywanie nowych znajomości z ludźmi o podobnych zainteresowaniach. Dzięki aktywności fizycznej może zmienić się życie osoby niepełnosprawnej, która nie radzi sobie z całą zaistniałą sytuacją.Przestają traktować ją jako barierę, która uniemożliwia rozwój i prowadzenie normalnego życia, a szansą na lepsze życie.
Podsumowanie
Aktywność fizyczna u osób niepełnosprawnych ma bardzo duży wpływ na ich życie. Stanowi ważny element, którego nie można pomijać. Pozytywnie wpływa na zdrowie psychiczne oraz fizyczne. Niestety, podejmowanie aktywności ruchowych przez osoby niepełnosprawne jest o wiele bardziej skomplikowane niż w przypadku osób pełnosprawnych. Potrzeba zdecydowanie większej wiedzy trenerskiej, wykwalifikowanej kadry oraz bardzo często specjalnego sprzętu.
Źródła:
https://fizjoplaner.pl/sport-osob-niepelnosprawnych-rozne-formy-aktywnosci-dla-osob-niepelnosprawnych.html
Magdalena Koper, Tomasz Tasiemski, Akademia Wychowania Fizycznego w Poznaniu – „Miejsce sportu w procesie rehabilitacji
osób niepełnosprawnych fizycznie”
Rehabilitacja medyczna, red. J. Kiwerski, Warszawa, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2006; T. Tasiemski, M. Koper,
http://www.monz.pl/Bariery-uprawiania-turystyki-przez-osoby-niepelnosprawne-w-kontekscie-statusu-nmaterialnego,73556,0,1.html
https://pl.wikipedia.org/wiki/Sporty_niepe%C5%82nosprawnych
https://www.mp.pl/pacjent/rehabilitacja/kinezyterapia/trening-fizyczny/122167,sport-osob-niepelnosprawnych
Europejska Karta Sportu dla Wszystkich: Osoby Niepełnosprawne, J. Ślężyński, Sport szansą życia
niepełnosprawnych, Kraków, PSON, 1997
https://rampa.net.pl/uczestnictwo-osob-niepelnosprawnych-w-sporcie-i-rekreacji/
Aktywność sportowa osób z niepełnosprawnością – fakty i mity
https://lh3.googleusercontent.com/MRP_3wl7fJ3-AT4mkcym_TIcB38fFI1K0hDtcWQDovFPH7HgkYol0SDHwsshnUi4wMxexA=s128
https://lh3.googleusercontent.com/dqF6DRaO657tFHdMeea2Uvln3ZMqta-N45cHO81gs8j8ENYkPhvLCEsXmIuU5WHMhnOwJi0=s85
https://lh3.googleusercontent.com/aGYzWG8AyGSVJy9FqAjSWHxcy9K0BndanB06IrtKuEPFz7hPKj1ZKTKB9sc7y-eylpwb=s151
https://lh3.googleusercontent.com/Lal5Xgt0Xih-KHSYGcIsXa8DfkQ4FLjcDKrPPc8IB6IK4tminko3t0JyKJsPzUj2w165=s134
https://medium.com/@visakh/discipline-one-of-the-key-reasons-for-our-successful-5-years-ffb70279b3ac
