Obrazek wyróżniający: Brian Matangelo
Pływanie to dyscyplina sportu wymagająca bardzo dużego nakładu czasu pod kątem treningowym. Z reguły pływaków kojarzymy w wodzie, robiących kolejne baseny czy ćwiczenia. Jednak pod dyskusję poddano trening siłowy – czy warto implementować tego rodzaju jednostki treningowe w plan przygotowań pływaka. Znaczenie treningu siłowego lub generalnie siły dla wyników w pływaniu jest dyskutowane od początku XX wieku. Jest to szczególnie kojarzone z Robertem Kiphuthem, który prawdopodobnie był jednym z pierwszych trenerów pływania w latach 20. – 30. XX wieku, który wprowadził trening poza basenem (trening na suchym lądzie) w celu wzmocnienia mięśni istotnych dla wyników pływania [1] . Znaczenie treningu siłowego w pływaniu było i nadal jest przedmiotem debaty, a niektórzy badacze i autorzy często nie doceniają jego wpływu na wyniki w pływaniu [2]. Jednakże oprócz poprawy wydajności związanej z treningiem siłowym, ważne jest, aby wziąć pod uwagę aspekty zapobiegania kontuzjom wynikające z włączenia treningu siłowego do przygotowań pływaków. Oczywiście utrzymanie zdrowia pływaka jest celem nadrzędnym, ale jest także zasadniczym warunkiem realizacji planu treningowego i, w oparciu o to, wysokiego poziomu wyników.
Kreatyna od testosterone.pl – suplement poprawiający zdolności wysiłkowe – KUP TUTAJ
Siła i pływanie
Siłę można zdefiniować jako zdolność do wytwarzania siły. Siła to umiejętność, którą można wyrazić w skali 0–100%. W aktualnej literaturze dotyczącej wytrzymałości badane są dwie podstawowe formy treningu siłowego: trening siłowy o maksymalnej sile i małej prędkości (HFLV) oraz trening siłowy eksplozywny o małej sile i dużej prędkości (LFHV). Wcześniejsze badania sprawdzały skuteczność jednoczesnego treningu wytrzymałościowego i treningu oporowego, ale wykazały gorsze wyniki. Siłę maksymalną można zdefiniować jako maksymalną wielkość siły mięśnia lub grupy mięśni, jaką może wywierać przeciw oporowi zewnętrznemu, co odpowiada części koncentrycznej zależności siła-prędkość, obejmującej dużą siłę i małą prędkość. Termin „eksplozywny trening siłowy” był używany w w odniesieniu do treningu z małą siłą i dużą szybkością (0–60% maksymalnego obciążenia 1 powtórzeniem [RM]) z maksymalną intencją ruchu [3]. W oparciu o dostępną literaturę dotyczącą treningu siłowego i pływania, istnieją sprzeczne podejścia i kilka argumentów przemawiających za różnymi metodami treningu siłowego, a ich znaczenie jest tylko częściowo uzasadnione empirycznie. Na przykład Morouço i współpracownicy [4] piszą, że z naukowego punktu widzenia nie jest jasne, czy trening siłowy pomaga zwiększyć wyniki w pływaniu i jak taki trening musiałby być zaprojektowany, aby zoptymalizować czy zmaksymalizować wyniki. Często zupełnie pomijane są także pytania dotyczące prawidłowej periodyzacji i programowania treningu siłowego w trakcie sezonu czy rocznego planu treningowego. W związku z tym nie ma konkretnych zaleceń dotyczących włączenia treningu siłowego do indywidualnego sezonu zawartego w rocznym planie przygotowawczym pływaków. Szczególnym problemem przy planowaniu treningu pływania jest rozwój siły zależnej od wyników (np. siły maksymalnej, tempa rozwoju siły) w połączeniu z treningami w wodzie zorientowanymi głównie na wytrzymałość, ponieważ intensywny trening wytrzymałościowy może negatywnie wpłynąć na optymalny rozwój siły [5]. Chociaż równoczesny trening siłowy i wytrzymałościowy dostarcza konkurencyjnych bodźców, które uruchamiają różne mechanizmy adaptacyjne, badania dotyczące innych sportów wytrzymałościowych, takich jak triathlon i narciarstwo biegowe, wykazały, że trening siłowy może być z powodzeniem stosowany pomimo dużej liczby treningów wytrzymałościowych. Problem ten dotyczy również dużych ilości treningów, które są powszechnie podejmowane podczas pływania wyczynowego. Jednak orientacja wyłącznie na objętość w treningu wytrzymałościowym nie jest już uważana za współczesną, co dotyczy również szczególnie pływania. Kilka grup badawczych podkreśla i/lub dostarcza dowodów potwierdzających znaczenie dostaw energii beztlenowej w pływaniu na dystansach do 200 m podczas zawodów, co z punktu widzenia metabolicznego będzie podobne do treningu siłowego. W niektórych krajowych programach pływania nadal dominuje wyłączne skupienie się na objętości treningowej, która według doniesień wynosi do 110 km tygodniowo. Należy jednak zakwestionować takie podejście, ponieważ nie uwzględnia ono wymagań metabolicznych występujących na różnych dystansach zawodów [6]. Nie da się uniknąć interakcji ze względu na dużą liczbę czynników wpływających na wydajność, zatem powodzenie towarzyszącego programu treningu siłowego będzie prawdopodobnie zależeć przede wszystkim od najlepszej kombinacji różnych strategii treningu siłowego i wytrzymałościowego zintegrowanych z pływackim programem treningowym.
Cele treningu siłowego u pływaków
Jednym z celów treningu siłowego u pływaków będzie prewencja. Ze względu na powszechne duże bądź nawet ogromne objętości treningowego sportowcy Ci mają duże predyspozycje do kontuzji. Konieczność wczesnego i regularnego treningu siłowego wynika z obserwacji typowych dla pływania urazów przeciążeniowych. Dotknięte obszary ciała to przede wszystkim kręgosłup i ramiona. Przyczyną tych problemów są w szczególności niekorzystne ortopedycznie sekwencje ruchów (np. kopnięcie nogą w stylu klasycznym z konsekwencjami przetrenowania więzadła pobocznego przyśrodkowego i/lub chondromalacji rzepki, zapalenie błony maziowej przedziału przyśrodkowego, zapalenie i zwłóknienie fałdu maziowego ; bark: ucisk podbarkowy lub śródstawowy, zmniejszona stabilność stawowo-lędźwiowa; kręgosłup: zmiany zwyrodnieniowe krążka międzykręgowego), nieprawidłowe techniki (np. prowadzenie rozciągniętego ramienia w fazie odpoczynku w kraulu i pływaniu z delfinem, zwiększona lordoza podczas pływania z delfinem). Różni badacze łączą używanie wioseł z występowaniem urazów barku. Z tymi zdarzeniami wiążą się następujące okoliczności: duża ilość treningów w wodzie; wczesne rozpoczęcie uprawiania sportu; trening siłowy na lądzie z nieprawidłową techniką; szybki wzrost objętości treningu pływackiego; zależność od stylów pływania (głównie stylem klasycznym i delfinem); ćwiczenia w wodzie prowadzące do zwiększenia lordozy kręgosłupa przy zastosowaniu środków wspomagających [6]. Oprócz zapobiegania kontuzjom niezwykle ważne jest uwzględnienie korzyści treningu siłowego w zakresie wydajności. Trening siłowy może być również korzystny dla samego ruchu pływackiego, dlatego należy zwrócić szczególną uwagę na starty i nawroty w pływaniu. Prędkość napędu można zwiększyć poprzez zwiększenie impulsu całkowitego, co uzyskuje się poprzez zwiększenie impulsów cząstkowych rąk i nóg. Mięśnie dolnych partii ciała odgrywają kluczową rolę w wynikach pływania, ponieważ w kilku badaniach opisano znaczenie siły i mocy dolnych partii ciała na wyniki w pływaniu [7]. Badania te wykazały, że siła i moc były silnie skorelowane z wynikami pływania w kraulu na dystansie 25 m i 50 m [7]. Podobnie Thng i in. [8] wskazali w swoim niedawno opublikowanym przeglądzie, że szereg wyników różnych ćwiczeń oporowych dolnych partii ciała na suchym lądzie można wykorzystać do określenia siły i mocy dolnych partii ciała pływaków wymaganych do startu w pływaniu. Odkrycia te podkreślają potrzebę rozwijania wysokiego poziomu siły i mocy poprzez skoordynowane działania stawów skokowych, kolanowych i biodrowych z ruchami górnej części ciała, aby zmaksymalizować prędkość startu [24]. Ponadto odkrycia te podkreślają potrzebę ćwiczeń wieloruchowych, aby skuteczniej przenieść trening siłowy na wyniki w pływaniu. Z biomechanicznego punktu widzenia zwiększenie prędkości pływania można osiągnąć na dwa sposoby. Po pierwsze, można to osiągnąć poprzez optymalizację częstotliwości cykli i/lub wydłużenie stylu pływania. Istnieje jednak zależna od odległości, optymalna zależność pomiędzy ścieżką cykliczną a częstotliwością, ponieważ zwiększenie częstotliwości może prowadzić do skrócenia ścieżki cyklicznej i odwrotnie. Wydłużenie ścieżki cyklicznej można osiągnąć na dwa sposoby: po pierwsze, zmniejszając siłę hamowania (ujemne przyspieszenie: np. hamowanie oporu wody), a po drugie, zwiększając siły napędowe. Trening siłowy może pozytywnie wpłynąć zarówno na częstotliwość cykli, jak i ścieżkę cyklu (poprzez zwiększenie siły napędowej) [9]. Stopień efektu treningu siłowego zależy od poziomu wydolności i dystansu zawodów. Zwiększenie ogólnej siły napędowej jest wynikiem zwiększenia siły pojedynczego ruchu, co można osiągnąć poprzez rozwinięcie maksymalnej siły. Ponadto, w przypadku powtarzającego się obciążenia cyklicznego w czasie, redukcja impulsów musi być utrzymywana na jak najniższym poziomie. Odbywa się to głównie poprzez trening w energii metabolicznej specyficznej dla zawodów.
Trening siłowy – co i jak?
Wyrażenie „trening siłowy” powinno być stosowane wyłącznie wtedy, gdy długoterminowym celem treningu są adaptacje morfologiczne i/lub adaptacje centralnego układu nerwowego powiązane z wysokim stopniem aktywacji (prawie całkowita aktywacja puli neuronów ruchowych w krótkim czasie). Z takimi zmianami najczęściej wiąże się stosowanie obciążeń treningowych o dużej intensywności (w stosunku do siły maksymalnej (1 RM)). Są one początkowo wystarczające dla stosunkowo niskich, niewytrenowanych intensywności obciążenia, które nie powinny spaść poniżej 50 do 60% 1 RM. Nawet w przypadku osoby niewytrenowanej nie należy spodziewać się korzystnych adaptacji (np. mających na celu wzmocnienie struktury kości) przy niskim natężeniu obciążenia (intensywności) [6]. Ze względu na duże zapotrzebowanie na energię oraz fakt, że przy intensywnościach powyżej 50–60% siły maksymalnej przepływ krwi do mięśni jest poważnie upośledzony, zapotrzebowanie energetyczne pokrywane jest głównie przez metabolizm beztlenowy, czyli przez szlak fosfagenowy oraz glikolizy beztlenowej. Im bardziej obciążenie treningowe odbiega od intensywnej aktywacji mięśni przez centralny układ nerwowy i dominującego beztlenowego dostarczania energii do częstszego i mniejszego obciążenia treningowego, tym mniejszy wpływ treningu siłowego na poprawę wyników. Po maksymalnie dwóch-trzech minutach można założyć, że dominuje tlenowe dostarczanie energii. Rozróżnienie pomiędzy treningiem siłowym i wytrzymałościowym jest fizjologicznie trudne do uzasadnienia i dlatego zawsze jest arbitralne, choć w sytuacjach skrajnych rozróżnienie jest oczywiste. Jednak sensowne jest przypisywanie do treningu wytrzymałościowego obciążeń treningowych z wkładem siły mniejszym niż 50–60% siły maksymalnej, a więc w przeważającym stopniu tlenowym stanem metabolicznym, gdyż nie prowadzą one do adaptacji neuronalnych i morfologicznych charakterystycznych dla treningu siłowego w długoterminowy. Należy jednak pamiętać, że na początku treningów siłowych nawet niższe intensywności, czyli mniejsze procentowe obciążenia mogą być skuteczne przez kilka miesięcy. Trening o niższej intensywności zwykle prowadzi do długotrwałych adaptacji metabolicznych, które prawdopodobnie są lepiej rozwinięte podczas treningu pływackiego w wodzie. Rozważając intensywność treningu, można założyć, że w dłuższej perspektywie stosowanie intensywności poniżej 80% 1 RM nie powoduje dalszego wzmocnienia aktywnego (mięśni) i biernego (np. kości) układu mięśniowo-szkieletowego, które często są uważane za główne cele treningu siłowego. To wyjaśnia również, dlaczego trening z dużą liczbą powtórzeń i niską intensywnością nie zwiększa przyrostu siły po kilku tygodniach i miesiącach treningu i dlatego należy go uważać za nieskuteczny w poprawianiu wyników na wysokim poziomie. Opierając się na tym toku rozumowania, trening wytrzymałości siłowej nie jest zalecany dla pływaków, nawet jeśli jest stosowany jako metoda urozmaicenia treningu [6]. Niestety, istnieje niewiele literatury naukowej opisującej trening siłowy z wystarczającą ilością treningu o wyższej intensywności, który jest niezbędny do uzyskania długoterminowej poprawy siły maksymalnej. Większość interwencji polega albo na pracy ze zwiększonym oporem w wodzie próbie symulowania ruchu pływackiego ze zwiększonym oporem ciągnięcia na ławce biokinetycznej na lądzie, albo wykonywaniu treningu z niskimi oporami i dużą liczbą powtórzeń. Jednak ze względu na czas trwania i małą intensywność obciążenia treningowego, zabiegi tego typu zalicza się zazwyczaj do treningów wytrzymałościowych. W tym kontekście często mówi się, że jest to trening siłowy specyficzny lub półspecyficzny [6,10-13]. Dokładna ocena metodologii szkoleń nie jest możliwa ze względu na inne badania. Inną kwestią poruszaną w niektórych pracach naukowych jest dobór ćwiczeń. Ocena, czy wybrane ćwiczenia treningowe pozwalają w ogóle na zastosowanie dużych oporów, często jest niemożliwa. Wielkość oporu, jaki można zastosować podczas treningu, jest ograniczona np. przez ćwiczenia na niestabilnym podłożu lub wykonywanie ćwiczeń w kątach stawów, których nie można odpowiednio zabezpieczyć. Tutaj podane intensywności w połączeniu z małą liczbą powtórzeń sprawiają wrażenie dużej intensywności obciążenia. Aby ryzyko kontuzji było niskie, nawet określona siła maksymalna może stanowić opór zbyt mały, aby w takich warunkach wywołać bodziec treningowy, co powoduje, że skuteczność treningu tego typu interwencji jest wątpliwa. Można zauważyć, że w pływaniu wszelkie treści treningowe, które pozwalają na wygenerowanie większego impulsu niż jest to możliwe w wodzie, często określa się mianem treningu siłowego.
Co mówią badania?
W przypadku pływania bez uwzględniania startów i nawrotów, muskulatura kończyny górnej ma ogromne znaczenie, a muskulatura kończyny dolnej ma znaczenie drugorzędne. Dostępne dowody nie są jednak spójne i nie uwzględniają różnych stylów pływania [6]. Można zauważyć, że wysoka moc, która będzie uzależniona od wysokich pułapów siłowych będzie dodatnio korelować z wydajnością na dystansach między 22, a 400 metrów [6,14]. Stopień związku między zdolnością do wyrażania dużej mocy a wynikami pływania wydaje się zależny od przepłyniętego dystansu. Chociaż siła jest na ogół kojarzona z dystansami < 400 m, kilku badaczy sugeruje, że istnieje pozytywny związek pomiędzy siłą a wydajnością na dystansach > 400 m [15]. Choć mało intuicyjne wydaje się by siła była równie korzystna na krótkich jak i długich dystansach, to jednak wraz ze wzrostem metrów do przepłynięcia zwiększa się liczba nawrotów, co powoduje zwiększenie efektywności siły w kontekście poprawy wyników pływaka [16]. Pamiętać należy, że badania rzadko wykonywane są na tak zwanych elitarnych sportowcach, więc zawsze rodzić będzie się pytanie jak wyniki badań na mniej zaawansowanych pływakach będą przekładać się na tych najbardziej wytrenowanych. Do tego brać pod uwagę trzeba również sposoby pomiaru siły i na przykład fakt, że testy izometryczne nie zawsze mają odzwierciedlenie w warunkach dynamicznych [17]. Izometryczny pomiar maksymalnej siły doprowadził do znacznego niedoszacowania rzeczywistej zmiany siły maksymalnej. Nuzzo i wsp. [18] potwierdzili to na podstawie wyników EMG (elektromiografii) mięśnia prostownika kręgosłupa. Autorzy dostarczają dowodów na znacznie niższą aktywację mięśni docelowych przy maksymalnej pracy izometrycznej w porównaniu z aktywacją w przysiadzie lub martwym ciągu. Prowadzi to do niedoszacowania realnych możliwości wysiłkowych podczas ćwiczeń, w których mięśnie nie mogą zostać maksymalnie aktywowane [6]. Analiza opublikowanych badań długotrwałych pozwala również zidentyfikować szereg problemów metodologicznych związanych z badaniami. Dwa najbardziej znaczące to próba nadania treningowi siłowemu specyficznego charakteru oraz krótki czas trwania tych badań [6]. Podczas treningu przez krótki okres czasu, na przykład kilka tygodni, prawdopodobieństwo poprawy wyników pływania maleje wraz ze wzrostem poziomu wyników próbki. W wielu badaniach stwierdzono, że wzrost siły maksymalnej po okresie treningowym często można było określić jedynie dla warunków odpowiadających warunkom treningu. Kilku badaczy doniosło, że istnieją specyficzne adaptacje, które zachodzą pod kątem wybranych podczas treningu kątów stawów, prędkości ruchu i typów skurczów. Wyniki te potwierdzają liczne wyniki badań EMG. Wyniki pokazują, że nawet niewielkie zmiany, takie jak zmiana kąta stawu, prowadzą do odchyleń w sygnale EMG. Mówiąc bardziej ogólnie, wzrost siły po okresach treningowych jest częściowo powiązany z zadaniami motorycznymi, tak więc wzrost siły osiągnięty w jednym ćwiczeniu niekoniecznie jest widoczny w innym ćwiczeniu, w którym wykorzystuje się te same mięśnie. Początkowo wydaje się to uzasadniać żądanie spójności cech biomechanicznych. W tym kontekście badacze często odwołują się do problemu przeniesienia rozwiniętych zdolności siłowych na różne docelowe ruchy lub wydajność. Strzała i Tyka [14] podają, że różnica w prędkości pływania wynosząca 0,1 m/s prowadzi do zmiany parametrów biomechanicznych, co nieuchronnie musi prowadzić do zmiany aktywacji mięśni. Zasadniczo żądanie doboru lub modyfikacji ćwiczeń treningu siłowego w taki sposób, aby zachowanie aktywacyjne ośrodkowego układu nerowowego podczas wykonywania ćwiczenia jak najbardziej zbliżyło się do wzorca unerwienia ruchu docelowego, jest nierealne, ponieważ to przybliżenie do kinematyki (zależności odległość od czasu), kinetyki (zależności siła – czas) i rytmiki ruchu celu nie można zrealizować w przypadku większości ruchów typowych dla tego sportu, a „przybliżony” zawsze oznacza „inny”. Brak zgodności między charakterystyką kinetyczną i kinematyczną ruchu pływania i nieuchronnie wynikającą z tego zmienioną aktywację za pośrednictwem układu nerwowego potwierdzają liczne badania [6]. Znaczenie startów i nawrotów podkreśla i dokumentuje wiele prac badawczych, zwłaszcza na dystansach startowych do 200 m. Ze względu na dużą liczbę nawrotów w konkurencjach na 800 m i 1500 m wydaje się również, że poziom siły może mieć istotny wpływ na wyniki w zawodach na dłuższych dystansach. Start (>4,65 ± 0,24 m/s) i nawroty (2,6 ± 0,19 m/s) reprezentują sytuacje w wyścigu, w których osiągane są najwyższe prędkości w porównaniu do pływania swobodnego (1,78 ± 0,06 m/s). W przypadku startu współczynniki korelacji z wartościami maksymalnej siły kończyn dolnych i czasem dotarcia do granicy 5 m, 10 m lub 15 m wahały się w granicach r = −0,47–−0,78. Jednakże Garcia-Ramos i wsp. [19] nie stwierdzili istotnego związku między wydajnością startową a maksymalnym dobrowolnym izometrycznym wyprostem i zgięciem kolana. De la Fuente i współpracownicy [20] podali, że mężczyźni mogą generować większe siły poziome w bloku startowym w porównaniu do kobiet, co skutkuje znacznie większymi prędkościami poziomymi. Istnieją sprzeczne wyniki dotyczące zależności między czasem kontaktu przy odpychaniu się od ściany basenu a późniejszą prędkością. Niektóre grupy badawcze zgłaszają wyższe prędkości przy dłuższych czasach kontaktu, podczas gdy w innych badaniach nie miało to miejsca. Można założyć, że istnieje optymalny czas kontaktu. Duży wpływ na to ma maksymalna siła mięśni kolan i bioder. Nie ma także pewności co do kąta zgięcia w stawie kolanowym. Chociaż mały kąt stawu kolanowego zapewnia korzyść w postaci większej drogi przyspieszenia, stawia większe wymagania w stosunku do maksymalnej siły, ponieważ raczej niekorzystny stosunek długości siły do długości prostowników przy tym kącie stawu oznacza, że do uzyskania dużego przyspieszenia wymagany jest duży potencjał siły z tej pozycji. W tym kontekście Mason i współpracownicy wykazali również, że podczas odpychania się od ściany działają siły, które osiągają wielkość nawet dwukrotności siły ciężaru ciała [6,21].
Literatura:
[1] Cureton, T.K. Biomechanics of swimming with interrelationships to fitness and performance. In Proceedings of the First International Symposium on Biomechanics in Swimming, Waterpolo and Diving, Brussels, Belgium, 14–16 September 1970; pp. 31–52.
[2] Holmer, I. Energetics and mechanical work in swimming. In Biomechanics and Medicine in Swimming, International Series on Sport Science; Hollander, A.P., Huijing, P.A., de Groot, G., Eds.; Human Kinetics: Champaign, IL, USA, 1983; Volume 14, pp. 154–164.
[3] Bazyler, Caleb D. MA; Abbott, Heather A. M.Ed; Bellon, Christopher R. MA; Taber, Christopher B. MS; Stone, Michael H. PhD. Strength Training for Endurance Athletes: Theory to Practice. Strength and Conditioning Journal 37(2):p 1-12, April 2015.
[4] Morouço, P.G.; Marinho, D.A.; Amaro, N.M.; Peréz-Turpin, J.A.; Marques, M.C. Effects of dry-land strength training on swimming performance: A brief review. J. Hum. Sport Exerc. 2012, 7, 553–559.
[5] Costill, D.L. Training adaptations for optimal performance. In Proceedings of the Biomechanics and Medicine in Swimming VIII: Proceedings of the VIII International Symposium on Biomechanics and Medicine in Swimming, Jyvaskyla, Finland, 28 June–2 July 1998; pp. 381–389
[6] Wirth K, Keiner M, Fuhrmann S, Nimmerichter A, Haff GG. Strength Training in Swimming. Int J Environ Res Public Health. 2022 Apr 28;19(9):5369.
[7] Amara S, Crowley E, Sammoud S, Negra Y, Hammami R, Chortane OG, Khalifa R, Chortane SG, van den Tillaar R. What Is the Optimal Strength Training Load to Improve Swimming Performance? A Randomized Trial of Male Competitive Swimmers. Int J Environ Res Public Health.
[8] Thng, S.; Pearson, S.; Keogh, J.W. Relationships between dry-land resistance training and swim start performance and effects of such training on the swim start: A systematic review. Sports Med. 2019, 49, 1957–1973.
[9] Girold, S.; Jalab, C.; Bernard, O.; Carette, P.; Kemoun, G.; Dugué, B. Dry-land strength training vs. electical stimulation in sprint swimming performance. J. Strength Cond. Res. 2012, 26, 497–505.
[10] Gergley, T.; McArdle, W.D.; DeJesus, P.; Toner, M.M.; Jacobowitz, S.; Spina, R.J. Specificity of arm training on aerobic power during swimming and running. Med. Sci. Sports Exerc. 1984, 16, 349–354. [CrossRef]
[11]. Girold, S.; Calmels, P.; Maurin, D.; Milhau, N.; Chatard, J.-C. Assisted an resisted sprint training in swimming. J. Strength Cond. Res. 2006, 20, 547–554. [CrossRef]
[12]. Girold, S.; Maurin, D.; Dugué, B.; Chatard, J.C.; Millet, G. Effects of dry-land vs. resisted- and assisted-sprint exercise on swimming sprint performance. J. Strength Cond. Res. 2007, 21, 599–605. [CrossRef]
[13] Toussaint, H.M.; Vervoorn, K. Effects of specific high resistance training in the water on competitive swimmers. Int. J. Sports Med. 1990, 11, 228–233.
[14] Strzala, M.; Tyka, A. Physical endurance, somatic indices and swimming technique parameters as determinants of front crawl swimming speed at short crawl swimming speed at short distances in young swimmers. Med. Sport. 2009, 13, 99–107.
[15] Aspens, S.; Kjendlie, P.-L.; Hoff, J.; Helgerud, J. Combined strength and endurance training in competitive swimmers. J. Appl. Biomech. 2009, 10, 357–365.
[16] Born, D.-P.; Kuger, J.; Polach, M.; Romann, M. Start and turn performances of elite male swimmers: Benchmarks and underlying mechanisms. Sports Biomech. 2021, 18, 1–15.
[17] Jones, D.A.; Rutherford, O.M. Human muscle strength training: The effects of three different regimes and the nature of the resultant changes. J. Physiol. 1987, 391, 1–11.
[18] Nuzzo, J.L.; McCaulley, G.O.; Cormie, P.; Cavill, M.J.; McBride, J.M. Trunk muscle activity during stability ball and free weight exercises. J. Strength Cond. Res. 2008, 22, 95–102.
[19] García-Ramos, A.; Tomazin, K.; Feriche, B.; Strojnik, V.; de la Fuente, B.; Argüelles-Cienfuegos, J.; Strumbelj, B.; Stien, I. The relationship between the lower-body muscular profile and swimming start performance.
[20] De la Fuente, B.; García, F.; Arellano, R. Are the forces applied in the vertical countermovement jump related to the forces applied during the swimming start? In Biomechanics and Medicine in Swimming IX: Proceedings ofthe IXth World Symposium on Biomechanics and Medicine in Swimming; Chatard, J.-C., Ed.; University of Saint-Etienne: Saint-Etienne, France, 2003; pp. 207–212.
[21] Mason, B.R.; Sacilotto, G.; Hazrati, P.; Mackintosh, C. Characteristics of elite swim turn performance. In Proceedings of the XXXIII International Conference on Biomechanics in Sports, Poitiers, France, 29 June–3 July 2015; pp. 1090–1093.
