Mięta to wspaniała roślina z rodziny jasnowatych. Roślina ta może obejmować nawet ponad 40 różnych gatunków. Jednak są elementy, które łączą te wszystkie rodzaje, a są to płożące się kłącza osiągające nawet 1,5 metra wysokości; naprzeciwległe ulistnienie; korna kwiatowa fioletowa, biała lub różowa. Wszystkie gatunki wydzielają, także intensywny zapach, który mimo nazwy rośliny nie zawsze jest miętowy [1].
Fakt, że roślina ta jest łatwa w uprawie sprawia, że stała się niezwykle popularna jako roślina lecznicza oraz ozdobna [2]. Ponadto w łatwy sposób krzyżuje się z innymi roślinami, dzięki temu na rynku można spotkać takie odmiany jak: mięta truskawkowa, morelowa, jabłkowa, czekoladowa [3].
Sama nazwa mięta pochodzi natomiast od imienia greckiej nimfy Menthe- kochanki Hadesa, którą ten zmienił w roślinę – miętę, by uchronić ja przed żoną.
Mięta znana jest już od bardzo wielu lat, w starożytności stosowano ją m. in. jako środek łagodzący migreny oraz otwierający umysł, poprawiający barwę głosu, czy jako środek do balsamowania zwłok [4]
Najbardziej znaną odmiana mięty jest mięta pieprzowa powstała z połączenia mięty zielonej i mięty nadwodnej. Jako mieszaniec nie wytwarza kiełkujących nasion i rozmnaża się wegetatywnie. Najlepiej rośnie, gdy pH gleby jest 6-7,5. Korzystne jest nawożenie jej wapnem [1].
Zastosowanie:
Głównym celem uprawiania mięty jest wykorzystanie jej zapachu i smaku zarówno w przetwórstwie perfumeryjnym, jak i kuchni. Charakterystyczny miętowy zapach tej roślinie pochodzi z olejku miętowego, a dokładnie z zawartej w nim substancji o nazwie mentol (w olejku z mięty pieprzowej może stanowić nawet 24,2% [5]), a jeszcze dokładniej z lewoskrętnego izomeru mentolu. Związek ten nie występuje w odmianach o innym zapachu niż miętowy. Zapach ten wykorzystuje się także w przetwórstwie tytoniowym czy do aromatyzowania np. gum do żucia, czy past do zębów [6].
Jednak to nie jedyne zastosowanie mięty, gdyż wywiera ona także wiele korzyści zdrowotnych. Na największe uznanie zasługuje tu mięta pieprzowa. Wykazuje ona nie tylko największa intensywność zapachu miętowego, ale i zawiera największą ilość mentolu.
W medycynę wykorzystuje się najczęściej mięte w postaci olejków, które uzyskuje się za pomocą destylacji para wodna świeżego ziela, rzadziej suszonego. Z liści mięty zawierają ok. 3% olejku eterycznego [5]. Olejek uzyskany z mięty pieprzowej może składać się w od 50 do 86% z mentolu i jego pochodnych [4]. Oprócz tego w skład tego płynu wchodzą garbniki, kwasy fenolowe, flawonoidy, triterpeny, terpeny i karotenoidy [6]. Jak do tej pory w składzie olejku zidentyfikowano ponad 100 różnych związków [4].
- Działanie przeciwdrobnoustrojowe
Mięta zwłaszcza mięta pieprzowa wykazuje ślinę właściwości przeciwbakteryjne. Duża wrażliwość, a więc zahamowanie lub zmniejszenie wzrostu bakterii wobec olejku tej rośliny wykazuje między innymi Escherichia coli, szczep Staphylococcus aureus oraz w mniejszym stopniu na Pseudomonas aeruginosa, Klebsiella pneumoniae, Enterococcus faecalis, Acinetobacter baumannii, Serratia marcescens. Najsilniejsze działanie widoczne jest przy stężeniu 5-30%. Ekstrakty z mięty także wykazują działanie przeciwbakteryjne, jednak nie jest ono tak silne jak w przypadku olejków [5] [6].
Na olejek miętowy wrażliwe są także grzyby. Wśród nich można wymienić: Candida albicans, Trichophyton rubum oraz Aspergillus Niger. Efektu tego nie zaobserwowano w przypadku ekstraktu [5].
Ponadto mięta działa także przeciw wirusowo oraz owadobójczo chodź działanie to nie jest już tak silne, jak w przypadku bakterii i grzybów [5] [6] [8]. Działanie to nie wynika jedynie z obecności mentolu w olejku, a także innych składników w nim występujących [6].
@chenyueg
- Działanie przeciwbólowe, przeciwzapalne
Mentol wywiera działanie chłodzące, przez co stosuje się go maściach, płynach oraz pudrach w celu łagodzenia podrażnień, świądu skóry oraz w stanach zapalnych skóry czy przy ospie wietrznej. Działa on jako środek przeciw świądowy i przeciwbólowy. Jako płukanki stosuje się olejki mentolowe w stanach zapalnych błon śluzowych oraz przyzębia. Mentol działa także jako środek antyseptyczny w przypadku zapalenia zatok, grypie. W nieżytach górnych dróg oddechowych dodaje się olejek mentolowy do gorącej wody i stosuje jako formę inhalacji [4] [6].
Miętę stosuje się także w migrenowych bólach głowy [4].
Kurkumina o silnym działaniu przeciwbólowym i przeciwzaplanym
- Działania wiatropędne
Obok kopru, kminku, melasy, anyżu, rumianku, imbiru i kardamonu, mięta zajmuje jedno z miejsc substancji roślinnych o działaniu wiatropędnym [7]. Zawarty w mięcie mentol wpływa na transport błonowy jonów wapnia w mięśniach gładkich oraz powoduje w zależności od dawki efekt rozkurczowy i wiatropędny [4].
- Działanie żółciopędne
Mięta, a dokładnie uzyskiwany z niej mentol w postaci olejków jest w składzie preparatów o działaniu żółciopędnym i odkażającym na drogi żółciowe [6].
- Działanie uspokajające, relaksujące, orzeźwienie
Napary zmięty stosuje się w aromaterapii w celu uzyskania odprężenia. Roślina ta wpływa także na pobudzenie zakończeń nerwów czuciowych, przewodzących bodźce termiczne skóry i błon śluzowych, przez co wywołuje ona delikatne uczucie chłodzenia [6].
Ponadto olejek miętowy może zmniejszyć skurcze mięśni dwunastnicy, jelita czego i okrężnicy. Za właściwości te odpowiedzialne są obecne w mięcie flawonoidy oraz inne związki zawarte w olejku miętowym [4]
Rhodiola Rosea charakteryzująca się silnym działaniem adaptogennym
- Działanie przeciwutleniające
Mięta jest bogata w polifenoli, kwasów fenolowych, flawonoidów, substancje te wykazują silne właściwości przeciwutleniające przez to stosowanie mięty jako dodatku do potraw i/lub picie jej naparów wpływa na zmniejszenie ryzyka wystąpienia nowotworów oraz wielu innych chorób cywilizacyjnych wśród nich można wymienić: cukrzycę, miażdżycę, otyłość. Największa skuteczność przeciwutleniającą wykazują napary z liście mięty, napary z całego ziela są nieco mniej obfite w te związki [8]
Jeden z najsilniejszych roślinnych antyoksydantów
- Medycyna alternatywna
Miętę wykorzystuje się jako jedno z ziół w terapiach alternatywnych: zespołu jelita wrażliwego, wzdęć, niestrawności, nudności, wymiotów, jak również kaszlu i zapalenia oskrzeli [7] [8].
Przeciwskazania do stosowania:
Mięty nie powinny spożywać osoby z nadwrażliwością na miętę lub sam mentol [6].
Ekstrakty, jaki i olejki o wysokim stężeniu nie powinny być także stosowane u małych dzieci i starszych osób. Spożywanie zwłaszcza oleju mentolowego w zbyt dużych dawkach (większych niż zalecane przez producenta na ulotce preparatu) mogą doprowadzić do negatywnych skutków ubocznych, wśród których można wymienić wymioty, bóle brzucha, a w skrajnych przypadkach problemy z równowagą i pokrzywkę [6].
Preparaty te nie powinny być także stosowane w pierwszym trymestrze ciąży [6].
Pomimo że mięta stosowana jest w schorzeniach wątroby i żółciowych to nie powinna być stosowana w nadkwaśności żołądka czy chorobie relaksowej przełyku, gdyż może nasilać ich dolegliwości [6] [9].
Olejek miętowy może wchodzić także w interakcje z innymi lekami, przez tak jak w przypadku także innych preparatów ziołowych nie powinno się ich spożywać bezpośrednio lub w krótkim odstępie czasu (poniżej godziny) z innymi lekami [10].
@fazza_045
PODSUMOWANIE:
Mięta to wspaniałe ziele, łatwe w uprawie i wspaniałe do wielu dań zarówno wersji słodkiej, jak i wytrawnej. Chodź najczęściej używane jest, jako środek aromatyczny. Ponadto spożywanie go wzmacnia organizm, działa przeciwzapalnie, przeciwdrobnoustrojowo oraz profilaktycznie wobec wielu chorób cywilizacyjnych dzięki właściwością antyoksydacyjnym. Jednocześnie należy pamiętać, że o ile dodawanie świeżej mięty do potraw czy napoi nie spowoduje negatywnych skutków dla zdrowia. a wręcz przeciwnie, to spożywanie olejku miętowego, czyli skoncentrowanej formy mięty, w nadmiarze i w nieodpowiedni sposób może spowodować negatywne skutki zdrowotne.
BIBLIOGRAFIA:
- https://www.modr.mazowsze.pl/porady-dla-rolnikow/produkcja-ogrodnicza/429-uprawa-miety-pieprzowej.html 15.02.2021 rok
- Iwona Mystkowska, Krystyna Zarzecka, Alicja Baranowska, Marek Gugała: Mięta pieprzowa (Mentha piperita) – roślina zielarska o różnorodnych właściwościach biologicznych i leczniczych; Herbalism 2016, 1(2)
- Anna Kiełtyka-Dadasiewicz, Aleksandra Kubat-Sikorska: Walory smakowo-zapachowe niementolowych odmian mięt (Mentha ); Herbalism 2016; 1(2)
- Małgorzata Kania, Justyna Baraniak, Anna Grys: Ziołolecznictwo i zalecenia żywieniowe według św. Hildegardy z Bingen. Cz. II; Postępy Fitoterapii 2/2014, s. 104-109
- Adaszyńska, M. Swarcewicz, A. Markowska-Szczupak, D. Jadczak: Skład chemiczny i właściwości przeciwdrobnoustrojowe oliejku eterycznego i ekstraktu z mięty pieprzowej odmiany ‘asia’.; ŻYWNOŚĆ. Nauka. Technologia. Jakość, 2013, 2 (87), 116 – 125
- Anna Kędzia: Działanie olejku z mięty pieprzowej ( Oleum menthae piperitae) na bakterie beztlenowe; Postępy Fitoterapii 4/2007, s. 182-186
- Jan Hasik: Postępowanie fitoterapeutyczne w gastroenterologii; Postępy Fitoterapii 2/2000, s. 2-9
- Agnieszka Najda: Skład chemiczny i działanie przeciwutleniające ekstraktów z Mentha x piperita; Post Fitoter 2017; 18(4): 251-2
- Janusz Ciok: Rola żywienia w chorobie refluksowej żołądkowo-przełykowej; Nowa Medycyna 10/1999
- Bogdan Kędzia, Jerzy Alkiewicz: Interakcje pomiędzy lekami roślinnymi stosowanymi w inhalacjach a lekami syntetycznymi stosowanymi doustnie; Postępy Fitoterapii 2/2006
