Żywienie obejmuje wiele strategii, które podejmujemy by wrócić do pełnej dyspozycji i w pełni korzystać z procesu treningowego. Będzie to miało ogólny wpływ, zaczynając od samej podaży energii tj. kalorii, aż po pewne substancję, które będą wpływać na poszczególne elementy związane z szeroko pojętym rozwojem dzieci. Istnieje wiele badań nad białkami, aminokwasami, bezpośrednimi składnikami i regulatorami metabolizmu (witaminami i minerałami), które wykazały ich znaczenie i skuteczność w regeneracji oraz rozwoju mięśni [1]. U młodzieży będzie top szczególnie istotne szczególnie w czasie znacznego skoku rozwojowego, którym będzie okres dojrzewania (wiek 13–18 lat). Jest to czas znacznego wzrostu i rozwoju fizycznego, który obejmuje zmiany w składzie ciała, wahania metaboliczne i hormonalne, dojrzewanie układów narządów i tworzenie się złogów składników odżywczych, co może mieć wpływ na przyszłe zdrowie. Z punktu widzenia odżywiania okres dojrzewania jest również ważnym okresem w kształtowaniu się relacji jednostki z żywnością na całe życie, co jest szczególnie ważne w kontekście związku między dietą, ćwiczeniami fizycznymi i wizerunkiem ciała.
Wprowadzenie
Okres dojrzewania to jeden z etapów życia, który znaczącą będzie miał znaczenie na jego dalszy wpływ. Powszechne uznanie posiada oczywiście aktywność fizyczna – regularne ćwiczenia przynoszą nastolatkom wiele korzyści, w tym interakcje społeczne, poprawę zdrowia fizycznego oraz rozwój własnej tożsamości i poczucia własnej wartości. Ponadto druga dekada życia to ważny czas w ustalaniu relacji jednostki z jedzeniem oraz trwającego całe życie związku między dietą, ćwiczeniami fizycznymi i obrazem ciała [2]. Biorąc pod uwagę, że droga do osiągnięcia najlepszych wyników wśród dorosłych jest wielopłaszczyznowa i nieliniowa (tj. sukces na poziomie juniorów rzadko przewiduje wyniki najlepszych dorosłych, zdrowe odżywianie wspierające całościowe zdrowie sportowca ma ogromne znaczenie w tym okresie. Odpowiedzialność za zapewnienie odpowiedniej opieki żywieniowej rozwijającej się młodzieży sportowej spoczywa na organizacjach sportowych, trenerach, rodzicach, nauczycielach i samych zawodnikach [3].
Rozwój młodzieży
Dojrzewanie to zmiany zarówno fizyczne, ale także psychiczne, mentalne. Możemy go zdefiniować jako okres znacznego rozwoju fizycznego, który obejmuje zmianę składu ciała, wahania metaboliczne i hormonalne, dojrzewanie układów narządów i tworzenie się złogów składników odżywczych, co może mieć wpływ na przyszłe zdrowie. Oczywiście udział w sporcie odgrywa ważną rolę we wspieraniu dobrostanu psychicznego i rozwijaniu zdrowego obrazu siebie u większości nastolatków [4]. Jednak od wielu lat w sportach kładących nacisk na szczupłą sylwetkę widoczne są zwiększone wskaźniki zaburzonych postaw/zachowań żywieniowych oraz niezadowolenia z własnych ciał [5], co już sugeruje, że aspekt żywienia w tym okresie będzie miał niesamowicie ważne znaczenie, nie tylko ze względu na potencjalną maksymalizację wyników sportowych, ale także będzie mieć wpływ na samo zdrowie i życie sportowca, szczególnie w tym krytycznym okresie życia nastolatka. Wszelkie teoretycznie pozytywne czynniki związane z uprawianiem sportu, jak ładna sylwetka, dobre prowadzenie się , wysoki próg bólu, mogą paradoksalnie przyczynić się do utraty zdrowia. Mowa tu o zaburzeniach psychicznych związanych np. z zaburzeniami odżywiania (np. anoreksja) czy przykładowo depresją. Co więcej, zewnętrzne naciski ze strony trenerów, rówieśników, rodziców i mediów społecznościowych również wpływają na zachowanie. Na przykład dotychczasowe odkrycia z użyciem badań naukowych sugerują, że nieostrożne komentarze trenerów odnoszące się do wagi lub wyglądu mogą przyspieszyć początek lub utrwalić zaburzenia odżywiania lub zaburzenia odżywiania u sportowców. Dowody te, w połączeniu z głośnymi rzecznikami byłych sportowców i większym zrozumieniem długoterminowych konsekwencji zdrowotnych niewłaściwego zarządzania dietą i ćwiczeniami u nastoletnich sportowców, doprowadziły do niedawnych wezwań do fundamentalnej zmiany jak sport zarządza aspirującymi, młodymi sportowcami [3]. Zmiany te mogą obejmować unikanie nieuzasadnionych dyskusji na temat odżywiania/jedzenia, zniesienie oceny składu ciała/wagi, podnoszenie świadomości na temat negatywnych skutków chronicznej niskiej dostępności energii oraz zakłócanie toksycznych środowisk treningowych, w których występuje obraźliwe zawstydzanie ciała, w tym stosowanie strategii treningowych zaprojektowanych w celu manipulowania sylwetką sportowca niezależnie od wyników. W odpowiedzi niektóre organizacje sportowe próbowały w celu ochrony ich opieki nad nastoletnimi sportowcami poprzez publikowanie oczekiwanych zachowań interesariuszy. Na przykład w 2019 roku Gymnastics Australia opublikowała wytyczne Body Positive Guidelines, zawierające szczegółowe zalecenia dotyczące odpowiedniego języka, częstotliwości i prowadzenia edukacji żywieniowej oraz oceny składu ciała w środowiskach gimnastycznych [6]. W szczególności wytyczne stanowią, że oceny składu ciała (w tym masy ciała, wzrostu, fałdów skórnych lub oceny budowy ciała) powinny być przeprowadzane wyłącznie przez doświadczonego i certyfikowanego antropometrystę, po przeprowadzeniu edukacji i uzyskaniu pisemnej zgody gimnastyków i rodziców/opiekunów. Stopień, w jakim takie strategie moderują zachowanie trenerów, rodziców i personelu pomocniczego i / lub ostatecznie zmniejszają częstość występowania niepożądanych skutków zdrowotnych u rozwijających się sportowców, nie został jeszcze wyjaśniony. W międzyczasie rozsądne wydaje się zasugerowanie, że osoby zaangażowane w sport młodzieży wymagają wiedzy i wsparcia, aby zapewnić odpowiednią, opartą na dowodach opiekę żywieniową rozwijającym się sportowcom.
Podaż energii
Podaż energii to nieodzowny element naszego życia, bez niej nasz organizm nie był by w stanie funkcjonować. Szczególnie istotne jednak będzie to, by w pełni zaspokajać zapotrzebowanie na energię w czasie okresu dojrzewania – tutaj nie będzie to potrzebne jedynie do utrzymania procesów życiowych, ale także do rozwoju młodego organizmu. W okresie dojrzewania potrzebna jest odpowiednia energia, aby zaspokoić zarówno potrzeby wzrostu i rozwoju jednostki, jak i wymagania, które będą związane z ogólną aktywnością fizyczną, treningiem i zawodami. Chociaż dostępne są grupowe szacunki wydatku energetycznego u nastoletnich sportowców (tj. mężczyźni ~ 3640 ± 830, kobiety ~ 3100 ± 720 kcal/dzień [7]), wydatek energetyczny poszczególnych nastoletnich sportowców może się znacznie różnić. Zmiany obciążenia podczas treningów i zawodów, udział w więcej niż jednym sporcie wyczynowym, zatrudnienie w niepełnym wymiarze godzin i/lub równoczesne kompensacyjne siedzące zachowania mogą wpływać na zapotrzebowanie na energię. Określenie indywidualnego zapotrzebowania energetycznego dorastających sportowców dodatkowo komplikuje zmienność metaboliczna i hormonalna w obrębie osobników i między nimi, a także trudności metodologiczne w szacowaniu zarówno poboru, jak i wydatku energetycznego [8]. Wzrost w okresie dojrzewania jest bezpośrednio związany ze zmianami hormonalnymi towarzyszącymi rozwojowi płciowemu i charakteryzuje się trzema fazami: (1) minimalna prędkość wzrastania tuż przed zrywem (przedpokwitaniowe opóźnienie wzrostu); (2) szczytowa prędkość wysokościowa (PHV); oraz (3) malejąca prędkość wzrostu (nasady zrastają się i osiąga się wysokość końcową) [20]. Podczas gdy dziewczęta na ogół rozpoczynają zryw wzrostu i osiągają PHV 2 lata wcześniej niż chłopcy (~12 lat dla dziewcząt vs. ~14 lat dla chłopców), inne czynniki, takie jak pochodzenie etniczne (np. osoby o europejskim pochodzeniu są o ~6 miesięcy młodsze w wieku szkieletowym) niż chronologicznie dopasowane osoby o pochodzeniu azjatyckim i afrykańskim [21]) mogą także wpływać na czas, w którym dochodzi do poszczególnych, wcześniej wspomnianych faz wzrostu.
Zapotrzebowanie na energię do wzrostu (składowa zapotrzebowania energetycznego dorastających sportowców) składa się z dwóch części: energii wydatkowanej na syntezę nowych tkanek oraz energii zdeponowanej w rosnących tkankach [9]. Obliczenie zapotrzebowania na energię można wykonać metodami bezpośrednimi, na przykład urządzeniem DEXA, czy metodą podwójnie znakowanej wody. Ze względu jednak na trudną dostępność, czy koszty związane z takimi pomiarami, możemy także posłużyć się metodami pośrednimi i wykorzystać wzory by obliczyć naszą podstawową przemianę materii (resting metabolic rate, RMR). Pamiętać jednak należy, że taki pomiar może być obarczony ryzykiem błędu, badania pokazują, że pomyłka może sięgać nawet +- 300 kcal/dzień w stosunku do metod bezpośrednich [10]. Dokładne określenie poboru i wydatku energetycznego jest ważne, ponieważ wydaje się, że zbyt niska podaż energii i potencjalne objawy względnego niedoboru energii w sporcie (RED-S) u młodych osób intensywnie trenujących są powszechne. U rozwijających się sportowców za mała dostępność energii może prowadzić do szeregu poważnych konsekwencji zdrowotnych, w tym opóźnionego dojrzewania płciowego, nieregularnych miesiączek, złego stanu kości, niskiego wzrostu, rozwoju zaburzonych zachowań żywieniowych i zwiększonego ryzyka kontuzji. Ponadto u kobiet w wieku ginekologicznym ≤ 14 lat efekty mogą być bardziej nasilone. I odwrotnie, niektórzy rozwijający się sportowcy (np. w zawodach rzutowych) wykazują cechy antropometryczne zgodne z ryzykiem chorób przewlekłych. W tym kontekście nie zaleca się poważnego i długotrwałego ograniczenia podaży energii, przy czym utrzymanie masy ciała, a nie jej utrata, jest uważane za bardziej odpowiednią strategię postępowania u osób rozwijających się [3].
Makroskładniki – białko
Podaż białka będzie istotnym elementem fazy dojrzewania. Proteiny wspierają ogólny wzrost i rozwój oprócz wzmacniania odpowiedzi na trening fizyczny. Podczas szczytowego wzrostu przyrost beztłuszczowej masy ciała może osiągnąć ~2,3 g/dzień u kobiet i ~3,8 g/dzień u mężczyzn, co stanowi około trzykrotny wzrost w stosunku do okresu przed okresem dojrzewania [11]. Ponadto dane podłużne wskazują, że aktywna fizycznie młodzież osiąga większe przyrosty beztłuszczowej masy ciała niż ich rówieśnicy prowadzący siedzący tryb życia. Chociaż wydaje się, że regularne treningi nie wpływają na obrót białkami we wczesnym okresie dojrzewania, jedno z proponowanych wyjaśnień zwiększonego odkładania się beztłuszczowej masy ciała obserwowanego w okresie dojrzewania dotyczy zwiększonej wrażliwości anabolicznej (tj. większej efektywności wykorzystania białka w diecie). Teoria ta została dodatkowo potwierdzona przez niedawne wykazanie, że nastolatki (mężczyźni i kobiety) miały większą równowagę netto całego ciała, gdy otrzymywały małe lub optymalne ilości białka powysiłkowego niż dorośli o stabilnej masie ciała [3]. Co więcej, zwiększona efektywność wykorzystania aminokwasów wyjaśniałaby wcześniejsze badania bilansu azotowego, które nie wykazały, że dodatkowe spożycie białka w diecie było wymagane u nastoletnich sportowców sprinterskich, aby utrzymać dodatni bilans azotowy podczas szczytowej fazy wzrostu. Całkowite spożycie energii jest ważnym czynnikiem. w ocenie zapotrzebowania na białko. Przy suboptymalnym poborze energii dochodzi do mobilizacji endogennego białka, jak również glikogenu wątrobowego, w celu utrzymania homeostazy glukozy we krwi, potencjalnie zmniejszając dostępność białka do jego podstawowych funkcji. Wydaje się, że przy założeniu, że spożywana jest odpowiednia ilość energii, zalecenia dotyczące białka w celu maksymalizacji bilansu netto całego ciała po wysiłku fizycznym zależą przede wszystkim od całkowitej masy ciała i beztłuszczowej masy ciała. Spożycie białka na poziomie ~ 0,11 g/kg/h podczas regeneracji powysiłkowej lub ekwiwalent ~ 1,5 g/kg/dzień (np. ~ 0,3 g białka/kg x 5 posiłków) powinno wystarczyć do zastąpienia wysiłku straty oksydacyjne aminokwasów, poprawiają równowagę białek netto w całym organizmie i wspierają prawidłowy wzrost i rozwój nastoletnich sportowców [3].
Makroskładniki – węglowodany
Węglowodany to bardzo ważny makroskładnik, ponieważ będzie stanowić główne źródło energii w czasie wysiłków o wyższej intensywności, ponadto będą bardziej wydajnym paliwem od pozostałych źródeł energii, to jest białka i tłuszczu. Czas trwania i intensywność sesji ćwiczeń określa wzorce wykorzystania węglowodanów i wymagania dotyczące uzupełniania energii. Ponadto dostępność egzogennych i endogennych cukrów wpływa na adaptacje treningowe, w których pośredniczy wysiłek fizyczny. Warto dodać, że wykorzystanie węglowodanów nie będzie różnić w okresie dojrzewania w porównaniu do wieku dorosłego. Podczas gdy wpływ wieku rozwojowego na adaptacje treningowe za pośrednictwem węglowodanów pozostaje niejasny, zmniejszona zdolność przystosowania się do zmian w dostępności cukrów obserwowana u osób dorosłych otyłych i nieotyłych wydaje się również widoczna u osób w wieku 8–17 lat. Mechanizmy leżące u podstaw ergogenicznego działania CHO u dorosłych są metaboliczne (tj. dostarczanie substratu) i pochodzenia ośrodkowego (tj. sygnalizacja węglowodanów w jamie ustnej). Jak dotąd żadne badanie nie oceniało wpływu ośrodkowo pośredniczych efektów CHO na nastoletnich sportowców [3]. Potrzeby dietetyczne cukrów należy rozważyć w świetle obciążeń treningowych i charakterystyki zawodów typowo podejmowanych przez nastoletnich sportowców. Mogą one różnić się od tych podejmowanych przez dorosłych sportowców na wiele sposobów. Po pierwsze, młodzi sportowcy mogą być zaangażowani w liczne organizacje (np. szkoły, kluby i regiony) tworzące różne częstotliwości i formaty zawodów, takie jak karnawały sportowe, imprezy reprezentacyjne i próby. Często zdarza się, że aspirujący dorastający sportowcy uczestniczą w wielu różnych dyscyplinach sportowych. Należy wziąć pod uwagę te różne zapotrzebowanie na energię i wynikające z tego wymagania dotyczące węglowodanów, zwłaszcza gdy uprawianie różnych sportów odbywa się równolegle.
Makroskładniki – tłuszcze
Odpowiednie spożycie tłuszczu w diecie jest niezbędne do zaspokojenia zapotrzebowania na rozpuszczalne w tłuszczach witaminy i niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe, a także pomaga zapewnić energię wspomagającą wzrost i dojrzewanie. Ponadto dowody sugerują, że maksymalne tempo utleniania tłuszczu (w stosunku do beztłuszczowej masy ciała) wydaje się nieco wyższe u sportowców <18 lat. Do tej pory nie zbadano strategii żywieniowych promujących rolę domięśniowych triacylogliceroli na wydajność i wpływ treningu w stanie zubożonym w CHO na nastoletnich sportowców wytrzymałościowych. Ponieważ chronicznie wysokie spożycie tłuszczów wiąże się ze zwiększonym ryzykiem chorób przewlekłych, zalecenia dotyczące rodzaju i całkowitego spożycia tłuszczu przez nastoletnich sportowców pozostają zgodne z wytycznymi zdrowia publicznego. Zazwyczaj wytyczne te sugerują spożycie tłuszczu w diecie na poziomie 20–35% całkowitej energii, przy czym nasycone kwasy tłuszczowe trans zapewniają nie więcej niż 10% całkowitego spożycia energii. Kiedy zmienia się zapotrzebowanie na energię, zalecenia żywieniowe dla sportowców zachęcają sportowców do manipulowania pożywieniem w celu wspierania codziennej wydajności i optymalizacji adaptacji do treningu. Nastoletni sportowcy prawdopodobnie będą potrzebować wsparcia w opracowaniu podejścia „najpierw jedzenie”, aby dopasować spożycie energii do zwiększonego obciążenia treningowego i mogą skorzystać z praktycznych zasobów przekładających zmiany w zapotrzebowaniu na makroskładniki odżywcze na wybór żywności.
Omega 3 od testosterone.pl – wysokiej jakości zdrowe tłuszcze z grupy NNKT – KUP TERAZ
Mikroskładniki – żelazo
Zubożone zapasy żelaza, bez objawów klinicznych, są często obserwowane w badaniach prowadzonych na młodocianych sportowcach (zwłaszcza zawodnikach wytrzymałościowych). Jednak interpretacja jednorazowych pomiarów wskaźników stanu żelaza (np. ferrytyny w surowicy) u rozwijających się sportowców powinna być prowadzona z ostrożnością z kilku powodów: wartości odcięcia dla ferrytyny nie są standaryzowane w badaniach młodych sportowców; sportowcy na ogół mają niższy poziom ferrytyny niż osoby niebędące sportowcami; różnice płci są widoczne między mężczyznami i kobietami w okresie dojrzewania; a poziomy ferrytyny mogą być fałszywie dodatnie w przypadku łagodnej infekcji, urazu lub stresu fizjologicznego. Niemniej jednak uzasadnione jest wykrywanie i wczesne leczenie niedoboru żelaza u nastoletnich sportowców. Dzieje się tak, ponieważ wzrost zwiększa zapotrzebowanie na żelazo u nastolatków w porównaniu ze starszymi sportowcami, co powoduje szybkie przejście od niskich zapasów żelaza do stanu niedoboru żelaza. Ustalono wartości referencyjne i strategie dotyczące niskiego poziomu żelaza u sportowców [3].
Mikroskładniki – wapń
Zapotrzebowanie na wapń przez całe życie jest najwyższe w okresie dojrzewania. Szybkość odkładania się wapnia w kośćcu w okresie dojrzewania szacuje się na około 300 mg/dobę [65]. Obecnie nie ma konkretnych zaleceń dotyczących spożycia wapnia przez sportowców, dlatego do czasu podjęcia dalszych badań populacyjne standardy referencyjne mogą służyć jako punkt odniesienia dla oceny adekwatności. Zalecenia dotyczące wapnia opierają się na szacunkowych stratach z moczem i potem oraz zakładają wchłanianie netto wapnia z pożywienia (często ~ 25–35%). Zalecenia dla młodzieży różnią się w zależności od regionu i wynoszą od 800 mg dziennie (np. kobiety w Wielkiej Brytanii w wieku 15–18 lat) do 1300 mg dziennie (USA, Kanada, Australia dla mężczyzn i kobiet w wieku 14–18 lat). Ćwiczenia z obciążeniem o wysokiej intensywności i do pewnego stopnia ćwiczenia oporowe zwiększają zawartość składników mineralnych w kościach u ćwiczących nastolatków. [66–68]. Chociaż efekt ten jest niewielki (zwykle <6% różnicy) i jest mało prawdopodobne, aby zwiększył zapotrzebowanie na wapń, zwiększona zawartość minerałów w kości może zmaksymalizować szczytową siłę stawu biodrowego i zapobiec osteoporozie w późniejszym życiu [14,15].
Mikroskładniki – witamina D3
Chociaż witamina D jest najlepiej znana ze swojej roli w zdrowiu kości, pełni ona wiele funkcji w innych układach fizjologicznych (np. układ odpornościowy, układ mięśniowy). Niedobór witaminy D jest również związany z funkcjonowaniem mięśni szkieletowych, bólem i osłabieniem mięśni oraz stanami zapalnymi i może potencjalnie zwiększać podatność na urazy i spowolnić tempo rehabilitacji po urazie (przegląd patrz de la Puente Yague i wsp.). Dlatego poziom witaminy D (szczególnie u dorosłych sportowców) zyskał ostatnio znaczną uwagę naukowców. Obecnie wpływ statusu witaminy D i korzyści z jej suplementacji u młodych sportowców, u których stwierdzono niedobory, pozostaje w dużej mierze nieznany. Jednak ostatnie badania prospektywne sugerują niewielką korelację między stężeniem 25-hydroksywitaminy D w surowicy a wynikami sportowymi u nastoletnich sportowców, nawet po wyrównaniu niedoborów witaminy D. Podobnie jak dorośli sportowcy, rozwijający się sportowcy są narażeni na wysokie ryzyko niedoboru witaminy D, jeśli doświadczyli ograniczonej ekspozycji na słońce (np. mieszkają na szerokości geograficznej > 35°, spędzają długie okresy czasu trenując w pomieszczeniach, mają ciemną skórę, stosują filtry przeciwsłoneczne lub noszą odzież ochronną) ). Zazwyczaj stałe dawki witaminy D są zalecane po okresie niemowlęcym, aż do dalszego wzrostu wartości dla osób starszych, aby uwzględnić zmniejszoną zdolność skóry do produkcji witaminy D wraz z wiekiem. Zalecenia dotyczące witaminy D różnią się w zależności od regionu (Australia = 5 μg/dzień, USA/Kanada = 15 μg/dzień, kraje europejskie wahają się od 10 do 20 μg/dzień). Jednak wszystkie władze zgadzają się, że monitorowanie 25-hydroksywitaminy D jest ważne dla grup ryzyka [16,17].
Witamina D3 i K2 – niezbędny suplement w ekonomicznej wersji – KUP TUTAJ
Bibliografia:
[1] Maughan, R. Dietary Supplements and the High-Performance Athlete. Int. J. Sport Nutr. Exerc. Metab. 2018, 28, 101.
[2] Mills A, Butt J, Maynard I, Harwood C. Identifying factors perceived to influence the development of elite youth football academy players. J Sports Sci. 2012;30(15):1593–604.
[3] Desbrow B. Youth Athlete Development and Nutrition. Sports Med. 2021 Sep;51(Suppl 1):3-12
[4] Ekeland E, Heian F, Hagen KB. Can exercise improve self esteem in children and young people? A systematic review of randomised controlled trials. Br J Sports Med. 2005;39(11):792–8. https:// doi. org/ 10. 1136/ bjsm. 2004. 017707 (discussion 792–8).
[5] Torstveit MK, Rosenvinge JH, Sundgot-Borgen J. Prevalence of eating disorders and the predictive power of risk models in female elite athletes: a controlled study. Scand J Med Sci Sports. 2008;18(1):108–18.
[6] Gymnastics, Australia. Body Positive Guidelines. 2019 [cited Feb 2021].
[7] Carlsohn A, Scharhag-Rosenberger F, Cassel M, Weber J, de Guzman GA, Mayer F. Physical activity levels to estimate the energy requirement of adolescent athletes. Pediatr Exerc Sci. 2011;23(2):261-9.
[8] Petrie H, Stover E, Horswill C. Nutritional concerns for the child and adolescent competitor. Nutrition. 2004;20:620–31.
[9] Torun B. Energy requirements of children and adolescents. Public Health Nutr. 2005;8(7A):968–93.
[10] Loureiro LL, Fonseca S Jr, Castro NG, Dos Passos RB, Porto CP, Pierucci AP. Basal metabolic rate of adolescent modern pentath- lon athletes: agreement between indirect calorimetry and predic- tive equations and the correlation with body parameters. PLoS ONE. 2015;10(11):e0142859.
[11] Forbes GB. Growth of the lean body mass during childhood and adolescence. J Pediatrics. 1964;64:822–7.
[12] National Health and Medical Research Council. The Australian Guide to Healthy Eating. 2017 [cited 26 Jun 2019]. https:// www. eatfo rheal th. gov. au/ guide lines/ austr alian- guide- healt hy- eating. Accessed 18 Aug 2021.
[13] Department of Agriculture, Department of Health and Human Services. Dietary Guidelines for Americans, 2020–2025. 9th ed. Washington, DC; 2020. p. 75–88. https:// Dieta ryGui delin es. gov. Accessed 18 Aug 2021.
[14] Matkovic V. Calcium metabolism and calcium requirements dur- ing skeletal modeling and consolidation of bone mass. Am J Clini- cal Nutr. 1991;54(2 Suppl):245S-S260.
[15] Weeks BK, Young CM, Beck BR. Eight months of regular in- school jumping improves indices of bone strength in adoles- cent boys and girls: the POWER PE study. J Bone Miner Res. 2008;23(7):1002–11.
[16] Orysiak J, Mazur-Rozycka J, Fitzgerald J, Starczewski M, Malcze- wska-Lenczowska J, Busko K. Vitamin D status and its relation to exercise performance and iron status in young ice hockey players. PLoS ONE. 2018;13(4):e0195284.
[17] Bezuglov E, Tikhonova A, Zueva A, Khaitin V, Lyubushkina A, Achkasov E, et al. The dependence of running speed and muscle strength on the serum concentration of Vitamin D in young male professional football players residing in the Russian Federation. Nutrients. 2019;11(9):1960.
