Dieta a miokiny – czy jest zależność?

Zdjęcie: National Cancer Institute, Unsplash

 

Regularna aktywność fizyczna przynosi wiele korzyści zdrowotnych, począwszy od zapobiegania chorobom niezakaźnym, takim jak choroby serca i nowotwory, po poprawę zdrowia psychicznego i emocjonalnego. Ćwiczenia odgrywają kluczową rolę w zapobieganiu i leczeniu otyłości, pomagając w utrzymaniu prawidłowej masy ciała oraz wspierając zdrowie metaboliczne. Działanie ćwiczeń na objawy depresji porównywane jest do efektów leczenia farmakologicznego, co podkreśla ich znaczenie w zarządzaniu zdrowiem psychicznym. Aktywność fizyczna wpływa na zdrowie poprzez skomplikowaną sieć mechanizmów, w tym regulację stanu zapalnego w organizmie oraz promowanie adaptacji metabolicznych i fizjologicznych. Ważną rolę w tych procesach odgrywają miokiny, czyli cytokiny produkowane i uwalniane przez włókna mięśniowe podczas skurczu. Te cząsteczki oddziałują na organizm poprzez różne szlaki sygnalizacyjne, przyczyniając się do utrzymania równowagi energetycznej, redukcji stanu zapalnego oraz ogólnej poprawy zdrowia metabolicznego. Ich wydzielanie zależy od intensywności, czasu trwania ćwiczeń oraz masy mięśniowej.

Chociaż istnieje wiele badań dotyczących wpływu aktywności fizycznej na miokiny, w literaturze brakuje wystarczających informacji na temat wpływu interwencji dietetycznych na ich wydzielanie.

 

Czym są miokiny?

Miokiny to białka i peptydy wydzielane przez mięśnie szkieletowe podczas ich aktywności, zwłaszcza podczas skurczu mięśni. Działają one jako cząsteczki sygnałowe, wpływając na funkcjonowanie różnych narządów i tkanek w organizmie poprzez działanie autokrynne (na komórki, które je wydzieliły), parakrynne (na sąsiadujące komórki) i endokrynne (na odległe tkanki poprzez krwiobieg). Miokiny odgrywają kluczową rolę w regulacji metabolizmu, wpływają na procesy zapalne, gospodarkę energetyczną oraz funkcje układu immunologicznego.

Opis miokin wymienionych w tekście:

• BDNF (czynnik neurotroficzny pochodzenia mózgowego): białko kluczowe dla przetrwania, rozwoju i funkcjonowania neuronów. Wpływa na neuroplastyczność, czyli zdolność mózgu do adaptacji i tworzenia nowych połączeń neuronowych. Wyższe poziomy BDNF są związane z lepszymi funkcjami poznawczymi i mogą przeciwdziałać objawom depresji.
• Iryzyna: miokina uwalniana przez mięśnie podczas wysiłku fizycznego. Przyczynia się do przemiany białej tkanki tłuszczowej w brunatną, co zwiększa termogenezę i wydatkowanie energii. Iryzyna odgrywa rolę w regulacji metabolizmu, może poprawiać wrażliwość na insulinę i ma działanie przeciwzapalne.
• Miostatyna: białko hamujące wzrost i różnicowanie mięśni szkieletowych. Działa jako negatywny regulator masy mięśniowej. Obniżenie poziomu miostatyny może prowadzić do zwiększenia masy i siły mięśni.
• FSTL-1 (follistatin-like protein 1): miokina zaangażowana w regulację procesów zapalnych i metabolizmu. Może mieć korzystny wpływ na układ sercowo-naczyniowy i pomagać w zapobieganiu chorobom metabolicznym.
• IL-6 (interleukina 6): cytokina pełniąca zarówno funkcje prozapalne, jak i przeciwzapalne. Wydzielana przez mięśnie podczas wysiłku fizycznego, wpływa na metabolizm glukozy i lipidów oraz na odpowiedź immunologiczną organizmu.
• IL-8 (interleukina 8): cytokina zaangażowana w procesy zapalne i chemotaksję neutrofili. Może wpływać na angiogenezę i procesy naprawcze w tkankach.
• FGF21 (czynnik wzrostu fibroblastów 21): hormon metaboliczny wpływający na metabolizm glukozy i lipidów. Poprawia wrażliwość na insulinę, wspomaga redukcję masy ciała i ma potencjalne działanie ochronne w chorobach metabolicznych.

 

Deita ketogeniczna

Dieta ketogeniczna, charakteryzująca się bardzo niską zawartością węglowodanów i wysoką zawartością tłuszczów, może wpływać na poprawę zdrowia metabolicznego i wspierać proces odchudzania. Badania sugerują, że dieta ta może korzystnie wpływać na poziomy BDNF, co może sprzyjać poprawie funkcji mózgu i samopoczucia psychicznego. Dodatkowo, stosowanie diety ketogenicznej może prowadzić do wzrostu poziomu miokin, takich jak iryzyna, które odgrywają rolę w regulacji metabolizmu i zmniejszaniu stanów zapalnych.

Badanie Sajoux i współpracowników wykazało, że dieta bardzo niskowęglowodanowa ketogeniczna (VLCK) miała najsilniejszy wpływ na poziomy miokin u osób z otyłością w porównaniu z dietami niskowęglowodanowymi lub operacjami bariatrycznymi. Szczególnie zauważalny był wzrost poziomów iryzyny i metaloproteinazy macierzy-2 przy diecie VLCK, a poziomy IL-8 wzrastały podczas aktywnej utraty wagi, zwłaszcza przy diecie VLCK. Natomiast poziomy IL-6 pozostały niezmienione.

 

BHB od Apoll’s Hegemony – nasila produkcje ciał ketonowych – KUP TUTAJ

Dieta śródziemnomorska

Dieta śródziemnomorska, bogata w zdrowe tłuszcze, takie jak oliwa z oliwek, orzechy oraz produkty pełnoziarniste, może wspierać zdrowie psychiczne i zapobiegać spadkowi funkcji poznawczych. Badania wskazują, że osoby stosujące tę dietę, zwłaszcza wzbogaconą o oliwę z oliwek i orzechy, mogą mieć wyższe poziomy BDNF, co sprzyja poprawie zdrowia mózgu.

Dieta ta, oparta na dużej ilości warzyw, owoców, ryb i produktów pełnoziarnistych, może nie tylko zmniejszać ryzyko chorób sercowo-naczyniowych, ale również wspierać zdrowie neurologiczne. Spożywanie produktów pełnoziarnistych, takich jak chleb na bazie mąki żytniej, również wykazuje korzystny wpływ na poziom BDNF, co może mieć znaczenie w profilaktyce związanej z pogorszeniem funkcji poznawczych na późniejszych etapach życia.

 

Dieta niskokaloryczna

Dieta niskokaloryczna, czyli taka, w której ogranicza się ilość spożywanych kalorii, może prowadzić do różnorodnych efektów zdrowotnych, choć jej wpływ na poziomy niektórych białek, takich jak BDNF i iryzyna, jest złożony i nie zawsze jednoznaczny. Niektóre badania wskazują, że stosowanie diety o ograniczonej kaloryczności może podnosić poziomy BDNF u osób z zaburzeniami psychicznymi, podczas gdy inne badania nie wykazują znaczących zmian u osób zdrowych. Co więcej, pewne badania sugerują, że bardzo restrykcyjne diety mogą nawet obniżać poziom BDNF, zwłaszcza u kobiet.

Iryzyna, białko wydzielane przez mięśnie podczas wysiłku, również wykazuje zróżnicowane odpowiedzi na ograniczenie kalorii. Część badań sugeruje, że diety niskokaloryczne mogą prowadzić do spadku poziomu iryzyny, co może być związane ze zmniejszeniem masy mięśniowej. Ponieważ iryzyna jest uwalniana głównie przez mięśnie, zmniejszenie masy beztłuszczowej ciała, które często towarzyszy restrykcyjnym dietom, może wpływać na jej wydzielanie.

 

Dieta o wysokiej zawartości tłuszczu

Dieta wysokotłuszczowa (HFD) wywołuje zróżnicowane reakcje w organizmie, a badania dotyczące jej wpływu na poziom iryzyny dają sprzeczne wyniki. W niektórych badaniach na myszach zaobserwowano, że długotrwałe stosowanie diety wysokotłuszczowej prowadziło do obniżenia poziomu iryzyny. Może to być wynikiem negatywnego wpływu nadmiernej ilości tłuszczu w diecie na metabolizm mięśniowy i ogólny stan zdrowia organizmu.

Jednakże inne badania wskazują, że dieta wysokotłuszczowa może powodować wzrost poziomu iryzyny, szczególnie w początkowym okresie jej stosowania. Sugeruje się, że iryzyna może pełnić funkcję kompensacyjną w przypadku zaburzeń metabolicznych, takich jak otyłość, insulinooporność i zaburzenia gospodarki glukozowej. Wysoki poziom iryzyny w takich przypadkach może być odpowiedzią organizmu na próby regulacji tych zaburzeń.

Badania na zwierzętach dostarczają różnych wyników, co może wynikać z różnic w czasie trwania diety, rodzaju badanych modeli zwierzęcych oraz innych czynników, takich jak aktywność fizyczna lub suplementacja (np. czosnkiem), która może modyfikować odpowiedź organizmu na dietę wysokotłuszczową.

Należy również zauważyć, że w większości badań poziom iryzyny oceniano dopiero po zakończeniu interwencji dietetycznej, co może sugerować, że zmiany te mogą być wynikiem krótkotrwałej odpowiedzi organizmu na absorpcję składników odżywczych, a nie długotrwałego efektu metabolicznego.

 

Dieta wegetariańska

Dieta wegetariańska, bogata w owoce i warzywa, może wpływać na wyższe poziomy iryzyny, w porównaniu do diety zawierającej mięso. Badania sugerują, że spożywanie większej ilości produktów roślinnych wiąże się z wyższymi poziomami iryzyny, co może mieć korzystny wpływ na zdrowie metaboliczne. Przykładem jest dieta DASH, która również przyczynia się do wzrostu poziomów tej miokiny.

Chociaż niektóre badania nie wykazują istotnych statystycznych różnic w poziomach miokin pomiędzy osobami na diecie wegetariańskiej a jedzącymi mięso, obserwuje się tendencję do wyższych poziomów takich białek, jak miostatyna, omentyna, Visfatin/NAMPT i iryzyna u wegetarian. Może to wskazywać na potencjalne korzyści zdrowotne wynikające z diety roślinnej, choć różnice te są stosunkowo niewielkie (około 10–30% wyższe poziomy w porównaniu do osób spożywających mięso).

 

Omega-3

Kwasy tłuszczowe omega-3, w szczególności DHA i EPA, mogą mieć znaczący wpływ na iryzynę, oraz na zdrowie metaboliczne i ogólne funkcjonowanie organizmu. Badania wskazują, że suplementacja kwasami omega-3 u pacjentów z chorobą wieńcową i cukrzycą typu 2 może prowadzić do wzrostu stężenia iryzyny, co jest związane z poprawą wrażliwości na insulinę i tolerancji glukozy. Mechanizm ten prawdopodobnie wynika z aktywacji szlaku AMPK/PGC-1α, co może również indukować przemianę białej tkanki tłuszczowej w brunatną, sprzyjającą lepszemu metabolizmowi.

Ponadto, badania na modelach zwierzęcych sugerują, że kwasy omega-3 mogą normalizować poziomy BDNF, co jest kluczowe dla przetrwania i funkcjonowania neuronów, zwłaszcza w kontekście uszkodzeń mózgu. Jednakże, badania nad wpływem kwasów omega-3 na BDNF u ludzi, w tym u osób z cukrzycą, depresją i nadwagą, nie wykazały jednoznacznych statystycznych różnic w poziomach tego białka.

Suplementacja cynkiem może prowadzić do wzrostu poziomów BDNF, co jest szczególnie widoczne u osób z zespołem napięcia przedmiesiączkowego oraz osób z otyłością. Badania wskazują, że regularne przyjmowanie cynku (w dawce 30 mg przez 12 tygodni) może nie tylko zwiększać poziomy BDNF, ale także łagodzić objawy depresji, co podkreśla jego potencjał jako suplementu wspierającego zdrowie psychiczne.

Jednak w przypadku osób z cukrzycą typu 2 oraz depresją, suplementacja cynkiem nie wykazała znaczącego wpływu na poziom BDNF. Oznacza to, że efektywność cynku w podnoszeniu poziomów tego białka może być zależna od specyficznych cech populacji lub innych współwystępujących czynników zdrowotnych. W związku z tym, konieczne są dalsze badania, aby dokładnie określić, w jakich przypadkach cynk może być skutecznym wsparciem terapeutycznym.

Dodatkowo, w badaniach dotyczących pacjentów z chorobą wieńcową wykazano, że suplementacja omega-3 może zwiększać poziomy białka FSTL-1, co jest związane z redukcją stanów zapalnych, co dodatkowo podkreśla potencjał omega-3 w poprawie zdrowia układu sercowo-naczyniowego.

 

Omega 3 od Testosterone.pl – KUP TUTAJ

Cynk

Suplementacja cynkiem może prowadzić do wzrostu poziomów BDNF, co jest szczególnie widoczne u osób z zespołem napięcia przedmiesiączkowego oraz osób z otyłością. Badania wskazują, że regularne przyjmowanie cynku (w dawce 30 mg przez 12 tygodni) może nie tylko zwiększać poziomy BDNF, ale także łagodzić objawy depresji, co podkreśla jego potencjał jako suplementu wspierającego zdrowie psychiczne.

Jednak w przypadku osób z cukrzycą typu 2 oraz depresją, suplementacja cynkiem nie wykazała znaczącego wpływu na poziom BDNF. Oznacza to, że efektywność cynku w podnoszeniu poziomów tego białka może być zależna od specyficznych cech populacji lub innych współwystępujących czynników zdrowotnych. W związku z tym, konieczne są dalsze badania, aby dokładnie określić, w jakich przypadkach cynk może być skutecznym wsparciem terapeutycznym.

 

Chelaty miedzi i cynku w jednej kapsułce – KUP TUTAJ

 

Witamina D3

Badania dotyczące wpływu witaminy D3 na poziomy BDNF przynoszą sprzeczne wyniki. Niektóre badania nie wykazały istotnych różnic w poziomach BDNF po suplementacji witaminą D3, podczas gdy inne wskazują na spadek tych poziomów u osób suplementujących witaminę D3. Z kolei jedno z badań na kobietach otyłych z łagodnymi objawami depresji wykazało, że suplementacja witaminą D3 w połączeniu z magnezem znacząco podniosła poziom BDNF i jednocześnie zmniejszyła objawy depresji.

Witamina D3 wpływa również na poziomy iryzyny, miokiny związanej z metabolizmem mięśni. Badania przeprowadzone na modelach zwierzęcych z cukrzycą wykazały, że witamina D może zwiększać ekspresję iryzyny. U pacjentów z cukrzycą typu 2, którzy cierpieli na niedobór witaminy D, suplementacja przez osiem tygodni poprawiła wrażliwość na insulinę i podniosła poziom iryzyny. Podobnie, leczenie witaminą D u pacjentów z pierwotną nadczynnością przytarczyc zwiększyło poziomy iryzyny po sześciu miesiącach terapii.

 

Witaminy D3 oraz K2MK7 w jednej kapsułce – KUP TUTAJ

 

Polifenole

Polifenole, które są szeroko badane jako nutraceutyki, mogą wpływać na regulację poziomów iryzyny i BDNF, co może przynosić korzyści zdrowotne, zarówno w kontekście metabolizmu, jak i funkcji poznawczych. Badania wskazują, że polifenole, takie jak genisteina, izoflawon obecny w niektórych roślinach, przyspieszają proces brunatnienia tkanki tłuszczowej poprzez zwiększenie poziomów iryzyny. Podobnie, bogaty w polifenole zielony kardamon wpływa na wzrost iryzyny, zmniejszenie odkładania się tłuszczu u pacjentów z niealkoholową stłuszczeniową chorobą wątroby (NAFLD) oraz poprawę sygnalizacji insuliny i profilu lipidowego.

Dwa badania z randomizacją wykazały, że spożycie produktów bogatych w polifenole prowadziło do jednoczesnych zmian w poziomach BDNF i poprawy wyników poznawczych, co sugeruje, że BDNF może odgrywać rolę w pozytywnym wpływie polifenoli na funkcje poznawcze. Z kolei w badaniu przeprowadzonym na sportowcach wytrzymałościowych, suplementacja kakao bogatego we flawonoidy przez 10 tygodni nie miała znaczącego wpływu na poziom miostatyny, co pokazuje, że wpływ polifenoli może zależeć od ich źródła oraz cech indywidualnych.

 

Probiotyki

Suplementacja probiotykami ma potencjał wpływania na poziomy BDNF i iryzyny, co może przynosić korzyści zdrowotne, zwłaszcza w kontekście depresji, chorób neurologicznych i zaburzeń metabolicznych. Jednakże, dostępne badania przynoszą sprzeczne wyniki.

W niektórych badaniach, suplementacja probiotykami, takimi jak Bifidobacterium longum czy Lactobacillus reuteri, nie miała istotnego wpływu na poziom BDNF u osób z zespołem jelita drażliwego lub zaparciami. Podobnie, badania na zdrowych uczestnikach nie wykazały znaczących zmian w poziomach BDNF po suplementacji probiotykami, takimi jak Bifidobacterium animalis czy Lactobacillus acidophilus.

Jednak inne badania wykazały, że suplementacja synbiotykami (połączeniem probiotyków i prebiotyków) u pacjentów z depresją prowadziła do wzrostu poziomów BDNF. W badaniach na osobach z zaburzeniami poznawczymi, suplementacja Lactobacillus Plantarum fermentowaną soją zwiększyła poziom BDNF i poprawiła funkcje poznawcze. Suplementacja innymi szczepami, takimi jak Bifidobacterium bifidum i Bifidobacterium longum, również wykazała wzrost poziomów BDNF, szczególnie u pacjentów z depresją i chorobami neurologicznymi.

Co więcej, probiotyki mogą wpływać na poziom iryzyny. W badaniu przeprowadzonym na pacjentach z cukrzycą typu 2, suplementacja proszkiem z mleka wielbłądziego zawierającego probiotyki przez cztery tygodnie zwiększyła poziom iryzyny, co sugeruje korzystny wpływ na metabolizm.

Białka i aminokwasy

Badania nad suplementacją białkami, aminokwasami i ich pochodnymi wskazują na różnorodne efekty dotyczące poziomów BDNF oraz zdrowia psychicznego i fizycznego.

W jednym z badań klinicznych, suplementacja białkami pochodzenia rybnego, takimi jak wyciągi z kawioru, kolagenu i elastyny, zwiększyła poziomy BDNF u osób narażonych na stres zawodowy w porównaniu do grupy placebo. Jednak inne badania, takie jak suplementacja błoną globulki tłuszczowej mleka u starszych, wątłych osób, nie wykazały istotnych zmian w poziomach BDNF. Podobnie, suplementacja mleczkiem pszczelim u osób otyłych nie miała znaczącego wpływu na poziomy tego białka.

W kontekście suplementacji aminokwasami, badanie nad wpływem beta-alaniny przez 14 dni u zdrowych mężczyzn, przygotowujących się do symulowanego 24-godzinnego wysiłku militarnego, wykazało redukcję objawów depresji, ale nie miało wpływu na poziom BDNF ani funkcje poznawcze.

Bifido Micro od Apollo’s Hegemony – zaawansowany probiotyk z rodziniy Bifidobacterium – KUP TUTAJ

Wnioski

Istnieje znaczące zainteresowanie zrozumieniem zależności między dietą a miokinami, które są cytokinami produkowanymi i uwalnianymi przez włókna mięśni szkieletowych podczas skurczu. Miokiny, takie jak BDNF (czynnik neurotroficzny pochodzenia mózgowego), iryzyna, miostatyna, FSTL-1, IL-6, IL-8 i FGF21, odgrywają kluczowe role w regulacji metabolizmu, procesów zapalnych, równowagi energetycznej oraz funkcji układu immunologicznego.

Podczas gdy regularna aktywność fizyczna jest dobrze znana ze swojego wpływu na poziomy miokin i przynosi liczne korzyści zdrowotne, wpływ interwencji dietetycznych na wydzielanie tych białek jest mniej poznany. Ostatnie badania zaczynają jednak ukazywać, że różne diety mogą modulować poziomy miokin, co potencjalnie wpływa na zdrowie metaboliczne i profilaktykę chorób.

Dieta ketogeniczna, charakteryzująca się bardzo niską zawartością węglowodanów i wysoką zawartością tłuszczów, wykazała zdolność do zwiększania poziomów BDNF i iryzyny. Może to sprzyjać poprawie funkcji mózgu oraz zdrowia metabolicznego. Badania wskazują, że dieta ketogeniczna może mieć silniejszy wpływ na poziomy miokin niż diety niskokaloryczne czy interwencje chirurgiczne w leczeniu otyłości.

Dieta śródziemnomorska, bogata w zdrowe tłuszcze, owoce, warzywa i produkty pełnoziarniste, jest powiązana z wyższymi poziomami BDNF. Wspiera to funkcje poznawcze i zdrowie neurologiczne, a także może przeciwdziałać spadkowi funkcji poznawczych w późniejszym życiu.

Diety niskokaloryczne mają złożony wpływ na poziomy miokin. Niektóre badania sugerują, że ograniczenie kaloryczne może zwiększać poziomy BDNF u osób z zaburzeniami psychicznymi, podczas gdy inne nie wykazują istotnych zmian lub nawet spadek poziomów tego białka, zwłaszcza u kobiet. Ograniczenie kalorii może również prowadzić do spadku poziomu iryzyny, prawdopodobnie z powodu utraty masy mięśniowej.

W przypadku diet wysokotłuszczowych wyniki są niespójne. Niektóre badania na zwierzętach wskazują, że długotrwałe spożycie takiej diety obniża poziom iryzyny, podczas gdy inne sugerują początkowy wzrost jej poziomu jako mechanizm kompensacyjny w odpowiedzi na zaburzenia metaboliczne, takie jak otyłość i insulinooporność.

Dieta wegetariańska, bogata w produkty roślinne, może prowadzić do wyższych poziomów iryzyny w porównaniu z dietami zawierającymi mięso. Sugeruje to potencjalne korzyści metaboliczne wynikające ze spożycia większej ilości owoców i warzyw.

Kwasy tłuszczowe omega-3, szczególnie DHA i EPA, wykazują zdolność do zwiększania poziomów iryzyny oraz potencjalnego normalizowania poziomów BDNF. Może to poprawiać wrażliwość na insulinę, tolerancję glukozy oraz wspierać funkcje neuronalne. Suplementacja cynkiem również może podnosić poziomy BDNF, zwłaszcza u osób z otyłością lub zespołem napięcia przedmiesiączkowego, co może łagodzić objawy depresji.

Wpływ witaminy D3 na poziomy BDNF jest niejednoznaczny; jednak może ona zwiększać poziomy iryzyny i poprawiać wrażliwość na insulinę. Polifenole, obecne w wielu produktach roślinnych, mogą regulować poziomy iryzyny i BDNF, wpływając korzystnie na metabolizm oraz funkcje poznawcze.

W przypadku probiotyków wyniki są zróżnicowane. Niektóre badania nie wykazują istotnego wpływu na poziomy BDNF, podczas gdy inne wskazują na korzyści w określonych populacjach, takich jak osoby z zaburzeniami poznawczymi czy depresją. Białka i aminokwasy również wykazują różnorodne efekty na poziomy BDNF i zdrowie psychiczne, zależnie od rodzaju suplementu i badanej populacji.

Podsumowując, dieta może znacząco wpływać na poziomy miokin w organizmie, podobnie jak aktywność fizyczna. Różne interwencje dietetyczne, w tym modyfikacje makroskładników, suplementacja określonymi składnikami odżywczymi czy zwiększenie spożycia produktów roślinnych, mogą modulować poziomy miokin takich jak BDNF i iryzyna. Wpływ ten jest jednak złożony i zależy od wielu czynników, w tym indywidualnych cech metabolicznych oraz stanu zdrowia. Dalsze badania są niezbędne do pełnego zrozumienia tych zależności i opracowania konkretnych zaleceń dietetycznych, które mogłyby wspierać zdrowie poprzez modulację miokin.

 

Literatura

1. Abiri, B., Vafa, M., Heydari, I., & Faghihimani, E. (2022). Effects of Vitamin D and Magnesium Co-Supplementation on Mental Health and Neurohormonal Factors in Women with Obesity and Depression Symptoms: A Randomized, Double-Blind, Placebo-Controlled Trial. Nutrients, 14(4), 741. https://doi.org/10.3390/nu14040741
2. Agh, F., Sharafi, M., Rezaei, M., & Moravejolahkami, A. R. (2017). The effect of omega-3 fatty acids supplementation on circulating irisin in patients with coronary artery disease: A randomized, double-blind, placebo-controlled trial. Food & Function, 8(12), 4279–4284. https://doi.org/10.1039/C7FO00860C
3. Ambroszkiewicz, J., Chełchowska, M., Rowicka, G., Klemarczyk, W., Strucińska, M., & Gajewska, J. (2021). Myokine and Adipokine Response in Prepubertal Children with Obesity: Effect of Dairy Calcium Intake. Nutrients, 13(3), 823. https://doi.org/10.3390/nu13030823
4. Ansari, R., Mahta, A., Mallah, M. A., Kadkhodaee, M., & Sharifi, G. (2017). Effect of omega-3 fatty acids on serum irisin in patients with type 2 diabetes mellitus: A randomized, double-blind, placebo-controlled trial. Journal of Diabetes & Metabolic Disorders, 16(1), 36. https://doi.org/10.1186/s40200-017-0322-2
5. Bot, M., Pouwer, F., Assies, J., Jansen, E. H. J. M., Beekman, A. T. F., & de Jonge, P. (2011). Supplementation with eicosapentaenoic omega-3 fatty acid does not influence serum brain-derived neurotrophic factor in diabetes mellitus patients with major depression: A randomized controlled pilot study. Neuropsychobiology, 63(4), 219–223. https://doi.org/10.1159/000321804
6. Caranti, D. A., Mello, M. T. de, Prado, W. L. do, Tock, L., Siqueira, K. O., Piano, A. de, Lofrano, M. C., Cristofalo, D. M. J., Lederman, H. M., Tufik, S., & Dâmaso, A. R. (2007). Short- and long-term beneficial effects of a multidisciplinary therapy for the control of metabolic syndrome in obese adolescents. Metabolism, 56(9), 1293–1300. https://doi.org/10.1016/j.metabol.2007.05.004
7. Chang, J. S., Kim, T. H., Nguyen, T. T., Park, K.-S., Kim, N., & Kong, I. D. (2017). Circulating irisin levels as a predictive biomarker for sarcopenia: A cross-sectional community-based study. Geriatrics & Gerontology International, 17(12), 2266–2273. https://doi.org/10.1111/ggi.13030
8. Chui, D., Marcellino, M., Marotta, F., Sweed, H., Solimene, U., Vignali, A., Xiao, W., Ayala, A., Cagnuolo, U., & Zerbinati, N. (2014). A double-blind, RCT testing beneficial modulation of BDNF in middle-aged, lifestyle-stressed subjects: A clue to brain protection? Journal of Clinical and Diagnostic Research, 8(10), MC01–MC06. https://doi.org/10.7860/JCDR/2014/10301.5141
9. Dinas, P. C., Koutedakis, Y., & Flouris, A. D. (2011). Effects of exercise and physical activity on depression. Irish Journal of Medical Science, 180(2), 319–325. https://doi.org/10.1007/s11845-010-0633-9
10. Faienza, M. F., Brunetti, G., Grugni, G., Fintini, D., Convertino, A., Pignataro, P., Crinò, A., Colucci, S., & Grano, M. (2021). The genetic background and vitamin D supplementation can affect irisin levels in Prader–Willi syndrome. Journal of Endocrinological Investigation, 44(11), 2261–2271. https://doi.org/10.1007/s40618-021-01533-4
11. Fang, B., Zhang, M., Dong, L., Zhou, X., Ren, F., & Ge, S. (2020). Probiotic camel milk powder improves glycemic control, dyslipidemia, adipose tissue and skeletal muscle function in T2DM patients: A randomized trial. In Review. preprint https://doi.org/10.21203/rs.3.rs-34115/v1
12. Febbraio, M. A., & Pedersen, B. K. (2005). Contraction-induced myokine production and release: Is skeletal muscle an endocrine organ? Exercise and Sport Sciences Reviews, 33(3), 114–119. https://doi.org/10.1097/00003677-200507000-00003
13. Furino, V. de O., Alves, J. M., Marine, D. A., Sene-Fiorese, M., Rodrigues, C. N. D. S., Arrais-Lima, C., Mattiello, S. M., de Castro, C. A., Borra, R. C., Rocha, M. C., Malavazi, I., & Duarte, A. C. G. de O. (2021). Dietary Intervention, When Not Associated With Exercise, Upregulates Irisin/FNDC5 While Reducing Visceral Adiposity Markers in Obese Rats. Frontiers in Physiology, 12, 564963. https://doi.org/10.3389/fphys.2021.564963
14. García-Merino, J. Á., Moreno-Pérez, D., de Lucas, B., Montalvo-Lominchar, M. G., Muñoz, E., Sánchez, L., Naclerio, F., Herrera-Rocha, K. M., Moreno-Jiménez, M. R., Rocha-Guzmán, N. E., & Larrosa, M. (2020). Chronic flavanol-rich cocoa powder supplementation reduces body fat mass in endurance athletes by modifying the follistatin/myostatin ratio and leptin levels. Food & Function, 11(4), 3441–3450. https://doi.org/10.1039/D0FO00246A
15. Glud, M., Christiansen, T., Larsen, L. H., Richelsen, B., & Bruun, J. M. (2019). Changes in circulating BDNF in relation to sex, diet, and exercise: A 12-week randomized controlled study in overweight and obese participants. Journal of Obesity, 2019, 4537274. https://doi.org/10.1155/2019/4537274
16. Guilford, B. L., Parson, J. C., Grote, C. W., Vick, S. N., Ryals, J. M., & Wright, D. E. (2017). Increased FNDC5 is associated with insulin resistance in high fat-fed mice. Physiological Reports, 5(12), e13319. https://doi.org/10.14814/phy2.13319
17. Guimarães, L. R., Jacka, F. N., Gama, C. S., Berk, M., Leitão-Azevedo, C. L., Belmonte de Abreu, M. G., Lobato, M. I., Andreazza, A. C., Ceresér, K. M., Kapczinski, F., & Belmonte-de-Abreu, P. (2008). Serum levels of brain-derived neurotrophic factor in schizophrenia on a hypocaloric diet. Progress in Neuro-Psychopharmacology & Biological Psychiatry, 32(6), 1595–1598. https://doi.org/10.1016/j.pnpbp.2008.06.004
18. Guo, Q., Zhang, B., Du, H., Zhu, R., Sun, X., Fan, X., Wei, X., Yang, D., Oh, Y., Fan, L., Wang, C., & Gu, N. (2023). High-fat diet and palmitate inhibits FNDC5 expression via AMPK-Zfp57 pathway in mouse muscle cells. Chemico-Biological Interactions, 369, 110265. https://doi.org/10.1016/j.cbi.2022.110265
19. Gyorkos, A., Baker, M. H., Miutz, L. N., Lown, D. A., Jones, M. A., & Houghton-Rahrig, L. D. (2019). Carbohydrate-restricted diet and exercise increase brain-derived neurotrophic factor and cognitive function: A randomized crossover trial. Cureus, 11(8), e5604. https://doi.org/10.7759/cureus.5604
20. Haghighat, N., Rajabi, S., & Mohammadshahi, M. (2019). Effect of synbiotic and probiotic supplementation on serum brain-derived neurotrophic factor level, depression and anxiety symptoms in hemodialysis patients: A randomized, double-blinded, clinical trial. Nutritional Neuroscience, 24(7), 490–499. https://doi.org/10.1080/1028415X.2019.1646975
21. Hwang, Y.-H., Park, S., Paik, J.-W., Chae, S.-W., Kim, D.-H., Jeong, D.-G., Ha, E., Kim, M., Hong, G., Park, S.-H., Jung, S.-J., Lee, S.-M., Na, K.-H., Kim, J., & Chung, Y.-C. (2019). Efficacy and Safety of Lactobacillus Plantarum C29-Fermented Soybean (DW2009) in Individuals with Mild Cognitive Impairment: A 12-Week, Multi-Center, Randomized, Double-Blind, Placebo-Controlled Clinical Trial. Nutrients, 11(2), 305. https://doi.org/10.3390/nu11020305
22. Jafari, F., Amani, R., & Tarrahi, M. J. (2020). Effect of zinc supplementation on physical and psychological symptoms, biomarkers of inflammation, oxidative stress, and brain-derived neurotrophic factor in young women with premenstrual syndrome: A randomized, double-blind, placebo-controlled trial. Biological Trace Element Research, 194(1), 89–95. https://doi.org/10.1007/s12011-019-01757-9
23. Jin, T., Zhang, Y., Botchway, B. O. A., Zhang, J., Fan, R., Zhang, Y., & Liu, X. (2022). Curcumin can improve Parkinson’s disease via activating BDNF/PI3k/Akt signaling pathways. Food and Chemical Toxicology, 164, 113091. https://doi.org/10.1016/j.fct.2022.113091
24. Kackley, M. L., Buga, A., Crabtree, C. D., Sapper, T. N., McElroy, C. A., Focht, B. C., Kraemer, W. J., & Volek, J. S. (2022). Influence of nutritional ketosis achieved through various methods on plasma concentrations of brain derived neurotropic factor. Brain Sciences, 12(9), 1143. https://doi.org/10.3390/brainsci12091143
25. Kang, Y.-S., Kim, J.-C., Kim, J.-S., & Kim, S. H. (2019). Effects of swimming exercise on serum irisin and bone FNDC5 in rat models of high-fat diet-induced osteoporosis. Journal of Sports Science & Medicine, 18(4), 596–603.
26. Kheirouri, S., Naghizadeh, S., & Alizadeh, M. (2019). Zinc supplementation does not influence serum levels of VEGF, BDNF, and NGF in diabetic retinopathy patients: A randomized controlled clinical trial. Nutritional Neuroscience, 22(10), 718–724. https://doi.org/10.1080/1028415X.2018.1436236
27. Kim, C.-S., Cha, L., Sim, M., Jung, S., Chun, W. Y., Baik, H. W., & Shin, D.-M. (2021). Probiotic supplementation improves cognitive function and mood with changes in gut microbiota in community-dwelling older adults: A randomized, double-blind, placebo-controlled, multicenter trial. The Journals of Gerontology: Series A, 76(1), 32–40. https://doi.org/10.1093/gerona/glaa090
28. Kim, H., Suzuki, T., Kim, M., Kojima, N., Ota, N., Shimotoyodome, A., Hase, T., Hosoi, E., & Yoshida, H. (2015). Effects of exercise and milk fat globule membrane (MFGM) supplementation on body composition, physical function, and hematological parameters in community-dwelling frail Japanese women: A randomized double-blind, placebo-controlled, follow-up trial. PLOS ONE, 10(2), e0116256. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0116256
29. Ko, B.-J., Park, K. H., Shin, S., Zaichenko, L., Davis, C. R., Crowell, J. A., Joung, H., & Mantzoros, C. S. (2016). Diet quality and diet patterns in relation to circulating cardiometabolic biomarkers. Clinical Nutrition, 35(2), 484–490. https://doi.org/10.1016/j.clnu.2015.03.022
30. Lee, I.-M., Shiroma, E. J., Lobelo, F., Puska, P., Blair, S. N., & Katzmarzyk, P. T. (2012). Effect of physical inactivity on major non-communicable diseases worldwide: An analysis of burden of disease and life expectancy. The Lancet, 380(9838), 219–229. https://doi.org/10.1016/S0140-6736(12)61031-9
31. Li, H., Wang, F., Yang, M., Sun, J., Zhao, Y., & Tang, D. (2021). The effect of irisin as a metabolic regulator and its therapeutic potential for obesity. International Journal of Endocrinology, 2021, 6572342. https://doi.org/10.1155/2021/6572342
32. Liu, R., Zhang, Q., Peng, N., Xu, S., Zhang, M., Hu, Y., Chen, Z., Tang, K., He, X., Li, Y., & Shi, L. (2021). Inverse correlation between serum irisin and cardiovascular risk factors among Chinese overweight/obese population. BMC Cardiovascular Disorders, 21(1), 570. https://doi.org/10.1186/s12872-021-02380-0
33. Lu, Y., Li, H., Shen, S.-W., Shen, Z.-H., Xu, M., Yang, C.-J., Li, F., Feng, Y.-B., Yun, J.-T., Wang, L., & Qi, H.-J. (2016). Swimming exercise increases serum irisin level and reduces body fat mass in high-fat-diet fed Wistar rats. Lipids in Health and Disease, 15, 93. https://doi.org/10.1186/s12944-016-0263-y
34. Mazur-Bialy, A. I., Bilski, J., Wojcik, D., Brzozowski, B., Surmiak, M., Hubalewska-Mazgaj, M., Chmura, A., Magierowski, M., Magierowska, K., Mach, T., & Brzozowski, T. (2017). Beneficial effect of voluntary exercise on experimental colitis in mice fed a high-fat diet: The role of irisin, adiponectin and proinflammatory biomarkers. Nutrients, 9(4), 410. https://doi.org/10.3390/nu9040410
35. Sajoux, I., Lorenzo, P. M., Gómez-Arbeláez, D., Zulet, M. Á., Abete, I., Castro, A., Baltar, J., Portillo, M. P., Tinahones, F. J., Martínéz, J. A., Crujeiras, A. B., & Casanueva, F. F. (2019). Effect of a very-low-calorie ketogenic diet on circulating myokine levels compared with the effect of bariatric surgery or a low-calorie diet in patients with obesity. Nutrients, 11(10), 2368. https://doi.org/10.3390/nu11102368
36. Sánchez-Villegas, A., Martínez-González, M. A., Estruch, R., Salas-Salvadó, J., Corella, D., Covas, M. I., Arós, F., Romaguera, D., Gómez-Gracia, E., Lapetra, J., Pintó, X., Martínez, J. A., Lamuela-Raventós, R. M., Ros, E., Gea, A., Wärnberg, J., & Serra-Majem, L. (2013). Mediterranean dietary pattern and depression: The PREDIMED randomized trial. BMC Medicine, 11, 208. https://doi.org/10.1186/1741-7015-11-208
37. Sandberg, J. C., Björck, I. M. E., & Nilsson, A. C. (2018). Increased plasma brain-derived neurotrophic factor 10.5 h after intake of whole grain rye-based products in healthy subjects. Nutrients, 10(8), 1097. https://doi.org/10.3390/nu10081097
38. Sanesi, L., Dicarlo, M., Pignataro, P., Zerlotin, R., Pugliese, F., Columbu, C., Carnevale, V., Tunnera, S., Scillitani, A., Grano, M., Colaianni, G., & Colucci, S. (2023). Vitamin D increases irisin serum levels and the expression of its precursor in skeletal muscle. International Journal of Molecular Sciences, 24(4), 4129. https://doi.org/10.3390/ijms24044129
39. Schlögl, M., Piaggi, P., Votruba, S. B., Walter, M., Krakoff, J., & Thearle, M. S. (2015). Increased 24-hour ad libitum food intake is associated with lower plasma irisin concentrations the following morning in adult humans. Appetite, 90, 154–159. https://doi.org/10.1016/j.appet.2015.03.003
40. Walentukiewicz, A., Lysak-Radomska, A., Jaworska, J., Prusik, K., Prusik, K., Kortas, J. A., Lipiński, M., Babińska, A., Antosiewicz, J., & Ziemann, E. (2018). Serum Homocysteine and Ferritin in Elderly Women. International Journal of Environmental Research and Public Health, 15(10), 2064. https://doi.org/10.3390/ijerph15102064
41. Warburton, D. E. R. (2006). Health benefits of physical activity: the evidence. Canadian Medical Association Journal, 174(6), 801–809. https://doi.org/10.1503/cmaj.051351
42. Wärnberg, J., Cunningham, K., Romeo, J., & Marcos, A. (2010). Physical activity, exercise and low-grade systemic inflammation. Proceedings of the Nutrition Society, 69(3), 400–406. https://doi.org/10.1017/S0029665110001928
43. West, N. P., Horn, P. L., Barrett, S., Warren, H. S., Lehtinen, M. J., Koerbin, G., Brun, M., Pyne, D. B., Lahtinen, S. J., Fricker, P. A., & Cripps, A. W. (2014). Supplementation with a single and double strain probiotic on the innate immune system for respiratory illness. Clinical Nutrition ESPEN, 9(4), e178–e184. https://doi.org/10.1016/j.clnme.2014.06.003
44. Wu, A., Ying, Z., & Gomez-Pinilla, F. (2004). Dietary omega-3 fatty acids normalize BDNF levels, reduce oxidative damage, and counteract learning disability after traumatic brain injury in rats. Journal of Neurotrauma, 21(10), 1457–1467. https://doi.org/10.1089/neu.2004.21.1457