Sporty i sztuki walki od zawsze przyciągały uwagę i pasję wielu ludzi na przestrzeni wieków. Kickboxing i Boks Tajski na pierwszy rzut oka amatora mogą wydawać się wręcz identyczne i trudne do odróżnienia, to jednak mają swoje własne, bogate historie, charakterystyczne techniki i zasady rywalizacji. W niniejszym artykule skoncentrujemy się na zestawieniu tych dwóch sztuk walki, analizując ich pochodzenie, techniki, regulacje rywalizacji.
Kickboxing
Kickboxing to stosunkowo młoda dyscyplina sportowa, która narodziła się w drugiej połowie XX wieku. Jest to sport, który łączy różnorodność technik ręcznych i nożnych, czerpiąc inspirację z karate kyokushin i boksu tajskiego. Kickboxing wpływa na wiele aspektów, w tym sprawność fizyczną i psychiczną. Wymaga od zawodników bezpośrednich starć z przeciwnikiem, co prowadzi do równoczesnego treningu ciała i umysłu. Zdobywanie tych umiejętności wymaga lat intensywnego treningu.
Nazwa „kickboxing” pochodzi od angielskich słów „kick” (kopnięcie) i „boxing” (boks). Jest to dyscyplina walki, w której zawodnicy zadają ciosy pięściami i nogami, rywalizując na ringu. Historia kickboxingu sięga lat 60. XX wieku. W tym okresie rozwijają się dwie odmiany tej dyscypliny: japońska i amerykańska. Wersja japońska łączyła techniki boksu tajskiego i karate. Powstała w latach 60. Dzięki pracy japońskich instruktorów karate kyokushin, takich jak Noguchi i Kenji Kurosami, którzy połączyli te dwie różne formy sztuk walki, choć pomimo początkowego powodzenia, nie zdobyła ona wielkiej popularności. Amerykańscy karatecy postanowili podejść do sprawy inaczej. W latach 70. stworzyli tzw. „full contact karate”, gdzie walka była bardziej realistyczna niż w tradycyjnym karate. W tej formule można było zadawać pełne ciosy pięścią oraz kopnięcia w głowę. Walka toczyła się na ringu bokserskim, a jej celem było doprowadzenie przeciwnika do knockoutu lub innych form wygranej poprzez utratę przytomności, zamroczenie, wyczerpanie lub kontuzję. Pierwsze mistrzostwa świata w kickboxingu odbyły się we wrześniu 1974 roku w Los Angeles. W roku 1977 powstała Światowa Organizacja Kickboxingu (World Association of Kick-Boxing Organizations – WAKO) pod przewodnictwem Georga F. Brucknera. W Polsce za prekursora kickboxingu uważa się aktualnego prezesa Polskiego Związku Kickboxingu (PZKb), Andrzeja Palacza. W roku 1984 Marek Frysz, jako pierwszy prezes PZKb, powołał Pierwszą Radę Klubów Kickboxingu w Polsce, a oficjalne Mistrzostwa Polski w tej dyscyplinie odbyły się w roku 1981.
Kickboxing charakteryzuje się różnorodnością form walki, z różnymi regulacjami i przebiegiem pojedynków. Najpopularniejsze z tych form to:
- Full contact: Pozwala na zadawanie wszystkich technik pięściami i kopnięciami powyżej pasa, z minimalną liczbą 8 kopnięć podczas rund. Kopnięcia kolanem i uderzenia łokciem są zabronione.
- Semi-contact: W tej formule walki techniki muszą być kontrolowane, a walka przerywana jest po każdym trafieniu.
- Light-contact: Walka odbywa się w kontrolowanym tempie, a sędzia przerywa akcje po każdym punktowym trafieniu.
- Low kick: Skupia się na kopnięciach na nogi przeciwnika, przy czym walka jest prowadzona w pełnym kontakcie.
- K-1: Jest to popularna formuła kickboxingu, znana z dużych gal sportowych, która łączy różne techniki walki stóp z boksem.
Odpowiedni do formuł jest również podział zawodników na kategorie wiekowe:
- Semi-contact : kadet młodszy, kadet starszy, junior, młodzieżowiec, senior, weteran,
- Full contact : junior młodszy, junior starszy, młodzieżowiec, senior,
- Light contact : kadet starszy, junior, młodzieżowiec, senior,
- K-1 rules : junior młodszy, junior starszy, senior.
Jest to związane z różnymi kategoriami wagowymi, które obejmują przedziały wagowe o kilku kilogramach, w których masa zawodnika musi się zmieścić. Te kategorie różnią się w zależności od organizatora. Górna granica każdej kategorii jest jednocześnie dolną granicą dla kolejnej. Pierwsza kategoria nie ma ustalonego dolnego limitu, ale ostatnia ma określony górny limit (oznaczany na przykład jako -50/70+). Kickboxer musi być ważony tylko raz i nie ma tolerancji wagowej, co oznacza, że nie może ważyć ani gram więcej, ani mniej. Zawodnik przechodzi proces ważenia nagi, w stroju startowym lub w stroju kąpielowym.
Strój zawodników różni się w zależności od formuły, w której startują.
Ubiór zawodnika do walki Pointfighting
Ubiór zawodnika do walki Light Contact
Ubiór zawodnika do walki Kick Light
Ubiór zawodnika w K-1
Ubiór zawodnika do walki Full Contact
http://www.boksing.pl/2018/05/adam-hirko-mistrzem-polski.htmlMuay Thai
Muay Thai, nazywane także tajskim boksem, to tradycyjna sztuka walki Tajlandii o korzeniach sięgających odległych wieków. Jest to dyscyplina znana jako „Sztuka Ośmiu Kończyn,” co odnosi się do wykorzystania rąk, nóg, łokci i kolan podczas walki. Stanowi ona dziedzictwo przekazywane z pokolenia na pokolenie przez tajskich żołnierzy, którzy wykorzystywali tę sztukę do obrony kraju. Muay Thai nie jest tylko sportem, ale także żywą tradycją i kulturą. Przed walką zawodnicy często odprawiają specjalną ceremonię znaną jako „Ram Muay,” która jest obchodzona z wielkim szacunkiem i ma znaczenie religijne oraz duchowe.
Historia boksu tajskiego nawiązuje do okresu przedkolonialnego w Tajlandii, kiedy tostał się zarówno popularnym sportem rozrywkowym, jak i formą samoobrony. W XV wieku, za rządów króla Naresuana Wielkiego (1555-1605), boks tajski nabrał charakteru narodowego dla Tajlandii. Kolejny znaczący etap nastąpił w XVIII wieku, w czasach panowania króla Prachao Sua (1767-1809), gdy boks tajski zyskał znaczną popularność wśród żołnierzy i stał się integralną częścią treningu wojskowego. Niestety, w XIX wieku, dokładnie w 1868 roku, król Rama V (Chulalongkorn) zdelegalizował wiele tradycyjnych form sztuk walki, w tym boks tajski, jako element modernizacji kraju. Jednakże, wskutek nacisków ze strony społeczeństwa oraz ciągłego zainteresowania sportem, w 1913 roku boks tajski został ponownie zalegalizowany. Lata dwudzieste XX wieku przyniosły wprowadzenie regulacji, takich jak użycie rękawic bokserskich i określenie liczby rund, co znacznie podniosło poziom bezpieczeństwa i rywalizacji w boksie tajskim. W latach sześćdziesiątych XX wieku rozwój telewizji przyczynił się do wzrostu popularności Muay Thai (boksu tajskiego) wśród szerszej publiczności. Walki transmitowane na żywo stały się niezwykle popularne w Tajlandii. W latach siedemdziesiątych XX wieku boks tajski rozpoczął swoją międzynarodową ekspansję, a tajscy mistrzowie zaczęli rywalizować na arenach międzynarodowych. To przyczyniło się do globalnej popularności tego sportu. W 1988 roku boks tajski otrzymał oficjalne uznanie Międzynarodowego Komitetu Olimpijskiego (MKOl) jako dyscyplina olimpijska, chociaż nie został jeszcze włączony do programu olimpijskiego. W XXI wieku, Muay Thai stał się popularnym sportem na całym świecie, z wieloma federacjami i organizacjami, które organizują zawody na różnych poziomach zaawansowania, włączając w to profesjonalne mistrzostwa świata. W 2002 powstał Polski Związek Muay Thai (PZMT), który jest odpowiedzialny za organizację i rozwijanie boksu tajskiego (Muay Thai) w Polsce. PZMT jest jednym z czołowych związków sportowych zajmujących się Muay Thai w kraju i jest zrzeszony między innymi w Polskim Komitecie Olimpijskim. W Muay Thai, techniki kopnięć odgrywają kluczową rolę, obejmując różnorodność ciosów, takie jak kopnięcia wysokie, niskie, okrężne i proste. Kopnięcia stanowią potężne narzędzia, które mogą prowadzić do znokautowania przeciwnika lub zdobywania punktów. Również techniki ciosów są niezwykle zróżnicowane, zarówno te skierowane na ciało, jak i głowę przeciwnika. Charakteryzują się one używaniem zarówno rąk, jak i łokci, co czyni tę sztukę walki niezwykle skuteczną w walce wręcz. Jedną z wyjątkowych cech Muay Thai jest wykorzystanie łokci i kolan jako narzędzi ataku. To techniki, które mogą zadawać znaczne obrażenia przeciwnikowi. W walce zawodnicy korzystają także z technik klinczu, pozwalając sobie na kontrolowanie i zadawanie ciosów w bliskim kontakcie z przeciwnikiem. Muay Thai to nie tylko dyscyplina sportowa, a cała filozofia i kultura, która ewoluowała przez wieki. Dla wielu osób jest to nie tylko sport, ale także droga życiowa, wymagająca lat treningu i zaangażowania, a także budowania pewności siebie oraz kontroli nad emocjami. Ta dyscyplina przyciąga zarówno zawodników, jak i miłośników, którzy doceniają jej głęboką tradycję i ducha walki. Wyjątkowość Muai Thai na tle uderzanych sportów walki stanowi element Wai Kru będący tradycyjnym tajskim rytuałem odprawianym przez zawodników Muay Thai przed walką. Jest to głęboko zakorzeniona ceremonia, która ma ogromne znaczenie zarówno religijne, jak i duchowe, a także odgrywa istotną rolę w kulturze tej dyscypliny sportowej. Ceremonia Wai Kru jest wyrazem szacunku i wdzięczności zawodnika wobec swojego nauczyciela (trenera), rodziny oraz mistrza sztuki Muay Thai. Jest także okazją do skupienia się i przygotowania psychicznego przed walką. Tradycyjny strój zawodnika Muay Tahi prezentyuje się następująco:
https://eu.yokkao.com/pages/mongkhon-and-pra-jiad
Tradycyjna ceremonia Wai Kru obejmuje następujące elementy:
- Kneeling: Zawodnik klęczy na matie ringu, zwracając twarz w kierunku swojego nauczyciela lub mistrza. To symboliczne ułożenie ciała wyraża
pokorę i szacunek. - Prayer: Zawodnik składa dłonie w geście modlitwy, co jest symbolem duchowej gotowości. To również moment, w którym zawodnik przypomina sobie o swoim trenerze, nauczycielach i rodzicach.
- Mantras and Chants: Podczas ceremonii zawodnik może recytować mantry lub śpiewać tradycyjne pieśni, które mają duchowe znaczenie. Te słowa mają na celu wzmocnienie ducha wojownika.
- Dance-like Movements: W trakcie Wai Kru zawodnik wykonuje specyficzne ruchy ciała, które przypominają taniec. Te ruchy są pełne symboliki i odnoszą się do technik walki oraz ducha walki.
- Blessing of the Ring: W niektórych wersjach ceremonii zawodnik może wykonać ruchy, które symbolizują oczyszczenie ringu i błogosławieństwo miejsca walki.
Wai Kru to nie tylko przygotowanie fizyczne, ale także duchowe. Pomaga zawodnikowi skoncentrować się, zachować spokój i pewność siebie przed walką. Dodatkowo, jest to moment, w którym zawodnik oddaje hołd swoim korzeniom, nauczycielom i kulturze Muay Thai. Ceremonia Wai Kru ma ogromne znaczenie w tajskim boksie i jest przekazywana z pokolenia na pokolenie. To nie tylko część tradycji sportowej, ale także ważna część dziedzictwa kulturowego Tajlandii.
Zawodnicy boksu tajskiego według zasad Polskiego Związku Muay Tahi mogą rywalizować w kategoriach wiekowych:
- Senior (17+) na pełnych zasadach czas
- Junior (16-17) na pełnych zasadach
- Kadet (14-15) na pełnych zasadach
- Dziecko starsze (12-13) niedozwolone uderzenia kolanami i łokciami na głowę
- Dziecko młodsze (10-11) niedozwolone uderzenia na głowę
Ilość i czas trwania rund zróżnicowany jest ze względu na kategorie wiekowe:
- Senior 3 rundy, po 3 minuty z 1 minutą przerwy
- Junior 2 rundy, po 3 minuty z 1 minutą przerwy
- Kadet 3 rundy, po 2 minuty z 1 minutą przerwy
- Dziecko starsze 3 rundy, po 1,5 minuty z 1 minutą przerwy
- Dziecko młodsze 3 rundy, po 1 minutę z 1 minutą przerwy
Strój zawodnika Muay Thai według regulaminu PZMU prezentuje się następująco (mężczyźni noszą podkoszulki, kobiety krótkie topy):
Przepisy Sportowe Muai Thai, https://pzmuaythai.pl/wp-content/uploads/2023/02/PRZEPISY-SPORTOWE-PZ-MUAYTHAI.pdf
Zarówno kickboxing, jak i Muay Thai, stanowią fascynujące dyscypliny, które przyczyniły się do bogactwa dziedzictwa sztuk walki. Oba te sporty mają swoje unikalne cechy i przyciągają zarówno zawodników, jak i pasjonatów, którzy doceniają ich głęboką tradycję i ducha rywalizacji. Ostateczny wybór między tymi dwoma dyscyplinami pozostaje kwestią osobistych preferencji, ale niezależnie od tego, którą drogę wybierzesz, wkroczysz w fascynujący świat sztuk walki. Należy jednak podkreślić, że Muay Thai, oprócz swoich aspektów sportowych, kryje w sobie bogate dziedzictwo kulturowe i duchowe, które stanowi integralną część tej wyjątkowej tradycji. Warto jednak zaznaczyć, że Muay Thai jest także bardziej brutalnym sportem niż kickboxing, ze względu na wykorzystanie technik uderzeń łokciami i kolanami, których nie znajdziemy w kickboxingu, poza formułą full contact, gdzie dozwolone są jedynie kopnięcia kolanem. To właśnie te elementy nadają boksowi tajskiemu bardziej zaciekły charakter i umożliwiają bardziej zróżnicowane strategie walki.
Warto również pamiętać, że regulaminy rywalizacji sportowej różnią się między federacjami.
- Ogólne Przepisy i Postanowienia, regulamin PZKb, http://pzkickboxing.pl/dok/17,ogolne,przepisy,postanowienia.html, 22.05.2108].
- Przepisy Sportowe Muai Thai, https://pzmuaythai.pl/wp-content/uploads/2023/02/PRZEPISY-SPORTOWE-PZ-MUAYTHAI.pdf
