źródło zdjęcia: michael-dziedzic-0W4XLGITrHg-unsplash
Szum jest zjawiskiem, które towarzyszącym nam przez całe życie. Chociaż nie zawsze słyszymy go, szum może wpływać na organizm ludzki na wielu sposobów i zależne to jest od jego rodzaju i czasu ekspozycji. W dzisiejszych czasach ekspozycja na hałas wzrosła zarówno pod względem czasu trwania, jak i intensywności w wyniku wszechobecności urządzeń przenośnych, które zapewniają stymulację słuchową w postaci mowy i muzyki. Hałas ma szeroki wachlarz skutków ubocznych, od zakłócania przetwarzania poznawczego do szkodliwego wpływu na zdrowie psychiczne i fizyczne. Poniższy artykuł ma za zadanie opisać, jak możemy wykorzystać różne rodzaje szumu by mieć z tego korzyści.
Narażenie na wysoki poziom hałasu w zakładach przemysłowych wiąże się z szeregiem skutków zdrowotnych objawiających się różnymi reakcjami psychospołecznymi, takimi jak rozdrażnienie, zaburzenia codziennych czynności, snu i wydajności oraz reakcjami fizycznymi, takimi jak utrata słuchu, nadciśnienie i choroba niedokrwienna serca. Chociaż biuro na otwartej przestrzeni jest obecnie szeroko rozpowszechnione w miejscu pracy, wydaje się, że hałas jest głównym czynnikiem uciążliwym w biurach na planie otwartym pomimo stosunkowo niskiego poziomu hałasu (poniżej 65 dB. Ogólnie rzecz biorąc, im wyższa liczba decybeli dźwięku, tym większe zagrożenie dla zdrowia. Jednak, gdy liczba decybeli dźwiękowych nie jest wysoka, stopień wpływu na ludzi może się różnić w zależności od charakterystyki dźwięku. Więc interesuje nas pytanie: czy możemy wykorzystać szum dla polepszenia zdrowia?
Na początku musimy go zdefiniować. Z definicji każdy niepożądany dźwięk nazywany jest szumem bądź hałasem. Dźwięk jest definiowany jako wibracja lub fala biegnąca, która jest oscylacją ciśnienia przenoszonego przez medium (stałe, płynne lub gazowe). Nacisk tych wibracji w określonym zakresie częstotliwości stymuluje czucie w uszach i umożliwia słyszenie. Słuch jest zatem wrażliwy na poziom ciśnienia akustycznego, czyli „poziom dźwięku”, mierzony w decybelach (dB.) Warto zauważyć, że poziom dźwięku nie jest równoważny głośności; ta ostatnia jest psychologicznym korelatem i subiektywną miarą poziomu dźwięku. Istnieje złożona zależność między nimi, tak że wzrost poziomu dźwięku o 10 dB odpowiada w przybliżeniu dwukrotnemu wzrostowi głośności.
W inżynierii dźwięku, fizyce i wielu innych dziedzinach kolor szumu odnosi się do widma mocy sygnału szumu. Praktyka nazywania rodzajów szumu po kolorach rozpoczęła się od białego szumu, sygnału, którego widmo ma taką samą moc w dowolnym równym przedziale częstotliwości. Nazwę tę nadano przez analogię do światła białego, o którym zakładano, że ma tak płaskie widmo mocy w zakresie widzialnym. Inne nazwy kolorów, takie jak różowy, czerwony i niebieski, nadano następnie szumowi o innych profilach spektralnych, często (ale nie zawsze) w odniesieniu do barwy światła o podobnych widmach.
Okazuje się, że każdy rodzaj szumu może mieć określone korzyści dla ludzi. Obejmują one pozytywne efekty dotyczące łatwości zasypiania, jakości snu, koncentracji a nawet i polepszenie sprawności fizycznej. Dlaczego jednak szumy sprawiają, że jesteśmy tak cholernie śpiący lub skoncentrowani? Wszystko wiąże się z koncepcją maskowania dźwięku – wydaje się to być podstawowym mechanizmem działania szumów.
Maskowanie dźwięku zasadniczo działa w taki sposób: używamy jednego dźwięku, aby ukryć lub zamaskować inny dźwięk.[1] Warto zauważyć, że dźwięk maskujący w rzeczywistości nie zmniejsza głośności oryginalnego hałasu. Dźwięk maskujący sprawia raczej, że oryginalny dźwięk wydaje się cichszy. W niektórych przypadkach maskowanie dźwięku może być tak skuteczne, że ktoś może nawet świadomie nie zauważyć oryginalnego dźwięku. Załóżmy na przykład, że sąsiad z góry jest głośny, co utrudnia spanie. Włączasz wentylator, aby zagłuszyć dźwięk sąsiada. Skupiając się teraz na dźwiękach wentylatora, możesz wreszcie odpocząć i zasnąć – ponieważ wentylator skutecznie zamaskował dźwięk sąsiada. Co ważne, dźwięki sąsiada były głośne i nieregularne; ta nieprzewidywalność może bardzo utrudnić zasypianie. Odwrotnie, wentylator wydawał powolne i równomierne dźwięki. Rezultatem był dźwięk, który nie irytuje nas w żaden sposób, gdy próbujemy zasnąć. Zamiast wentylatory możemy użyć jeden z szumów opisanych niżej, włączając go, na przykład, na YouTube podczas spania bądź nauki (można znaleźć wideo, które ponad 10 godzin i nie podświetla ekranu). Co do wyboru szumu – każdy cechuje się swoimi efektami, ale kierując doświadczeniami z praktyki najlepiej spróbować każdy szum na sobie i wybrać ten, który najbardziej działa. Istnieje teoria, że należy dobierać częstotliwość szumu do głośności otoczenia. Czyli, gdy za oknem jest bardzo głośno odpowiednim będzie biały szum, gdy prawie cicho – czarny.
L-Theanine Plus 200 (l-teanina) od Apollo’s Hegemony – zwiększa odporność na zewnętrzne bodźce
Biały szum
Szum biały odnosi się do szumu, który zawiera wszystkie częstotliwości [3] w całym spektrum dźwięku słyszalnego w równym stopniu. Ponieważ biały szum obejmuje wiele pasm dźwięku, jest czasami określany jako szum szerokopasmowy. Anegdotycznie, ludzie często porównują biały szum do szumu pochodzącego z zepsutego radia lub telewizji.
Naukowcy badali wpływ białego szumu na ludzi przez wiele lat, znajdując dowody, że może on zmniejszać płacz niemowląt, poprawiać wydajność pracy i potencjalnie pomagać w przeciwdziałaniu objawom zespołu nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi (ADHD) [4]. W wielu badaniach zbadano również, jak biały szum może wpływać na sen człowieka.
W ostatnim badaniu dorośli zasypiali o 38% szybcie j[5], słuchając białego szumu. Inne niedawne badania wykazały, że biały szum pozytywnie wpływa na sen. Na przykład ludzie mieszkający w hałaśliwej dzielnicy Nowego Jorku szybciej zasypiali i spędzali więcej czasu w łóżku, śpiąc, słuchając białego szumu [6]. W innym badaniu słuchanie białego szumu przez słuchawki poprawiło jakość snu u pacjentów w stanie krytycznym [7] w głośnym oddziale szpitalnym w Indiach.
Różowy szum
Szum różowy to szum losowy, w którym każda oktawa ma równą ilość energii. Ten rodzaj oktawy jest podobny do oktawy muzycznej, ale nie do końca taki sam. W elektronice i fizyce oktawa jest jednostką opisującą stosunek 2:1 między dwiema częstotliwościami. Innymi słowy, jeśli jedna częstotliwość jest opisana jako oktawa wyższa od innej, jest to dwukrotność tej wartości. Na przykład 20 Hz to oktawa powyżej 10 Hz. Niektóre z najczęstszych dźwięków w przyrodzie to w rzeczywistości różowe dźwięki, występujące w zjawiskach takich jak trzęsienia ziemi.
Podobnie jak biały szum, różowy szum wydaje się sprzyjać zasypianiu. Na przykład w jednym z badań z 2012 r. zbadano wpływ różowego szumu na jakość snu. Naukowcy odkryli, że różowy szum uspokajał mózg, co pomagało ich badanym lepiej spać.[2]
Badanie przeprowadzone w 2017 roku w Frontiers in Human Neuroscience [8] również wykazało pozytywny związek między różowym szumem a głębokim snem. Głęboki sen wspiera pamięć i pomaga poczuć się wypoczętym o poranku.
Jednak nie ma zbyt wielu badań naukowych dotyczących różowego szumu. Jest więcej dowodów na korzyści, jakie biały szum wpływa na sen. Potrzebne są dalsze badania, aby zrozumieć, w jaki sposób różowy szum może poprawić jakość i długość snu.
Głęboki sen ma kluczowe znaczenie dla konsolidacji i tworzenia wspomnień. Z wiekiem zazwyczaj spędzamy mniej czasu w tej regenerującej części snu, co może przyczynić się do pogorszenia pamięci. W jednym z badań naukowcy odkryli, że starsze osoby dorosłe, które otrzymały terapię dźwiękiem różowym szumem podczas snu wypadły lepiej w testach pamięci następnego dnia [8].
W innym badaniu zbadano uczestników pod względem pamięci. Ci, którzy słuchali różowego szumu podczas popołudniowej drzemki, radzili sobie lepiej w testach pamięci werbalnej niż ci, którzy tego nie robili [10].
Różeniec górski – inhibitor MAO A oraz MAO B – wsparcie dobrego samopoczucia
oraz poziomów energetycznych organizmu
Brązowy szum
Znany również jako czerwony szum, brązowy szum jest tak nazwany, ponieważ przypomina ruchy Browna. Teraz ruch Browna odnosi się do ruchu cząstek, gdy zderzają się z innymi cząstkami. Tak więc brązowy szum stale się losowo zmienia. Warto zauważyć, że przy wyższych częstotliwościach szum brązowy ma mniej energii. Przy niższych częstotliwościach jest odwrotnie. Brązowy szum może być również skuteczny jako pomoc w zasypianiu, ale nie jest do dobrze udokumentowane; wielu porównuje dźwięk do wzburzonych fal oceanu lub huczącego wodospadu, co wielu uważa za relaksujące. Badania wykazały, że brązowy szum może być przydatny w zmniejszaniu objawów odczuwanych przez osoby, które mają dzwonienie w uszach oraz w poprawie zdolności poznawczych, ale jego wpływ na sen nie był szeroko badany, jak było wspomniano wyżej.
Według portalu Popular Science [9] osoby cierpiące na szumy uszne (nieustanne dzwonienie w uszach) wolą szum brązowy ze względu na niższe częstotliwości. Biały szum może być irytujący dla osób z wrażliwym słuchem, ponieważ dźwięki o wysokiej częstotliwości są bardziej intensywne, co utrudnia zasypianie.
Brązowy szum może pomóc w zasypianiu, ale może również pomóc w skupieniu i koncentracji. Wiele osób woli słuchać brązowego szumu podczas nauki lub pracy, aby poprawić produktywność i zagłuszyć wszelkie zakłócenia. Może również pomóc złagodzić niepokój, szczególnie w sytuacjach dużego stresu.
Ashwagandha Diamond od Apollo’s Hegemony – skutecznie redukuje odczuwanie stresu
Czarny Szum
Brak szumu nazwano szumem czarnym i odnosi się do całkowitej ciszy lub ciszy, podczas której występują przypadkowe fragmenty szumu. Chociaż prawdą jest, że znalezienie absolutnej ciszy może być trudne, może pomóc to zasnąć, ponieważ są ludzie, którzy odpoczywają, gdy jest mało hałasu lub nie ma go wcale.
Niebieski szum
Szum niebieski zawiera wszystkie słyszalne częstotliwości, ale częstotliwości o wyższym tonie są wzmacniane. Z tego powodu niebieski szum może wydawać się zbyt agresywny dla niektórych osób i nie jest powszechnie stosowany do wspomagania snu. Przykładem tego rodzaju hałasu może być syczący wąż. Jego efekty na zdrowie nie są zbadane.
Fioletowy szum
Gęstość mocy fioletu wzrasta o 6,02 dB na oktawę wraz ze wzrostem częstotliwości w skończonym zakresie częstotliwości. Znany jest również jako zróżnicowany szum biały, ponieważ jest wynikiem zróżnicowania sygnału białego szumu. Szum fiolety jak na razie znalazł swoje zastosowanie tylko w chorobach uszy. Przy dużej głośności może być irytujący tak samo, jak niebieski szum ze względu na dużą energię skoncentrowanej w wysokich częstotliwościach.
Szary szum
Szary szum to losowy biały szum poddany psychoakustycznej krzywej równej głośności (takiej jak odwrócona krzywa ważenia A) w danym zakresie częstotliwości, co daje słuchaczowi wrażenie, że jest on równie głośny na wszystkich częstotliwościach. w przeciwieństwie do standardowego białego szumu, który ma taką samą siłę w liniowej skali częstotliwości, ale nie jest postrzegany jako równie głośny z powodu odchyleń w ludzkim konturze równej głośności. Ten szum dobrze się sprawdza przy leczeniu nadwrażliwości na dźwięki.
BiBliografia
- Spencer, J. A., Moran, D. J., Lee, A., & Talbert, D. (1990). White noise and sleep induction. Archives of disease in childhood, 65(1), 135–137.
- Zhou, J., Liu, D., Li, X., Ma, J., Zhang, J., & Fang, J. (2012). Pink noise: effect on complexity synchronization of brain activity and sleep consolidation. Journal of theoretical biology, 306: 68-72.
- Lu, S. Y., Huang, Y. H., & Lin, K. Y. (2020). Spectral content (color) of noise exposure affects work efficiency. Noise Health, 22(104), 19–27.
- Messineo, L., Taranto-Montemurro, L., Sands, S. A., Oliveira Marques, M. D., Azabarzin, A., & Wellman, D. A. (2017). Broadband Sound Administration Improves Sleep Onset Latency in Healthy Subjects in a Model of Transient Insomnia. Frontiers in Neurology, 8, 1.
- Messineo, L., Taranto-Montemurro, L., Sands, S. A., Marques, M. D., Azabarzin, A., & Wellman, D. A. (2017). Broadband sound administration improves sleep onset latency in healthy subjects in a model of transient insomnia. Frontiers in Neurology, 8, 718.
- Ebben, M. R., Yan, P., & Krieger, A. C. (2021). The effects of white noise on sleep and duration in individuals living in a high noise environment in New York City. Sleep Medicine, 83, 256–259.
- Warjri, E., Dsilva, F., Sanal, T. S., & Kumar, A. (2021). Impact of a white noise app on sleep quality among critically ill patients. Nursing in Critical Care, Article 10.1111/nicc.12742.
- Papalambros NA, Santostasi G, Malkani RG, Braun R, Weintraub S, Paller KA and Zee PC (2017) Acoustic Enhancement of Sleep Slow Oscillations and Concomitant Memory Improvement in Older Adults. Hum. Neurosci. 11:109.
- https://www.popsci.com/science/article/2010-01/tinnitus-sufferers-find-healing-power-their-favorite-songs/
- Ong JL, Lo JC, Chee NI, Santostasi G, Paller KA, Zee PC, Chee MW. Effects of phase-locked acoustic stimulation during a nap on EEG spectra and declarative memory consolidation. Sleep Med. 2016 Apr;20:88-97. doi: 10.1016/j.sleep.2015.10.016. Epub 2015 Nov 27. PMID: 27318231.
