FAI – Konflikt udowo-panewkowy (femoroacetabular impingement)

Czy towarzyszy Ci ból w obrębie stawu biodrowego? Problemy ze stawami już dawno przestały być domeną ludzi powyżej 60 roku życia, a coraz częściej dotykają ludzi młodych bądź też w średnim wieku. W obecnych czasach proces starzenia się nie jest już definiowana jako fundamentalny czynnik dolegliwości bólowych ze strony stawu biodrowego, a na jego miejsce znaczniej częściej przypisuje się siedzący tryb życia, który prowadzi często do przykurczy, naderwań czy zaburzeń ze strony równowagi mięśniowej. Jeżeli ból pojawia się podczas aktywności fizycznej, zarówno w początkowej jak i końcowej fazie ruchu, jest bardziej rozlany i tępy, może to wskazywać na powstanie konfliktu panewkowego.

FAI (Femoroacetabular Impingement) to stan, w którym struktura stawu biodrowego genetycznie, w wyniku stresu fizycznego czy urazu została zmieniona. Zdiagnozowany FAI cechuje się trzema typami:

Pincer – konflikt pojawia się, ponieważ nadmiar kości wystaje ponad prawidłowy brzeg panewki. Znajdujący się w obrębie obrąbek może zostać zmiażdżony przez wystający brzeg panewki stawowej. Pokrycie głowy kości udowej panewką i obrąbkiem jest nadmierne. Częściej występuje u kobiet niż u mężczyzn.
Cam – głowa kości udowej nie jest okrągła i nie może płynnie obracać się wewnątrz panewki. Przejście między głową kości udowej a szyjką jest niewystarczająco wklęsłe (czasem nawet wypukłe). Częściej występuje u mężczyzn niż u kobiet.
Typ mieszany – konflikt mieszany oznacza, że współistnieje typ pincer i cam.

Konflikt udowo – panewkowy jest stanem patologicznym, w których fragmenty kostne ulegają deformacji. Najczęściej dochodzi do niego poprzez nieprawidłowe rozwijanie się stawu biodrowego. Dobrym przykładem jest choroba Legg-Calve-Perthesa, jałowe martwice, złamania, dysplazja, złuszczenie głowy kości udowej. Wiele osób często nie wie, że są dotknięci FAI, bo nie uprawiają sportu, który w jakikolwiek sposób przyspieszałby proces dewastacji stawu lub nie doprowadzili do urazu, który obciążyłby obrąbek czy chrząstkę stawową. Patologią możemy nazwać stan, w którym głowa kości udowej zbyt naciska na fragment panewki, powodując zmniejszenie się przestrzeni w stawie, zwiększoną kompresję, powodując rozbudowę tkanki kostnej, uszkodzenia w obrębie stawu biodrowego oraz ograniczenia zakresu jego ruchomości. Uprawianie sportu determinuje powtarzające się urazu stawu biodrowego, co prowadzi do wytworzenia FAI, czego konsekwencją jest uszkodzenie obrąbka stawu lub stawów, ponieważ może występować jedno lub dwustronnie (co występuje dość rzadko). Paradoksalnie mówiąc, jeśli osoba dotknięta konfliktem udowo – panewkowym nie uprawia sportu, może nie odczuwać żadnych konsekwencji bólowych ze strony stawu biodrowego. Czy jednak brak aktywności możemy nazwać lekiem? Otóż zdecydowanie nie!

Najlepsze proporcje między witaminą D3 a K2. Odpowiada ona za utrzymanie
prawidłowego stanu kości oraz zębów – KUP TUTAJ

Rytm lędźwiowo- miedniczny, czyli skoordynowany ruch bioder, miednicy i odcinaka lędźwiowego, są ze sobą integralne i wpływają na siebie w procesie ruchu biodra. Idąc dalej tym tropem, ograniczony zakres zgięcia w stawie biodrowym, gdy mam do czynienia ze skróceniem zginaczy stawu kolanowego i biodrowego, dodając obkurczenie torebki stawowej wymusza większy zakres zgięcia w okolicach odcinka lędźwiowego i piersiowego. Możemy przez to zauważyć zależność bólu biodra a bólem w odcinku lędźwiowym, który często jest wynikiem dysfunkcji nie samego kręgosłupa a stawu biodrowego.

Mięśnie działające w skoordynowany sposób mają ogromny wpływ na obciążenia zachodzące w stawie. Klasyfikujemy dwie grupy funkcyjne dla stawu: antagonistów i agonistów. Grupy te działają przeciwstawnie do siebie i równoważą swoje działanie, pilnując naprężenia w całym stawie. Jeżeli dopuścimy do sytuacji, w której jedna z grup jest dominująca, staw może tracić centralizację względem całego ciała, wywołując tym sama konflikt panewkowy. To właśnie możemy zaobserwować w patologicznie rozwiniętym stawie biodrowym. Skutki nieprawidłowego rozwoju, działanie czynników środowiskowych, brak aktywności fizycznej czy nad aktywności jednej z grup mięśniowych a tym samym osłabienie innych, doprowadzamy do decentralizacji głowy kości udowej w panewce i konfliktu, który skutkuje ograniczeniem zakresu ruchu. Z kolei ograniczenie zakresu ruchomości doprowadza do stanu zapalanego, bólu i jeszcze większego ograniczenia ruchomości.

Kolagen przyczynia się do wzrostu i utrzymania zdrowych tkanek – KUP TERAZ

Testy dla konfliktu udowo -panewkowego

FADIR (flexion, adduction, intrarotation; zgięcie, przywiedzenie i rotacja wewnętrzna)

Najbardziej czuły i miarodajny test FAI.

P.W. Pacjent leży na plecach.

Fizjoterapeuta zgina staw kolanowy do kąta 90. Kierując go do rotacji wewnętrznej i przywodzenia. Jeśli pojawia się ból możemy uznać, że test jest DODATNI.

Drehmann test – FABER (flexion, abduction, extrarotation; zgięcie, odwiedzenie i rotacja zewnętrzna)

P.W. Pacjent leży na plecach.

Fizjoterapeuta zakłada stopę pacjenta na przeciwnym kolanie. Wywiera nacisk na staw kolanowy w kończynie badanej. Ból w pachwinie definiuje, że wynik testu jest dodatni.

Dodatkowe badania

Nawet najbystrzejsze oko fizjoterapeuty nie może opierać się tylko na wynikach testów funkcjonalnych. Aby postawić odpowiednią diagnozę, należy wykonać badania obrazowe:

zdjęcie rentgenowskie
tomografia komputerowa
rezonans magnetyczny

Leczenie konfliktu udowo – panewkowego można poprowadzić przeciwbólowo i przeciwzapalnie. Połączenie fizjoterapii i farmakoterapii może przynieść bardzo dobre efekty. Wdrożenie odpowiedniej aktywności fizycznej, ćwiczeń i prewencji daje długoterminowe efekty i niepodważalnie przynosi ulgę, niwelując objawy bólowe. Dodatkowo terapia manualna może wpłynąć na polepszenie zakresu ruchu i zmniejszyć ból.

ĆWICZENIA:

1.STANDING FIRE HYDRANT WITH A HIP EXTENSOR

Ćwiczenie to jest trudne, ale bardzo skuteczne. Poprawia siłę mięśni pośladkowych i stabilności jednej kończyny. Badania wskazują, że poprawa siły odwodzicieli i prostowników stawu biodrowego może przynieść korzyści osobom z bólem stawu biodrowego lub zespołem FAI.

Aby wykonać to ćwiczenie, stań na jednej nodze z lekko ugiętym biodrem i kolanem. Pochyl się do przodu o około 30 stopni, aby zwiększyć napięcie pośladków. Drugą nogą ugnij kolano i zainicjuj ruch, wyciągają piętą zakroczną do góry. Następnie dodaj niewielką rotację bioder na zewnątrz. Możesz odczuć napięcie mięśniowe w obu biodrach. Ćwiczenia izometryczne świetnie zwiększają aktywność mózgu i ogólną wytrzymałość. Wykonując 3 serie po 10 powtórzeń, zwiększysz siłę mięśniową, a przez to swoją stabilizację.

Uwaga: Kontroluj postawę ciała. Nie pozwól by kolano schodziło do środka, staraj się utrzymać brzuch napięty i nie pochylaj się zbytnio do przodu.

2. STANDING HIP HIKE WITH STEP UP

Ćwiczenie to jest świetnie poprawia stabilizację i kontrolę miednicy. Kiedy miednica opada, następuje zwiększona kompresja, czyli zamknięcie stawu biodrowego w okolicy pachwiny. Przy powtarzających się uciskach organizm będzie próbował zwiększyć grubość kości, aby chronić ten obszar. Musimy temu zapobiec, a to ćwiczenie powinno załatwić sprawę.

Rozpocznij ćwiczenie od stania na równym podłożu. Podczas ćwiczenia trzymaj obie nogi prosto. Podnieś jedno biodro do góry, odrywając stopę od podłogi. Powoli opuść miednicę, potem stopę z powrotem na ziemię i powtórz.

Aby wykonać trudniejszą wersję tego ćwiczenia, zacznij od stopnia lub skrzyni. Podnieś biodro do góry, a następnie powoli opuść stopę poniżej stopnia. Jeżeli czujesz ból wykonuj zejście w dół delikatnie, ale staraj się progresować. Oczywiście wszystko w granicach rozsądku!

Zaawansowana wersja tego ćwiczenia polega na boczny zejściu ze stepu, a następnie podciągnięciu kolana w górę, relatywnie powyżej stawu biodrowego. Wykonuj to ćwiczenie w jak największym zakresie, dokładając kolejne centymetry zejścia w dół i podciągania kolana do góry.

WNIOSEK

FAI to przypadłość, która nie ma jednokierunkowego rozwoju. Najczęstszym mechanizmem jest nieprawidłowe i powtarzające się lub nadmierne obciążenie stawu biodrowego. Rozwój konfliktu udowo – panewkowego jest zazwyczaj odpowiedzią na obciążenie tkanki. Zasadniczo jest to reakcja i obrona organizmu, które pomagają lepiej tolerować stres wynikający ze schorzenia.

Dzięki odpowiednio dobranym ćwiczeniom i terapii poprowadzonej przez dobrego fizjoterapeutę, będziesz mógł wrócić do ulubionej aktywności. FAI nie upoważnia nas do zaprzestania uprawiania sportu czy aktywności fizycznej. Odpowiednia diagnostyka, terapia i praca samego pacjenta (to zdecydowanie najważniejszy czynnik) może w dość relatywnie krótkim czasie przynieść ulgę i zniwelować ból stawu biodrowego.

Omega-3 dla prawidłowego działania stawów – KUP TUTAJ

Bibliografia:

Yepez AK, Abreu M, et al. Prevalance of FAI morphology in asymptomatic youth soccer players: MRI Study with clinical correlation. Rev Bras Ortop. 2017; 52: 14-20.

Raveendran R, et al. Population-based prevalence of multiple radiographically defined hip morphologies: the Johnston county osteoarthritis project. Osteoarthritis and Cartilage. 2018; 26: 54-61

Van Klij P, et al. The prevalence of Cam and Pincer morphology and its association with development of hip osteoarthritis. J Ortho Sports Phys Ther. 2018; 48:230-238

Thorborg K, et al. Clinical Examination, Diagnostic Imaging, and Testing of Athletes with Groin Pain: en evidence Based Approach to Effective Management. J Orthop Sports Phys Ther. 2018; 48:239-249.

Thorborg K, et al. Clinical Examination, Diagnostic Imaging, and Testing of Athletes with Groin Pain: en evidence Based Approach to Effective Management. J Orthop Sports Phys Ther. 2018; 48:239-249.