Mikrobiom to zbiór drobnoustrojów zamieszkujących różne środowiska, w tym także organizm człowieka. Są to grzyby oraz bakterie, które zamieszkują różne części naszego ciała – zaczynając od skóry a kończąc na przewodzie pokarmowym. Szacuje się, że nasz organizm zamieszkuje 100 kwintylionów mikroorganizmów (100 x 1030 :D). Najwięcej mikroorganizmów zamieszkuje przewód pokarmowy. Co ciekawe, każdy człowiek posiada swój własny indywidualny mikrobiom. Jego jakość kształtuje nasze zdrowie, mikroflora jelit uczestniczy w bardzo wielu procesach w naszym organizmie, jest odpowiedzialna m.in za: syntezę witamin, procesy trawienne, uczestnictwo w procesach immunologicznych. W ostatnich latach wykazano, iż mikrobiom może kształtować również nasz stan psycho–emocjonalny, wpływając na ośrodkowy układ nerwowy. Mikrobiom wpływa na nasze samopoczucie, odczuwanie radości, może działać antydepresyjnie. Jego nieprawidłowy stan może powodować bezsenność, rozdrażnienie czy stany lękowe.
Komunikacja mikrobioty z mózgiem
Unikalny kompleks kreatyny dla kobiet
Wpływ mikrobioty na choroby neurodegeneracyjne
Mikrobiota jelitowa odgrywa istotną rolę w patofizjologii chorób neurodegeneracyjnych,m.in. chorobie Parkinsona (Parkinson disease, PD) czy Alzheimera. Takich obserwacji dokonano w badaniach klinicznych i przedklinicznych oraz w badaniach na modelach zwierzęcych. Bardzo obiecujący wydaję się być wpływ mikrobioty na potencjalne łagodzenie objawów PD, choć na tę chwilę potrzeba jeszcze bardziej dokładnego przebadania tego związku.
Choroba Parkinsona to obecnie jedna z najczęściej występujących chorób neurodegeneracyjnych. Objawia się drżeniem spoczynkowym i ograniczeniem sprawności ruchowej, w późniejszych bardziej zaawansowanych etapach pogarsza ona również funkcje poznawcze, wywołuje stany lękowe oraz bezsenność, praktycznie uniemożliwiając normalne funkcjonowanie. U pacjentów z PD obserwuje się nieszczelność jelit, co powoduje przedostawanie się endotoksyn do krwiobiegu i przenikanie ich w głąb organizmu. Dodatkowo, endotoksyny mogą przedostawać się do mózgu przez nerw błędny i nasilić odkładanie alfasynukleiny oraz stan zapalny, a w konsekwencji neurodegenerację systemu nerwowego.Liczni autorzy badań donoszą także o dysbiozie(zaburzeniu stanu równowagi mikrobioty jelitowej) w przebiegu choroby parkinsona. Uporczywe zaparcia i nadwrażliwość trzewna, a ponadto niepokój i zmiany zachowania – pojawiające się nawet na 10 lat przed diagnozą – sugerują udział mikroflory jelitowej w patogenezie PD.
Stwardnienie rozsiane(multiple sclerosis, MS), to kolejna choroba neurodegeneracyjna powiązana ze stanem mikrobioty organizmu. Należy do grupy schorzeń neurodegeneracyjnych, które rozwijają się wieloogniskowo i wielofazowo. Główną istotą choroby jest uszkodzenie osłonek mielinowych włókien nerwowych, co powoduje zaburzone przewodzenie impulsów nerwowych.
U osób chorych na stwardnienie rozsiane często stwierdza się niedobór drobnoustrojów z gatunku Faecalibacterium prausnitzii, producenta kwasu masłowego, a kwas ten stymuluje limfocyty Treg, odpowiedzialne m.in. za odpowiedź immunologiczną. Udowodniono również, że u osób chorych na MS występuje dysbioza flory bakterynej której towarzyszy zwiększone występowanie prozapalnych komórek TH17.
Choroba Alzheimera – choroba spowodowane jest mutacjami w genie kodującym białko prekursorowe amyloidu(amyloid precursor protein, APP), w wyniku których dochodzi do formowania w mózgowiu charakterystycznych dla choroby blaszek starczych i splotów neurofibrylarnych, tworzonych przez nadmiernie ufosforylowane białko tau. Do głównych objawów choroby zaliczamy: zaburzenia pamięci i obniżenie ogólnej aktywności psychicznej, nasilających się w raz z rozwojem choroby.
Dysbioza jelitowa może być przyczyną rozwoju zapalenia w centralnym układzie nerwowym. U osób z amyloidozą mózgowia rośnie w jelicie liczba bakterii prozapalnych, a zmniejsza się liczba bakterii o właściwościach przeciwdrobnoustrojowych.Podobnie wzrostowi ulegają stężenia markerów zapalnych, a spadają – cytokin przeciwzapalnych. Manifestacja choroby Parkinsona wynika z istnienia stanu zapalnego w mózgowiu – dlatego uważa się, że dysbioza mikrobioty może być jednym z głównych czynników ryzyka PD.
Wysokiej jakości koncentrat białka
Wpływ diety na mikrobiotę jelitową
Jednym z najważniejszych czynników decydujących o składzie i o różnorodności mikrobioty jelitowej jest dieta. Właściwie funkcjonująca mikrobiota jelitowa dostarcza organizmowi niezbędnych składników odżywczych, skutecznie współpracuje z układem immunologicznym, utrzymując organizm w zdrowiu. Dodatkowo, niektóre populacje bakterii wytwarzają neurotransimtery ze składników obecnych w spożywanej żywności, czy też reagują na neuroaktywne składniki żywności, wpływają tym samym na działanie mózgu i w konsekwencji na funkcjonowanie całego organizmu.
Wysokie spożycie nasyconych kwasów tłuszczowych oraz cukrów prostych zdecydowanie negatywnie wpływa na bioróżnorodność flory jelitowej. Przeprowadzono badanie, w którym dwutygodniowa ekspozycja myszy na dietę wysokocukrową oraz wysokocukrową (ang. high fat/sugar diet,HFSD), spowodowała negatywne zmiany w ich mikrobiocie jelitowej. W kolejnym badaniu pod wpływem diety HFSD zaobserwowano obniżenie produkcji białka CREB, które jest niezbędne w procesie formowania śladów pamięciowych. Obniżenie poziomu tego białka powoduje zaburzone funkcje poznawcze oraz kłopoty z zapamiętywaniem.
Istotny związek z zaburzeniami mikrobioty jelitowej mają: nieprawidłowe BMI, otyłość, zaburzenia gospodarki glukozowej, wysoki poziom cholesterolu, nadciśnienie tętnicze. Wymienione wcześniej czynniki w połączeniu z zaburzoną bioróżnorodnością mogą powodować: zaburzenia żołądkowo-jelitowe:refluks, wrzody żołądka i dwunastnicy, zespół jelita drażliwego(IBS), przerost flory bakteryjnej(SIBO), nieswoiste zapalenie jelit.
Negatywne skutki złego odżywiania można jednak odwrócić. Istnieje badanie, w którym pacjentom wdrożono dietę, mającą poprawić ich stan mikrobiomu, była ona zbliżona do diety śródziemnomorskiej a jej czas trwania wynosił 4 tygodnie. W wyniku tej interwencji, poza spadkiem wagi u uczestników badania i poprawą dolegliwości takich jak nudności, zaparcia czy bóle żołądka, naukowcy zanotowali też redukcję negatywnych symptomów dotyczących pamięci, koncentracji i nastroju.
Wpływ diety na mikrobiotę może być na tyle znaczący, że kompozycja mikrobioty może stanowić potencjalny biomarker pozwalający weryfikować dobre bądź złe nawyki żywieniowe poszczególnych osób.
Model żywienia śródziemnomorskiego:
-wysoka podaż kwasów tłuszczowych jednonienasyconych i wielonienasyconych(orzechy, oleje roślinne, tłuste ryby morskie),
-duża ilość produktów o potencjale antyoksydacyjnym(warzywa, owoce, nasiona),
-wysoka podaż błonnika pokarmowego(pełnoziarniste produkty zbożowe, nasiona roślin strączkowych,
-przewaga produktów roślinnych nad produktami zwierzęcymi,
-mniej soli, produktów nabiałowych, czerwonego mięsa oraz wysoko przetworzonej żywności.
Zadbaj o swoją odporność z Witaminą C
Podsumowanie
Ogólna świadomość wpływu mikrobioty jelitowej na ludzkie zdrowie wzrasta. Flora bakteryjna przewodu pokarmowego odgrywa istotną rolę w utrzymaniu zdrowia, a zaburzenia jej stanu równowagi mogą prowadzić do dysfunkcji i w konsekwencji do pogorszenia samopoczucia czy pojawienia się procesu chorobowego. Związek między mikrobiotą jelitową a funkcjami kognitywnymi to kolejne istotne zagadnienie wraz z wynikającymi z tego potencjalnymi konsekwencjami dla zdrowia psychicznego populacji. Bez wątpienia istnieje zależność między funkcjonowaniem układu trawiennego a kondycją psychiczną – stresogenne czynniki wraz z nieodpowiednią dietą mogą wpłynąć negatywnie na funkcjonowanie mózgu i umysłu.
