Photo by Delaney Turner on Unsplash
Sporty walki stanowiły 26% wszystkich medali na Igrzyskach Olimpijskich w Tokio 2020. Zawodowe sporty walki zaś zyskują na popularności i przyciągają coraz więcej widzów. Te dyscypliny obejmują sporty uderzane (np. boks, karate, taekwondo), chwytane (np. judo, zapasy klasyczne i styl wolny) orazmieszane czy oparte na broni (np. szermierka, kendo), a ich wydajność jest zależna od wielu czynników fizjologicznych. Dlatego zrozumienie fizjologicznych reakcji w każdym z tych sportów walki jest kluczowe dla poprawy treningów i wyników sportowców.
Fizjologia wysiłku
Trzy systemy energetyczne przyczyniają się do resyntezy adenozynotrójfosforanu (ATP), a tym samym do uwalniania energii podczas wysiłku, ponieważ jedynie hydroliza cząsteczki ATP dostarcza energii do skurczu mięśni szkieletowych. Te systemy to ATP-PCr (system fosfagenowy), glikolityczny i oksydacyjny. Systemy ATP-PCr i glikolityczny są klasyfikowane jako beztlenowe, podczas gdy system oksydacyjny jest klasyfikowany jako tlenowy. System ATP-PCr ma większą moc metaboliczną (tj. tempo transferu energii na jednostkę czasu) ze względu na małą liczbę reakcji potrzebnych do resyntezy ATP, ale ma niską pojemność (tj. całkowitą ilość energii, którą można uwolnić) z powodu ograniczonych zasobów substratu. System glikolityczny resyntezuje ATP poprzez beztlenowy rozkład węglowodanów, głównie przechowywanych w postaci glikogenu mięśniowego i ma mniejszą moc metaboliczną ze względu na większą liczbę reakcji w porównaniu z systemem ATP-PCr, ale większą pojemność z powodu dużej ilości przechowywanych węglowodanów. Jednak jest głównie ograniczony przez nagromadzenie metabolitów podczas aktywacji. System oksydacyjny zależy od zużycia tlenu i rozkłada węglowodany, tłuszcze, a czasem białko. Ma najmniejszą moc metaboliczną spośród systemów energetycznych ze względu na liczne reakcje zachodzące podczas oksydacyjnego rozkładu tych substratów, ale ma największą pojemność, ponieważ zasoby tych substratów są obfite. Aktywacja tych systemów energetycznych determinuje tempo uwalniania energii, a tym samym intensywność i czas trwania wysiłku.
Bioenergetyka w sporcie
Wydolność fizyczna jest wynikiem zarówno mocy metabolicznej, jak i wydajności mechanicznej. Poprawa któregokolwiek z tych dwóch czynników lub ich kombinacji może zwiększyć wydajność, tj. poprzez zwiększenie mocy metabolicznej sportowca i/lub podniesienie umiejętności technicznych (tj. wydajności mechanicznej). Uwalnianie energii zależy od intensywności i czasu trwania wysiłku, a optymalizacja energii potrzebnej do wykonania danego zadania jest determinowana przez wkład systemów ATP-PCr, glikolitycznego i oksydacyjnego.
Dlatego określenie udziału systemów energetycznych w danej dyscyplinie sportowej jest niezwykle istotne, aby zapewnić bardziej specyficzne bodźce fizyczne dla sportowca przygotowującego się do rywalizacji, a także można dobrać odpowiednią dietę i dostosowane substancje ergogeniczne, aby spełnić potrzeby sportowca i zwiększyć jego wydajność.
Różne metody były stosowane do oszacowania wkładu systemów energetycznych w różnych dyscyplinach sportowych i aktywnościach fizycznych. Główne metody to biopsja mięśni, metoda deficytu tlenowego, pobór tlenu, szybka faza nadmiernego poboru tlenu (EPOCfast) oraz poziom mleczanu we krwi. Dodatkowo, stosuje się również modelowanie matematyczne.
Metoda pomiaru poboru tlenu i poziomu mleczanu we krwi była jedyną metodą stosowaną do oszacowania wkładu systemów energetycznych w sportach walki. Co więcej, metoda ta nie wymaga określenia wydajności mechanicznej, co pozwala na oszacowanie systemów energetycznych poprzez pomiar ciągłego poboru tlenu podczas symulacji walk sportowych. Jest to szczególnie istotne, ponieważ podczas intensywnych, przerywanych wysiłków, takich jak te wykonywane w sportach walki, wymiana gazowa jest całkowicie kinetyczna, co oznacza, że dynamika poboru tlenu przez płuca i produkcji dwutlenku węgla przez płuca nigdy nie osiąga stanu ustalonego. Wynika to z faktu, że ich kinetyka jest powolna w stosunku do narzuconego wysiłku. Wykazano, że metoda ta jest zdolna do określenia maksymalnego nagromadzonego deficytu tlenu, z dodatkową zaletą podziału wkładu beztlenowego na komponent ATP-PCr (na podstawie EPOCfast) oraz komponent glikolityczny (na podstawie przekształcenia nagromadzonego mleczanu we krwi na równoważnik tlenu). Jej zastosowanie i skuteczność były raportowane w bieganiu i kolarstwie, w tym w ćwiczeniach interwałowych o wysokiej intensywności.
Karate
Pierwsze badanie wykorzystujące metodę EPOCfast i pomiar stężenia mleczanu we krwi podczas symulowanej walki przeanalizowało kumite karate. Autorzy zbadali 36 pojedynków, przy czym każdy zawodnik walczył od 2 do 4 razy, a średni czas trwania walk wynosił 275 sekund, z przerwami między walkami trwającymi 17, 15 i 9 minut dla zawodników, którzy stoczyli cztery walki. Do analizy wykorzystano nagrania wideo, aby rozróżnić akcje o niskiej intensywności (np. kroki i przesunięcia) oraz akcje o wysokiej intensywności (np. ataki i kontrataki), jak również przerwy. Podczas walki 78% energii pochodziło z metabolizmu tlenowego, 16 z systemu ATP-PCr, a 6 z systemu glikolitycznego, przy całkowitym wydatku energetycznym wynoszącym 341kJ. Wyniki te wskazują, że kumite karate opiera się głównie na metabolizmie tlenowym, ale akcje punktujące są wspierane przez szlaki beztlenowe.
Stwierdzono istotne dodatnie korelacje między mocą metaboliczną systemu ATP-PCr a wskaźnikiem akcji podczas walki oraz między mocą metaboliczną systemu glikolitycznego a wskaźnikiem akcji. Zauważono także istotną ujemną korelację między mocą metaboliczną systemu glikolitycznego a liczbą walk oraz między całkowitą mocą metaboliczną a liczbą walkk. Sugeruje to, że zawodnicy, którzy lepiej aktywowali system ATP-PCr, wykonywali więcej akcji podczas walki, a ci, którzy potrafili utrzymać moc metaboliczną systemu glikolitycznego i całkowitą moc metaboliczną przez cały turniej, byli bardziej skłonni do wykonywania większej liczby akcji ofensywnych.
Przyszłe badania powinny sprawdzić interwencje np. w postaci treningu fizycznego, aby sprawdzić, czy poprawa mocy metabolicznej szlaków beztlenowych prowadzi do zwiększenia liczby ataków w walkach karate. Doria i współpracownicy również badali zawodników karate kumite i stwierdzili przewagę systemu tlenowego (74%), a następnie ATP-PCr (14%) i systemu glikolitycznego (12%), przy całkowitym wydatku energetycznym wynoszącym 304,8kJ. Badanie to porównało także zawodników karate płci męskiej i żeńskiej i wykazało, że mężczyźni mieli większy udział tlenowy podczas symulowanej walki kumite. Moc metaboliczna podczas walki była nieco wyższa niż maksymalna moc tlenowa określona podczas testu na cykloergometrze, mimo że średnie zużycie tlenu podczas walki wynosiło tylko 55% maksymalnego zużycia tlenu zmierzonego podczas testu na cykloergometrze.
Na podstawie tych wyników można stwierdzić, że walki kumite opierają się głównie na metabolizmie tlenowym, ale wartości zużycia tlenu przez zawodników podczas walki nie są zbliżone do ich maksymalnych zdolności, co sugeruje niskie obciążenie układu krążenia między kolejnymi atakami. Warto również wspomnieć o case study podwójnego mistrza świata w karate, które wykazało całkowity wydatek energetyczny (307,5 kJ) podobny do wcześniejszych badań, ale z znacznie wyższym udziałem glikolitycznym (31%) i niższym udziałem tlenowym (61%) niż wcześniej raportowano. Biorąc pod uwagę, że system glikolityczny może odgrywać kluczową rolę w kolejnych akcjach o wysokiej intensywności w karate oraz że moc metaboliczna tego systemu była dodatnio skorelowana z wskaźnikiem akcji netto, prawdopodobnie ten zawodnik był w stanie utrzymać wyższą częstotliwość ataków, co mogło przyczynić się do jego sukcesu.
Taekwondo
Taekwondo zostało również zostało zbadane pod kątem udziału systemów energetycznych. Naukowcy stwierdzili, że systemy tlenowe dostarczały energii w 66, system ATP-PCr 30%, a systemy glikolityczne 4% podczas symulowanego meczu taekwondo składającego się z trzech 2-minutowych rund, przedzielonych 1-minutowymi przerwami. Średnie całkowite zużycie energii w każdej rundzie wyniosło 181 kJ (czyli łącznie około 543 kJ), a średnia moc metaboliczna w trakcie rund wynosiła 1,40 kW. Chociaż czas ataku, liczba ataków, suma czasu ataku i suma czasu bez ataków pozostały stałe w trzech rundach, to udział systemów energetycznych zmieniał się. W szczególności, absolutny udział tlenowy był mniejszy w rundzie 1 w porównaniu do rund 2 i 3, a absolutny udział glikolityczny zmniejszał się z rundy 1 do rundy 3. Całkowite zużycie energii w pierwszej rundzie było również mniejsze niż w drugiejj i trzeciej rundzie. Zatem, zawodnicy musieli zużywać więcej energii w ostatnich dwóch rundach w porównaniu do pierwszej, co wskazuje na spadek wydajności. Jeśli chodzi o względny udział energetyczny, jedyną znaczącą zmianą był niższy udział systemu glikolitycznego w pierwszej rundzie w porównaniu do ostatniej rundy. Warto zauważyć, że system ATP-PCr miał ten sam absolutny i względny udział we wszystkich trzech rundach, co wskazuje, że 1-minutowe przerwy między rundami były wystarczające do prawidłowej resyntezy zasobów fosfokreatyny (PCr). Wysoko intensywne działania taekwondo są głównie wspierane przez system ATP-PCr, co oznacza, że jego utrzymanie przez wszystkie rundy prawdopodobnie pozwalało zachować stałą liczbę ataków, czas ataku i sumę czasu ataku w trakcie całego meczu.
Boks
Davis i współpracownicy oszacowali udział systemów energetycznych podczas symulowanego meczu bokserskiego na poziomie olimpijskim i stwierdzili wysoki udział tlenowy wynoszący 86%, a także udział ATP-PCr wynoszący 10% i udział glikolityczny wynoszący 4%. Całkowite zużycie energii wynosiło 608 kJ. Autorzy również zgłosili, że bokserzy osiągali 97-100% swojego szczytowego zużycia tlenu (VO2peak) podczas ostatnich 20 sekund każdej rundy, co wskazuje na znaczenie dobrze rozwiniętej mocy tlenowej dla tych sportowców. Jest to prawie dwukrotnie większy procent niż ten osiągnięty przez zawodników karate badanych przez Dorię i współpracowników, co wskazuje na wyraźną różnicę między tymi sportami walki w zakresie poboru tlenu podczas meczu. Ponadto, Davis i współautorzy odkryli, że absolutny udział tlenowy był niższy w pierwszej rundzie w porównaniu do drugiej i trzeciej rundy, podczas gdy absolutny udział glikolityczny był wyższy w pierwszej rundzie w porównaniu do drugiej i trzeciej rundy. Wartości w drugiej rundzie były również wyższe niż w trzeciej rundzie dla tego systemu energetycznego.
Te informacje są istotne dla trenerów, naukowców sportowych oraz specjalistów od przygotowania fizycznego, ponieważ precyzyjniej można osiągnąć specyficzność, biorąc pod uwagę te czynniki. Kilka badań użyło również tej metody do zbadania stosowania środków ergogenicznych i weryfikacji wpływu szybkiej utraty masy ciała, która jest częstą procedurą wśród sportowców sportów walki, na udział systemów energetycznych, całkowite zużycie energii i zmienne związane z czasem i ruchem. Na przykład Lopes-Silva i współpracownicy oszacowali udział energetyczny każdej ścieżki metabolicznej w meczach taekwondo i dążyli do zwiększenia niższego udziału systemu energetycznego (tj. glikolitycznego) poprzez zastosowanie substancji ergogenicznych (kofeina i wodorowęglan sodu). Warto zauważyć, że Beneke i współautorzy znaleźli korelację między wyższą aktywacją glikolityczną a zwiększonym tempem akcji podczas meczów karate. Na podstawie tych wyników Lopes-Silva współpracownicy wysunęli hipotezę, że stosowanie tych substancji prowadziłoby do wzrostu aktywacji glikolitycznej, a co za tym idzie, do większej liczby działań o wysokiej intensywności lub wydłużonych okresów ich wykonywania. W badaniu dotyczącym suplementacji kofeiną stwierdzono, że w porównaniu z placebo, stosowanie kofeiny zwiększyło szacowany udział glikolityczny, ale nie było zmian w liczbie ataków ani w czasie ataku. Zatem zwiększony udział glikolityczny nie skutkował lepszą wydajnością w taekwondo.
Zmiany masy ciała
Zawodnicy sportów walki często redukują masę ciała, aby rywalizować z potencjalnie mniejszymi i słabszymi przeciwnikami. Proces ten nazywany jest robnieniem wagi i zazwyczaj jest stosowany w tygodniu poprzedzającym zawody, przy użyciu różnych metod prowadzących do odwodnienia. W taekwondo, 75,6% i 88,6% mężczyzn i kobiet na poziomie krajowym i międzynarodowym odpowiednio, zgłaszało stosowanie procedur szybkiej utraty masy ciała, aby rywalizować w niższej kategorii wagowej. Zawodnicy ci zazwyczaj tracą 3% masy ciała, niektórzy zgłaszają redukcję o 7% w tygodniu przed zawodami. Chociaż istnieją dowody na to, że szybka utrata masy ciała może zaszkodzić zdrowiu i wydajności zawodnika, niedawna metaanaliza sugeruje, że zawodnicy sportów walki są w stanie znieść redukcje masy ciała do 5%, jeśli mają ponad 3 godziny na regenerację po ważeniu. Obecnie zawodnicy taekwondo ważą się wieczorem przed zawodami, więc czas na regenerację wynosi około 15-17 godzin.
Yang i współpracownicy ocenili udział systemów energetycznych podczas symulowanych zawodów taekwondo, które składały się z trzech pojedynków, oddzielonych od siebie godziną, zarówno w warunkach kontrolnych, jak i w warunkach szybkiej utraty masy ciała. W warunkach szybkiej utraty masy ciała zawodnicy stracili 5% masy ciała w ciągu trzech i pół dnia i mieli 16 godzin na regenerację pomiędzy ważeniem a symulowanymi zawodami. W warunkach kontrolnych nie przeprowadzono szybkiej utraty masy ciała. Jedyną znaczącą różnicą był wyższy absolutny i względny udział systemu glikolitycznego w trzecim pojedynku w warunkach szybkiej utraty masy ciała w porównaniu do warunków kontrolnych. Jednakże, ponieważ zawodnicy wykonywali więcej kopnięć w pojedynkach 1 i 3 w warunkach szybkiej utraty masy ciała, prawdopodobne jest, że wzrost aktywacji glikolitycznego systemu był wynikiem większej liczby ataków. Mając 16 godzin na regenerację po ważeniu, badanie wykazało, że szybka utrata masy ciała nie szkodzi wydajności zawodników taekwondo, a większa liczba ofensywnych działań może prowadzić do wyższej aktywacji glikolitycznego systemu energetycznego w porównaniu do warunków kontrolnych. Zatem szybka utrata masy ciała wydaje się poprawiać wydajność zawodników taekwondo.
OMA od Testosterone.pl – suplement przedtreningowy dla sportowców sztuk walki – KUP TUTAJ
Sporty chwytane
Jedynym badaniem szacującym udział systemów energetycznych w sportach walki opartych na chwytach było badanie przeprowadzone z udziałem judoków. Stwierdzono, że w 4-minutowym pojedynku dominował system tlenowy (79%), następnie system ATP-PCr (14%) oraz system glikolityczny (7%). Wydatkowanie energii podczas tego czasu wyniosło 350 kJ. W tym badaniu analizowano walki trwające 1, 2, 3, 4 i 5 minut, ponieważ w judo walki mogą skończyć się przed czasem, gdy jeden z zawodników zdobywa ippon, lub mogą zostać przedłużone w przypadku remisu po 4 minutach – wtedy wygrywa zawodnik, który jako pierwszy zdobędzie punkt.
Julio i współpracownicuy określili również próg akumulacji mleczanu i VO2peak dla ergometrów do górnych i dolnych partii ciała. Zużycie tlenu było wyższe podczas walki niż przy górnej części ciała dla wszystkich czasów trwania walki, a także wyższe niż przy dolnej części ciała w walkach trwających 3 i 4 minuty, ale nieco niższe dla walk trwających 1, 2 i 5 minut. Gdy uwzględniono VO2peak na ergometrze dla górnych partii ciała, wartości walki były zbliżone tylko dla trwania 4 minut, podczas gdy dla pozostałych czasów trwania osiągnięto około 80% VO2peak. Wartości walki wynosiły od 60% do 75% VO2peak dla dolnych partii ciała. Zatem w trakcie walki judocy wydają się zużywać tlen na poziomie zbliżonym dla górnych partii ciała, ale niższym niż ich VO2peak.
Autorzy zauważyli niższy absolutny udział systemu tlenowego w 1-minutowych walkach w porównaniu do walk trwających 2-5 minut, niższe wartości w walkach 2-minutowych w porównaniu z dłuższymi czasami trwania oraz niższe wartości w walkach 3-minutowych w porównaniu z dłuższymi walkami. Względny udział systemu tlenowego był niższy w 1-minutowych walkach w porównaniu do innych czasów trwania oraz niższy w walkach 2-minutowych w porównaniu do dłuższych walk/ Względny udział systemu ATP-PCr był wyższy w 1-minutowych walkach w porównaniu do innych czasów trwania oraz wyższy w 2-minutowych walkach w porównaniu do dłuższych walk. Dłuższe walki są bardziej zależne od systemu tlenowego i mniej od systemu ATP-PCr, podczas gdy system glikolityczny pozostaje niezmienny w walkach judo trwających od 1 do 5 minut.
W związku z tym absolutna moc metaboliczna również zmieniała się w zależności od czasu trwania walk, z wyższymi wartościami w 1-minutowych walkach w porównaniu do dłuższych walk. Dlatego interwencje, które minimalizują spadek mocy metabolicznej podczas walki, mogą poprawić wydajność. Jest to szczególnie istotne, biorąc pod uwagę ustalenia autorów dotyczące krótszego czasu przerw na sekwencję przez zawodników w 1-minutowych walkach w porównaniu z walkami trwającymi 5 minut, co sugeruje mniejszą potrzebę regeneracji w krótszych walkach z powodu wyższej metabolicznej aktywności.
Podsumowanie
Olimpijskie sporty walki, takie jak karate, taekwondo, boks i judo, różnią się pod względem wykorzystania systemów energetycznych, co ma kluczowe znaczenie dla treningu i wydajności zawodników. W sportach tych dominuje metabolizm tlenowy, wspierany przez beztlenowe systemy ATP-PCr i glikolityczny, szczególnie w intensywnych akcjach. Badania nad różnymi dyscyplinami wykazują, że udział poszczególnych systemów energetycznych zmienia się w zależności od intensywności i czasu trwania walki. Zrozumienie fizjologicznych reakcji i aktywacji systemów energetycznych pozwala na lepsze przygotowanie sportowców poprzez dostosowanie treningów, diety i suplementacji, co przekłada się na wyższą wydajność w trakcie zawodów. W niektórych sportach, takich jak taekwondo, szybka utrata masy ciała nie wpływa negatywnie na wyniki, a wręcz może zwiększać aktywację systemu glikolitycznego, poprawiając liczbę akcji ofensywnych.
Bibliografia:
International Olympic Committee. 2022. Available online: https://olympics.com/es/olympic-games/tokyo-2020 (accessed on 16 November 2022).
Franchini, E.; Cormack, S.; Takito, M.Y. Effects of high-intensity interval training on Olympic combat sports athletes’ performance and physiological adaptation: A systematic review. J. Strength Cond. Res. 2019, 33, 242–252. [CrossRef] [PubMed]
Franchini, E.; Herrera-Valenzuela, T. Special issue—strength and conditioning for combat sports athletes. Rev. Art. Marc. Asi. 2021, 16, 1–203. [CrossRef]
Bridge, C.A.; Santos, J.F.S.; Chaabene, H.; Pieter, W.; Franchini, E. Physical and physiological profiles of taekwondo athletes. Sports Med. 2014, 44, 713–733. [CrossRef] [PubMed
Chaabene, H.; Hachana, Y.; Franchini, E.; Mkaouer, B.; Chamari, K. Physical and physiological profile of elite karate athletes. Sports Med. 2012, 42, 829–843. [CrossRef] [PubMed]
Lassalvia, C.; Julio, U.F.; Franchini, E. Physiological responses during karate kata in practitioners and athletes: A scoping review. Strength. Cond. J. 2022. Online ahead ofprint. [CrossRef]
Artioli, G.G.; Bertuzzi, R.C.; Roschel, H.; Mendes, S.H.; Lancha, A.H.; Franchini, E. Determining the contribution of the energy systems during exercise. J. Vis. Exp. 2012, 61, 3413. [CrossRef]
Doria, C.; Veicsteinas, A.; Limonta, E.; Maggioni, M.A.; Aschieri, P.; Eusebi, F.; Fano, G.; Pietrangelo, T. Energetics of karate (kata and kumite techniques) in top-level athletes. Eur. J. Appl. Physiol. 2009, 107, 603–610. [CrossRef]
Julio, U.F.; Panissa, V.L.G.; Esteves, J.V.; Cury, R.L.; Agostinho, M.F.; Franchini, E. Energy-system contributions to simulated judo matches. Int. J. Sports Physiol. Perform. 2017, 12, 676–683. [CrossRef]
Ouergui, I.; Benyoussef, A.; Houcine, N.; Abedelmalek, S.; Franchini, E.; Gmada, N.; Bouhlel, E.; Bouassida, A. Physiological responses and time-motion analysis of kickboxing: Differences between full contact, light contact, and point fighting contests. J. Strength Cond. Res. 2021, 35, 2558–2563. [CrossRef]
Ouergui, I.; Houcine, N.; Marzouki, H.; Davis, P.; Zaouali, M.; Franchini, E.; Gmada, N.; Bouhlel, E. Development of a noncontact kickboxing circuit training protocol that simulates elite male kickboxing competition. J. Strength Cond. Res. 2015, 29, 3405–3411. [CrossRef]
Ouergui, I.; Hssin, N.; Haddad, M.; Franchini, E.; Behm, D.G.; Wong, P.; Gamma, N.; Boule, E. Time-motion analysis of elite male kickboxing competition. J. Strength Cond. Res. 2014, 28, 3537–3543. [CrossRef]
Santos, V.G.; Franchini, E.; Lima-Silva, A.E. Relationship between attack and skipping in taekwondo contests. J. Strength Cond. Res. 2011, 25, 1743–1751. [CrossRef]
Tabben, M.; Coquart, J.; Chaabene, H.; Franchini, E.; Ghoul, N.; Tourny, C. Time-motion, tactical and technical analysis in top-level karatekas according to gender, match outcome and weight categories. J. Sports Sci. 2015, 33, 841–849. [CrossRef]
Wylde, M.J.; Tan, F.H.Y.; O’Donoghue, P.G. A time-motion analysis of elite women’s foil fencing. Int. J. Perf. Anal. Sport 2013, 13, 365–376. [CrossRef]
Franchini, E.; Takito, M.Y.; Kiss, M.A.P.D.M.; Sterkowicz, S. Physical fitness and anthropometrical differences between elite and non-elite judo players. Biol. Sport. 2005, 22, 315–328.
Hoschel, H.; Batista, M.; Monteiro, R.; Bertuzzi, R.C.; Barroso, R.; Loturco, I.; Ugrinowitsch, C.; Tricoli, V.; Franchinim, E. Association between neuromuscular tests and kumite performance on the Brazilian karate national team. J. Sports Sci. Med. 2009, 8, 20–24.
Slimani, M.; Chaabene, H.; Miarka, B.; Franchini, E.; Chamari, K.; Cheour, F. Kickboxing review: Anthropometric, psychophysio- logical and activity profiles and injury epidemiology. Biol. Sport 2017, 34, 185–196. [CrossRef]
Slimani, M.; Chaabene, H.; Davis, P.; Franchini, E.; Cheour, F.; Chamari, K. Performance aspects and physiological responses in male amateur boxing competitions: A brief review. J. Strength Cond. Res. 2017, 31, 1132–1141. [CrossRef]
Chaabene, H.; Tabben, M.; Mkaouer, B.; Franchini, E.; Negra, Y.; Hammami, M.; Amara, S.; Chaabene, R.B.; Hachana, Y. Amateur boxing: Physical and physiological attributes. Sports Med. 2015, 45, 337–352. [CrossRef]
