Sportowcy z cukrzyca typu 1 – zalecenia żywieniowe

Zdjęcie: Diabetesmagazijn.nl, Unsplash

 

Zarządzanie żywieniem osób z cukrzycą typu 1 (T1DM) stanowi złożone wyzwanie kliniczne. Ze względu na swoją patofizjologię, T1DM charakteryzuje się całkowitym brakiem produkcji insuliny. Celem terapii insulinowej (wielokrotne codzienne zastrzyki lub pompy insulinowe) jest jak najdokładniejsze naśladowanie odpowiedzi glikemicznej zarówno na czczo, jak i po posiłku. Sportowcy z niepowikłaną T1DM nie mają innych wymagań żywieniowych niż sportowcy bez cukrzycy, jednak każdy makroskładnik (węglowodany, białka i tłuszcze) wpływa na poziom glukozy we krwi w inny sposób.

Aktywność fizyczna (AF) może poprawić kontrolę glikemii zarówno w cukrzycy typu 2, jak i T1DM. Mimo to, wiele mechanizmów może prowadzić do nieprawidłowej kontroli poziomu cukru we krwi w trakcie i po AF. Jest to ściśle związane z intensywnością i czasem trwania ćwiczeń, poziomem insuliny krążącej we krwi oraz hormonów regulujących poziom cukru, poziomem glukozy przed ćwiczeniami, czasem i składem ostatniego posiłku oraz miejscem podawania insuliny. Dodatkowo, cechy fizyczne osoby, takie jak wielkość ciała, masa mięśniowa, wiek, płeć, poziom sprawności, poziom stresu i czynniki genetyczne, mogą również wpływać na zmiany poziomu glukozy.

Niska do umiarkowanej aktywność fizyczna jest związana z wysokim ryzykiem hipoglikemii, a lęk przed hipoglikemią stanowi istotną barierę w uprawianiu sportu przez osoby z T1DM. Znajomość wpływu różnych makroskładników na poziom glukozy znacząco pomaga osobom z T1DM w bezpiecznym uprawianiu sportu, co w efekcie poprawia kontrolę glikemii. Dostarczanie takiej wiedzy jest głównym celem naszego przeglądu. Ponieważ suplementy diety i mikroelementy są uznawane za pomocne w aktywności fizycznej, kolejnym celem naszego przeglądu jest analiza wiedzy naukowej na temat ich stosowania przez osoby z T1DM.

 

Ogólne rozważania dotyczące aktywności fizycznej i ćwiczeń u osób z cukrzycą typu 1

Cukrzyca typu 1 to schorzenie charakteryzujące się niedoborem insuliny, wynikającym z autoimmunologicznego zniszczenia komórek beta trzustki. Markery autoimmunologiczne związane z cukrzycą typu 1 obejmują przeciwciała przeciwko komórkom wysp trzustkowych, dekarboksylazie kwasu glutaminowego, insulinie oraz antygenom wyspowym, a także transporterowi cynku. Szacuje się, że w 2021 roku na całym świecie żyło około 8,4 miliona osób z cukrzycą typu 1, a liczba ta ma znacznie wzrosnąć w kolejnych latach. Leczenie insuliną jest niezbędne, aby ograniczyć hiperglikemię i uniknąć poważnych zaburzeń metabolicznych, takich jak podwyższony poziom trójglicerydów we krwi i kwasica ketonowa.

Aktywność fizyczna, czyli każdy ruch ciała wymagający wydatku energetycznego powyżej stanu spoczynku, oraz ćwiczenia, które są zaplanowaną i zorganizowaną formą aktywności, są korzystne w leczeniu cukrzycy typu 1. Aktywność fizyczna i ćwiczenia poprawiają wydolność sercowo-oddechową, zmniejszają oporność na insulinę, poprawiają poziom lipidów i funkcję naczyń krwionośnych. Mogą również zapobiegać powikłaniom cukrzycowym, takim jak retinopatia, nefropatia oraz poważne incydenty sercowo-naczyniowe.

Istnieją różne rodzaje aktywności fizycznej i ćwiczeń, takie jak ćwiczenia wytrzymałościowe, oporowe, eksplozywne oraz trening interwałowy o wysokiej intensywności. Aktywności wytrzymałościowe, takie jak marsz, taniec czy jazda na rowerze, trwają ponad 30 minut i angażują duże grupy mięśniowe. Ćwiczenia oporowe, takie jak podnoszenie ciężarów czy trening z gumami oporowymi, są krótsze i skupiają się na budowaniu siły. Ćwiczenia eksplozywne, takie jak sprinty czy przysiady, to maksymalny wysiłek mięśniowy, trwający 10–20 sekund. Trening interwałowy o wysokiej intensywności polega na intensywnym wysiłku przerywanym krótkimi przerwami na odpoczynek. Zazwyczaj ćwiczenia wytrzymałościowe obniżają poziom glukozy we krwi, podczas gdy wysiłek o wysokiej intensywności, trwający mniej niż 10 minut, może powodować wzrost poziomu cukru.

Kilka badań wykazało pozytywny wpływ aktywności fizycznej i ćwiczeń na zarządzanie cukrzycą typu 1. W badaniu wieloośrodkowym z udziałem ponad 18 tysięcy osób z cukrzycą typu 1 wykazano, że osoby aktywne fizycznie (więcej niż dwa razy w tygodniu) miały niższy poziom hemoglobiny glikowanej, mniejszą dawkę insuliny dziennie oraz niższy wskaźnik masy ciała w porównaniu z osobami nieaktywnymi. Ponadto, częstotliwość epizodów ciężkiej hipoglikemii, śpiączki i kwasicy ketonowej była niższa u osób bardziej aktywnych fizycznie. Inne badania potwierdzają, że intensywna aktywność fizyczna może poprawiać poziom hemoglobiny glikowanej i inne wskaźniki metaboliczne u osób z cukrzycą typu 1.

Kontrola poziomu glukozy we krwi podczas ćwiczeń u osób z cukrzycą typu 1 może być trudna i wymaga odpowiedniego dostosowania czasu, rodzaju, intensywności, częstotliwości oraz długości ćwiczeń do leczenia farmakologicznego i diety, aby lepiej zarządzać poziomem cukru. Wytyczne dotyczące ćwiczeń dla osób z cukrzycą typu 2 są jasne, ale dla cukrzycy typu 1 są bardziej skomplikowane ze względu na zmienne reakcje glikemiczne.

Pikolinian chromu od testosterone.pl – zwiększa wrażliwość insulinową – KUP TUTAJ

Ogólne wymagania dotyczące spożycia węglowodanów dla wydajności

Sportowcy z cukrzycą typu 1 bez powikłań nie mają innych wymagań żywieniowych niż sportowcy bez cukrzycy, jeśli chodzi o poprawę wydolności. Muszą jednak dostosować spożycie pokarmu, biorąc pod uwagę poziom glukozy we krwi oraz indywidualny plan zarządzania insuliną. Chociaż nie istnieją konkretne zalecenia dotyczące makroskładników dla sportowców z cukrzycą typu 1, wytyczne oparte są na zaleceniach dla sportowców oraz osób z cukrzycą.

Sportowcy, zarówno z cukrzycą, jak i bez niej, mają podobne wymagania żywieniowe jak ogólna populacja, zgodnie z zasadami diety śródziemnomorskiej. Zaleca się, aby 45–65% dziennej energii pochodziło z węglowodanów, 20–35% z tłuszczów, a 10–35% z białek. Dla sportowców z cukrzycą typu 1 dzienne zapotrzebowanie energetyczne oraz rozkład makro- i mikroskładników powinny być dostosowane indywidualnie, z uwzględnieniem masy ciała, terapii insulinowej, kontroli glikemii oraz celów treningowych.

Węglowodany odgrywają kluczową rolę w poprawie wydolności sportowej, ponieważ dostarczają paliwa dla mózgu i układu nerwowego oraz są wszechstronnym źródłem energii dla pracy mięśni. Mogą być wykorzystywane zarówno w procesach beztlenowych, jak i tlenowych, w zależności od intensywności wysiłku. Zasoby węglowodanów są jednak ograniczone, dlatego ich spożycie należy codziennie dostosowywać, aby zapewnić odpowiednią dostępność węglowodanów w czasie wysiłku.

Dzienna zalecana ilość węglowodanów dla sportowców wyrażana jest w gramach na kilogram masy ciała i wynosi od 3 do 12 g/kg. Sportowcy uprawiający aktywności o niskiej intensywności lub rekreacyjne mogą potrzebować około 3 g/kg. Przy umiarkowanym wysiłku, trwającym około 1 godziny dziennie, zaleca się spożycie 5–7 g/kg. Sportowcy wytrzymałościowi, trenujący z umiarkowaną do wysokiej intensywnością przez 1–3 godziny dziennie, powinni spożywać 6–10 g/kg, a ci, którzy uczestniczą w ekstremalnych treningach trwających ponad 4 godziny, mogą wymagać 8–12 g/kg.

U sportowców z cukrzycą typu 1 ważne jest rozróżnienie między potrzebami węglowodanowymi związanymi z wydolnością a spożyciem węglowodanów niezbędnych do zapobiegania hipoglikemii. Na przykład 15 g węglowodanów na godzinę może zapobiegać hipoglikemii, ale niekoniecznie poprawi wydolność wytrzymałościową. W przypadku długotrwałych wysiłków, takich jak maratony, możliwe jest zwiększenie spożycia węglowodanów nawet do 75 g/h, o ile dawki insuliny są odpowiednio dostosowane.

Przygotowanie przed zawodami może wymagać zwiększenia spożycia węglowodanów, tzw. „ładowania węglowodanami”, aby maksymalnie zwiększyć zapasy glikogenu mięśniowego. Sportowcy mogą zwiększyć spożycie do 10–12 g/kg na 36–48 godzin przed zawodami, szczególnie jeśli wysiłek będzie trwał ponad 90 minut. Jednakże skuteczność tej strategii u sportowców z cukrzycą typu 1 nie jest jednoznacznie potwierdzona.

Wybór odpowiedniego rodzaju węglowodanów przed i podczas wysiłku ma kluczowe znaczenie. Produkty o niskim indeksie glikemicznym, spożywane przed wysiłkiem, mogą zapewnić stabilną dostępność węglowodanów i utrzymanie prawidłowego poziomu glukozy we krwi. Natomiast produkty o wysokim indeksie glikemicznym, takie jak żele energetyczne lub napoje, dostarczają szybko przyswajalnych węglowodanów, co jest korzystne zarówno w czasie wysiłku, jak i w okresie regeneracji. Dla osób z cukrzycą typu 1 produkty o wysokim indeksie glikemicznym mogą również służyć do leczenia lub zapobiegania hipoglikemii.

Podczas wysiłku krótszego niż 45 minut zwykle nie ma potrzeby dodatkowego spożycia węglowodanów, chociaż niewielkie ilości (0,1–0,3 g/kg) mogą zapobiec hipoglikemii. W przypadku długotrwałego wysiłku zaleca się spożycie 30–60 g węglowodanów na godzinę, a przy wysiłkach trwających dłużej niż 90 minut nawet do 90 g/h.

Po zakończeniu długotrwałego wysiłku wytrzymałościowego zaleca się spożycie węglowodanów w ilości 1,0–1,2 g/kg masy ciała na godzinę w ciągu pierwszych 4 godzin, aby uzupełnić zapasy glikogenu mięśniowego. Dodanie białka (0,2–0,4 g/kg) do węglowodanów może poprawić proces odbudowy glikogenu.

 

Berberyna od Apollo’s Hegemony – obniża poziom glukozy we krwi oraz reguluje łaknienie – KUP TUTAJ

Zarządzanie glikemią podczas aktywności fizycznej

Dysglikemię (zaburzenia poziomu cukru we krwi) można zapobiegać zarówno poprzez odpowiednią dietę, jak i modyfikację dawek insuliny. Oprócz zarządzania dietą, technologie stosowane w terapii cukrzycy typu 1, takie jak systemy monitorowania glukozy (CGM) oraz pompy insulinowe (CSII), odgrywają kluczową rolę.

Urządzenia CGM składają się z wbudowanego czujnika, który jest umieszczany na ramieniu lub brzuchu i mierzy poziom glukozy w płynie śródmiąższowym w czasie rzeczywistym lub na żądanie. Urządzenia te dostarczają informacji o kierunku, wielkości, czasie trwania i tempie zmian glikemii, a dane są przekazywane do odbiornika (np. telefonu komórkowego). CGM może być skutecznym narzędziem, które wskazuje, kiedy należy spożyć węglowodany lub unikać ich spożycia. Raport z danych pokazuje ogólną kontrolę glikemii, wyrażoną w postaci znormalizowanych celów glikemicznych, takich jak czas w zakresie docelowym (TIR), czas poniżej zakresu oraz czas powyżej zakresu.

Opóźnienie między wartością glukozy we krwi a poziomem glukozy w płynie śródmiąższowym może jednak wpływać na dokładność pomiarów, szczególnie w sytuacjach, gdy zmiany poziomu cukru we krwi są szybkie. Na dokładność pomiarów mogą również wpływać rodzaj aktywności fizycznej, miejsce umieszczenia sensora, skurcz naczyń, zmiany w przepływie krwi, temperatura ciała oraz kwasowość. Mimo to badania dotyczące dokładności monitorowania glukozy w czasie ciągłym podczas ćwiczeń są obiecujące, a średnia różnica błędu (MARD), wskaźnik dokładności pomiarów, wynosi 13,63%.

Pompy insulinowe (CSII) dostarczają szybkodziałającą insulinę za pomocą zestawu infuzyjnego, który jest wkładany podskórnie. System ten umożliwia precyzyjne dostosowanie dawek insuliny bazowej i bolusów, co daje większą elastyczność. Tempo infuzji insuliny może być regulowane co godzinę, a tymczasowe zmiany dawek mogą być wprowadzane w górę lub w dół o ustalony procent.

Połączenie CGM z pompami insulinowymi znacząco wpłynęło na kontrolę glikemii i zarządzanie cukrzycą. Nowoczesne systemy, takie jak zautomatyzowane systemy dostarczania insuliny (AID) lub systemy pętli zamkniętej, znane także jako sztuczna trzustka, automatycznie dostosowują dawki insuliny na podstawie danych z czujnika glukozy i informacji z pompy insulinowej. Te systemy mogą autonomicznie dostosowywać podawanie insuliny w odpowiedzi na zmiany poziomu glukozy, co może pomóc w zarządzaniu dysglikemią wywołaną ćwiczeniami.

Pomimo ich zaawansowania, pompy insulinowe mogą być niepraktyczne w niektórych sportach kontaktowych, a sportowcy mogą ryzykować przemieszczenie kaniuli. Jeśli nie zostanie to w porę zauważone, może prowadzić do hiperglikemii i kwasicy ketonowej. Niektóre nowsze pompy naklejane można umieszczać w miejscach na ciele, gdzie są one lepiej chronione przed uszkodzeniem (np. na wewnętrznej stronie uda), ale te lokalizacje nie zawsze są idealne dla optymalnego dostarczania insuliny.

 

Cele glikemiczne przed i podczas aktywności fizycznej

Odpowiedni poziom glukozy we krwi na początku ćwiczeń powinien być dostosowany do indywidualnych potrzeb i zależy od różnych czynników, takich jak rodzaj i czas trwania aktywności fizycznej oraz stosowanie urządzeń, takich jak systemy monitorowania glukozy (CGM) lub pompy insulinowe (CSII). Zgodnie z Konsensusem autorstwa Riddela i współpracowników dotyczącym zarządzania ćwiczeniami u osób z cukrzycą typu 1, zalecany poziom glukozy na początku wysiłku aerobowego trwającego do godziny powinien wynosić od 7 do 10 mmol/L (126–180 mg/dL). W przypadku ćwiczeń anaerobowych i treningu interwałowego o wysokiej intensywności (HIIT) sugerowany jest niższy poziom glukozy wynoszący około 5–7 mmol/L (90–126 mg/dL).

Aktywność fizyczna nie powinna być rozpoczynana, jeśli w organizmie występują podwyższone ciała ketonowe we krwi lub moczu, lub jeśli w ciągu ostatnich 24 godzin wystąpiła ciężka hipoglikemia (≤2,8 mmol/L lub 50 mg/dL). Podczas wysiłku zalecany poziom glukozy we krwi powinien wynosić od 126 do 180 mg/dL, a spożycie węglowodanów powinno być rozważane, gdy poziom glukozy zbliża się do 126 mg/dL i towarzyszy mu stabilny trend poziomu glukozy. Ćwiczenia powinny być przerwane, jeśli poziom glukozy spadnie poniżej 70 mg/dL lub wzrośnie powyżej 270 mg/dL (jeśli podawana jest insulina, zaleca się zmniejszenie dawki korekcyjnej o 50%).

Ogólnie rzecz biorąc, zaleca się, aby sportowcy dążyli do osiągnięcia więcej niż 70% czasu w docelowym zakresie poziomu glukozy (od 3,9 do 10,0 mmol/L), a podczas zawodów sugeruje się zwiększenie tego celu do 75%. Dodatkowo, zaleca się minimalizowanie zmienności glikemicznej, dążąc do współczynnika zmienności poniżej 36%, co zmniejsza ryzyko hipoglikemii.

W trakcie ćwiczeń osoby z cukrzycą typu 1 często doświadczają hiperinsulinemii, ponieważ organizm nie może natychmiast obniżyć poziomu insuliny na początku aktywności. W celu przeciwdziałania temu zjawisku, szczególnie podczas długotrwałych ćwiczeń aerobowych, zaleca się redukcję dawek insuliny bazowej i/lub posiłkowej albo zwiększenie spożycia węglowodanów. U osób wytrenowanych z cukrzycą typu 1 poziom glukozy we krwi może spadać bardziej w trakcie wysiłku aerobowego w porównaniu do osób o niższym poziomie sprawności fizycznej, co wynika z wyższej intensywności pracy mięśni.

Hipoglikemia zwykle rozwija się u większości sportowców w ciągu 30–45 minut od rozpoczęcia ćwiczeń. Co ciekawe, trening interwałowy o wysokiej intensywności w cukrzycy typu 1 zwiększa zdolność oksydacyjną mięśni i zmniejsza tempo rozkładu glikogenu, co teoretycznie może chronić przed hipoglikemią po wysiłku. Ćwiczenia oporowe są natomiast związane z większą stabilnością poziomu glukozy, chociaż mogą powodować niewielki wzrost poziomu glukozy we krwi.

Jeśli ćwiczenia są planowane w ciągu 2–3 godzin po posiłku, ważne jest dostosowanie dawki insuliny przedtreningowej. Redukcje dawek insuliny wymagają starannego planowania, szczególnie jeśli ćwiczenia są przewidywalne pod względem intensywności i odbywają się w ciągu 2–3 godzin po posiłku. Bezpieczne i skuteczne jest zmniejszenie dawki insuliny bolusowej nawet o 75%, bez zwiększania produkcji ketonów podczas ćwiczeń. Jednak taka strategia nie ochroni przed hipoglikemią, jeśli ćwiczenia będą wykonywane godzinę lub więcej po spożyciu posiłku.

Podczas ćwiczeń subkutaniczne podawanie insuliny może zwiększyć szybkość jej absorpcji, co zwiększa działanie insuliny krótko po podaniu bolusa. Zaleca się podawanie insuliny w miejscu, które nie jest zaangażowane w intensywną pracę mięśni podczas ćwiczeń.

U osób stosujących wielokrotne zastrzyki insuliny dawkę insuliny bazowej można zmniejszyć o 20–50% przed ćwiczeniami, aby zmniejszyć ryzyko hipoglikemii. U osób korzystających z pomp insulinowych tempo infuzji insuliny powinno być zmniejszone o 50–100% na godzinę lub dwie przed ćwiczeniami. 80% redukcja dawki insuliny bazowej na początku ćwiczeń skuteczniej zapobiega hiperglikemii po wysiłku niż całkowite zawieszenie insuliny bazowej i zmniejsza ryzyko hipoglikemii podczas i po aktywności.

W przypadku długotrwałych ćwiczeń aerobowych dostarczanie insuliny może być zawieszone na maksymalnie 2 godziny, aby zmniejszyć ryzyko zaburzeń kontroli glikemii i ketoz. Każdy system automatycznego dostarczania insuliny ma opcję aktywacji trybu ćwiczeń, co pozwala na zwiększenie poziomu glukozy przed aktywnością fizyczną, aby zmniejszyć ryzyko hipoglikemii.

Witamina C od testosterone.pl – prozdrowotny suplement obniżający poziom glukozy we krwi – KUP TUTAJ

Zarządzanie glikemią po aktywności fizycznej

Dla sportowców z cukrzycą typu 1 kluczowe jest szybkie i odpowiednie uzupełnienie zapasów glikogenu w mięśniach i wątrobie, aby zapobiec późnej hipoglikemii lub ketozie euglikemicznej podczas regeneracji po wysiłku.

Ćwiczenia anaerobowe oraz sesje treningu interwałowego o wysokiej intensywności (HIIT) zazwyczaj powodują mniejsze obniżenie poziomu glukozy we krwi oraz umiarkowany wzrost glikemii. Dzieje się tak, ponieważ podnosi się poziom hormonów kontrregulacyjnych oraz różnych metabolitów, które ograniczają wykorzystanie glukozy. Po intensywnym wysiłku fizycznym często dochodzi do hiperglikemii, szczególnie jeśli dawki insuliny zostały zmniejszone przed wysiłkiem.

Z kolei aktywność fizyczna o niskiej lub umiarkowanej intensywności jest związana ze zwiększonym ryzykiem hipoglikemii wywołanej wysiłkiem zarówno w trakcie ćwiczeń, jak i do 11 godzin po ich zakończeniu. Największe ryzyko wystąpienia nocnej hipoglikemii obserwuje się po popołudniowej aktywności fizycznej. Na początku wysiłku hipoglikemia może wystąpić z powodu aktywacji włókien autonomicznych współczulnych trzustki, co jest zjawiskiem znanym jako autonomiczna niewydolność związana z hipoglikemią, niezależnie od redukcji dawek insuliny bazowej.

Po wysiłku aerobowym wychwyt glukozy przez mięśnie maleje natychmiast, ale zwiększona wrażliwość na insulinę utrzymuje się przez wiele godzin po zakończeniu aktywności, aby wspierać odbudowę zapasów glikogenu. Zwiększona wrażliwość na insulinę po wysiłku, a także osłabienie mechanizmów kontrregulacyjnych glukozy, mogą narażać osoby z cukrzycą typu 1 na ryzyko hipoglikemii przez co najmniej 12 godzin, a w przypadku długotrwałego lub intensywnego wysiłku nawet przez 24 godziny.

Późna hipoglikemia po wysiłku, która może wystąpić po 4 godzinach od posiłku, jest częściowo spowodowana obecnością insuliny bazowej w organizmie. Ponadto nadmierna korekta hiperglikemii po wysiłku, spowodowana kilkukrotnym podaniem insuliny, zwiększa ryzyko wystąpienia ciężkiej hipoglikemii, która może być nawet śmiertelna. W celu zapobiegania nocnej lub późnej hipoglikemii zaleca się spożycie przekąski przed snem lub przedłużone utrzymanie „celu ćwiczeniowego” na noc, co stabilizuje poziom glukozy.

Pomimo spożycia odpowiedniej ilości węglowodanów w celu regeneracji po wysiłku i spożycia przekąski o niskim indeksie glikemicznym przed snem, hipoglikemia może nadal występować w późnych godzinach nocnych, szczególnie u osób leczonych insuliną w schemacie bazalno-bolusowym.

U pacjentów stosujących wielokrotne wstrzyknięcia insuliny ryzyko hipoglikemii jest większe z powodu względnej hiperinsulinemii, gdyż nie mogą oni zmniejszyć stężenia insuliny bazowej. W przeciwieństwie do tego, zmniejszenie dawek insuliny bazowej i posiłkowej przed wysiłkiem fizycznym zmniejsza ryzyko hipoglikemii podczas i po aktywności, ale może prowadzić do hiperglikemii w innych porach dnia. Z tego powodu osoby stosujące pompy insulinowe mają większą elastyczność w dostosowywaniu dawek insuliny i lepsze zarządzanie glikemią po wysiłku.

W przypadku osób korzystających z pomp insulinowych lub systemów automatycznego dostarczania insuliny, zaleca się utrzymanie wyższego „celu ćwiczeniowego” przez 1–2 godziny po zakończeniu aktywności, a tempo infuzji insuliny bazowej powinno być zmniejszone o około 20% na noc po sesji wysiłkowej. Dawka insuliny na posiłek po wysiłku powinna być zmniejszona o 25–50%, niezależnie od rodzaju ćwiczeń.

 

Podsumowanie

Sportowcy z cukrzycą typu 1 wymagają indywidualnego podejścia do zarządzania glikemią i insulinoterapii, zwłaszcza podczas aktywności fizycznej. Chociaż ich potrzeby żywieniowe są podobne do osób bez cukrzycy, muszą oni dostosowywać spożycie węglowodanów, białek i tłuszczów, biorąc pod uwagę poziom glukozy we krwi i plan leczenia insuliną. Sportowcy ci powinni opierać swoją dietę na zaleceniach diety śródziemnomorskiej, uwzględniając odpowiednie proporcje makroskładników.

Aktywność fizyczna przynosi korzyści w kontroli cukrzycy typu 1, poprawiając wydolność sercowo-oddechową, zmniejszając oporność na insulinę oraz poprawiając profil lipidowy. Jednakże, intensywność i czas trwania wysiłku, poziom glukozy przed ćwiczeniami oraz miejsce podania insuliny mają znaczący wpływ na kontrolę glikemii. Niska lub umiarkowana aktywność fizyczna wiąże się z większym ryzykiem hipoglikemii, a lęk przed hipoglikemią stanowi barierę w uczestnictwie w sporcie.

W trakcie wysiłku sportowcy z cukrzycą typu 1 muszą monitorować poziom glukozy, aby uniknąć hiperglikemii lub hipoglikemii. Zalecane jest utrzymywanie poziomu glukozy we krwi w zakresie 126–180 mg/dL podczas aktywności aerobowej i redukcja dawek insuliny w celu uniknięcia nadmiernego spadku cukru.

Po zakończeniu aktywności fizycznej, szczególnie wysiłku wytrzymałościowego, kluczowe jest szybkie uzupełnienie zapasów glikogenu w mięśniach poprzez spożycie odpowiedniej ilości węglowodanów i białka. Należy również kontrolować poziom glukozy przez całą noc, aby zapobiec późnej hipoglikemii. Systemy monitorowania glukozy i pompy insulinowe mogą znacząco wspierać zarządzanie glikemią zarówno podczas, jak i po ćwiczeniach.

 

Literatura

1. Codella, R.; Terruzzi, I.; Luzi, L. Why should people with type 1 diabetes exercise regularly? Acta Diabetol. 2017, 54, 615–630.
2. Bull, F.C.; Al-Ansari, S.S.; Biddle, S.; Borodulin, K.; Buman, M.P.; Cardon, G.; Carty, C.; Chaput, J.P.; Chastin, S.; Chou, R.; et al. World Health Organization 2020 guidelines on physical activity and sedentary behaviour. Br. J. Sports Med. 2020, 54, 1451–1562.
3. Esteves, M.; Gouveia, A.; Rodrigues, R.; Pinheiro, P.; Bras, R.; O’Hara, K.; Duarte, P. Supervised Exercise Patterns among Diabetic and Non-diabetic Portuguese Adults. Appl. Sport Sci. 2019, 7, 49–56.
4. Nicolucci, A.; Balducci, S.; Cardelli, P.; Zanuso, S.; Pugliese, G.; Italian Diabetes Exercise Study (IDES) Investigators. Improvement of quality of life with supervised exercise training in subjects with type 2 diabetes mellitus. Intern. Med. 2011, 171, 1951–1953.
5. Brooks, G.A. Mammalian fuel utilization during sustained exercise. Biochem. Physiol. B Biochem. Mol. Biol. 1998, 120, 89–107.
6. Monaco, C.M.F.; Hughes, M.C.; Ramos, S.V.; Varah, N.E.; Lamberz, C.; Rahman, F.A.; McGlory, C.; Tarnopolsky, M.A.; Krause, M.P.; Laham, R.; et al. Altered mitochondrial bioenergetics and ultrastructure in the skeletal muscle of young adults with type 1 diabetes. Diabetologia 2018, 61, 1411–1423.
7. Monaco, C.M.F.; Gingrich, M.A.; Hawke, T.J. Considering type 1 diabetes as a form of accelerated muscle aging. Sport Sci. 2019, 47, 98–107.
8. Gallen, I.W.; Hume, C.; Lumb, A. Fuelling the athlete with type 1 diabetes. Diabetes Obes. Metab. 2011, 13, 130–136.
9. Campbell, M.D.; Kime, N.; McKenna, J. Exercise and physical activity in patients with type 1 diabetes. Lancet Diabetes Endocrinol. 2017, 5, 493.
10. Gitsi, E.; Livadas, S.; Angelopoulos, N.; Paparodis, R.D.; Raftopoulou, M.; Argyrakopoulou, G. A Nutritional Approach to Optimizing Pump Therapy in Type 1 Diabetes Mellitus. Nutrients 2023, 15, 4897.
11. Thomas, D.T.; Erdman, K.A.; Burke, L.M. American College of Sports Medicine Joint Position Statement. Nutrition and Athletic Performance. Med. Sci. Sports Exerc. 2016, 48, 543–568.
12. Scott, S.; Kempf, P.; Bally, L.; Stettler, C. Carbohydrate Intake in the Context of Exercise in People with Type 1 Diabetes. Nutrients 2019, 11, 3017.
13. Mattsson, S.; Jendle, J.; Adolfsson, P. Carbohydrate Loading Followed by High Carbohydrate Intake During Prolonged Physical Exercise and Its Impact on Glucose Control in Individuals with Diabetes Type 1-An Exploratory Study. Endocrinol. 2019, 10, 571.
14. Adolfsson, P.; Mattsson, S.; Jendle, J. Evaluation of glucose control when a new strategy of increased carbohydrate supply is implemented during prolonged physical exercise in type 1 diabetes. J. Appl. Physiol. 2015, 115, 2599–2607.
15. Nansel, T.R.; Gellar, L.; McGill, A. Effect of varying glycemic index meals on blood glucose control assessed with continuous glucose monitoring in youth with type 1 diabetes on basal-bolus insulin regimens. Diabetes Care 2008, 31, 695–697.
16. Parillo, M.; Annuzzi, G.; Rivellese, A.A.; Bozzetto, L.; Alessandrini, R.; Riccardi, G.; Capaldo, B. Effects of meals with different glycaemic index on postprandial blood glucose response in patients with Type 1 diabetes treated with continuous subcutaneous insulin infusion. Med. 2011, 28, 227–229.
17. Francescato, M.P.; Geat, M.; Fusi, S.; Stupar, G.; Noacco, C.; Cattin, L. Carbohydrate requirement and insulin concentration during moderate exercise in type 1 diabetic patients. Clin. Exp. 2004, 53, 1126–1130.
18. Francescato, M.P.; Carrato, S. Management of exercise-induced glycemic imbalances in type 1 diabetes. Diab. Rev. 2011, 7, 253–263.
19. Gallen, I.W. Exercise for people with type 1 diabetes. Sport Sci. 2014, 60, 141–153.
20. Jeukendrup, A.E. Carbohydrate and exercise performance: The role of multiple transportable carbohydrates. Opin. Clin. Nutr. Metab. Care. 2010, 13, 452–457.
21. Bracken, R.M.; Page, R.; Gray, B.; Kilduff, L.P.; West, D.J.; Stephens, J.W.; Bain, S.C. Isomaltulose improves glycemia and maintains run performance in type 1 diabetes. Sci. Sports Exerc. 2012, 44, 800–808.
22. Jentjens, R.L.; Jeukendrup, A.E. High rates of exogenous carbohydrate oxidation from a mixture of glucose and fructose ingested during prolonged cycling exercise. J. Nutr. 2005, 93, 485–492.
23. Campbell, M.D.; Walker, M.; Trenell, M.I.; Stevenson, E.J.; Turner, D.; Bracken, R.M.; Shaw, J.A.; West, D.J. A low-glycemic index meal and bedtime snack prevents postprandial hyperglycemia and associated rises in inflammatory markers, providing protection from early but not late nocturnal hypoglycemia following evening exercise in type 1 diabetes. Diabetes Care 2014, 37, 1845–1853.
24. Sherr, J.L.; Tauschmann, M.; Battelino, T.; de Bock, M.; Forlenza, G.; Roman, R.; Hood, K.K.; Maahs, D.M. ISPAD Clinical Practice Consensus Guidelines 2018: Diabetes technologies. Diabetes 2018, 19, 302–325.
25. DiMeglio, L.A.; Acerini, C.L.; Codner, E.; Craig, M.E.; Hofer, S.E.; Pillay, K.; Maahs, D.M. ISPAD Clinical Practice Consensus Guidelines 2018: Glycemic control targets and glucose monitoring for children, adolescents, and young adults with diabetes. Diabetes 2018, 19, 105–114.
26. Elbarbary, N.; Moser, O.; Al Yaarubi, S.; Alsaffar, H.; Al Shaikh, A.; Ajjan, R.A.; Deeb, A. Use of continuous glucose monitoring trend arrows in the younger population with type 1 diabetes. Diabetes Vasc. Dis. Res. 2021, 18, 14791641211062155.
27. Riddell, M.C.; Milliken, J. Preventing exercise-induced hypoglycemia in type 1 diabetes using real-time continuous glucose monitoring and a new carbohydrate intake algorithm: An observational field study. Diabetes Technol. Ther. 2011, 13, 819–825.