zdjęcie: Lance Reis, Unsplash
Sprawność mięśniowa i sprawność poznawcza to kluczowe elementy zdrowia, które wpływają na jakość życia osób starszych. Wraz z postępującym wiekiem, wiele osób doświadcza zarówno zaburzeń funkcji mięśniowych, jak i poznawczych, co może znacząco ograniczyć ich zdolność do samodzielnego funkcjonowania. Jednakże, czy istnieje związek między stanem mięśni a funkcjami mózgu? Demencja, obejmująca szereg zaburzeń neurokognitywnych, stanowi jedno z największych wyzwań zdrowotnych współczesnego społeczeństwa, dotykając miliony ludzi na całym świecie. Choroba Alzheimera, będąca główną przyczyną demencji, stanowi znaczną część tych przypadków. Łagodne zaburzenia poznawcze, będące etapem poprzedzającym demencję, również mają istotny wpływ na jakość życia osób starszych. Z drugiej strony, sarkopenia, czyli związane z wiekiem pogorszenie stanu mięśni szkieletowych, jest coraz bardziej rozpoznawanym problemem zdrowotnym. Obniżenie siły mięśniowej i masy mięśniowej jest charakterystyczne dla tego schorzenia i może prowadzić do wielu powikłań, w tym do utraty niezależności i większego ryzyka upadków. Czy istnieje zatem związek między sarkopenią a zaburzeniami funkcji poznawczych? Badania sugerują, że istnieją dwukierunkowe powiązania między stanem fizycznym a psychicznym. Zarówno sarkopenia, jak i zaburzenia poznawcze, wydają się wzajemnie się nasilać, co może prowadzić do złego stanu zdrowia ogólnego u osób starszych. W niniejszym artykule omówimy dostępne dowody na związek między sarkopenią a funkcjami poznawczymi, analizując wyniki badań naukowych oraz mechanizmy, które mogą leżeć u podstaw tego związku. Ponadto przyjrzymy się czynnikom ryzyka związanym ze stylem życia, które mogą mieć wpływ zarówno na stan mięśni, jak i funkcje mózgu u osób starszych.
Krótko o zaburzeniach poznawczych
Demencja jest schorzeniem obejmującym wiele postępujących i nabytych zaburzeń neurokognitywnych. Jej podstawową cechą jest utrata zdolności intelektualnych na tyle poważna, że zakłóca funkcjonowanie społeczne i zawodowe. Demencja wpływa na wiele dziedzin poznawczych, takich jak funkcje wykonawcze, złożona uwaga, uczenie się i pamięć, język oraz percepcyjne funkcje motoryczne i społeczne. Na całym świecie na demencję cierpi około 50 milionów ludzi, a szacuje się, że do 2030 r. liczba ta osiągnie 82 miliony; szacunkowo 5–8% osób w wieku 60+ cierpi na demencję. Choroba Alzheimera (AD) jest przyczyną demencji, stanowiącą 50–70% przypadków demencji. AD jest postępującą chorobą zwyrodnieniową obejmującą utratę pamięci, myślenia i umiejętności językowych oraz zmiany w zachowaniu. W 2016 r. na całym świecie na chorobę Alzheimera chorowało prawie 44 miliony osób. Jedna na dziewięć osób w wieku 65+ lat cierpi na AD, a częstość jej występowania wzrasta wraz z wiekiem. W 2019 r. na AD chorowało 3% osób w wieku 65–74 lata, 17% osób w wieku 75–84 lata i 32% osób w wieku 85+ lat. Łagodne zaburzenia poznawcze (MCI) to etap poprzedzający demencję – stan pomiędzy normalnym, związanym z wiekiem pogorszeniem funkcji poznawczych a demencją. Upośledzenie funkcji poznawczych, wiąże się ze zwiększoną śmiertelnością i znacznie obniża jakość życia. Częstość występowania zaburzeń poznawczych różni się w zależności od kryteriów i cech demograficznych uczestników; jednakże wzrasta wraz z wiekiem i wydaje się być wyższy u mężczyzn.
Co to sarkopenia?
Sarkopenia to związane z wiekiem pogorszenie stanu mięśni szkieletowych i kluczowy element słabości fizycznej, w tym słabej sprawności fizycznej i siły mięśni. Szacunki dotyczące częstości występowania wahają się od 9,9% do 40,4% ze względu na różnice demograficzne w różnych obszarach geograficznych, a także ze względu na stosowanie różnych kryteriów identyfikacji przypadków. Składniki sarkopenii, takie jak siła mięśni i masa, zmniejszają się wraz z wiekiem. Średni spadek maksymalnej siły mięśni do 40 roku życia wynosi 16,0%, a u osób w wieku 60+ 40,9%. Masa mięśniowa zmniejsza się o około 3–8% na dekadę po 30. roku życia. Sarkopenia i funkcje poznawcze Chociaż w literaturze opisano dwukierunkowe powiązania między pogorszeniem stanu fizycznego i psychicznego, niewiele wiadomo na temat deficytów mięśni szkieletowych jako czynników ryzyka pogorszenia wydajności poznawczej. Chociaż wyniki są niejednoznaczne, pojawiające się dowody wskazują, że sarkopenia wiąże się ze zwiększonym prawdopodobieństwem upośledzenia funkcji poznawczych. Przegląd systematyczny i metaanaliza wykazały, że sarkopenia była powiązana z zaburzeniami funkcji poznawczych. W niedawnym badaniu przekrojowym zbadano związek między sarkopenią a zaburzeniami funkcji poznawczych u 201 starszych koreańskich kobiet. Funkcje poznawcze oceniano za pomocą Mini-Mental State Examination (MMSE). W badaniu tym wykazano, że u kobiet ze stanem przedsarkopenicznym i sarkopenią ryzyko wystąpienia zaburzeń funkcji poznawczych było odpowiednio dwa i pięć razy większe w porównaniu z kobietami bez sarkopenii. Dobrze udokumentowano, że objawy sarkopenii, zwłaszcza siła mięśni i szybkość chodu, są powiązane z funkcjami poznawczymi. Jednakże wpływ masy mięśniowej niezależnie od innych składników sarkopenii pozostaje niejasny. Masa mięśniowa jest powiązana z siłą mięśni, prawdopodobnie w sposób nieliniowy, ale ta ostatnia może być lepszym prognostykiem pogorszenia funkcji poznawczych.
Masa mięśniowa a funkcje poznawcze
W badaniu przekrojowym Nourbashemi i wsp. sprawdzili, czy masa beztłuszczowa jest powiązana z deficytami poznawczymi wśród 7105 kobiet. Masę beztłuszczową mierzono za pomocą absorpcjometrii rentgenowskiej o podwójnej energii (DXA), a ogólne funkcje poznawcze za pomocą krótkiego przenośnego kwestionariusza stanu psychicznego (SPMSQ). Autorzy odkryli, że kobiety z najniższym kwartylem beztłuszczowej masy ciała były 1,43 razy wyższe od kobiet z najwyższym kwartylem beztłuszczowej masy ciała. Autorzy wskazali jednak, że badanie to miało kilka ograniczeń, w szczególności wykorzystanie SPSMQ do badania przesiewowego zaburzeń funkcji poznawczych bez klinicznej oceny demencji, brak oceny potencjalnych czynników zakłócających (np. aktywności fizycznej) i próby tej samej płci Podobnie w niemieckim przekrojowym badaniu związku między funkcjami poznawczymi, składem ciała i odżywianiem, w którym wzięło udział 4095 hospitalizowanych pacjentów (71,3% kobiet), oceniano funkcje poznawcze za pomocą MMSE i masę beztłuszczową za pomocą bioimpedancji. Wyniki wykazały, że utrata masy beztłuszczowej o 5,9% była powiązana ze wzrostem wyniku z 2,1 do 3,0, co wskazywało na pogorszenie funkcji poznawczych. W niektórych badaniach oceniano skład ciała pacjentów z chorobą Alzheimera i demencją. W przekrojowym badaniu dorosłych w USA w wieku powyżej 60 lat, zidentyfikowanych jako osoby z prawidłowym funkcjonowaniem poznawczym ( n = 70) lub z wczesnym stadium AD ( n = 70), mierzono skład ciała za pomocą DXA, a funkcje poznawcze za pomocą standardowej baterii psychometrycznej. Masa beztłuszczowa była niższa u pacjentów z AD, po uwzględnieniu kontroli płci. Dla kontrastu, w innym badaniu przekrojowym z udziałem 1462 kobiet w wieku 75 lat i starszych we Francji, w którym ponownie zmierzono masę beztłuszczową za pomocą DXA, ale funkcje poznawcze oceniano za pomocą SPMSQ lub MMSE, masa beztłuszczowa nie została powiązana z demencją. Te przekrojowe badania wykazują ograniczone dowody na związek między masą mięśniową, zaburzeniami funkcji poznawczych i demencją.
Kreatyna – wspiera syntezę białek mięśniowych i przeciwdziała sarkopenii – KUP TUTAJ
Siła mięśni a funkcje poznawcze
Badania przekrojowe konsekwentnie wykazały związek między siłą mięśni a funkcjami poznawczymi. W badaniu obejmującym 3025 Francuzek w wieku powyżej 75 lat, wybranych ze społeczności, zmierzono ogólne funkcje poznawcze i siłę mięśni za pomocą siły uścisku dłoni Niższy poziom siy był powiązany z zaburzeniami funkcji poznawczych (Podobnie w badaniu dorosłych Japończyków w wieku 85 lat (90 mężczyzn, 117 kobiet), osoby z wyższymi wynikami w testach poznawczych miały wyższe średnie w siłe prawej ręki i lewej oraz większą siłę izometryczną prostowników nogi. Co więcej, chociaż wspomniane powyżej badania sugerują pozytywny związek między siłą mięśni a ogólnymi funkcjami poznawczymi, nie dają one wglądu w to, które domeny funkcji poznawczych są najściślej powiązane z siłą mięśni. Chociaż ogólne funkcje poznawcze oceniano za pomocą globalnych testów poznawczych, takich jak MMSE i jego wersje, testy te mają niewielką zdolność do identyfikowania subtelnych różnic w zdrowych populacjach. Dalsze badania muszą obejmować pomiary ogólnych i specyficznych funkcji poznawczych, aby wyjaśnić związki między siłą mięśni a funkcjami poznawczymi. Badanie przekrojowe z udziałem 1038 koreańskich mężczyzn i kobiet z ciężkimi zaburzeniami funkcji poznawczych w wieku powyżej 65 lat wykazało, że zmniejszenie siły o każde 8 kg wiązało się z 59% wzrostem prawdopodobieństwa wystąpienia demencji Podobnie badanie Religious Orders Study, w którym wzięło udział 877 amerykańskich mężczyzn i kobiet bez demencji, wykazało, że każdy 1 kg deficytu w wyjściowym poziomie siły ucisku zwiększa o 1,5% ryzyko rozwoju AD w ciągu 5,7 lat.
Sprawność fizyczna a funkcje poznawcze
Szybkość chodu powiązano ze stanem zdrowia i długością życia i uważa się, że wskazuje ona na wyższy poziom funkcjonowania poznawczego, ponieważ bierze udział w skomplikowanych funkcjach poznawczych, takich jak uwaga, pamięć, funkcje motoryczne i percepcja. Jednak większość badań postrzega wydajność chodu i funkcje poznawcze jako niezależne konstrukty. Kilka badań przekrojowych sugeruje, że prędkość chodu jest powiązana z funkcjami poznawczymi. W badaniu obejmującym 4000 chińskich mężczyzn i kobiet ze tej społeczności zbadano związek między funkcjami poznawczymi a sprawnością fizyczną, za pomocą testu prędkości marszu na dystansie 6 m i testu stania na krześle. Autorzy ci odkryli, że grupa z zaburzeniami funkcji poznawczych miała słabsze wyniki w testach szybkości chodu w porównaniu z grupą kontrolną bez zaburzeń funkcji poznawczych. Szybkość chodu powiązano z określonymi domenami poznawczymi, takimi jak funkcje wykonawcze, zdolności wzrokowo-przestrzenne i funkcje psychomotoryczne a także słabą wydajnością chodu z upośledzeniem funkcji wykonawczych. Na przykład odnotowano mniejszą prędkość chodu u uczestników ze słabą funkcją wykonawczą w porównaniu z osobami z wysokim jej poziomem. Przegląd systematyczny z 2004 roku obejmował siedem badań porównujących chód u osób z demencją i zdrowych osób starszych i stwierdzono, że w pierwszym przypadku długość kroku i mniejsza prędkość chodu były krótsze. Nowszy przegląd związku między chodem a funkcjami poznawczymi, przeprowadzony w badaniach epidemiologicznych i neuropsychologicznych dotyczących zaburzeń chodu i demencji, ujawnił, że zaburzenia chodu były powiązane z umiarkowaną i ciężką demencją, ale nie z łagodną demencją.
Jakość mięśni, gęstość kości a funkcje poznawcze
Poziom tkanki mięśniowej i może odzwierciedlać ilość białek kurczliwych, wydolność tlenową i inne właściwości fizjologiczne mięśnia. Ponieważ jednak nie ma ustandaryzowanego protokołu ilościowego określania jakości mięśni, w niewielu badaniach analizowano niską jakość mięśni w powiązaniu z funkcjami poznawczymi. W jednym z amerykańskich badań zbadano związek między jakością mięśni (siła izokinetyczna w stosunku do masy mięśni nóg) a funkcjami poznawczymi u dorosłych w wieku 60+ lat i stwierdzono pozytywną zależność u obu płci. Gęstość mineralna kości i masa beztłuszczowa są również ze sobą powiązane. W brytyjskim badaniu oceniającym zaburzenia funkcji poznawczych i kości za pomocą obwodowej ilościowej tomografii komputerowej stwierdzono, że prędkość chodu, ale nie gęstość/struktura kości, była powiązana z zaburzeniami poznawczymi. Podobne włoskie badanie sugeruje, że niska gęstość mineralna kości jest wczesnym markerem pogorszenia funkcji poznawczych u osób starszych.
Rola witaminy D
Witamina D
Krążąca witamina D pomaga w utrzymaniu funkcji mięśni szkieletowych i mózgu. Systematyczny przegląd literatury i metaanaliza 13 randomizowanych, kontrolowanych badań dotyczących wpływu suplementacji witaminy D na siłę mięśni, chód i równowagę u osób starszych wykazała, że poprawia ona siłę i równowagę mięśni. Prawdopodobnie nie ma idealnego poziomu dodatkowej witaminy D, która będzie zależeć od poziomu witaminy D w tle, źródeł dietetycznych i narażenia na promieniowanie ultrafioletowe (UV), ponieważ prawdopodobny jest efekt progowy. Niedobór witaminy D odgrywa również rolę w zaburzeniach funkcji mózgu. Inny systematyczny przegląd literatury i metaanaliza (37 badań) wykazały, że niski poziom witaminy D wiąże się ze słabymi funkcjami poznawczymi i większym ryzykiem rozwoju demencji. Konieczne są dalsze badania, aby ustalić, czy niski poziom witaminy D wpływa jednocześnie na sarkopenię i pogorszenie funkcji poznawczych.
Zapalenie i stres oksydacyjny
Zwiększenie tłuszczu w mięśniach szkieletowych następuje wraz z wiekiem i jest cechą charakterystyczną otyłości sarkopenicznej, w której sarkopenia występuje w obliczu nadmiernego gromadzenia się tkanki tłuszczowej. Ponieważ otyłość jest stanem, a stan zapalny ma szkodliwy wpływ zarówno na mięśnie, jak i mózg, prawdopodobne jest, że zapalenie, a nawet sama otyłość, może odgrywać rolę w powiązaniu niskiej gęstości mięśni ze słabą funkcja poznawcza. Chroniczne zapalenie o niewielkim nasileniu zwane starzeniem zapalnym, jest głównym czynnikiem ryzyka chorób psychicznych i fizycznych. Starzenie się spowodowane zapaleniem przyczynia się do zmian właściwości mięśni szkieletowych i sarkopenii oraz pośredniczy w chorobie Alzheimera i deficytach poznawczych u osób starszych. Biomarkery stanu zapalnego, takie jak interleukina 6 (IL-6) i TNF-α, powiązano z atrofią mięśni zarówno w badaniach na ludziach, jak i na zwierzętach oraz związanym z wiekiem pogorszeniem funkcji poznawczych u ludzi.
Witamina D, ćwiczenia i stany zapalne
Witamina D hamuje stan zapalny poprzez regulację produkcji cytokin zapalnych i hamowanie proliferacji komórek prozapalnych, co może być korzystne dla zdrowia mięśni szkieletowych i zdrowia mózgu. Ćwiczenia poprzez skurcze mięśni indukują miokiny (substancje aktywnie chemiczne w mięśniach). Powszechnie wiadomo, że przewlekłe ćwiczenia łagodzą ogólnoustrojowy stan zapalny i stanowią skuteczną strategię leczenia insulinooporności.. Zatem dieta, związana z promieniowaniem UV lub suplementacja witaminą D w połączeniu z ćwiczeniami może wpływać zarówno na zdrowie mózgu, jak i mięśni szkieletowych. Na przykład badanie przeprowadzone w USA sugeruje, że suplementacja witaminy D w połączeniu z intensywnymi ćwiczeniami może przyspieszyć regenerację siły mięśni u dorosłych, którzy doświadczyli uszkodzenia mięśni.
Witamina D3 od testosterone.pl w wygodnych kapsułkach – KUP TUTAJ
Czynniki ryzyka związane ze stylem życia
Czynniki stylu życia prawdopodobnie pośredniczą w związku między sarkopenią a zaburzeniami funkcji poznawczych. Brak aktywności fizycznej, zła dieta i palenie to przykłady złych zachowań zdrowotnych wspólnych dla obu zaburzeń.
Brak aktywności fizycznej
W systematycznym przeglądzie 47 badań kohortowych z 2014 r. podkreślono, że aktywność fizyczna wiąże się z różnymi efektami poznawczymi. Ponad 87% badań i 100% badań przekrojowych wykazało związek między brakiem aktywności fizycznej a zaburzeniami funkcji poznawczych, w tym chorobą Alzheimera. Trening oporowy jest uznanym sposobem poprawy masy i funkcji mięśni szkieletowych. Kurczące się mięśnie szkieletowe wytwarzają cytokiny. które wpływają na metabolizm lipidów i glukozy.
Nieodpowiednia dieta
Odpowiednie odżywianie jest niezbędne do utrzymania mięśni szkieletowych, a sarkopenia wiąże się z niewystarczającą podażą kalorii i białka. Badania prospektywne opisują ochronny wpływ białka w diecie na sarkopenię i pozytywne powiązania między spożyciem białka a masą mięśniową. Co więcej, u starszych osób spożywających duże ilości białka utrata masy mięśniowej jest znacznie mniejsza. Dobrze udokumentowano, że zła dieta sprzyja pogorszeniu funkcji poznawczych, w tym AD. Spożywanie ryb (źródło długołańcuchowych kwasów tłuszczowych omega-3) spowalnia pogorszenie funkcji poznawczych u osób starszych bez choroby Alzheimera, ale badanie to nie sugeruje, że mogą one leczyć demencję. W amerykańskim badaniu podłużnym zbadano związek między niewłaściwą dietą a pogorszeniem funkcji poznawczych u uczestników w średnim wieku 48 lat. Jakość diety oceniano za pomocą kwestionariusza samodzielnie wypełnianego, a funkcje poznawcze za pomocą zestawu testów neurokognitywnych. Gorsza dieta wiązała się ze zmniejszoną uwagą i elastycznością poznawczą, zdolnościami wzrokowo-przestrzennymi i szybkością percepcji.
Palenie
W kontekście palenia tytoniu, warto zauważyć, że dym tytoniowy zawiera nie tylko nikotynę, ale także szereg innych substancji chemicznych, które mogą negatywnie wpływać na zdrowie mięśni i mózgu. Szczególnie istotne są wolne rodniki, które powstają podczas spalania tytoniu. Te reaktywne cząsteczki mogą prowadzić do procesu peroksydacji lipidów, co skutkuje uszkodzeniem błon komórkowych i zmniejszeniem funkcji mięśniowych. Ponadto, uszkodzenia tkanek wywołane przez dym tytoniowy mogą prowadzić do zwiększonego stresu oksydacyjnego, co może mieć wpływ na proces starzenia się zarówno mięśni, jak i mózgu.
Spożycie alkoholu
Co do spożycia alkoholu, jego wpływ na zdrowie mięśni szkieletowych i funkcje poznawcze jest również złożony. Spożywanie alkoholu może prowadzić do zmian w składzie ciała, w tym do utraty masy mięśniowej, ze względu na hamowanie syntezy białek w mięśniach. Ponadto, nadmierne spożycie alkoholu może prowadzić do zaburzeń w procesie autofagii, który odgrywa istotną rolę w utrzymaniu zdrowia i funkcji komórek mięśniowych. Jednakże, istnieją także badania sugerujące, że umiarkowane spożycie alkoholu, zwłaszcza w postaci czerwonego wina, może mieć korzystny wpływ na zdrowie serca i mózgu poprzez działanie antyoksydacyjne i przeciwzapalne.
Dodatkowo, warto zauważyć, że ekspozycja na alkohol w okresie prenatalnym może mieć negatywne konsekwencje dla rozwoju poznawczego dziecka. Badania sugerują, że dzieci narażone na alkohol w życiu płodowym mogą być bardziej podatne na różnego rodzaju zaburzenia funkcji poznawczych, w tym problemy z uczeniem się, pamięcią i koncentracją uwagi. To podkreśla znaczenie unikania spożycia alkoholu w czasie ciąży dla zdrowia przyszłych pokoleń.
Podsumowanie
Podsumowując, istnieje złożony związek między sprawnością mięśni a funkcjami poznawczymi, który obejmuje wiele czynników, takich jak sarkopenia, masa mięśniowa, siła mięśni, jakość mięśni, prędkość chodu oraz wpływ czynników środowiskowych i stylu życia. Sarkopenia, czyli związane z wiekiem pogorszenie stanu mięśni szkieletowych, może być powiązana ze zwiększonym ryzykiem zaburzeń funkcji poznawczych, w tym demencji. Siła mięśni oraz prędkość chodu są również istotne dla funkcji poznawczych, przy czym mniejsza siła mięśni czy wolniejszy chód mogą korelować z pogorszeniem zdolności poznawczych. Dodatkowo, jakość mięśni, gęstość kości oraz poziom witaminy D mogą wpływać na zdrowie zarówno mięśni, jak i mózgu, mając potencjał do poprawy funkcji poznawczych i opóźnienia progresji sarkopenii. Czynniki środowiskowe, takie jak aktywność fizyczna, odpowiednia dieta, unikanie palenia i nadmierne spożycie alkoholu, także odgrywają istotną rolę w utrzymaniu sprawności mięśniowej i funkcji poznawczych oraz mogą zmniejszyć ryzyko wystąpienia demencji. Dalsze badania są potrzebne, aby lepiej zrozumieć ten złożony związek i opracować skuteczne strategie prewencji i leczenia zarówno sarkopenii, jak i zaburzeń funkcji poznawczych.
Literatura
- Menant, J.; Weber, F.; Lo, J.; Sturnieks, D.L.; Close, J.C.; Sachdev, P.S.; Brodaty, H.; Lord, S.R. Strength measures are better than muscle mass measures in predicting health-related outcomes in older people: Time to abandon the term sarcopenia? Osteoporos. Int. 2017, 28, 59–70.
- Tolea, M.I.; Galvin, J.E. Sarcopenia and impairment in cognitive and physical performance. Clin. Interv. Aging2015, 10, 663–671.
- Sui, S.X.; Holloway-Kew, K.L.; Hyde, N.K.; Williams, L.J.; Leach, S.; Pasco, J.A. Muscle strength and function rather than muscle mass are better indicators for poor cognitive performance in older men. Sci. Rep. 2020, 10, 1–9.
- Andrieu, S.; Gillette-Guyonnet, S.; Reynish, E.; Grandjean, H.; Vellas, B. Is There a Relationship Between Fat-Free Soft Tissue Mass and Low Cognitive Function? Results from a Study of 7105 Women. J. Am. Geriatr. Soc. 2002, 50, 1796–1801
- Wirth, R.; Smoliner, C.; Sieber, C.C.; Volkert, D. Cognitive function is associated with body composition and nutritional risk cognitive function is associated with body composition and nutritional risk of geriatric patients. J. Nutr. Health Aging 2011, 15, 706–710.
- Kilgour, A.H.; Ferguson, K.J.; Gray, C.D.; Deary, I.J.; Wardlaw, J.M.; MacLullich, A.M.; Starr, J.M. Neck muscle cross-sectional area, brain volume and cognition in healthy older men: A cohort study. BMC Geriatr. 2013, 13, 20.
- Kilgour, A.H.M.; Subedi, D.; Gray, C.; Deary, I.J.; Lawrie, S.M.; Wardlaw, J.M.; Starr, J.M. Design and Validation of a Novel Method to Measure Cross-Sectional Area of Neck Muscles Included during Routine MR Brain Volume Imaging. PLoS ONE 2012, 7, e34444.
- Moon, J.H.; Kim, K.M.; Choi, S.H.; Lim, S.; Park, K.S.; Jang, H.C. Sarcopenia as a predictor of future cognitive impairment in older adults. J. Nutr. Health Aging 2015, 20, 496–502.
- Auyeung, T.W.; Lee, J.S.W.; Kwok, T.; Woo, J. Physical frailty predicts future cognitive decline—A four-year prospective study in 2737 cognitively normal older adults. J. Nutr. Health Aging 2011, 15, 690–694.
- Sui, S.X.; Williams, L.J.; Holloway-Kew, K.L.; Hyde, N.K.; Pasco, J.A. Skeletal Muscle Health and Cognitive Function: A Narrative Review. Int. J. Mol. Sci. 2021, 22, 255
- Lauque, S.; Gillette, S.; Vellas BPlaze, J.M.; Andrieu, S.; Cantet, C. Improvement of weight and fat-free mass with oral nutritional supplementation in patients with Alzheimer’s disease at risk of malnutrition: A prospective randomized study. J. Am. Geriatr. Soc. 2004, 52, 1702–1707.
