Zapalenie rozcięgna podeszwowego, inaczej powięzi podeszwy to choroba, która jest częstą przyczyną bólu pięt uosób dorosłych dorosłych. Dotyka ponad 1 milion osób rocznie, a dwie trzecie pacjentów z zapaleniem powięzi podeszwy zwraca się o pomoc do lekarza rodzinnego dopiero wtedy, gdy ból jest nie do wytrzymania. Zapalenie rozcięgna dotyka osoby, które prowadzą siedzący tryb życia jak i również osoby wysportowane. Otyłość, nadmierna pronacja stóp, nadmierne bieganie i długotrwałe stanie są czynnikami ryzyka rozwoju zapalenia powięzi podeszwy.
Diagnoza opiera się przede wszystkim na historii pacjenta, jego urazów, przebytego leczenia i badaniu fizykalnym. Pacjenci często zgłaszają ból pięty przy pierwszych krokach z rana lub po długim siedzeniu oraz ostry ból przy palpacji środkowej części stopy oraz części piętowej. Dyskomfort w bliższej części stopy i jej powięzi może być wywołany biernym zgięciem grzbietowym kostki lub pierwszego palca. Do wstępnej diagnozy zapalenia powięzi podeszwy rzadko potrzebne jest obrazowanie diagnostyczne. Użycie ultrasonografii i rezonansu magnetycznego jest zarezerwowane dla opornych przypadków lub w celu wykluczenia innych patologii pięt, które są trudniejsze do leczenia. Stwierdzenie grubszej struktury powięzi podeszwowej i nieprawidłowej tkanki sygnalizuje rozpoznanie zapalenia powięzi podeszwy. Leczenie zachowawcze pomaga ulżyć w bólu powodującym kalectwo.
Początkowo przez kilka tygodni można wypróbować indywidualnych zabiegów polegających na:
- odpoczynku,
- modyfikacji aktywności fizycznej (należy przede wszystkim przeanalizować plan treningowy, czy przypadkiem nie był przeładowany i czy nie zabrakło w nim elementów takich jak rozgrzewka i rozciąganie),
- masażu lodem,
- przyjmowaniem doustnych środkach przeciwbólowych,
- zastosowanie technik autostrechingu.
Jeśli ból pięty utrzymuje się, należy rozważyć leczenie zalecane przez lekarza, takie jak fizjoterapia, ortezy stóp i zastrzyki z kortykosteroidów. Te działania pomogą, by zniwelować ból u większości pacjentów.
Zalecenie kliniczne
- Ultrasonografia i rezonans magnetyczny mogą być przydatne w diagnozowaniu zapalenia rozcięgna podeszwowego, pokazując zwiększoną grubość powięzi podeszwowej i nieprawidłowy sygnał tkankowy.
- Niesteroidowe leki przeciwzapalne mogą zapewnić krótkotrwałą poprawę bólu spowodowanego zapaleniem powięzi podeszwy, jeśli są stosowane z innymi terapiami zachowawczymi.
- Zastrzyki z kortykosteroidów mogą przynieść ulgę w ostrym i przewlekłym zapaleniu powięzi podeszwy.
- Pozaustrojowa terapia falą uderzeniową jest realną opcją leczenia przewlekłego opornego zapalenia rozcięgna podeszwowego.
Testosterone.pl Creatine For Her to doskonale przyswajalny suplement diety, stworzony na bazie najwyższej jakości monohydratu kreatyny z dodatkiem
koenzymu Q10 oraz biotyny o przepysznym landrynkowym smaku.
Czynniki ryzyka zapalenia powięzi podeszwy
Najczęstsze czynniki prowokujące do zapalenia rozcięgna podeszwowego to:
- Nadmierna pronacja stopy (pes planus)
- Nadmierne bieganie
- Wysoki łuk (pes cavus)
- Rozbieżność długości podudzi
- Otyłość
- Długotrwałe zajęcia w pozycji stojącej / chodzącej
- Siedzący tryb życia
- Naprężenie ścięgna Achillesa i wewnętrznych mięśni stopy
Podczas badania przedmiotowego pacjenci mogą chodzić z chorą stopą w pozycji końskiej stopy, aby uniknąć wywierania nacisku na bolesną piętę. Palpacja środkowej części stopy i okolicy piętowej wywołują ostry, kłujący ból, a pacjent nabiera obaw przed każdym kolejnym krokiem. Bierne zgięcie grzbietowe kostki i pierwszego palca może powodować dyskomfort w bliższej części stopy. Można to również ocenić na podstawie napięcia ścięgna Achillesa. Należy szukać innych przyczyn bólu pięt, jeśli wywiad i wyniki badania fizykalnego są nietypowe dla zapalenia powięzi podeszwy.
Obrazowanie
Badanie obrazowe może pomóc w rozpoznaniu zapalenia rozcięgna podeszwowego. Chociaż początkowo nie jest to potrzebne, obrazowanie można wykorzystać do potwierdzenia opornego zapalenia powięzi podeszwy lub wykluczenia innych patologii pięty.
Zwykłe zdjęcie rentgenowskie może wykryć zmiany kostne stopy. Ostroga podskórna w badaniu radiologicznym stopy, nie potwierdza rozpoznania zapalenia rozcięgna stopy. Wcześniejsze badania pokazują, że ostrogi podskórne występują również u pacjentów bez zapalenia tego schorzenia.
Zapalenie rozcięgna podeszwowego może ustąpić samoistnie, zwykle w ciągu jednego roku, niezależnie od leczenia. Wielu pacjentów będzie zwracać się o pomoc do fizjoterapeuty lub lekarza, ponieważ ból pięt utrudnia wykonywanie codziennych czynności. Chociaż istnieje kilka środków na zapalenie powięzi podeszwy, nie ma przekonujących dowodów na poparcie tych różnych metod leczenia. Leczenie zachowawcze zwykle rozpoczyna się od terapii domowych, a jeśli te nie przynoszą skutku, wtedy w grę wchodzi wizyta lekarska. Jeśli objawy pacjenta utrzymują się przez sześć miesięcy lub dłużej, czasami wymagane są dalsze zabiegi inwazyjne.
Rozciąganie i terapia
W leczeniu opornego zapalenia rozcięgna podeszwowego stosuje się wiele metod fizjoterapii. Większość terapii stosuje się w ramach terapii łączonych, w związku z tym nie ma dowodów na to, która metoda jest najlepsza. Wykazano, że postępujące techniki rozciągania powięzi podeszwowej i wewnętrznych mięśni stopy zmniejszają ból związany z zapaleniem rozcięgna podeszwowego. Pacjent na wizycie u fizjoterapeuty powinien się nauczyć, jak wykonywać ćwiczenia rozciągające stopy i kostki, by móc samodzielnie ćwiczyć w domu i budować progres.
Ekscentryczne rozciąganie, definiowane jako ćwiczenia wykonywane pod obciążeniem, podczas gdy mięśnie są powoli wydłużane, mają udokumentowane potwierdzenie, że poprawiają stan różnych tendinopatii, ale nie zostały jeszcze odpowiednio zbadane w zapaleniu rozcięgna podeszwowego. Fizjoterapeuta może wykonać dodatkowe, zalecane przez ortopedę, zabiegi fizjoterapeutyczne, w tym głęboki masaż mięśniowo-powięziowy i jonoforezę. Uważa się, że głęboki masaż mięśniowo-powięziowy powięzi podeszwowej, wykonywany ręcznie lub przy użyciu instrumentów, sprzyja gojeniu poprzez zwiększenie przepływu krwi do uszkodzonej powięzi. Większość dowodów na głęboki masaż mięśniowo-powięziowy ma charakter anegdotyczny. Jonoforeza wykorzystuje impulsy elektryczne, aby spowodować wchłanianie miejscowego leku do tkanki miękkiej pod skórą. W badaniu z udziałem 31 pacjentów, jontoforeza kwasem octowym lub deksametazon miała pewną skuteczność w leczeniu zapalenie powięzi podeszwy, lecz potrzebne są dalsze badania, aby uzasadnić wyniki, a na pewno potrzebne jest połączenie fizykoterapii, która jest tylko małym elementem rehabilitacji z terapią manualną i najważniejszym aspektem, czyli czynnym zaangażowaniem pacjenta w ćwiczenia.
MSM – wsparcie kondycji aparatu ruchu
Ćwiczenia
Najważniejszym aspektem w całej rehabilitacji zapalenia rozcięgna podeszwowego są ćwiczenia. Mimo, że pacjenci nie lubią o nich słuchać, a tym bardziej ich wykonywać, są one niezastąpionym elementem, by przywrócić sprawność naszym stopom w 100%. Dosłownie 20 min dziennie wystarczy by w ciągu max 3 miesięcy wrócić do formy. Co nie oznacza, że możemy wrócić do starych nawyków. Niestety, istnieje takie zjawisko jak pamięć mięśniowa, która działa korzystnie dla nas (np. po okresie roztrenowania łatwiej jest nam wrócić do formy), ale również pamięć tkankowa dotyczy przebytych urazów.
Do wykonania najprostszego ćwiczenia, potrzebny jest podest i chęci. Stajemy na skraju podestu, schodka czy nawet grubej książki, a pod palce kładziemy plaska małą poduszkę lub zwinięty ręcznik. Ćwiczenie polega na wspięciach palców obunóż, unosimy nogę zdrową i opuszczamy się na jednej, urazowej nodze, poza linię książki, stepu, schodka. Grubość ręcznika dobieramy indywidualnie tak, aby w czasie wspięcia doszło do maksymalnego zgięcia grzbietowego palców. Podczas końcowej fazy ruchów spięcie na palcach powinno być naszym maksymalnym zakresem. Dzięki temu elementowi w czasie ćwiczenia wykorzystujemy tzw. mechanizm windlass. Jest to naturalnie występujące zjawisko polegające na „napięciu” rozcięgna w czasie fazy kontaktu stopy z podłożem. Dzięki temu łuk stopy podnosi się, kości zbliżają do siebie, a stopa staje się bardziej sztywna i stabilna, co pozwala na lepsze przetoczenie. Dane ćwiczenie należy wykonywać co najmniej 3 miesiące, dokładając liczbę serii i powtórzeń. Szacuje się, że prawidłowy hemogram musi wyglądać następująco:
0-2 tygodni – 12 powtórzeń w 3 seriach.
2-4 tydzień – 10 powtórzeń w 4 seriach z dodatkowym obciążeniem.
4-6 tydzień – 8 powtórzeń w 5 seriach ze zwiększeniem obciążenia.
6-12 tydzień – 8 powtórzeń w 5 seriach, możemy dodawać coraz większe obciążenie
Bibliografia:
- Riddle DL, Schappert SM. Volume of ambulatory care visits and patterns of care for patients diagnosed with plantar fasciitis: a national study of medical doctors. Foot Ankle Int. 2004;25(5):303–310.
- Thomas JL, Christensen JC, Kravitz SR, et al.; American College of Foot and Ankle Surgeons Heel Pain Committee. The diagnosis and treatment of heel pain: a clinical practice guideline-revision 2010. J Foot Ankle Surg. 2010;49(3 suppl):S1–S19.
- Karabay N, Toros T, Hurel C. Ultrasonographic evaluation in plantar fasciitis. J Foot Ankle Surg. 2007;46(6):442–446.
