Niewiele osób zdaje sobie sprawę, iż spożywane produkty mogą wchodzić w interakcje z lekami. Niektóre związki chemiczne, zawarte w pożywieniu mogą wpływać na wchłanianie substancji leczniczych.
Mechanizm interakcji składników grejpfruta z lekami
Powstanie interakcji składników pokarmowych z lekami, zależy przede wszystkim od tego, czy są one metabolizowane przy udziale tych samych enzymów cytochromu P-450. Dotychczas wpływ soku grejpfrutowego na metabolizm leków został najmocniej udokumentowany. Zmniejsza on aktywność enzymów CYP3A4. Po jego spożyciu dochodzi do zwiększenia stężenia substancji podawanej doustnie w surowicy krwi.
Wykazano, że za wzrost stężenia leków we krwi odpowiedzialne są zawarte w soku grejpfrutowym flawonoidy (naringenina, kwercetyna) i furanokumaryny (6,7 dihydroksybergamottyna, bergapten) oraz prawdopodobnie inne, które są metabolizowane przez odpowiednią rodzinę enzymów cytochromu P-450. Najsilniejsze działanie hamujące aktywność CYP3A4 wykazuje 6’,7’-dwuhydroksybergamottyna.
Na jakie leki należy zwracać szczególną uwagę?
Interakcja może dotyczyć wielu leków, stosowanych często w praktyce lekarskiej. W ich skład wchodzą blokery kanału wapniowego, które stosowane są w leczeniu nadciśnienia tętniczego i choroby niedokrwiennej serca. Zażycie tych leków wraz z sokiem grejpfrutowym może skutkować nagłym obniżeniem ciśnienia, przyspieszeniem akcji serca i bólami głowy. Ponadto niepożądane działanie można zaobserwować w połączeniu soku i wiele leków przeciwwirusowych stosowanych w leczeniu zakażenia HIV i pełnoobjawowego AIDS. Składniki soku również spowalniają metabolizm kilku leków przeciwhistaminowych (przeciwalergicznych). Interakcja może doprowadzić do wzrostu stężenia leku nawet o 300-700 procent i zaburzenia rytmu serca. Ponadto sok grejpfrutowy powoduje wielokrotny wzrost stężenia we krwi statyn (leków obniżających poziom cholesterolu we krwi). Skutkiem interakcji ze statynami może być m.in. miopatia, biegunka, świąd skóry czy zaburzenia widzenia. Należy również zwrócić uwagę na przyjmowane preparaty, które zawierają wyciąg z grejpfruta, często stosowany w preparatach wspomagających odchudzanie.
Omega-3, D3 i K2MK7 w jednej kapsułce
Jak uniknąć interakcji pomiędzy składnikami grejpfruta a lekami?
W celu uniknięcia interakcji leku z sokiem grejpfrutowym nie należy pić soku lub spożywać owocu grejpfruta przez co najmniej 4 godziny przed i 4 godziny po przyjęciu leku. W momencie gdy soki spożywane są regularnie, to wpływ składników grejpfruta na metabolizm leku może utrzymywać się nawet dłużej. Stąd w przypadku przyjmowania leków, mogących wchodzić w interakcje ze składnikami grejpfruta nie zaleca się spożywać tych owoców i pić z nich soków w trakcie kuracji.
Działanie soku grejpfrutowego zależy od indywidualnych form cytochromu, a także od gatunku i rodzaju grejpfruta (wyróżniamy białe i różowe), kraju pochodzenia, a także sposobu pozyskiwania soku. Sok zawiera więcej furanokumaryn niż świeży owoc. Wiadomo również, iż więcej furanokumaryn zawiera sok z białych grejpfrutów w porównaniu do soku z różowych.
Silny antyoksydant roślinnego pochodzenia – resveratrol
Podsumowanie
Grejpfrut, a także inne cytrusy mogą stanowić element zdrowej i zróżnicowanej diety. Jednakże należy zachować szczególną ostrożność przy przyjmowaniu na stałe różnego rodzaju leków. Najbezpieczniejsze jest popijanie leków wodą. Temat interakcji między żywnością a lekami jest wciąż nie do końca poznany. Dotyczy to szerokiej gamy innych produktów jak kawa, herbata, czy alkohol. Należy stosować się do zaleceń lekarskich, a także czytać informacje z ulotek dołączonych do lekarstw, aby uniknąć działań niepożądanych.
Bibliografia:
- Jarosz, Wolnicka (2010): Leki a żywność. W: M. Jarosz (red.), Praktyczny Podręcznik Dietetyki (s. 527-533). Warszawa: Wyd. IŻŻ.
- Fujita K. Food-drug interactions via human cytochrome P450 3A (CYP3A). Drug Metabol Drug Interact. Review; 2004. 20(4):195-217.
- Gurley BJ. Pharmacokinetic herb-drug interactions (part 1): origins, mechanisms, and the impact of botanical dietary supplements. Planta Med.; 2012. Sep. 78(13):1478-89.
- Maka DA, Murphy LK. Drug-nutrient interactions: a review. AACN Clin Issues. Review; 2000. Nov. 11(4):580-9
- Boullata JI, Hudson LM. Drug-nutrient interactions: a broad view with implications for practice. J Acad Nutr Diet.; 2012. Apr. 112(4):506-17.
- Olędzka (2016): Interakcje leków z żywnością. W: R. Jachowicz (red.) Farmacja Praktyczna (wyd.2, s. 552-555). Wrocław: wyd. PZWL.
- Nekvindová J, Anzenbacher P. Interactions of food and dietary supplements with drug metabolising cytochrome P450 enzymes. Ceska Slov Farm. Review; 2007. Jul. 56(4):165-73.
- Gurley BJ, Fifer EK, Gardner Z. Pharmacokinetic herb-drug interactions (part 2): drug interactions involving popular botanical dietary supplements and their clinical relevance. Planta Med.; 2012. Sep. 78(13):1490-514.
- Bailey DG, Dresser GK. Interactions between grapefruit juice and cardiovascular drugs. Am J Cardiovasc Drugs; 2004. 4(5):281-97.
- Schmidt LE, Dalhoff K. Food-drug interactions. Drugs; 2002. 62(10):1481-502.
