Wśród natury nieustannie poszukiwane są związki wykazujące pozytywny wpływ na zdrowie człowieka. Do tej pory odkryto już wiele cennych właściwości rożnych owoców i warzyw, które bez wątpienia warto wprowadzić do codziennej diety. Jednym z przykładów szczególnie zasługujących na uwagę jest aronia czarnoowocowa (Aronia melanocarpa), która należy do roślin z rodziny Różowatych (Rosaceae). Swoje korzenia ma ona we wschodniej części Ameryki Północnej, gdzie występuje w stanie dzikim. Rośnie w formie krzewu, który osiąga maksymalnie do 3 m wysokości, na którym znajdują się owoce – w kolorze ciemnego granatu, prawie czarne, mięsiste i niezwykle aromatyczne, w smaku natomiast dość cierpkie. Owoce aronii charakteryzują się niewiarygodnie wysokim potencjałem leczniczym, co zawdzięczają ogromnej zawartości związków biologicznie czynnych zaliczanych do grupy polifenoli, są to m.in. : flawonoidy, antocyjany i fenolokwasy.
Skład
Jak wspomniano wyżej owoce aronii zawierają całą gamę cennych dla zdrowia substancji. Najważniejszymi są związki z grupy polifenoli, o których ostatnio tak dużo się mówi, jednakże nie bez powodu, gdyż mają one bardzo duże właściwości antyoksydacyjne. Według wielu badań to właśnie aronia stanowi ich najlepsze źródło. Wśród polifenoli występujących w owocach aronii wyróżniamy :
- Procyjanidyny – stanowią one główną grupę związków polifenolowych obecnych w aronii, warunkują właściwości organoleptyczne owoców, takie jak mocno cierpki smak,
- Antocyjany – grupa stanowiąca ok. 25% polifenoli, w owocach aronii znajdują się przede wszystkim glikozydy cyjanidyny (3-O-galaktozyd, 3-O-arabinozyd, 3-O-glukozyd oraz 3-O-ksylozyd, który jest charakterystyczny dla owoców aronii),
- Fenolokwasy – kwas chlorogenowy, kawowy, felurowy, neochlorogenowy,
- Wśród innych substancji znajdujących się w aronii są m.in. witaminy (C,E, B2, B6), pierwiastki śladowe, takie jak: Mo, Mn, Cu, B, I, Co, garbniki oraz karotenoidy.
Kompleks witamin z grupy B o wysokich dawkach i odpowiednich formach
Antyoksydacyjna bomba
Właściwości przeciwutleniające to niewątpliwie jedne z najważniejszych prozdrowotnych funkcji aronii. Wyjątkowość tę zawdzięcza ona obecności w niej dużej ilości antyoksydantów: polifenoli, witaminy C, witaminy E oraz karotenoidów. Ilość polifenoli na 100 g owców tej rośliny wynosi aż od 1800 do 2100 mg. Związki te wykazują działanie protekcyjne w stosunku do komórki przed uszkodzeniami wywoływanymi przez wolne rodniki. Ich zdolności przeciwutleniające uwarunkowane są przede wszystkim wiązaniem wolnych rodników, hamowaniem oksydaz, oddawaniem elektronów lub atomów wodoru oraz chelatowaniem jonów metali, które znajdują się w enzymach odpowiedzialnych za inicjowanie reakcji utleniania. Ponadto udowodniono, że równoległe zażywanie antocyjanów z witaminą C lub witaminą E intensyfikuje aktywność przeciwutleniającą.
Prozdrowotne katechiny z zielonej herbaty – EGCG
Właściwości lecznicze aronii
Aronia jest owocem, który posiada bardzo szerokie spektrum działań prozdrowotnych, dlatego jest tak bardzo ceniona przez wielu specjalistów do spraw żywienia, którzy bardzo często zachęcają do częstego jej spożywania. Wysoki potencjał leczniczy zawdzięcza ona głównie związkom biologicznie czynnym w niej występującym, a mianowicie polifenolom.
Działanie kardioprotekcyjne
Miażdżyca jest główną chorobą naczyniową, która prowadzi do zwężenia światła tętnic za sprawą powstałej blaszki miażdżycowej. Wśród czynników ryzyka tego schorzenia wyróżnia się przyczyny niezależne: płeć męska, wiek oraz różne czynniki genetyczne oraz czynniki, które są związane ze stylem życia i poddają się kontroli: palenie tytoniu, cukrzyca, nieprawidłowy lipidogram, otyłość, nadmiar w diecie nasyconych kwasów tłuszczowych i tłuszczów trans, nadciśnienie tętnicze, stres, niedobór estrogenów i wiele innych. Dowody naukowe jasno wskazują na to, że spożywanie odpowiednio dużej ilości produktów bogatych w antyoksydanty przyczynia nie do spowolnienia rozwoju choroby miażdżycowej, a co za tym idzie zmniejsza ryzyko wystąpienia groźnych związanych z nią powikłań, takich jak choroba wieńcowa czy udar mózgu. Wykazano, że antocyjany chronią LDL przed działaniem reaktywnych form tlenu, co więcej tłumią one odpowiedź komórek układu odpornościowego na oxy-LDL, wychwytywanie ich przez makrofagi, a co za tym idzie powstawanie komórek piankowatych będących częścią blaszek miażdżycowych. Przeprowadzono badanie, w którym grupa mężczyzn przez okres 6 tygodni codziennie spożywała szklankę soku z aronii. Uzyskane wyniki były następujące: poziom cholesterolu całkowitego, frakcji LDL cholesterolu oraz triacylogliceroli uległ zmniejszeniu, natomiast ilość frakcji HDL cholesterolu zwiększyła się. Oprócz działania przeciwmiażdżycowego aronia ma również właściwości hipotensyjne, co wiążę się z obecnością w niej związków polifenolowych. które poprzez obniżenie poziomu angiotensyny II przyczyniają się do zmniejszenia wartości ciśnienia krwi.
Działanie przeciwzapalne
Właściwości przeciwzapalne owców aronii polegają przede wszystkim na wpływie antocyjanin w niej zawartych na zmniejszenie aktywności enzymu uczestniczącego w procesie zapalnym – cyklooksygenazy 2 (Cox-2). Antocyjany powodują również zmniejszenie działania TNF-alfa, czyli tkankowego czynnika nowotworowego.
Działanie przeciwnowotworowe
Choroby nowotworowe są obecnie coraz bardziej powszechne. Walka z nimi jest niezwykle trudna, a leczenia często powoduje ciężkie skutki uboczne dla całego organizmu. Najlepszym co można zrobić to chronić się przed ich rozwojem, czyli podjąć szereg działań profilaktycznych, które mogą znacząco zmniejszyć ryzyko wystąpienia w przyszłości chorób nowotworowych. Umieszczenie aronii w grupie produktów mogących wpływać na kancerogenezę ma oczywiście związek ze związkami polifenolowymi, które jak się okazało mogą wpływać na proces rozwoju nowotworów w jego początkowych etapach. Zbadano m.in. wpływ spożywania aronii na rozwój raka jelita grubego. Wykazano, że zarówno owoce aronii, jak i ekstrakty z nich działają antyproliferacyjnie na ten nowotwór. W dodatku dowiedziono, iż esencja z owców aronii działa jako inhibitor w stosunku do komórek HT-29 ludzkiego raka jelita grubego oraz wzmaga ich apoptozę.
Ekstrakt z imbiru – wsparcie antynowotworowe
Zmniejszenie ryzyka cukrzycy
Cukrzyca to choroba objawiająca się nieprawidłowym poziomem glukozy we krwi, którego przyczyną jest zwykle zaburzenia wydzielania insuliny przez komórki beta wysp Langerhansa trzustki lub brakiem wrażliwości komórek na insulinę. Przeprowadzono badania, w których wykazano pozytywny wpływ spożywania aronii w kontekście rozwoju cukrzycy. W jednym z badań przez okres 3 miesięcy podawano pacjentom cierpiącym na insulinoniezależną cukrzycę. Po zakończeniu procesu u uczestników stwierdzono obniżony poziom glukozy na czczo. Ponadto dowiedziono, że zawarte w aronii procyjanindyny, czyli związki zaliczane do antocyjanów mogą działać pobudzająco na syntezę i wydzielanie insuliny przez zwiększenie ilości cAMP w komórkach beta wysp trzustki.
Wsparcie gospodarki glukozowej – berberyna
Podsumowanie
Aronia czarnoowocowa to doskonałe źródło przeciwutleniaczy, zwłaszcza polifenoli, które zaliczane są do bardzo cennych substancji o charakterze biologicznie czynnym. Właściwości lecznicze aronii są uwarunkowane głownie ich bogatą ilością w owocach tej rośliny. Pozytywne efekty wynikające z regularnego spożywania aronii lub soków, czy esencji z niej pozyskanych to przede wszystkim właściwości antyoksydacyjne. Jak powszechnie wiadomo stres oksydacyjny wpływa na wiele ważnych procesów w organizmie, a co za tym idzie często przyczynia się do rozwoju wielu zaburzeń, dlatego wysoka zawartość w diecie przeciwutleniaczy jest ważna z punktu widzenia zachowania dobrej kondycji zdrowotnej. W badaniach wykazano, że aronia odgrywa rolę w prewencji chorób metabolicznych takich jak cukrzyca, czy miażdżyca. Co więcej spożywanie tego owocu wiąże się również z zapobieganiem nowotworzeniu oraz zmniejszeniem nasilenia procesów zapalnych. Wnioskując – jest to na pewno owoc zasługujący na wysokie miejsce w rankingu naturalnych produktów prozdrowotnych, a włączenie go do jadłospisu nawet w postaci soków czy przetworów, na pewno będzie miało pozytywny wpływ na funkcjonowanie organizmu.
bibliografia:
https://ptfarm.pl/pub/File/bromatologia_2009/bromatologia_1_2009/Bromat%201-2009%20s.%20010-017.pdf
https://www.mp.pl/pacjent/nadcisnienie/informacje/ryzyko/58839,co-to-jest-miazdzyca-i-jaki-jest-jej-zwiazek-z-nadcisnieniem-tetniczym
http://www.pttz.org/zyw/wyd/czas/2012,%206(85)/02_Bialek.pdf
